1
Trường Đại Học Nông Lâm Thành Phố Hồ Chí Minh
Bộ môn Công nghệ sinh học
Lớp DH06SH
Bài tiểu luận:
CHẨN ĐOÁN VIRUS LỞ MỒM
LONG MÓNG BẰNG KỸ THUẬT
NUÔI CẤY TẾ BÀO
Giáo viên hướng dẫn: Nguyễn Ngọc Hải
Sinh viên thực hiện: Nguyễn Duy Lan
MSSV: 06126067
_Tháng 10/2009
2
1. ĐẶT VẤN ĐỀ
Ngành chăn nuôi được coi là một trong những ngành hàng quan trọng để chuyển đổi cơ cấu
và thúc đẩy tăng trưởng nông nghiệp. Tuy nhiên, điều quan trọng hàng đầu là trong quá
trình chọn giống và nuôi dưỡng chăm sóc, đàn gia súc phải luôn luôn khỏe mạnh, sức đề
kháng cao và thành phần các chất dinh dưỡng tích lũy vào thịt có chất lượng tốt và có giá
trị sinh học.
Bệnh lở mồm long móng (tiếng Anh: Foot-and-mouth disease, viết tắt FMD; tiếng Latin:
Aphtae epizooticae), là một loại bệnh rất nguy hiểm do virus gây ra trên động vật móng
guốc chẵn như heo, bò, trâu, hươu, dê... Bệnh này rất nguy hiểm vì bệnh lây lan rất nhanh
trên diện rộng qua nhiều con đường khác nhau như tiếp xúc trực tiếp giữa động vật với
nhau, truyền qua không khí... Mặc dù tỷ lệ gây chết chỉ cao trên heo con, bê nghé; còn trên
các gia súc lứa và trưởng thành nếu được điều trị tốt thú có thể phục hồi sau 1-2 tuần, song
thiệt hại về kinh tế rất lớn, do tính lây lan quá mạnh. (8)
Chính vì vậy mà Tổ chức Y tế Thế giới xếp bệnh lở mồm long móng đứng đầu các bệnh
truyền nhiễm của động vật trong danh mục kiểm dịch quốc tế.
Vì hiện nay những nước đã khống chế được bệnh rất hạn chế nhập khẩu gia súc, hoặc các
sản phẩm động vật từ các nước chưa khống chế được bệnh LMLM, đây chính là mối nguy
hại cho đầu ra của ngành chăn nuôi, cũng như sự phát triển của nó.
3
2. TỔNG QUAN
2.1 Bệnh lở mồm long móng
2.1.1 Lịch sử phát hiện bệnh
Mô tả đầu tiên bằng văn bản về dịch có lẽ vào năm 1514, khi Fracastorius mô tả một căn
bệnh tương tự trên gia súc tại Italy. Gần 400 năm sau, vào năm 1897 Friedrich Loeffler và
Frosch đã chứng minh được tác nhân gây nên bệnh lở mồm long móng có thể qua lọc.
Hình: Friedrich Loeffler
Đây là minh chứng đầu tiên cho thấy một bệnh trên động vật do tác nhân qua lọc gọi là
virus gây ra, mở ra một kỷ nguyên mới cho ngành virus học (Virology).
1929: Những trường hợp cuối cùng ở Mỹ
1953: Những trường hợp cuối cùng ở Canada và Mexico
1993: Italy
1997: Đài Loan (Taiwan)
2001: Anh (United Kingdom)
Vài đợt dịch khác trong những năm 1967-1968 and 1981. Dịch bệnh lở mồm long móng đã
xảy ra ở nhiều châu lục như châu Á, châu Phi, châu Âu và Nam Mỹ. (7)
Ở châu Âu, bệnh đã bùng phát tại Anh, Hà Lan và Pháp vào năm 2001. Hàng triệu gia súc
bị thiêu hủy gây tổn thất lớn cho ngành chăn nuôi nói riêng và nền kinh tế các quốc gia này
nói chung.
Cùng năm đó, dịch cũng đã xảy ra tại Hàn Quốc, Nhật Bản và Đài Loan.
4
Đến cuối năm 2003, dịch xảy ra ở vùng Đông Nam Á (Thái Lan, Lào, Campuchia,
Malaysia, Myanma, Philippines và Việt Nam. Một năm sau, dịch lan tới Trung Quốc, Nga,
Mông Cổ và tiếp tục ở Myanma.
Hình: Các đợt dịch FMD năm 2003
Trong 2 năm 2005 và 2006, dịch tràn tới Nam Mỹ ở các quốc gia như Brasil, Argentina và
Paraquay cũng như ở châu Phi (Nam Phi). (1)
Việt Nam
Năm 2006 là năm bệnh dịch lở mồm long móng xảy ra rất mạnh ở hầu hết các tỉnh thành
của Việt Nam với hàng chục nghìn gia sục bị nhiễm bệnh. Tuy nhiên, do điều kiện cũng
như ý thức của người dân, trình độ và sự thiếu trách nhiệm của cán bộ thú y và chính quyền
địa phương mà dịch bệnh không thể khống chế dễ dàng. Một số nơi, còn sử dụng các con
vật đã chết làm thức ăn.
2.1.2 Phân bố bệnh trên thế giới
Các type huyết thanh có sự phân bố khác nhau trên thế giới. Type huyết thanh O, A được
nhận biết ở nhiều vùng khác nhau trên thế giới. Trái lại các type huyết thanh SAT1, SAT2,
SAT3 được giới hạn ở một số nước thuộc châu Phi. Typ huyết thanh Asia 1 được tìm thấy
ở nhiều nước thuộc châu Á. Riêng type huyết thanh C chỉ còn tồn tại một vài nước như
Philippines.
5
Theo tài liệu của Cục Thú y, dòng virus gây bệnh LMLM trên gia súc ở Việt Nam thuộc
type O, gần đây có xuất hiện virus type A ở miền Trung và virus type Asia 1 ở các tỉnh
miền núi phía bắc. (5)