Xây dựng tiêu chí lựa
chọn cổ phiếu
TTCK ngày càng phát triển, số cổ phiếu
niêm yết ngày càng nhiều. Nhà đầu tư
khó có thể đủ thời gian để quan tâm và
hiểu biết được tất cả các cổ phiếu đó. Vì
vậy cần sử dụng những căn cứ khác
nhau để lựa chọn và thanh lọc cổ phiếu.
Dưới đây là một số căn cứ cơ bản để lựa
chọn và đầu tư cổ phiếu
Căn cứ vào chỉ tiêu tài chính
Chỉ tiêu tài chính quan trọng nhất phản ánh hiệu quả hoạt động của
doanh nghiệp là ROE và ROA. Trong đó, ROE phản ánh khả năng lời
của vốn chủ sở hữu, được tính bằng Lợi nhuận sau thuế / Vốn chủ sở
hữu. Còn ROA phản ánh khả năng sinh lời của tổng tài sản, được tính
bằng Lợi nhuận sau thuế / Tổng tài sản. Theo Warren Buffet thì ROE và
ROA > 20% được coi là hợp lý.
Với tiêu chuẩn này, chúng ta có thể loại bỏ tất cả các cổ phiếu, có ROE
< 20% và / hoặc ROA < 20%. Tuy nhiên, nếu chỉ căn cứ vào 2 chỉ tiêu
này, chúng ta có thể mua phải cổ phiếu có ROE và ROA lớn nhưng giá
thị trường đã quá cao thì sẽ không hiệu quả. Để hỗ trợ cho vấn đề này,
cần xem xét đến chỉ số P/E.
Căn cứ vào chỉ số P/E
P/E là chỉ số phản ánh giá cả của cổ phiếu (P) gấp bao nhiêu lần so với
thu nhập của cổ phiếu (EPS). Đánh giá chỉ số P/E có nhiều quan điểm
khác nhau, thậm chí trái ngược nhau, tuy nhiên theo Warren Buffet thì
P/E < 20% được coi là hợp lý. Đến đây chúng ta có thể loại trừ được
những cổ phiếu có ROE < 20% và / hoặc ROA < 20% và/ hoặc P/E < 20
Vấn đề đặt ra là nếu sử dụng những chỉ tiêu đó thì có thể chúng ta đã
loại bỏ những cổ phiếu tốt, nhưng áp dụng những chỉ tiêu đó sẽ hạn chế
được rất nhiều rủi ro khi lựa chọn cổ phiếu. Thực tế tại TTCK Việt Nam
cho thấy, một số cổ phiếu có ROE, ROA >20% và P/E <20 nhưng giá
không tăng hoặc tăng rất chậm. Do đó, cần so sánh tốc độ tăng giá của
các cổ phiếu nói trên với VN- Index.
Căn cứ vào tốc độ tăng/giảm so với VN-Index
Theo căn cứ này, xét trong một khoảng thời gian, những cổ phiếu mà lúc
thị trường giảm có mức độ giảm ít hơn thì khi thị trường tăng nó sẽ tăng
với tốc độ nhanh hơn.
Căn cứ vào giai đoạn phát triển
Trong các giai đoạn khác nhau của thị trường phục hồi thì các cổ phiếu
khác nhau sẽ có tốc độ tăng chậm khác nhau. Chẳng hạn, giai đoạn đầu
của sự phục hồi, các cổ phiếu “đầu tầu” thông thường sẽ tăng giá trước.
Kết luận
Việc lựa chọn cổ phiếu nào để đầu tư là phức tạp, đòi hỏi nhà đầu tư
cần:
- Xác định được mục tiêu đầu tư và mức độ chịu đựng rủi ro của bản
thân.
- Nhìn nhận và đánh giá doanh nghiệp trên nhiều góc độ khác nhau như:
chiến lược kinh doanh, quản trị, tài chính, marketing, nhân sự…
- Có khả năng dự báo tốt xu thế của thị trường trong tương lai.
Trong phạm vi bài này, chúng tôi chỉ muốn đề cập đến một số vấn đề
mang tính chất định lượng, giúp nhà đầu tư tiết kiệm thời gian trong việc
lựa chọn cổ phiếu và gợi mở rằng, việc xây dựng những tiêu chí lựa
chọn cổ phiếu để đầu tư cho riêng mình là cần thiết.