Vai trò của tổ chức định mức tín nhiệm tại các thị
trường chứng khoán đang nổi
Giới thiệu
Bài viết này muốn nêu lên vai trò của tổ chức định mức tín nhiệm ở các thị
trường chứng khoán đang nổi, qua đó cung cấp một khuôn khổ hiểu biết các
vấn đề tối quan trọng về chính sách cần được xem xét trong việc thành lập
một tổ chức định mức tín nhiệm.
Vai trò của các tổ chức định mức tín nhiệm trong các thị trường tài
chính
Một tổ chức định mức tín nhiệm chuyên về dịch vụ đưa ra ý kiến về độ tin
cậy tín dụng của người phát hành chứng khoán. Nó là một ý kiến quan trọng
về rủi ro tín dụng, hay là một đánh giá về khả năng của người phát hành
thanh toán nợ gốc và lãi đúng hạn trong suốt thời gian tồn tại của chứng
khoán đó. Vì vậy, định mức tín nhiệm phải là một sự đánh giá trước khả
năng của người phát hành hoàn trả gốc và lãi đúng hạn. Bởi vì các công cụ
của thị trường tiền tệ là ngắn hạn, nên chúng dễ đánh giá hơn các loại trái
phiếu dài hạn. Định mức tín nhiệm là gồm cả đánh giá định tính và định
lượng về sức mạnh tín dụng của người phát hành. Người phát hành có thể là
các doanh nghiệp, chính quyền địa phương thậm chí là cả một quốc gia
trong trường hợp phát hành nợ của chính phủ. Ngoài các nhân tố về định
tính, như là chất lượng của ban quản trị công ty, các tiêu chuẩn phân tích bao
gồm các tỷ số tài chính chủ yếu như là tỷ lệ sinh lời trên vốn hoặc tài sản, hệ
số nợ so với vốn, các hệ số về tính thanh khoản, thu nhập trên chi phí cố
định, dòng tiền so với tổng nợ.
Một định mức tín nhiệm không phải là một lời khuyên mua hoặc bán một
chứng khoán cụ thể nào đó. Ở nhiều quốc gia, điều này có thể là một lưu ý
quan trọng trong việc xác định trách nhiệm pháp lý của một tổ chức định
mức tín nhiệm trong trường hợp vỡ nợ, hoặc sự chấm dứt của một công ty
hoặc các tổ chức khác phát hành chứng khoán. Để thành công, một tổ chức
định mức tín nhiệm phải có các đặc điểm cơ bản, bao gồm:
tính tin cậy,
tính độc lập,
tính khách quan,
kỷ thuật thành thạo,
có đủ các nguồn lực và khả năng tiếp cận các thông tin tin cậy về
người phát hành chứng khoán.
Định mức được biển hiện dưới hình thức các ký hiệu dễ hiểu được thừa nhận
bởi nhà đầu tư. Ví dụ trái phiếu bình thường được xếp hạng từ AAA (nghĩa
là ít bị vỡ nợ nhất) cho đến D (nghĩa là đã bị vỡ nợ rồi) phụ thuộc vào khả
năng của người phát hành trả nợ gốc và lãi đúng hạn. Ở Mỹ và các thị
trường khác, có một vài khác biệt về ký hiệu và thang bậc được sử dụng. Nói
chung, trái phiếu hạng BBB hoặc cao hơn hoặc Baa được xem là hạng đầu
tư. Trái phiếu được xếp hạng thấp hơn được xem là đầu cơ có thể không
thích hợp cho các tổ chức tài chính trung gian hoặc các nhà đầu tư tổ chức
như ngân hàng, các quỹ đầu tư và các công ty bảo hiểm. Các định nghĩa và
các phương pháp được sử dụng trong xác định mức tín nhiệm quan trọng
cho cả nhà đầu tư lẫn các nhà quản lý. Trong những năm gần đầy, định mức
tín nhiệm trái phiếu đã được sử dụng ngày càng thường xuyên hơn bởi các
nhà quản lý ngân hàng và chứng khoán để quản lý các tiêu chuẩn cẩn trọng
hoặc xác định tính thích hợp đầu tư cho một số loại quỹ đầu tư.
Để trở thành tin cậy và hữu ích cho nhà đầu tư, định mức tín nhiệm phải
được xem là đáng tin cậy và khách quan của các chủ thể tham gia thị trường.
Để một định mức đáng tin cậy, tổ chức định mức tín nhiệm phải có kỹ thuật
chuyên nghiệp, đủ nguồn lực tài chính, tiếp cận các thông tin tài chính tin
cậy về người phát hành, và các thủ tục hoạt động nội bộ đưa đến công tác
định mức nhất quán và tin cậy. Nói chung các thủ tục tương tự đang được
thực hiện ở cả các thị trường đã phát triển lẫn đang nổi. Ở hầu hết các quốc
gia, định mức tín nhiệm thường được thực hiện theo yêu cầu của người phát
hành. Tuy nhiên, ở Mỹ việc các tổ chức định mức tín nhiệm định giá chứng
khoán không theo yêu cầu của người phát hành không phải là không thường
thấy.
Tính độc lập của các tổ chức định mức tín nhiệm. Tính độc lập của một tổ
chức định mức tín nhiệm là tối quan trọng cho tính tin cậy và thành công
cuối cùng cho nhà cung cấp dịch vụ. Vì vậy, quyền sở hữu và cấu trúc quản
lý quan trọng đối với sự thành công cuối cùng của một tổ chức định mức tín
nhiệm. Một tổ chức định mức tín nhiệm phải tự do từ cả ảnh hưởng chính trị
và áp lực lớn từ các tổ chức phải chịu sự đánh giá tín nhiệm. Có một sự
khuyến khích kinh tế mạnh mẽ cho một tổ chức định mức tín nhiệm duy trì
tính độc lập của nó từ cảm nhận của công chúng về tính công bằng và khách
quan trong đánh giá sẽ quyết định sự thành công cuối cùng hoặc thất bại của
một tổ chức định mức tín nhiệm dù cho thị trường mà nó phục vụ là thị
trường đã phát triển, mới nổi hay thị trường quốc tế.
Các loại công cụ được định mức tín nhiệm. Một loạt các công cụ tài chính
rộng rãi có thể phải chịu sự định mức tín nhiệm bao gồm các chứng từ
thương mại, trái phiếu công ty, các công cụ tài chính có cấu trúc và cổ phiếu
ưu đãi. Ở hầu hết các quốc gia, định mức tín nhiệm giới hạn đối với các
công cụ thị trường trái phiếu và tiền tệ nhưng ở một số quốc gia cổ phiếu
thường và cổ phiếu ưu đãi cũng được định mức tín nhiệm. Không phải là
không phổ biến đối với các tổ chức nhận tiền gửi, các quỹ đầu tư và các tổ
chức tài chính khác như khả năng chi trả tiền bồi thường của các công ty bảo
hiểm cũng được định mức. Tính sẵn sàng của định mức tín nhiệm cũng còn
đóng góp cho sự phát triển các sản phẩm tài chính phức tạp như các công cụ
tài chính có cấu trúc. Không có sự sẵn sàng của công tác định mức tín nhiệm
của các tổ chức định mức tín nhiệm, sẽ rất khó bán các sản phẩm này cho
các nhà đầu tư tổ chức tinh vi.
Phí định mức tính nhiệm. Nói chung, hầu hết thu nhập của các tổ chức
định mức tín nhiệm có được từ phí được trả bởi người phát hành chứng
khoán. Những nhà phát hành chứng khoán nợ sẵn sàng trả cho việc định giá
với mong đợi rằng một sự định mức thuận lợi sẽ giúp giảm chi phí vay
mượn nói chung của họ. Cụ thể, điều này đúng cho các công ty nhỏ hơn, ít
nổi tiếng hơn, nếu không sẽ không hấp dẫn được nhà đầu tư. Trong khi các
nhà phát hành trả phí cho định mức tính nhiệm với kỳ vọng chi phí vay
mượn thấp hơn, có một khuyến khích mạnh mẽ cho các tổ chức định mức tín
nhiệm phát hành các định mức tín nhiệm chính xác trong đó danh tiếng của
tổ chức định mức tín nhiệm rất quan trọng đến sự sống còn lâu dài về mặt
kinh tế của nó. Trong những năm trước đây, các tổ chức định mức tín nhiệm
Mỹ thực hiện các hoạt động định mức tín nhiệm của họ chủ yếu thông qua
phí đặt mua được trả bởi những người sử dụng định mức tín nhiệm. Vào
cuối những năm 1960, các tổ chức định mức tín nhiệm Mỹ bắt đầu chuyển
sang thu phí những người phát hành. Về mặt này, rất quan trọng để chú ý sự
sẵn lòng của người phát hành để trả phí phải là một hàm số niềm tin của nhà
đầu tư vào định mức tín nhiệm như là một tín hiệu mà tách bạch các chứng
khoán về các mức độ rủi ro và cho phép những chứng khoán có rủi ro thấp
hơn thu được doanh thu phát hành cao hơn – một lợi ích mà người phát hành
sẵn lòng để trả.
Các xem xét về luật pháp quản lý. Nói chung, các yêu cầu luật pháp quản
lý là một nhân tố quan trọng trong phát triển dịch vụ định mức tính nhiệm ở
cả các thị trường chứng khoán đã phát triển lẫn mới nổi. Ở các thị trường
chứng khoán đã phát triển, định mức tín nhiệm thường được sử dụng như là
một công cụ quản lý để quản lý các tiêu chuẩn cẩn trọng đối với các công ty
chứng khoán và các ngân hàng, hoặc chỉ ra các đầu tư được phép cho các
nhà đầu tư tổ chức như là các quỹ hưu bổng, các công ty bảo hiểm, hoặc các
quỹ thị trường tiền tệ.
