1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu
Hiện nay, di cư ở Việt Nam bao gồm 3 loại hình chính: di cư lâu dài, di cư
ngắn hạn và di cư mùa vụ. Tuy nhiên, số liệu cấp quốc gia và các nghiên cứu
quy mô lớn về di cư nội địa ở Việt Nam chưa phản ánh đầy đủ về loại hình di
cư ngắn hạn và di cư mùa vụ.
Nhìn chung, di cư mùa vụ nông thôn - đô thị là hoạt động góp phần cải
thiện cuộc sống, nâng cao thu nhập, triển kinh tế hộ gia đình và công cuộc xóa
đói giảm nghèo ở nông thôn. Tuy nhiên, bên cạnh những tác động về kinh tế, di
cư mùa vụ cũng ảnh hưởng nhất định đến việc tổ chức đời sống gia đình người
di cư tại nơi đi. Tuy nhiên, cho đến nay trên cả nước cũng như tại địa bàn thành
phố Hải Phòng chưa có nghiên cứu lớn và có hệ thống nào về di cư mùa vụ
nông thôn – đô thị cũng như những ảnh hưởng của nó đến vai trò giới trong gia
đình. Từ thực tế tìm hiểu, nhiều địa bàn của Hải Phòng có hiện tượng di cư mùa
vụ với số lượng người không nhỏ. Trong số đó, huyện An Lão là một huyện
thuần nông với số lượng di cư mùa vụ tăng nhiều trong hơn 5 năm trở lại đây.
Nhiều người dân hoặc là làm thêm nghề khác hoặc là di cư đi xa kiếm việc làm.
Tuy vậy, việc coi nông nghiệp là sinh kế, là thẻ “bảo hiểm” của mình vốn đã ăn
sâu trong suy nghĩ của nhiều người dân nông thôn nên tại địa bàn nghiên cứu,
phần lớn người dân thường chọn di cư ngắn hạn, theo mùa vụ. Khác với các báo
cáo nghiên cứu kết quả di cư cấp Quốc gia về hiện tượng “nữ hoá di cư”, địa
bàn nghiên cứu của Luận án có những đặc điểm khác biệt nhất định về giới tính
của người di cư, tần suất có mặt ở nhà của người di cư, sự phân công lao động
trong gia đình và một số vấn đề khác. Một trong số đó là việc phân công lại lao
động trong gia đình khi lao động chính di cư. Làm sao để có thể thay thế các
công việc cũ của lao động chính? Làm sao có thể thích nghi và hoàn thành tốt
các công việc đó? và làm sao để đảm bảo gia đình luôn ổn định, đoàn kết và bền
vững là những câu hỏi cần nghiên cứu làm rõ. Vì lý do đó, tác giả lựa chọn đề
tài “Di cư mùa vụ nông thôn - đô thị và vai trò giới trong gia đình có người di
cư ở nông thôn Hải Phòng” làm đề tài nghiên cứu luận án của mình.
2. Mục tiêu nghiên cứu
2.1. Mục tiêu tổng quát
Từ thực trạng di cư mùa vụ nông thôn - đô thị tại địa bàn nghiên cứu chỉ ra
những ảnh hưởng của nó tới sự thay đổi vai trò giới trong gia đình người di cư.
2.2. Mục tiêu cụ thể
- Làm rõ đặc điểm của di cư mùa vụ nông thôn - đô thị tại địa bàn nghiên cứu.
- Chỉ ra ảnh hưởng của di cư mùa vụ đến những thay đổi về vai trò giới
trong các gia đình có người di cư mùa vụ.
- Đề xuất những khuyến nghị có liên quan đến việc quản lý di cư mùa vụ
ở địa bàn nghiên cứu và nhận thức về bình đẳng giới trong điều kiện của các gia
đình có người di cư.
3. Đối tượng, khách thể, phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
