XÂY D NG Đ I NGŨ CÔNG CH CỰ Ộ Ứ
CHUYÊN NGHI P - NHI M V CHI N L CỆ Ệ Ụ Ế ƯỢ
TS. Đ TR NG HÙNGỖ Ọ
Vi n Ijrao – Vusta, Liên hi p các h i ệ ệ ộ
Khoa h c và K thu t Vi t Namọ ỹ ậ ệ
1. V th t m chi n l cị ế ầ ế ượ
Trong quá trình xây d ng n n hành chính hi n đ i c a n c ta, vi c xâyự ề ệ ạ ủ ướ ệ
d ng đ i ngũ công ch c chuyên nghi p là nhi m v có t m chi n l c. Nh nự ộ ứ ệ ệ ụ ầ ế ượ ậ
th c đó có căn nguyên:ứ
a) Th c ti n c a đ i m iự ễ ủ ổ ớ
Trong h n 20 năm qua, cùng v i nh ng thành t u quan tr ng đã đ t đ cơ ớ ữ ự ọ ạ ượ
trong quá trình c i cách hành chính nhà n c đã xu t l m t s th c t : công cu cả ướ ấ ộ ộ ố ự ế ộ
c i cách hành chính d ng nh đã ch m h n công cu c đ i m i kinh t . T i nayả ườ ư ậ ơ ộ ổ ớ ế ớ
đã b c l rõ “s c c n” c a nó đ i v i ti n trình đi lên c a công cu c đ i m i nóiộ ộ ứ ả ủ ố ớ ế ủ ộ ổ ớ
chung. Đó là góc nhìn c a quá kh - hi n t i.ủ ứ ệ ạ
b) Đòi h i c a t ng laiỏ ủ ươ
V i góc nhìn t i t ng lai (2011-2020) ta xây d ng n n hành chính hi n đ iớ ớ ươ ự ề ệ ạ
trong b i c nh đ y nhanh công nghi p hoá, hi n đ i hoá, ch đ ng và tích c c h iố ả ẩ ệ ệ ạ ủ ộ ự ộ
nh p kinh t qu c t , hoàn thi n th ch kinh t th tr ng đ nh h ng xã h iậ ế ố ế ệ ể ế ế ị ườ ị ướ ộ
ch nghĩa. B i c nh đó v a t o l p đi u ki n, v a đ t ra yêu c u cho vi c xâyủ ố ả ừ ạ ậ ề ệ ừ ặ ầ ệ
d ng đ i ngũ công ch c chuyên nghi p c a Vi t Nam - nhân t quy t đ nh c aự ộ ứ ệ ủ ệ ố ế ị ủ
n n hành chính hi n đ i.ề ệ ạ
T s phân tích trên có th th y đã đ n lúc c n xác đ nh đúng v th có t mừ ự ể ấ ế ầ ị ị ế ầ
nhìn chi n l c c a nhi m v xây d ng và t ng b c hoàn thi n đ i ngũ côngế ượ ủ ệ ụ ự ừ ướ ệ ộ
ch c chuyên nghi p c a n c ta.ứ ệ ủ ướ
2. Nh ng n i dung không th thi uữ ộ ể ế
H Ch t ch, Đ ng và Nhà n c ta đã khái quát th t cô đ ng: dù là cán bồ ủ ị ả ướ ậ ọ ộ
hay công ch c nhà n c ph i “v a h ng, v a chuyên”. Trong b i c nh m i, n iứ ướ ả ừ ồ ừ ố ả ớ ộ
hàm c a “công ch c chuyên nghi p” c a ta có th đ c c th hoá nh sau:ủ ứ ệ ủ ể ượ ụ ể ư
a) H ngồ
Đ ng ta là Đ ng c m quy n, c m quy n thông qua lu t pháp và b ng bả ả ầ ề ầ ề ậ ằ ộ
máy nhà n c. Nhà n c ta là “c a dân, do dân và vì dân”. Nh ng nguyên lý đó quyướ ướ ủ ữ
đ nh: ị
- Công ch c nhà n c ph i tuy t đ i trung thành, trung th c đ i v i Đ ng,ứ ướ ả ệ ố ự ố ớ ả
Nhà n c và dân.ướ
- Công ch c nhà n c tr c h t là công dân g ng m u, không ch có tứ ướ ướ ế ươ ẫ ỉ ự
hào dân t c cao mà còn t hào là “ng i Nhà n c”.ộ ự ườ ướ
- Tính k c ng, k lu t r t nghiêm.ỷ ươ ỷ ậ ấ
- Có văn hoá qu n lý nhà n c t i m t c p đ nh t đ nh.ả ướ ớ ộ ấ ộ ấ ị
b) Chuyên
Tính chuyên nghi p c a đ i ngũ công ch c m i th hi n :ệ ủ ộ ứ ớ ể ệ ở
- Tinh thông nghi p v , v i yêu c u tinh thông nghi p v chính c a ch cệ ụ ớ ầ ệ ụ ủ ứ
danh mình đ c giao, đ ng th i hi u rõ m t s nghi p v h u quan.ượ ồ ờ ể ộ ố ệ ụ ữ
- Các k năng thu n th c đ th c thi các nghi p v đó. V i t ng ch c danh,ỹ ầ ụ ể ự ệ ụ ớ ừ ứ
công ch c ph i n m v ng các k năng k thu t, k năng làm vi c v i con ng iứ ả ắ ữ ỹ ỹ ậ ỹ ệ ớ ườ
và k năng lý lu n t ng ng.ỹ ậ ươ ứ
- Hi u rõ và bi t v n d ng nh ng v n đ c b n c a tâm lý h c trong qu nể ế ậ ụ ữ ấ ề ơ ả ủ ọ ả
lý nhà n c.ướ
- Th u hi u và th c thi đúng quy ch công v c a công ch c nhà n c, đ cấ ể ự ế ụ ủ ứ ướ ặ
bi t là làm đúng “b ba”: đúng th m quy n, quy trình, th t c trong qu n lý nhàệ ộ ẩ ề ủ ụ ả
n c.ướ
Khái quát l i, “h ng và chuyên” đ c c th hoá thành m i công ch c ph iạ ồ ượ ụ ể ỗ ứ ả
gi i “tay ngh ” và có đ o đ c “hành ngh ” đúng quy ch công v . Cùng các nhânỏ ề ạ ứ ề ế ụ
t khác trong h th ng qu n lý hành chính, các yêu c u nêu trên đ i v i tínhố ệ ố ả ầ ố ớ
chuyên nghi p c a đ i ngũ công ch c nhà n c chính là đ m b o cho qu n lý nhàệ ủ ộ ứ ướ ả ả ả
n c c a ta hi u l c và hi u qu .ướ ủ ệ ự ệ ả
3. Gi i pháp đ có đ i ngũ công ch c chuyên nghi pả ể ộ ứ ệ
V i v th có t m chi n l c và v i n i hàm c a tính chuyên nghi p c aớ ị ế ầ ế ượ ớ ộ ủ ệ ủ
đ i ngũ công ch c trong n n hành chính hi n đ i nh đã phân tích trên, c n cóộ ứ ề ệ ạ ư ở ầ
m t h th ng đ ng b các gi i pháp đ xây d ng đ i ngũ công ch c nhà n cộ ệ ố ồ ộ ả ể ự ộ ứ ướ
m i. Sau đây xin đ c p nh ng gi i pháp:ớ ề ậ ữ ả
a) H th ng các chu nệ ố ẩ
Trên c s Lu t cán b , công ch c m i ban hành và các quy ch , quy đ nhơ ở ậ ộ ứ ớ ế ị
h u quan khác, c n s m xây d ng và hoàn thi n h th ng các chu n đ i v i t ngữ ầ ớ ự ệ ệ ố ẩ ố ớ ừ
lo i ch c danh công ch c nhà n c. H c t p t t ng, đ o đ c, văn hoá H Chíạ ứ ứ ướ ọ ậ ư ưở ạ ứ ồ
Minh trong vi c xây d ng h th ng chu n này nên l u ý:ệ ự ệ ố ẩ ư
- Rõ ràng, c th , d hi u, d nh và d th c thi.ụ ể ễ ể ễ ớ ễ ự
- C th hoá đ c n i hàm c a công ch c chuyên nghi p nêu trên.ụ ể ượ ộ ủ ứ ệ
- Quy đ nh chu n đ i v i công ch c nhà n c thu c c 4 c p: trung ng,ị ẩ ố ớ ứ ướ ộ ả ấ ươ
t nh, huy n, xã.ỉ ệ
- Làm t trên xu ng, t trong ra; làm đ ng b t tiêu chu n cán b , đ ngừ ố ừ ồ ộ ừ ẩ ộ ả
viên c a Đ ng ra ngoài; làm t công ch c cao c p t i c s .ủ ả ừ ứ ấ ớ ơ ở
b) Đào t o và đào t o l iạ ạ ạ
M t bài h c l ch s c a ông cha ta t x a là “H c r i m i làm quan” chộ ọ ị ử ủ ừ ư ọ ồ ớ ứ
không ng c l i. Dĩ nhiên, bây gi là công b c c a dân cũng ph i h c tr c r iượ ạ ờ ộ ủ ả ọ ướ ồ
m i làm công ch c và ti p t c h c su t đ i.ớ ứ ế ụ ọ ố ờ
Nh ng n i dung sau đây c n đ c b sung ho c đ c bi t coi tr ng trongữ ộ ầ ượ ổ ặ ặ ệ ọ
đào t o, đào t o l i đ i ngũ công ch c nhà n c chuyên nghi p:ạ ạ ạ ộ ứ ướ ệ
- “B ba” th m quy n - quy trình - th t c: c th hoá quy n, nghĩa v c aộ ẩ ề ủ ụ ụ ể ề ụ ủ
công ch c; v i b t kỳ nghi p v nào c a b t kỳ ch c danh công ch c nào cũngứ ớ ấ ệ ụ ủ ấ ứ ứ
c n coi tr ng đào t o k b ba này. Th c ti n cho th y, sai l m v th m quy nầ ọ ạ ỹ ộ ự ễ ấ ầ ề ẩ ề
trong b máy nhà n c là lo i nguy nh t, th đ n dù có ph m ch t t t, đ ng cộ ướ ạ ấ ứ ế ẩ ấ ố ộ ơ
ph c v nhân dân nh ng không n m v ng quy trình và th t c gây ra m t lòngụ ụ ư ắ ữ ủ ụ ấ
dân.
- Các lo i k năng: k năng k thu t (v n d ng tri th c, ph ng pháp, kạ ỹ ỹ ỹ ậ ậ ụ ứ ươ ỹ
thu t công ngh , kinh nghi m trong đó đ c bi t s d ng thành th o k thu tậ ệ ệ ặ ệ ử ụ ạ ỹ ậ
thông tin ph c v cho chính ph đi n t và qu n lý t t đ i v i các “doanh nghi pụ ụ ủ ệ ử ả ố ố ớ ệ
đi n t ”; k năng làm vi c v i con ng i đ c bi t là k năng giao ti p, ng x ,ệ ử ỹ ệ ớ ườ ặ ệ ỹ ế ứ ử
k năng quan h trong h th ng hành chính nhà n c và k năng giao ti p v iỹ ệ ệ ố ướ ỹ ế ớ
dân, v i doanh nghi p); k năng lý lu n, đ c bi t là bi t v n d ng lý lu n v tớ ệ ỹ ậ ặ ệ ế ậ ụ ậ ề ổ
ch c và s v n đ ng c a b máy t ch c hành chính nhà n c.ứ ự ậ ộ ủ ộ ổ ứ ướ
- Tâm lý cá nhân và tâm lý t p th , tâm lý ng i lãnh đ o và ng i qu n lý:ậ ể ườ ạ ườ ả
đ i v i nhi u ch c danh công ch c, k c lãnh đ o và qu n lý đã đ n lúc quyố ớ ề ứ ứ ể ả ạ ả ế
đ nh m t s lĩnh v c nh “ngh ” (ngh giám đ c, ngh th ký, ngh k toánị ộ ố ự ư ề ề ố ề ư ề ế
tr ng...) đ đào t o ngh và đ o đ c ngh đ i v i các ngh đó.ưở ể ạ ề ạ ứ ề ố ớ ề
- Các thông l trong đ i ngo i: trong b i c nh h i nh p c n trang b cho côngệ ố ạ ố ả ộ ậ ầ ị
ch c c a ta (không riêng gì lĩnh v c ngo i giao) nh ng hi u bi t và k năng t i thi uứ ủ ự ạ ữ ể ế ỹ ố ể
v l tân, đ i ngo i nhân dân... trong giao ti p qu c t , qu n lý các doanh nghi pề ễ ố ạ ế ố ế ả ệ
FDI...
V ph ng th c, t năm 2000, H c vi n Hành chính Qu c gia đã tri n khaiề ươ ứ ừ ọ ệ ố ể
đào t o đ i h c hành chính chính quy. T ng k t công vi c này cùng v i t ng k tạ ạ ọ ổ ế ệ ớ ổ ế
quá trình đào t o công ch c nhà n c, nên đ i m i ph ng th c đào t o, đ c bi tạ ứ ướ ổ ớ ươ ứ ạ ặ ệ
là:
- Các tình hu ng th ng g p và cách gi i quy t (đ i v i t ng lo i ch cố ườ ặ ả ế ố ớ ừ ạ ứ
danh công ch c).ứ
- Kinh nghi m ph i h p d c và ngang trong h th ng hành chính nhà n c.ệ ố ợ ọ ệ ố ướ
- M i th nh gi ng nh ng nhà lãnh đ o, qu n lý tr c ti p s d ng các ch cờ ỉ ả ữ ạ ả ự ế ử ụ ứ
danh công ch c trong khóa đào t o.ứ ạ
- Riêng đ i v i tái đào t o công ch c, ch d y và h c thêm nh ng th c n,ố ớ ạ ứ ỉ ạ ọ ữ ứ ầ
ng n g n, thi t th c. N u đ i v i đào t o m i c n tính hài hoà thì v i tái đào t oắ ọ ế ự ế ố ớ ạ ớ ầ ớ ạ
c n “trúng huy t”.ầ ệ
c) Đ ng l cộ ự
Có th minh ho chi n l c xây d ng đ i ngũ công ch c chuyên nghi p nhể ạ ế ượ ự ộ ứ ệ ư
sau:
Đ mũi tên gi i pháp bay đúng qu đ o chu n, trúng đích, m c tiêu thìể ả ỹ ạ ẩ ụ
không th không có đ ng l c (“tên l a đ y”). “Đ ng l c n i tâm” - ch c a cể ộ ự ử ẩ ộ ự ộ ữ ủ ố
Th t ng Ph m Văn Đ ng, nay có th c th hoá là Nhà n c nên s m th c thiủ ướ ạ ồ ể ụ ể ướ ớ ự
“Tam tr ng” đ i v i đ i ngũ công ch c chuyên nghi p, g m:ọ ố ớ ộ ứ ệ ồ
- Tr ng th : có cách nhìn m i đ i v i công ch c c a ta, đ t h đúng v th c nọ ị ớ ố ớ ứ ủ ặ ọ ị ế ầ
có;
- Tr ng đãi: khi h đ t chu n, h đ c h ng đúng giá tr tinh th n và đãiọ ọ ạ ẩ ọ ượ ưở ị ầ
ng v t ch t;ộ ậ ấ
- Tr ng d ng: h đ c đ t đúng ch đ có th c ng hi n t i đa.ọ ụ ọ ượ ặ ỗ ể ể ố ế ố
H th ng đ ng l c này không ch ngăn ch n tình tr ng công ch c nhà n cệ ố ộ ự ỉ ặ ạ ứ ướ
xin ra ngoài mà cao h n còn là l c hút hi n tài t các doanh nghi p, t xã h i vàoơ ự ề ừ ệ ừ ộ
b máy nhà n c. Nói cách khác, ng x v i công ch c chuyên nghi p cũng ph iộ ướ ứ ử ớ ứ ệ ả
c p đ chuyên nghi p cao. C nhân đã t ng k t: ng i tài nh t là ng i dám vàở ấ ộ ệ ổ ổ ế ườ ấ ườ
bi t s d ng ng i tài. Không th dùng đ ng l c “thi u chuyên nghi p” đ “đ y”ế ử ụ ườ ể ộ ự ế ệ ể ẩ
chi n l c có m c tiêu là công ch c chuyên nghi p ./.ế ượ ụ ứ ệ
Đ NG L CỘ Ự
GI I PHÁPẢ
M C TIÊUỤ