LuËn v¨n tèt nghiÖp ®¹i häc NguyÔn V¨n Kh¸nh
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ THUỶ SẢN
Trường Đại học Nông nghiệp I Hà Nội Viện nghiên cứu Nuôi trồng thuỷ sản I
Nguyễn Văn Khánh
“ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ GIS TRONG HỖ TRỢ QUY HOẠCH NUÔI TRỒNG
THỦY SẢN XÃ XUÂN LÂM - TĨNH GIA - THANH HOÁ’’
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Chuyên ngành: Nuôi trồng thuỷ sản
Hướng dẫn: Thạc sỹ Nguyễn Hữu Nghĩa
Thạc sỹ Trần Văn Nhường
Bắc Ninh 9/2002
Su tm bi:
www.daihoc.com.vn
LuËn v¨n tèt nghiÖp ®¹i häc NguyÔn V¨n Kh¸nh
Lêi c¶m ¬n
Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn khãa luËn t«i gÆp kh«ng Ýt nh÷ng khã kh¨n ®Ó thùc hiÖn mét vÊn
®Ò kh¸ míi mÎ, ®ã lμ ®−a GIS vμo trong nu«i trång thñy s¶n. Trong qu¸ tr×nh ®ã t«i lu«n
nh©n ®−îc sù h−íng dÉn hÕt søc nhiÖt t×nh cña th¹c sü NguyÔn H÷u NghÜa vμ th¹c sü TrÇn
V¨n Nh−êng.
TiÕp theo ®ã t«i ®· nhËn ®−îc sù chØ b¶o tËn t×nh vμ sù gióp ®ì nhiÒu mÆt vña th¹c sü Mai
V¨n Tμi dù ¸n VIE 97030, b¸c NuyÔn §øc Héi phßng m«i tr−êng, ViÖn NCNTTSI, th¹c
sü NguyÔn Xu©n C−¬ng ViÖn NCNTTSI. Anh NguyÔn ViÕt NghÜa, NguyÔn V¨n Thμnh
ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n, anh Ng« ThÕ ¢n Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp I, phã gi¸o s−
TS Hμ Xu©n Th«ng ViÖn Kinh tÕ Quy ho¹ch Bé Thñ S¶n, anh NguyÔn V¨n ViÖt Së §Þa
chÝnh NGhÖ An vμ nhiÒu c¸n bé khoa häc kh¸c mμ t«i kh«ng thÓ kÓ hÕt ®−îc
Trong suèt qu¸ tr×nh thùc ®Þa t«i ®· nh©n ®−îc sù gióp ®ì t¹o ®iÒu kiÖn chç ¨n ë cña gia ®inh
anh chÞ Chung, Thñy. Sù hç trî nghiªn cøu cña anh Hoμng V¨n Tu©n Së Thñy s¶n Thanh
Hãa, chó Hoμng V¨n §−¬ng chñ tÞch UBDN x· Xu©n L©m, b¸c Lª C«ng Chung, chó §ç
Xu©n §−êng c¸n bé ®Þa chÝnh x·.
§Ó hoμn thμnh luËn v¨n nμy t«i cßn nh©n ®−îc sù hç trî, ®éng viªn, gãp ý cña thÇy c«, b¹n
bÌ trong líp AIT7 vμ anh chÞ em trong gia ®×nh.
Cho t«i ®−îc bμy tá lßng biÕt ¬n s©n s¾c ®Õn gi¸o viªn h−íng dÉn vμ nh÷ng ng−êi ®· gióp ®ì
chØ b¶o gãp ý tËn t×nh cho t«i hoμn thμnh kho¸ luËn nμy.
Cuèi cïng con xin ghi kh¾c trong lßng c«ng ¬n sinh thμnh, d−ìng dôc cña cha, mÑ ®· cho con
kh«n lín nh− ngμy h«m nay.
B¾c ninh 1-7-2003
NguyÔn V¨n Kh¸nh
Su tm bi:
www.daihoc.com.vn
LuËn v¨n tèt nghiÖp ®¹i häc NguyÔn V¨n Kh¸nh
Mục lục
Đặt vấn đề ................................................................................................................1
Chương I: Tổng quan tài liệu ..............................................................................10
1. Khái quát về GIS.............................................................................................10
1.1. Lịch sử phát triển. ....................................................................................10
1.2. Định nghĩa GIS ........................................................................................11
1.3. Các thành phần của GIS ..........................................................................11
1.4. Sự phát triển của phần cứng và các lớp phần mềm phục vụ cho GIS....13
1.4.1 Phần cứng ..........................................................................................13
1.4.2. Phần mềm.........................................................................................14
1.5. Xây dựng cơ sở dữ liệu trong hệ GIS.....................................................14
1.6. Tổng quan về chức năng và mối quan hệ với các ngành khoa học khác 17
1.6.1. Các chức năng của một hệ GIS. .....................................................17
1.6.2. Mối quan hệ với các ngành khoa học khác. .....................................18
2. Các nghiên cứu ứng dụng của GIS.................................................................19
2.1. Ứng dụng GIS trên thế giới. ...................................................................19
2.1.1. Các lĩnh vực ứng dụng GIS trên thế giới........................................19
2.1.2. Ứng dụng GIS trong ngành thuỷ sản trên thế giới. ........................21
2.2. Tình hình phát triển GIS tại Việt Nam. ..................................................23
2.2.1. Tình hình phát triển GIS tại Việt Nam............................................23
2.2.2. Các ứng dụng của GIS trong ngành thủy sản tại Việt Nam. ..........24
Chương II Địa điểm, nội dung và phương pháp nghiên cứu............................26
1. Địa điểm nghiên cứu.......................................................................................26
2. Thời gian.........................................................................................................26
3. Nội dung nghiên cứu.......................................................................................26
4. Phương pháp nghiên cứu................................................................................26
4.1. Phương tiện nghiên cứu...........................................................................26
4.2.Thực địa, khảo sát, thu số liệu. .................................................................27
4.3. Số hóa thành lập bản đồ...........................................................................28
Chương III: Kết quả và thảo luận.......................................................................30
1. Điều kiện tự nhiên...........................................................................................30
Su tm bi:
www.daihoc.com.vn
LuËn v¨n tèt nghiÖp ®¹i häc NguyÔn V¨n Kh¸nh
1.1. Điều kiện tự nhiên....................................................................................30
1.2. Tài nguyên thiên nhiên ............................................................................31
2. Điều kiện kinh tế xã hội. .................................................................................33
2.1. Dân số, lao động và mức sống dân cư.....................................................33
2.2. Cơ sở hạ tầng ...........................................................................................34
2.3. Văn hóa, y tế , giáo dục. ..........................................................................35
2.4. Tình hình kinh tế......................................................................................35
3. Phân tích hiện trạng NTTS dựa trên công nghệ GIS...................................... 36
3.1. Phân bố, diện tích, hình thức sử dụng đất NTTS ....................................39
3.2 Vốn đầu tư và mức độ thâm canh.............................................................42
3.3. Nguồn nước phục vụ nuôi trồng thủy sản ...............................................46
3.4. Giống và mùa vụ thả................................................................................47
3.6. Dịch bệnh.................................................................................................54
3.7. Năng suất, sản lượng................................................................................57
4. Phân tích xu hướng phát triển thủy sản.......................................................... 61
4.1. Chiến lược phát triển nuôi trồng thủy sản Việt Nam ..............................61
4.2. Chiến lược phát triển nuôi trồng thủy sản Thanh Hóa ............................63
4.3. Kế hoạch phát triển thủy sản xã Xuân Lâm............................................63
5. Giải pháp phát triển quy hoạch ......................................................................64
5.1. Tiêu chuẩn nhà nước cho một hệ thống NTTS........................................64
5.2. Hướng phát triển quy hoạch ....................................................................65
1. Kết luận...........................................................................................................69
2. Đề xuất ............................................................................................................69
Tài liệu tham khảo ................................................................................................70
Su tm bi:
www.daihoc.com.vn
LuËn v¨n tèt nghiÖp ®¹i häc NguyÔn V¨n Kh¸nh
Danh mục các hình
Hình 1: Các bộ phận cấu thành của GIS.................................................................12
Hình 2: Biến đổi các chi phí cho một dự án GIS theo thời gian............................15
Hình 3: Các phương pháp biểu diễn dữ liệu...........................................................16
Hình 4: Bản đồ đồ hiện trạng sử dụng đất..............................................................29
Hình 5: Rừng ngập mặn khu vực sông Cầu Đồi.....................................................32
Hình 6: Biểu đồ phân bố lao động trong các ngành nghề.......................................34
Hình 7: Biểu đồ so sánh thu nhập...........................................................................34
Hình 8: Biểu đồ mức lợi nhuận một số hình thức sử dụng đất năm 2000.............37
Hình 9: Bản đồ phân bố khu vực nuôi trồng thuỷ sản............................................38
Hình 10: Bản đồ phân bố diện tích đất NTTS .......................................................40
Hình 11: Bản đồ các hình thức sử dụng đất NTTS.................................................41
Hình 12: Bờ ao nuôi trồng thủy sản phổ biến tại Xuân Lâm..................................42
Hình 13: Bản đô chi phí lưu động trong nuôi tôm..................................................43
Hình 14: Bản đồ các hình thức nuôi .......................................................................45
Hình 15: Cửa biển Lạch Bạng ................................................................................46
Hình 16: Mật độ thả giống năm 2003.....................................................................48
Hình 17: Mật độ thả giống năm 2003.....................................................................49
Hình 18: Biểu đồ mật độ tôm trong các đầm nuôi..................................................50
Hình 19: Bản đồ thời điểm thả giống tôm năm 2002 .............................................51
Hình 20: Bản đồ thời điểm thả giống tôm năm 2003 .............................................52
Hình 21: Bản đô sử dụng thức ăn trong nuôi tôm ..................................................53
Hình 22: Tôm 60 ngày tuổi trong ao có độ mặn cao kéo dài .................................54
Hình 23: Bản đồ dịch bệnh năm 2002 ....................................................................55
Hình 24: Bản đồ dịch bệnh năm 2003 ....................................................................56
Hình 25: Biểu đồ so sánh mức lợi nhuận từ 2000 đến 2002 (triệu/ha) ..................57
Hình 26: Bản đồ năng suất tôm năm 2003 .............................................................58
Hình 27: Bản đồ năng xuất tôm nuôi năm 2002.....................................................59
Hình 28: Bản đồ lợi nhuận trong các đầm nuôi......................................................60
Su tm bi:
www.daihoc.com.vn