Tóm tắt luận văn Thạc sĩ Khoa học Xã hội và Nhân văn: Vận dụng quan điểm của Khổng Tử về giáo dục vào việc giáo dục và rèn luyện học sinh ở nước ta hiện nay

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:13

Thêm vào BST

Báo xấu

5
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài "Vận dụng quan điểm của Khổng Tử về giáo dục vào việc giáo dục và rèn luyện học sinh ở nước ta hiện nay" nghiên cứu quan điểm của Khổng Tử về giáo dục để kế thừa những yếu tố tích cực của nó và vận dụng vào việc giáo dục và rèn luyện học sinh ở nước ta hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt luận văn Thạc sĩ Khoa học Xã hội và Nhân văn: Vận dụng quan điểm của Khổng Tử về giáo dục vào việc giáo dục và rèn luyện học sinh ở nước ta hiện nay

B GIÁO D C VÀ ÀO T O Công trình ư c hoàn thành t i I H C À N NG I H C À N NG -------------- Ngư i hư ng d n khoa h c: PGS.TS. Nguy n T n Hùng PHAN TH THANH HƯƠNG Ph n bi n 1: TS. Tr n H ng Lưu V N D NG QUAN I M C A KH NG T Ph n bi n 2: PGS. TS. H T n Sáng V GIÁO D C VÀO VI C GIÁO D C VÀ RÈN LUY N H C SINH NƯ C TA HI N NAY Chuyên ngành : Tri t h c Lu n văn ã ư c b o v trư c H i ng ch m Lu n văn t t Mã s : 60.22.80 nghi p th c sĩ Tri t h c h p t i ih c à N ng vào ngày 07 tháng 06 năm 2013. TÓM T T LU N VĂN TH C SĨ KHOA H C XÃ H I VÀ NHÂN VĂN Có th tìm hi u lu n văn t i: − Trung tâm Thông tin-H c li u, i h c à N ng à N ng - Năm 2013 − Thư vi n trư ng i h c Kinh t , i h c à N ng
1 2 M U 2. M c tiêu nghiên c u 1. Tính c p thi t c a tài Nghiên c u quan i m c a Kh ng T v giáo d c k th a L ch s hình thành và phát tri n c a Nho giáo v i n i dung, nh ng y u t tích c c c a nó và v n d ng vào vi c giáo d c và rèn tính ch t và vai trò l ch s c a nó luôn là tài h p d n i v i luy n h c sinh nư c ta hi n nay. nh ng nhà nghiên c u. Có th kh ng nh r ng, m t h c thuy t ra i 3. i tư ng và ph m vi nghiên c u cách ây hơn 2.500 năm ã ư c s ki m ch ng b i th i gian thì giá i tư ng nghiên c u: h c sinh nư c ta hi n nay. tr c a nó v m t lý lu n và th c ti n là i u chúng ta h t s c quan Ph m vi nghiên c u: V n d ng quan i m c a Kh ng T v tâm. M t trong s nh ng v n n i b t ó là tri t lý giáo d c c a giáo d c vào vi c giáo d c và rèn luy n h c sinh nư c ta. Kh ng T . 4. Phương pháp nghiên c u Kh ng t là ngư i ư c tôn xưng là "V n th sư bi u" - Ngư i - Phương pháp lu n c a tài nghiên c u là các nguyên t c cơ th y c a muôn i. Tư tư ng c a ông c n ư c k th a và phát huy b n c a phép bi n ch ng duy v t: nguyên t c khách quan, nguyên t c các giá tr truy n th ng c a nó, trong ó, vi c k th a và v n d ng toàn di n, nguyên t c phát tri n, nguyên t c l ch s c th , nguyên t c nh ng quan i m v giáo d c c a ông có ý nghĩa quan tr ng nh m th c ti n. góp ph n nâng cao ch t lư ng giáo d c. - Lu n văn s d ng k t h p các phương phân tích và t ng h p, c bi t, trong xu th h i nh p và toàn c u hóa c a t nư c i chi u, so sánh, tr u tư ng và c th , lôgic và l ch s , k t h p gi a hi n nay, Giáo d c và ào t o nư c ta hi n nay ang có nh ng v n cái ph bi n và cái c thù… b c xúc trư c òi h i c a s phát tri n và h i nh p. M t trong 5. B c c c a tài: nh ng v n b c xúc ó là vi c tìm tòi và v n d ng m t tri t lý Ngoài ph n M u, ph n K t lu n và Danh m c tài li u tham thích h p cho n n giáo d c m i, v a phát huy ư c kinh nghi m kh o; ph n N i dung c a tài g m có 3 chương, 6 ti t. truy n th ng c a dân t c, v a mang tính hi n i sánh vai v i các Chương 1: Quan i m c a Kh ng T v giáo d c cư ng qu c trên th gi i. Chương 2: Th c tr ng giáo d c và rèn luy n c a h c sinh Do v y, vi c i sâu nghiên c u nh ng quan i m c a Kh ng nư c ta hi n nay T v giáo d c là h t s c c n thi t và có ý nghĩa to l n i v i vi c Chương 3: M t s gi i pháp nh m k th a quan i m giáo d c giáo d c con ngư i nư c ta hi n nay, c bi t là th h tr . Chính vì c a Kh ng T nâng cao ch t lư ng giáo d c, rèn luy n h c sinh l ó, tôi ch n tài: “V n d ng quan i m c a Kh ng T v giáo nư c ta hi n nay. d c vào vi c giáo d c và rèn luy n h c sinh nư c ta hi n nay” làm 6. T ng quan tài li u nghiên c u tài nghiên c u. Nghiên c u v Kh ng T , t trư c n nay ã có nhi u tác gi
3 4 v i nhi u công trình nghiên c u ư c ánh giá cao. a ph n các Vi t, bên c nh nh ng nh hư ng tích c c; nh ng nét tiêu c c c a công trình nghiên c u u t p trung vào các v n v o c, Nho giáo cũng ư c th hi n. Bên c nh ó, Nho giáo cũng nh ư ng l i chính tr , v n nhân, l c a Nho giáo và nh hư ng c a hư ng không nh n vi c giáo d c và thi c nư c ta qua các th i Nho giáo vào nư c ta… Có th k các công trình tiêu bi u như: kỳ l ch s . c bi t là trong các tri u i phong ki n. Tác gi Tr n Tr ng Kim v i cu n “Nho giáo”, Nxb. Thành ph Tác gi Nguy n Thanh Bình trong cu n “Quan ni m c a nho H Chí Minh, 1990 ; Nguy n Tài Thư (ch biên) trong cu n “ nh giáo v giáo d c con ngư i”, Nxb. Chính tr qu c gia Hà N i, 2003; hư ng c a các h tư tư ng và tôn giáo vào con ngư i Vi t Nam hi n Tác gi Nguy n Th Nga, H Tr ng Hoài trong cu n “Quan ni m c a nay”, Nxb Chính tr qu c gia, Hà N i, 1997; Vi Chính Thông “Nho Nho giáo v giáo d c con ngư i”, Nxb. Chính tr qu c gia Hà N i, giáo v i Trung Qu c ngày nay”, Nxb. Chính tr qu c gia, Hà N i, 2003; Nguy n Th Tuy t Mai v i “Quan ni n c a Nho giáo v con 1996; ng Thư Nghi p, “Nghiên c u tư tư ng Kh ng T ”, Tư li u ngư i và ào t o con ngư i”, tài li u vi n Tri t h c, lu n văn th c sĩ. vi n Tri t h c; Quang m , “Nho giáo xưa và nay”, Nxb. Văn hóa Các tác gi ã trình bày m t cách có h th ng quan ni m v giáo d c thông tin, Hà N i, 1999. Các tác gi ã cung c p cho c gi cái nhìn con ngư i c a Nho giáo phong ki n Trung Qu c, nghiên c u nh ng toàn di n hơn v Nho giáo và nh ng nh hư ng c a nó trong xã h i. quan ni m c a Nho giáo v giáo d c con ngư i nói chung. T ó, Tác gi Nguy n Hi n Lê, cũng ã có khá nhi u công trình c p n vi c giáo d c con ngư i c a Nho giáo trong xã h i phong nghiên c u v Nho giáo, như : “Kh ng T , Lu n ng ”, Nxb Văn ki n Vi t Nam , phân tích nh ng giá tr trong tư tư ng giáo d c c a hóa, 1992 , i cương tri t h c Trung Qu c”, Nxb Chính tr qu c Nho giáo có th k th a và phát huy, góp ph n xây d ng con gia, Hà N i. Trong ó, tác gi ã có c p n quan i m giáo d c ngư i Vi t Nam trong th i kỳ công nghi p hóa, hi n i hóa. c a Nho giáo nói chung và c a Kh ng T nói riêng và phân tích Bên c nh ó, nghiên c u v Nho giáo còn có nhi u tác gi nh ng giá tr c a nó. khác cũng ã nghiên c u v i nhi u bài vi t như: Tác gi Nguy n ăng Duy v i cu n “Nho giáo v i văn hoá Phan i Doãn, “M y v n Nho h c, Nho giáo mi n B c Vi t Nam”, Nxb. Văn hóa, Hà N i, năm 1998; Nguy n Th Long v i Vi t Nam t n a sau th k XVIII n gi a th k XIX”, T p chí Tri t “Nho h c Vi t Nam – Giáo d c và thi c ”, Nxb Giáo d c, Hà N i, h c, s 2, 1996; tác gi Lê Văn Quán v i các bài vi t Bác H v i h c 1999; Nguy n Th Nga – H Tr ng Hoài v i “H c thuy t chính tr xã thuy t Nho giáo, T p chí C ng s n, s 12, tháng 6/1997; Chu d ch h i c a Nho Giáo và nh hư ng c a nó Vi t Nam”, Nxb Chính tr v i “V n lý lu n o c”, T p chí Hán – Nôm, s 5, tháng qu c gia Hà N i, 2007. Trong ó, các tác gi ã nhìn nh n và phân 1/1997… tích nh hư ng c a Nho giáo n văn hóa, xã h i Vi t Nam qua các Xét m t cách t ng th , thì v n quan i m giáo d c c a th i kỳ. Nho giáo có nh hư ng sâu s c n i s ng văn hóa ngư i Kh ng T cũng ã ư c quan tâm nghiên c u nhi u góc khác
5 6 nhau v i nhi u công trình c a các tác gi trong và ngoài nư c, em d ch, Kinh Xuân thu, Kinh thư, Kinh thi cũng ư c coi là nh ng n i l i giá tr lý lu n, th c ti n h t s c phong phú. dung c a h c thuy t Nho giáo. Tuy nhiên, vi c nghiên c u quan i m v giáo d c c a Kh ng Tư tư ng c a ông v sau ư c h c trò ghi chép, biên so n l i T chưa ư c th c hi n m t cách có h th ng, nh t là chưa có nh ng thành m t cu n sách g i là “Lu n ng ”. “Lu n ng ” là cu n sách ghi công trình nào i sâu nghiên c u v n d ng nh ng giá tr trong quan chép nh ng l i nói, nh ng câu chuy n hàm nghĩa giáo hu n sâu xa i m giáo d c c a Kh ng T vào s nghi p giáo d c nư c ta. c a ông i v i các t , cùng v i nhi u ý ki n trao i c a ông v i Chính vì v y, chúng tôi ch n v n ti p t c i sâu nghiên c u các h c trò và nh ng ngư i ương th i liên quan t i kinh t , chính tr , quan i m giáo d c c a Kh ng T và ý nghĩa c a nó i v i vi c o c, văn h c, tri t h c. Ông m t năm 479 TCN, th 72 tu i. giáo d c con ngư i nư c ta hi n nay, v i m c ích ti p thu và v n Kh ng T là m t nhà giáo d c l n ư c ngư i Trung Hoa tôn d ng nh ng quan i m tích c c ph c v cho vi c hoàn thi n nhân là “Chí thánh tiên sư”, “V n th sư bi u”. B n thân Kh ng T là m t cách c a mình, làm tròn nhi m v giáo d c mà b n thân ang m t m gương sáng v giáo d c. Ông ã t ng nh n mình là “h c nhi tri trách, cũng như góp ph n cùng v i xã h i th c hi n t t hơn n a công chi”, t c là b n thân ông do h c mà bi t, do ó trong sách Lu n ng tác giáo d c h c sinh ph thông hi n nay nư c ta. ông vi t: “Ta 15 tu i chí thú vi c h c, 30 tu i l p thân, 40 tu i không nghi ho c, 50 tu i bi t ư c m nh tr i, 60 tu i tai thu n, 70 CHƯƠNG 1 tu i bi t theo cái lòng mình thích mà không vư t qua khuôn kh ” QUAN I M C A KH NG T V GIÁO D C (Lu n ng , Vi chính, 4). 1.1. KH NG T - V N TH SƯ BI U Cu c i c a Kh ng T là cu c i c a m t nhà giáo d c chân Kh ng T (551 - 479 TCN) tên th t là Kh ng Khâu, t là chính, m t b c th y vĩ i không ph i là ch riêng Trung Hoa mà còn Tr ng Ni, sinh t i p Trâu, làng Xương Bình, nư c L . Kh ng T cho c th gi i loài ngư i n a. V i Kh ng T a v c a ông th y ã sinh ra trong m t gia ình quý t c nh sa sút. Cha Kh ng T m t ư c ngư i i xưa nâng lên trên c a v c a ông cha trong gia ình - s m. Ông s ng v i m trong c nh nghèo kh nhưng ông r t chăm “Quân, Sư, Ph ”. Chính vì l ó mà các tri u i phong ki n Trung h c và n i ti ng là ngư i hay ch thông minh. Qu c ã phong Kh ng T là tiên sư, Thánh sư và nhân dân Trung Kh ng T i chu du nhi u nư c láng gi ng nh m m c ích c u qu c cho ông là ngư i th y c a muôn i – “ V n th sư bi u”. quan và hành o nhưng ông ã không tìm ư c minh chúa h p v i ý L ch s ghi nh n Kh ng T là ngư i u tiên Trung Qu c nguy n. n năm 68 tu i, ông ã quay quê hương nư c L ti p t c m trư ng d y h c, có th nói ông ã m “quan trư ng” và con s ba d y h c và vi t sách. B sách s do chính Kh ng T san nh (sưu ngàn h c trò c a th y Kh ng ã cho th y ông x ng áng là m t b c t p, biên so n) ó là b “Ngũ kinh” g m 5 quy n sách: Kinh l , Kinh th y vĩ i c a nhân dân Trung Hoa nói riêng và th gi i nói chung.
7 8 Nh ng tư tư ng c a Kh ng T có nh hư ng sâu r ng n V i nh ng quan i m trên, giáo d c góp ph n làm nên b n nhi u qu c gia trên th gi i, trong ó có nh hư ng r t l n n ch ch t xã h i c a con ngư i. V i m c ích giáo d c này, Kh ng T ã h c t p thi c , văn hóa, l i s ng c a con ngư i Vi t Nam. th hi n tư tư ng vư t th i i, m t xã h i mu n phát tri n v ng 1.2. NH NG N I DUNG CƠ B N TRONG QUAN I MC A m nh ph i có con ngư i c, tài. Tuy nhiên, m c ích giáo d c KH NG T V GIÁO D C c a Kh ng T là nh m th c hi n m c ích chính tr c a Nho gia, ó Kh ng T ã l i nh ng quan i m giáo d c có giá tr , ư c là ư ng l i c tr , là th hi n tư tư ng thân dân c a nhà c m quy n. th h sau k th a, phát tri n; ó là nh ng quan i m v i tư ng, B i vì ngư i làm quan có giáo d c s hi u ư c ch c ph n c a mình m c ích, n i dung và c phương pháp giáo d c. không làm i u h i dân; ngư i dân có giáo d c s hi u ư c nghĩa v 1.2.1. V m c ích giáo d c và quy n l i c a mình th c hi n. Do v y, i tư ng ch y u trong Kh ng T cho r ng m c ích u tiên c a vi c h c là có giáo d c c a Nho giáo nói chung và Kh ng T nói riêng là ào t o nhân cách t t. Theo ông b n tính con ngư i khi m i sinh ra ư c tr i nh ng ngư i thu c giai c p th ng tr ; ào t o nh ng ngư i thu c giai phú là gi ng nhau, nhưng trong quá trình ti p xúc, h c t p, rèn luy n c p khác nhưng có th b sung cho giai c p th ng tr ; ào t o nh ng thì l i làm cho h khác nhau, có ngư i thi n, k ác. Chính vì v y c n ngư i dân bi t “ o” ( o lý). giáo d c cho con ngư i g n nhau, t c là con ngư i có nhân 1.2.2. V i tư ng giáo d c cách t t. Ch trương giáo d c c a Kh ng T : là bình dân giáo d c, ây M c ích giáo d c th hai mà Kh ng T c p t i là h c là ch trương ti n b trong b i c nh l ch s b y gi . Trong “Lu n ng d ng cho có ích v i i, v i xã h i, ch không ph i làm quan ng ”, Kh ng T cho r ng giáo d c c n thi t cho m i i tư ng, sang b ng l c “h c chí dĩ d ng”. không phân bi t ch ng lo i ( ng c p, giàu nghèo, t t x u). T vi t: M c ích th ba mà Kh ng T c p t i là h c tìm tòi o “H u giáo, vô lo i” (Lu n ng , v linh công, 15). B t c ai ch c n lý, có ư c cái o làm ngư i. Ông ã nh nghĩa “giáo d c là tu s a “ em cho th y m t bó nem” là ông u nh n làm h c trò, không phân cái o làm ngư i”. bi t giai c p, quý ti n, sang hèn. Theo ông, h c t p là phương ti n Hơn n a, m c ích giáo d c c a Kh ng T còn là ào t o, b i c n thi t duy nh t m mang s hi u bi t, trau d i o c làm dư ng ngư i “nhân”, “quân t ” làm quan, “khôi ph c l nghĩa” ngư i. T quan i m giáo d c có tính cách m ng ó ông ã d y cho trong xã h i y r i ren. t t c nh ng ai có mong mu n và ý th c h c, không phân bi t giàu Kh ng T không ch quan tâm n vi c nuôi dân, dư ng dân nghèo, sang hèn, khôn ngu. mà còn quan tâm n vi c giáo hóa dân. Ông òi h i nhà c m quy n Như v y, tuy r t quan tâm n giáo d c, m r ng giáo d c n chăm lo t i vi c d y dân ngang v i vi c nuôi dân. cho t t c m i ngư i, nhưng suy cho cùng thì các tư tư ng v giáo
9 10 d c cũng là th c hi n các m c tiêu chính tr . Vi c coi tr ng giáo o c, chính tr , ngôn ng và văn h c. d c cho i tư ng th dân trư c h t không ph i là vì quy n l i hay N i dung giáo d c c a Kh ng T r t chú tr ng t i tri th c song s ti n b c a t ng l p này mà vì m c tiêu c ng c , duy trì tr t t xã tri th c ó ch y u xoay quanh các tri th c v văn h c và chính tr . h i phong ki n. Song không ph i vì th mà ph nh n công lao c a Ngoài ra, n i dung giáo d c c a Kh ng T còn th hi n trong ông i v i s nghi p giáo d c dân chúng. Nh s xư ng c a ông vi c giáo hóa hu n luy n k năng th c hành cho dân. Quan ni m này mà giáo d c ư c m mang, trình dân trí c a qu n chúng nhân th hi n ít nhi u quý tr ng sinh m nh con ngư i, dù ó là tính m ng dân ư c nâng lên rõ r t, văn hi n nh v y mà càng r c r . c a t dân bách tính t m thư ng. 1.2.3. V n i dung giáo d c Tuy nhiên trong lĩnh v c hu n luy n k năng th c hành cho Kh ng T r t coi tr ng giáo d c o c, dùng o c thi dân, Kh ng T không tránh kh i nh ng h n ch xã h i Trung Hoa ó hành chính s . Theo Kh ng T , h c và th c hành o c y r i là: ông coi vi c làm ru ng là c a k ti u nhân, còn k s “hà t t ph i m ih c n văn. h c làm ru ng”. Kh ng T ch trương giáo d c “ o làm ngư i” cho t t c m i Như v y, có th kh ng nh r ng n i dung giáo d c mà Kh ng ngư i xã h i tr v “h u o”. Ông ã t ng nói: “Thiên h h u T xư ng có r t nhi u i m ti n b v giáo d c o c, nhân, l , o, t c chánh b t t i i phu” (N u thiên h có o r i thì vi c chính giáo d c các tri th c v văn h c, chính tr . Song h n ch l n nh t tr không c n các i phu n a) (Lu n ng , Quý Th , 2). o không trong n i dung giáo d c c a ông là ch : nh hư ng phi n di n, h n ph i t có s n, sinh ra ã bi t. Kh ng T tinh thông o lý b i ông h p, h n ch con ngư i n v i các tri th c c n thi t cho cu c s ng không ng ng h c t p t khi còn tr tu i. Mu n con ngư i tr nên h u xã h i như tri th c v t nhiên, s n xu t, khoa h c k thu t; ánh giá o c n ph i d y b o, khuyên răn g i là giáo. “ o” nh có “giáo” th p các ho t ng s n xu t v t ch t; nh hư ng giá tr con ngư i m i v ng vàng, sâu s c, r ng kh p. “Giáo” không có m c ích nào m t chi u, thiên v cái tinh th n, xa r i vi c chinh ph c chi m lĩnh cao quý hơn là làm cho m i ngư i h u o. các giá tr v t ch t, c i t o t nhiên. T ó, t o nên nh ng con ngư i Trong quan h gia ình, Kh ng T nói nhi u v o hi u. Ông ưa thích nghi, ít c nh tranh, ít tinh th n cách m ng trong xã h i cũng cho r ng giáo d c o hi u r t quan tr ng. Có th nói o hi u là g c như trong lao ng s n xu t. cơ b n c a con ngư i. Tuy nhiên hi u v i cha m không ch ơn 1.2.4. V phương pháp giáo d c thu n là nuôi cha m mà còn ph i thành kính v i cha m . Theo Kh ng T ngư i h c ph i có nhu c u nh n th c, ham Bên c nh giáo d c o c, chúng ta có th suy th y n i dung hi u bi t, khám phá cái m i; ph i c l p suy nghĩ và sáng t o trong d y h c c a ông ch y u d y sáu ngành là: l , nh c, x (b n cung), quá trình nh n th c. H c c n ph i t mình g ng s c, ch ng tìm ng ( ánh xe), thư (vi t ch ), s (toán pháp) và t p trung vào 4 m t:
11 12 hi u. Ngư i d y không ch truy n t tri th c mà cái cơ b n là d y Kh ng T òi h i s k t h p gi a h c và hành, gi a tri th c và năng l c sáng t o, d y phương pháp ngư i h c t tìm n tri th c. th c ti n. Kh ng T quan ni m: “H c nhi th i t p chi”, h c lý thuy t Trong quá trình h c, Kh ng T b t h c trò ph i ào sâu suy i ôi v i rèn luy n k năng. nghĩ, h c không suy nghĩ thì vô ích; suy tư mà không h c thì k t qu Kh ng T còn c p n phương pháp “ôn c tri tân”- ôn cũng ch b ng không. Kh ng T nói: “H c mà không suy nghĩ thì m cái cũ bi t cái m i. Ông nói: “Xem xét cái cũ bi t cái m i thì t i, suy nghĩ mà không h c thì nguy h i” (Lu n ng , Vi chính, 15). có th làm th y ư c” (Lu n Ng , Vi Chính, t.11). Ông cũng nh n Kh ng T còn cho r ng ngoài h c Th y, h c trong sách v còn m nh phương pháp ôn t p thư ng xuyên, ki m tra h c t p, kiên trì h c c trong cu c s ng “ba ngư i cùng i, t t có ngư i làm th y; l a nh n n i. cái hay c a ngư i này mà h c, xét cái qu y c a ngư i kia mà t s a T t c nh ng phương pháp giáo d c c a Kh ng T v n còn mình”. nguyên giá tr trong vi c d y và h c nư c ta hi n nay. Con ngư i Ông quan ni m: Ngư i h c ph i luôn t câu h i, nêu th c m c có th h c không ch trong sách v , mà còn h c l ch s , kinh r i tìm hi u. Hơn n a, h c òi h i ph i bi t kh c ph c khó khăn, nghi m ngư i xưa, h c trong cu c s ng… H c không th ng mà chuyên tâm, c n m n. Ngư i h c ph i thành th t, khiêm t n, thành th t c n bi t suy nghĩ sâu s c, tìm tòi cho sáng t nh m t n s hi u th a nh n i u mình không bi t, khiêm t n h c t p ngư i khác. bi t cu i cùng. Nh ng phương pháp giáo d c mà Kh ng T nêu lên Theo Kh ng T “h c không bi t chán, d y ngư i không m t” là cơ s các nhà giáo d c hi n i k th a, v n d ng m t cách h p – thái d y h c y r t ti n b c m i th i i. lý ph c v cho s nghi p tr ng ngư i c a mình. Tuy nhiên, do ch u Kh ng T nh n m nh: Gi ng d y phù h p v i i tư ng. Ông s chi ph i c a ý th c h phong ki n, nên dù phương pháp giáo d c n m b t r t c th c i m c a t ng ngư i h c, vì th trong quá có nhi u i u h p lý, song n i dung h n h p và ư c quy nh kh t trình d y h c Kh ng T có th cùng m t v n nhưng gi ng gi i khe, c ng nh c ã làm cho nh ng tư tư ng giáo d c c a Kh ng T m i ngư i m i khác. b c l nhi u h n ch . S n ph m c a n n giáo d c này là ào t o ra Kh ng T òi h i kh năng phân tích, t ng h p c a ngư i h c nh ng con ngư i “Nho giáo”, tr thành công c cl c duy trì n m nh ng ph n quan tr ng nh t c a các v n t ra. ch ng c p c khi nó h t vai trò l ch s . Kh ng T coi tr ng phương pháp nêu gương. Ông quan ni m: Ph i l y b n thân mình làm gương sáng c m hoá h c sinh. Ti u k t chương 1 th c hi n nó, trong cu c s ng hàng ngày Kh ng T r t chú tr ng t Có th nói r ng, ch trương, m c ích, n i dung, phương pháp hành x n vi c nghiên c u h c t p c a b n thân. giáo d c c a Kh ng T th hi n tư tư ng “thân dân” và “tân dân” m nét. M c dù v n còn nh ng h n ch mang tính l ch s , nhưng
13 14 quan i m giáo d c ó là b c tranh phác th o a d ng cho th h sau - Ch t lư ng giáo d c còn th p; phương pháp giáo d c còn l c ch t l c, ti p thu, phát tri n. Nh ng quan i m giáo d c c a Kh ng h u và ch m i m i. T ã c ng hi n cho xã h i nh ng tư tư ng h t s c ti n b , ó là tư - Các i u ki n b o m phát tri n giáo d c còn nhi u b t c p. tư ng v giáo d c o c, v tu thân, v n i dung, phương pháp d y i ngũ giáo viên v a thi u v a th a, chưa ng b ; trình chuyên và h c. Chính nh ng óng góp ó ã m t l n n a kh ng nh: Kh ng môn, nghi p v c a m t b ph n còn th p. Cơ s v t ch t r t thi u và T là m t nhà giáo d c vĩ i – “v n th s bi u”. l ch u - Con em gia ình nghèo, gia ình có thu nh p th p và con em CHƯƠNG 2 ng bào dân t c thi u s còn g p nhi u khó khăn trong vi c ti p c n TH C TR NG GIÁO D C VÀ RÈN LUY N C A H C giáo d c. SINH NƯ C TA HI N NAY - M t s hi n tư ng tiêu c c trong giáo d c v n ang di n ra 2.1. TÌNH HÌNH GIÁO D C NƯ C TA HI N NAY và ch m ư c gi i quy t Giáo d c và ào t o là v n c bi t quan tr ng, là qu c sách - Công tác qu n lý giáo d c còn b c l nhi u y u kém hàng u, là ng l c phát tri n kinh t - xã h i c a t nư c 2.2. TÌNH HÌNH H C T P VÀ RÈN LUY N C A H C SINH Hi n nay, nư c ta, s nghi p giáo d c và ào t o ã có nhi u NƯ C TA HI N NAY bi n chuy n rõ r t v i nhi u thành t u to l n. Tuy nhiên, bên c nh 2.2.1 Tình hình h c t p c a h c sinh hi n nay nh ng thành t u ó v n còn t n t i nhi u h n ch , thi u sót, và y u - Ưu i m: kém c n ph i nhanh chóng kh c ph c, gi i quy t Th a hư ng trí thông minh, tính c n cù, ham h c h i m t 2.1.1 Nh ng thành t u t ư c: dân t c có truy n th ng hi u h c, nên nhìn chung h c sinh Vi t Nam - Nhu c u h c t p c a nhân dân ư c áp ng t t hơn có kh năng ti p thu t t ki n th c khoa h c, và có nhi u thành tích - t ư c m t s k t qu quan tr ng trong vi c th c hi n các trong h c t p. m c tiêu chi n lư c giáo d c (nâng cao dân trí, ào t o nhân l c, b i H u h t tr em u ư c n trư ng. Hàng năm có hàng ngàn dư ng nhân tài). h c sinh khá, gi i, và có r t nhi u em t gi i cao trong các kỳ thi - Chính sách xã h i v giáo d c ã ư c th c hi n t t hơn và h c sinh gi i t nh, thành ph , qu c gia, qu c t . có hi u qu hơn. i a s các em luôn say mê h c t p làm vi c nh m khám - Ch t lư ng giáo d c ã có chuy n bi n quan tr ng phá, phát hi n nh ng năng l c ph m ch t ti m n c a b n thân, có - i u ki n m b o phát tri n giáo d c ư c tăng cư ng hơn m c ích trong sáng, ph n u, n l c trong h c t p. 2.1.2 Nh ng b t c p, y u kém trong giáo d c:
15 16 - H n ch : t m gương h c sinh tiêu bi u trong h c t p và rèn luy n ã ư c Hi n nay ang có hi n tư ng h c sinh “trư t d c” theo c p b c tuyên dương khen thư ng. ào t o. Càng c p dư i t l h c sinh gi i càng nhi u, nhưng càng - H n ch : h c lên các c p cao hơn con s ó gi m i r t nhi u. Trong nhà trư ng, hi n tư ng s suy thoái o lý trong quan Th c t cho th y v n còn t n t i m t s h c sinh y u kém. h th y trò, b n bè, nh ng bi u hi n lơi l ng k cương, xem nh quy Cách h c c a nhi u h c sinh chưa mang l i hi u qu cao. Các em ư c c ng ng cùng nhi u bi u hi n c a thu n phong m t c, b n s c ti p thu ki n th c, th ng, lư i suy nghĩ và sáng t o trong h c t p. văn hóa trong cách ng ách ng x , giao ti p, chào h i ang di n ra Các em có xu hư ng t p trung h c các môn khoa h c t nhiên; và có xu hư ng gia tăng. xem nh , coi thư ng các b môn khoa h c xã h i, các môn h c ngh . T n t i m t b ph n không nh h c vi ph m k lu t, n n p c a i u ód n n s phát tri n l ch l c. nhà trư ng; t n t i m t s h c sinh s ng thi u lý tư ng, ch ng có mơ Bên c nh ó, hi n nay trong xã h i ang t n t i căn b nh khó ư c, hoài b o gì, không xác nh ư c m c ích cu c s ng. ch a - b nh thành tích trong giáo d c. i u này nh hư ng không M t b ph n h c sinh s ng th c d ng ch y theo ti n b c, c a nh n vi c nâng cao ch t lư ng giáo d c. c i v t ch t, sa vào các t n n xã h i. N i c m, nh c nh i là m t b Tình tr ng gian l n trong h c t p và thi c h c sinh các c p ph n h c sinh tr thành t i ph m. h c di n ra r t ph bi n, m t s em r t lư i h c ham chơi, không S th ơ lãnh m, l i s ng vô c m xem nh luân thư ng o siêng năng h c t p. lý v n ang t n t i m t b ph n không nh h c sinh, thanh niên 2.2.2. Tình hình rèn luy n c a h c sinh hi n nay hi n nay. - Ưu i m: 2.3. NGUYÊN NHÂN C A NH NG H N CH TRONG H C a s các em u có ý th c rèn luy n t t, có ý th c k lu t và T P VÀ RÈN LUY N C A H C SINH tích c c tham gia vào công vi c c a t p th , c ng ng. 2.3.1. Nguyên nhân khách quan Các em luôn mu n kh ng nh mình, t tin, giàu ư c mơ, hoài - Th nh t, do s thi u quan tâm c a b m , gia ình và ngư i thân. bão, thích khám phá cái m i, s ng có lý tư ng, g n quá trình h c t p - Th hai, do s phát tri n c a kinh t xã h i và m t trái c a cơ ph n u, tu dư ng rèn luy n b n thân vươn lên tr thành nh ng ch th trư ng. ngư i công dân có ích. - Th ba, do s bùng n c a thông tin. các trư ng h c trên c nư c có hàng ngàn i viên, oàn - Th tư, do t m gương và cách hành x c a m t s ngư i l n, viên, thanh niên ưu tú ã và ang n l c tu dư ng o c, rèn luy n m t s cán b giáo viên chưa m u m c. b n thân hoàn thiên nhân cách c a mình. Trên th c t có r t nhi u - Th năm, do thách th c c a toàn c u hoá, m c a, giao lưu
17 18 h i nh p v i th gi i và các nư c trong khu v c. CHƯƠNG 3 - Th sáu, do chương trình h c t p quá n ng và quá t i. M T S GI I PHÁP NH M K TH A QUAN I M 2.3.2. Nguyên nhân ch quan GIÁO D C C A KH NG T NÂNG CAO - Th nh t, do b n thân h c sinh thi u k năng s ng, thi u CH T LƯ NG GIÁO D C, RÈN LUY N H C SINH nh ng ki n th c, suy nghĩ nông c n, thi u hi u bi t gi i quy t NƯ C TA HI N NAY úng n các v n trong cu c s ng. 3.1. K TH A QUAN I M GIÁO D C C A KH NG T - Th hai, do các em chưa nh n th c úng n m c ích c a TRONG GIÁO D C H C SINH NƯ C TA HI N NAY vi c h c t p và rèn luy n là cho b n thân mình. Ngày nay, trên th gi i nói chung, và Vi t Nam nói riêng n i Ti u k t chương 2 dung h c t p ư c m r ng ra toàn b nh ng ngành ngh trong cu c Hi n nay, v i nh ng i m i quan tr ng, công tác giáo d c ã s ng và ó là k t qu c a s nh n th c, b sung qua nhi u th i i thu ư c nhi u thành t u; c bi t vi c h c t p, rèn luy n c a các em phù h p v i yêu c u c a th i i m i cũng là m t t t y u nhưng qua h c sinh ã có nh ng chuy n bi n tích c c, em l i k t qu khá cao. ó ta l i càng th y dư c tính úng n trong tư tư ng khuy n h c, Tuy nhiên trên th c t v n còn t n t i nhi u v n áng lo ng i trong tr ng h c c a Kh ng T . h c t p, cũng như trong quá trình rèn luy n c a các em. i u này x y 3.1.1 K th a m c ích giáo d c c a Kh ng T ra do nhi u nguyên nhân khác nhau, khách quan có, ch quan có. Quan ni m v m c ích giáo d c c a Kh ng T n u t trong Chính vì v y vi c h c t p, rèn luy n c a các em ngày m t t t hơn b i c nh xã h i hi n nay v n còn giá tr ; quan ni m ó phù h p v i i h i s quan tâm, chung tay, góp s c c a c gia ình, nhà trư ng m c tiêu c a giáo d c nư c ta hi n nay - là xây d ng con ngư i và xã h i. Vi t Nam phát tri n toàn di n v c, trí, th , m ; “v a h ng v a chuyên”, tr thành nh ng ch nhân tương lai c a t nư c. Ch t ch H Chí Minh và ng ta ã v n d ng tư tư ng giáo d c c a Kh ng T v m c ích giáo d c và ti p t c phát tri n tư tư ng ó nh ng n i dung m i phù h p v i hoàn c nh t nư c. Vi t Nam ng và Nhà nư c ta xác nh m c ích giáo d c là nh m xây d ng cho con ngư i m t ph m ch t o c t t, có trí tu . n nay t i ih i i bi u toàn qu c l n th XI c a ng (1/ 2011), ng ta xác nh m c ích giáo d c là: “Nâng cao dân trí, ào t o nhân l c b i dư ng nhân tài”. T ó cho th y toàn ng toàn dân
19 20 r t quan tâm chăm lo cho giáo d c và ào t o thúc y s phát nghĩa, giá tr c a tư tư ng o c mà Nho giáo ưa ra. b tc tri n c a t nư c. l p h c, trư ng h c nào nư c ta cũng nêu lên kh u hi u “Tiên h c 3.1.2. K th a i tư ng giáo d c c a Kh ng T l , h u h c văn” – ây là m t s k th a úng n tư tư ng c a K th a nh ng y u t h p lý trong quan i m v i tư ng giáo Kh ng T . d c c a Kh ng T , ng, nhà nư c ta kh ng nh: giáo d c là qu c ng ta luôn nh n m nh vi c coi tr ng giáo d c o c, phê sách hàng u, h c t p là quy n và nghĩa v c a công dân, t t c m i phán m i bi u hi n xem nh , hình th c hóa vi c giáo d c o c, ngư i u có cơ h i h c t p bình ng như nhau. Nhà nư c ph i quan kêu g i nh ng hình th c giáo d c phong phú t gia ình n nhà tâm và t o i u ki n chăm lo cho giáo d c toàn dân. Nh có s quan trư ng và ngoài xã h i. tâm ch o sâu s c c a ng, Nhà nư c b ng vi c ban hành các chính Ch Nhân trong o c Nho giáo r t phù h p v i truy n sách, i u lu t ã giúp Vi t Nam y m nh quá trình xã h i hóa giáo th ng t t p c a dân t c mà chúng ta ph i phát huy như: thương d c và xây d ng m t n n giáo d c c a dân do dân, vì dân. ngư i như th thương thân, lá lành ùm lá rách, u ng nư c nh Chính nh s v n d ng h p lý ó mà giáo d c nư c nhà ã có ngu n… Và Nhân không ch là lòng yêu T qu c, yêu ng bào nh ng ti n b áng k , sau cách m ng tháng 8 năm 1945 nư c ta hơn mình, mà r ng ra là v i toàn th gi i, v i c l p c a m i dân t c, 90 % dân s không bi t ch thì t i nay nư c ta ã ti n hành ph c p v i t do c a m i ngư i. xong giáo d c ti u h c, giáo d c trung h c cơ s và ang ti p t c ph "L " mà Kh ng T xây d ng có t th i nhà Chu, song không c p giáo d c trung h c ph thông ti n t i c xã h i u ư ch c ph i vì v y mà nó không có giá tr v m t th c ti n trong công tác t p và có cơ h i ư c h c t p su t i. Hi n nay ng, nhà nư c và giáo d c hi n nay. Coi tr ng giáo d c l như m t hình th c b o t n nhân dân ta ang c g ng th c hi n xã h i hóa giáo d c và hi n i m t s phong t c t p quán t t c a dân t c. Ví d như: d y tr bi t hóa giáo d c cho phù h p v i xu th th i i. duy trì nh ng thói quen t t như kính già, như ng tr , ngoan ngoãn, l 3.1.3. K th a n i dung giáo d c c a Kh ng T phép. D y cho h c trò thái kính tr ng th y giáo, b o t n o c Tư tư ng coi tr ng n i dung giáo d c o c, tư cách con hi u thu n trong gia ình, giáo d c m i ngư i th c hi n theo o lý ngư i, coi ó là n n t ng c a trí, dũng và thái tích c c em nh ng “anh như ng, em kính”, “ông bà m u m c, con cháu hi u th o”, xây i u h c ư c ra áp d ng c i t o xã h i c a Kh ng T có tác d ng d ng gia ình nhi u th h m m, h nh phúc. xây d ng xã h i n nh và phát tri n b n v ng là m t tư tư ng n Bên c nh ó, vi c v n d ng tư tư ng giáo d c o hi u c a nay v n còn nguyên giá tr . Kh ng T cũng có ý nghĩa sâu s c. Ngày nay, vi c giáo d c, hoàn Ngày nay trong vi c giáo d c, phát tri n con ngư i, ng và thi n o c cho con ngư i trong gia ình là m t nhi m v th c ti n Nhà nư c ta ã nh n th y vai trò to l n c a o c cũng như ý
21 22 r t quan tr ng. Trư c h t, o c con ngư i th hi n b ng t m lòng c tri tân, phương pháp i tho i g i m . ó là nh ng phương pháp hi u th o, kính tr ng, thương yêu cha m . d y h c r t hi u qu mà Kh ng T ã nêu ra và áp d ng trong quá Trên tinh th n k th a n i dung giáo d c Kh ng T , ngày nay trình d y h c c a ông. Th c ti n n n giáo d c Vi t nam ã và ang giáo d c c n b sung thêm nh ng n i dung giáo d c m i mà trong áp d ng r t sâu r ng nh ng phương pháp giáo d c này. Kh ng giáo chưa c p t i ó là giáo d c các tri th c v khoa h c Ngày nay, bên c nh vi c chúng ta ti p thu nh ng thành t u giáo t nhiên, giáo d c th m m , giáo d c th ch t, giáo d c lao ng d c tiên ti n, vi c k th a nh ng kinh nghi m giáo d c truy n th ng là s n xu t. h t s c b ích. Tuy tư tư ng giáo d c c a Kh ng T có nh ng h n ch 3.1.4. K th a phương pháp d y h c c a Kh ng T nh t nh do i u ki n l ch s và l p trư ng giai c p nhưng n u bi t k Phương pháp d y h c c a Kh ng T n nay v n còn th hi n th a m t cách ch n l c thì s th y nh ng giá tr tích c c cho vi c giáo nh ng nhân t tích c c, c n ph i ư c k th a. d c ào t o con ngư i trong s nghi p công nghi p hóa, hi n i hóa ng ta ã có s v n d ng và kh ng nh trong Văn ki n i nư c ta hi n nay. h i i bi u toàn qu c như sau: i m i phương pháp và các hình 3.2. M T S GI I PHÁP NH M NÂNG CAO CH T LƯ NG th c t ch c giáo d c, phát huy tính tích c c và năng l c ch ng, C A GIÁO D C VÀ RÈN LUY N C A H C SINH NƯ C TA sáng t o c a ngư i h c, th c hi n cân i, h p lý d y ki n th c – d y 3.2.1. Cơ s lý lu n và th c ti n xây d ng gi i pháp ngh – d y ngư i trên cơ s l y d y ngư i làm căn b n, nh m ào t o - D a trên nguyên lý giáo d c toàn di n con ngư i có nhân cách và b n lĩnh, có ki n th c c n thi t, có - D a trên cơ s nh hư ng các giá tr giáo d c năng l c lành ngh . - Căn c vào tình hình th c t vi c h c t p và rèn luy n c a h c c bi t hơn, tư tư ng coi tr ng kinh nghi m th c t , nh n sinh nư c ta hi n nay m nh vai trò c a vi c suy nghĩ tìm tòi, c g ng c a ngư i h c, k t 3.2.2. M t s gi i pháp c th h p h c và hành, th y ư c m i quan h khăng khít gi a ngư i d y - y m nh i m i phương pháp d y h c và ngư i h c c a ông ã ư c th hi n r t rõ trong phương pháp giáo - Tăng cư ng công tác hơn n a công tác giáo d c o c, l i d c hi n i - “Phương pháp giáo d c ph i phát huy tính tích c c, t s ng cho các em h c sinh trong nhà trư ng giác, ch ng, tư duy sáng t o c a ngư i h c, b i dư ng cho ngư i - Tăng cư ng công tác giáo d c n n p, ý th c k lu t, thái h c năng l c t h c, kh năng th c hành, lòng say mê h c t p và ý h c t p cho các em h c sinh chí vươn lên”. - Trong công tác giáo d c và ào t o c n chú tr ng hơn n a Kh ng T ã t ng nêu lên b n phương pháp giáo d c cơ b n phương châm “h c i ôi v i hành” ó là: phương pháp nêu gương, h c i ôi v i hành, phương pháp ôn - Bên c nh giáo d c o c, ki n th c, c n ph i chú tr ng
23 24 giáo d c th m m , th ch t, giáo d c lao ng s n xu t K T LU N - Chú tr ng hơn n a công tác giáo d c k năng s ng cho các Trong l ch s giáo d c phương ông, Kh ng T là ngư i u em h c sinh tiên xây d ng m t n i dung d y h c và phương pháp d y h c tương - C n thay i nh n th c, thái c a h c sinh và ph huynh i h th ng, nhi u i u ti n b , n nay v n còn giá tr . Tư tư ng h c sinh v các b môn khoa h c xã h i; nâng cao hơn n a v trí, vai c a Kh ng T là n n t ng cho các th h h c trò c a ông k th a, trò và ch t lư ng d y – h c c a các b môn này, c bi t là môn phát tri n t o nên m t Nho giáo s chi ph i g n như toàn b Giáo d c công dân n n giáo d c phương ông. Bên c nh ó vi c thành l p tư h c cũng - C n có ph i h p ch t ch hơn n a c a gia ình, nhà trư ng, là m t cu c cách m ng l n trong giáo d c, l n u tiên ưa giáo d c xã h i trong vi c giáo d c các em h c sinh. n cho m i t ng l p nhân dân. Nh nh ng óng góp to l n ó - Tăng cư ng u tư cơ s v t ch t, trang thi t b dùng d y Kh ng T ư c tôn vinh là ông t c a n n giáo d c phương ông. h c trong nhà trư ng. Tuy nhiên, do nh hư ng c a l ch s , c a tính giai c p và còn Ti u k t chương 3 có nh ng i u chưa ch t ch trong l p lu n nên các giai c p th ng tr Xu t phát t yêu c u c a th c ti n giáo d c nư c ta trong i sau thư ng l i d ng quan i m c a ông, thêm th t vào l p th i i ngày nay, t yêu c u xây d ng con ngư i c a xã h i m i, lu n, khai thác tính duy tâm, siêu hình, tính b t bu c c a l giáo... v n k th a nh ng giá tr tích c c trong quan i m giáo d c c a nh m ph c v cho quy n l i c a giai c p th ng tr . Vì th nhi u Kh ng T là vi c làm h t s c c n thi t. Dù có r t nhi u ý ki n tranh ngư i i sau cho r ng tư tư ng c a ông quá kh t khe và il pv i lu n v n n giáo d c Nho h c c a Kh ng T , nhưng chúng ta có th quy n l i c a nhân dân lao ng. Ngày nay, g t b nh ng y u t duy tâm và tư tư ng phong kh ng nh r ng: Bên c nh nh ng tư tư ng giáo d c không phù h p, ki n trong quan i m c a Kh ng T , nhi u nhà giáo d c trên th gi i l c h u, như tư tư ng coi thư ng tri th c v lao ng s n xu t, n i ã nghiên c u và ánh giá cao nh ng giá tr trư ng t n trong quan dung giáo d c chưa y , i tư ng giáo d c còn m ng tính giai i m c a ông. Nh ng giá tr ó ư c v n d ng không ch trong lĩnh c p…; quan i m giáo d c c a Kh ng T ã l i nh ng bài h c v c d y h c mà c bi t ư c cao trong giáo d c o c cho th sâu s c, có óng góp l n cho s nghi p giáo d c hi n nay. ó là bài h tr . h c chú tr ng giáo d c o c, nhân cách cho các em h c sinh; bài Chúng ta có th kh ng nh r ng, không ph i ch trong ch h c v ý th c, thái i v i vi c d y và h c; bài h c v s bình phong ki n mà c trong hi n t i và tương lai, nh ng quan i m ti n b ng, công b ng trong giáo d c; bài h c v vi c v n d ng các trong quan i m c a Kh ng T v n c n ư c nghiên c u, kh ng nh phương pháp d y h c… và v n d ng cho s nghi p giáo d c, ào t o c a nhân lo i; c bi t là trong công tác giáo d c và rèn luy n c a h c sinh nư c ta hi n nay.