X trí khi tr s tử ẻ ố
C i b t qu n áo, tã lót và đ t tr n m n i thoáng mát. Không cho n mở ớ ầ ặ ẻ ằ ở ơ ằ
phòng máy l nh h nhi t đ th p hay máy qu t th i tr c ti p vào ng i. Choạ ạ ệ ộ ấ ạ ổ ự ế ườ
u ng n c cam, chanh t i. S t cao c n u ng thu c h nhi t. ố ướ ươ ố ầ ố ố ạ ệ
S t là ph n ng c a c th và là m t tri u ch ng th ng g p, nh ng b nố ả ứ ủ ơ ể ộ ệ ứ ườ ặ ư ả
ch t c a m i lo i s t có khác nhau. Đa s các tr ng h p s t là do c thấ ủ ỗ ạ ố ố ườ ợ ố ơ ể
m c b nh nhi m khu n, tuy v y, có m t s tr ng h p tuy m c b nh nhi mắ ệ ễ ẩ ậ ộ ố ườ ợ ắ ệ ễ
khu n nh ng không s t ho c s t nh . M i l a tu i đ u có th b s t nh ngẩ ư ố ặ ố ẹ ọ ứ ổ ề ể ị ố ư
đáng quan tâm nh t là tr em, tr s sinh.ấ ẻ ẻ ơ
Nguyên nhân đa d ngạ
Có r t nhi u nguyên nhân gây s t tr . tr s sinh, khi b s t có th doấ ề ố ở ẻ Ở ẻ ơ ị ố ể
nhi m khu n, ví d nhi m khu n r n do d ng c c t r n ho c bàn tay nễ ẩ ụ ễ ẩ ở ố ụ ụ ắ ố ặ ữ
h sinh không vô khu n tuy t đ i ho c nhi m khu n do khi l t lòng b s cộ ẩ ệ ố ặ ễ ẩ ọ ị ặ
n c i. Tr s sinh nhi m khu n có th b n ng h n khi viêm đ ng hôướ ố ẻ ơ ễ ẩ ể ị ặ ơ ườ
h p trên, viêm ph qu n, viêm ph i, nh t là tr sinh thi u tháng, nh cân.ấ ế ả ổ ấ ẻ ế ẹ
B nh nhi m khu n gây s t tr g p nhi u nh t là viêm đ ng hô h p (hôệ ễ ẩ ố ở ẻ ặ ề ấ ườ ấ
h p trên ho c hô h p d i) nh viêm mũi, h ng ho c viêm tai gi a. Viêmấ ặ ấ ướ ư ọ ặ ữ
mũi h ng tr có th gây ho, ch y n c mũi, h t h i. N u b viêm thanhọ ở ẻ ể ả ướ ắ ơ ế ị
qu n thì ngoài s t, tr còn b kh n ti ng ho c m t ti ng. Viêm tai gi a trả ố ẻ ị ả ế ặ ấ ế ữ ở ẻ
th ng có s t (có khi s t r t cao, lên t i trên 39oC, tr có th đau trong taiườ ố ố ấ ớ ẻ ể
khi n tr qu y khóc nhi u (tr dùng tay ngoáy vào tai, nh t là khi bú), nh t làế ẻ ấ ề ẻ ấ ấ
ban đêm.
Tr cũng b s t khi m c b nh tay - chân - mi ng. M c b nh này thì song songẻ ị ố ắ ệ ệ ắ ệ
v i s t, tr b n i ph ng r p gan bàn chân, bàn tay, trong mi ng làm cho trớ ố ẻ ị ổ ỏ ộ ở ệ ẻ
ăn, u ng khó khăn nên khóc nhi u. M t s b nh nhi m khu n giai đo nố ề ộ ố ệ ễ ẩ ở ạ
đ u ch s t nh (trên 37oC) nh viêm ru t th a nh ng sau đó thân nhi t cóầ ỉ ố ẹ ư ộ ừ ư ệ
th tăng lên. M t s b nh nhi m khu n n ng gây s t cao tr nh s t phátể ộ ố ệ ễ ẩ ặ ố ở ẻ ư ố
ban (s i, s t xu t huy t Dengue, th y đ u), viêm màng não (do vi khu n nãoở ố ấ ế ủ ậ ẩ
mô c u, hemophilus influenzae), nhi m khu n huy t. Tr cũng có th s t màầ ễ ẩ ế ẻ ể ố
không do nhi m khu n nh m t s b nh v máu, s t sau khi tiêm m t vàiễ ẩ ư ộ ố ệ ề ố ộ
lo i v c-xin (th ng s t nh do ph n ng c a c th ).ạ ắ ườ ố ẹ ả ứ ủ ơ ể
nh minh h a (ngu n Internet)Ả ọ ồ
X trí nh th nào?ử ư ế
Khi thân nhi t c a tr trên 37oC thì g i là tr s t. Tr có th s t nh (d iệ ủ ẻ ọ ẻ ố ẻ ể ố ẹ ướ
38oC) ho c s t cao (trên 38oC) ho c s t r t cao (trên 40oC). Trong m t ngày,ặ ố ặ ố ấ ộ
bi u hi n s t tr có th có dao đ ng (lúc s t nh , lúc s t cao ho c r t cao).ể ệ ố ở ẻ ể ộ ố ẹ ố ặ ấ
Khi tr đã b s t thì nên vài ba gi c n c p nhi t đ cho tr 1 l n đ bi tẻ ị ố ờ ầ ặ ệ ộ ẻ ầ ể ế
m c đ s t và quy lu t c a các c n s t tr nh m cung c p cho bác sĩ lúcứ ộ ố ậ ủ ơ ố ở ẻ ằ ấ
c n thi t.ầ ế
C n c i b t qu n áo ho c tã lót và cho tr n m n i thoáng mát. Không nênầ ở ớ ầ ặ ẻ ằ ở ơ
cho tr n m trong phòng máy l nh nhi t đ th p và cũng không nên qu tẻ ằ ạ ở ệ ộ ấ ạ
mát cho tr b ng cách cho qu t xoáy gió vào tr . N u tr còn bú m thì nênẻ ằ ạ ẻ ế ẻ ẹ
cho tr bú nhi u h n bình th ng c v s l n, c v th i gian.ẻ ề ơ ườ ả ề ố ầ ả ề ờ
Đ i v i tr l n, trong tr ng h p c n thi t, có th cho tr t m n c mố ớ ẻ ớ ườ ợ ầ ế ể ẻ ắ ướ ấ
(nhi t đ c a n c th p h n nhi t đ c a c th vài ba đ ) nh ng ph i t mệ ộ ủ ướ ấ ơ ệ ộ ủ ơ ể ộ ư ả ắ
n i kín gió, không có gió lùa. C n cho tr ăn th c ăn nhuy n, l ng, d tiêuở ơ ầ ẻ ứ ễ ỏ ễ
(b t, cháo, súp). C n cho tr u ng nhi u n c đ bù vào l ng n c b m tộ ầ ẻ ố ề ướ ể ượ ướ ị ấ
do s t, nh t là s t cao, kéo dài. Lo i n c thông d ng hi n nay là dung d chố ấ ố ạ ướ ụ ệ ị
oresol (0RS) và dùng theo h ng d n s d ng.ướ ẫ ử ụ
N u không có 0RS thì có th pha dung d ch thay th g m mu i ăn và đ ngế ể ị ế ồ ố ườ
mía ho c đ ng glucoza. C 2 thìa g t (lo i thìa cà phê) mu i ăn v i 8 thìaặ ườ ứ ạ ạ ố ớ
g t đ ng cho vào 1 lít n c đã đun sôi đ ngu i, l c th t đ u cho tan h tạ ườ ướ ể ộ ắ ậ ề ế
mu i và đ ng r i cho tr u ng v i li u l ng nh u ng ORS.ố ườ ồ ẻ ố ớ ề ượ ư ố
Nên cho tr u ng thêm n c cam, chanh t i. N u th y tr không gi m s t,ẻ ố ướ ươ ế ấ ẻ ả ố
th m chí s t còn tăng lên thì nên cho tr dùng thu c h nhi t, lo i thông d ngậ ố ẻ ố ạ ệ ạ ụ
và an toàn là paracetamol. Đ i v i tr nh thì nên dùng lo i viên đ n đ t h uố ớ ẻ ỏ ạ ạ ặ ậ
môn cho tr , li u l ng trung bình là 5-10mg/kg cân n ng c a tr . Đ i v iẻ ề ượ ặ ủ ẻ ố ớ
tr l n h n ho c không có viên paracetamol đ u đ n thì cho u ngẻ ớ ơ ặ ầ ạ ố
paracetamol v i li u l ng nh sau: d i 1 tu i, cho u ng 60mg/l n; t 1-3ớ ề ượ ư ướ ổ ố ầ ừ
tu i, cho u ng t 60-120mg/l n; t 3-6 tu i, cho u ng 120mg/l n; t 6-12ổ ố ừ ầ ừ ổ ố ầ ừ
tu i, cho u ng 240mg/l n. C sau t 4-6 gi cho u ng 1 l n (n u nh trổ ố ầ ứ ừ ờ ố ầ ế ư ẻ
v n còn s t trên 38oC).ẫ ố
N u tình tr ng s t c a tr không c i thi n đ c thì nhanh chóng cho tr đ nế ạ ố ủ ẻ ả ệ ượ ẻ ế
c s y t khám b nh càng s m càng t t, không đ c ch n ch , nh t là trơ ở ế ệ ớ ố ượ ầ ừ ấ ẻ
nh (s sinh, nhũ nhi).ỏ ơ