Xử trí với bệnh của trẻ nhỏ
Xử trí đúng khi trẻ nhỏ chảy nước mũi
Chảy nước mũi là hiện tượng thường gặp, nguyên nhân có thể do thời tiết, hóa
chất, viêm nhiễm, dị vật mũi hoặc các khối u vùng mũi. Chảy nước mũi có thể
tự hết nhưng cũng có thể để lại những di chứng.
Mối phiền hà khi bị chảy nước mũi
Bình thường hốc mũi được lót bởi một lớp niêm mạc thuộc đường hô hấp, đó là
biểu mô trụ, có lông chuyển, có các tuyến chế tiết liên tục với niêm mạc của xoang
và tai giữa. Trên bề mặt lớp biểu mô này được bao phủ lớp thảm nhầy để đảm bảo
chức năng bảo vệ nhờ tác dụng giữ bụi bẩn, vi khuẩn rồi vận chuyển ra phía sau và
xuống họng. Khi lớp biểu mô trong hốc mũi bị kích thích bởi thời tiết, hóa chất,
viêm nhiễm, dị vật, các khối u lành hoặc ác tính… làm cho các tuyến chế tiết nằm
trong lớp biểu mô tăng sản xuất dịch tiết nhiều hơn mức độ bình thường, từ đó gây
ra hiện tượng chảy nước mũi mà ta vẫn thường gặp.
Chảy nước mũi là biểu hiện mà bất cứ ai trong cuộc đời mình đều đã gặp, đã biết.
Chảy nước mũi làm cho người bệnh khó chịu do làm giảm lượng không khí lưu
thông trong mũi, bệnh nhân không tự tin khi giao tiếp vì cứ phải xì mũi hoặc khịt
khạc thường xuyên. Hiện tượng chảy nước mũi có thể tự hết nhưng cũng có thể để
lại những biến chứng do không điều trị kịp thời như viêm xoang, viêm tắc vòi tai,
viêm họng, viêm thanh khí phế quản… thậm chí để lại di chứng cho trẻ như bộ
mặt V.A (biểu hiện qua các dấu hiện như da xanh, miệng há, môi trên bị kéo xếch
lên để lộ răng cửa vẩu, răng hay mọc lệch, môi dưới dài, thõng, đôi mắt mở to, trẻ
có vẻ ngây ngô).
Xử trí ban đầu tại nhà khi bị chảy nước mũi
Vậy chảy nước mũi như thế nào thì cần phải điều trị và xử trí ban đầu tại nhà làm
sao cho đúng? Chảy nước mũi có thể đi theo hai đường là chảy ngay ra cửa mũi
trước (có thể nhìn thấy dễ dàng nên thường được điều trị sớm) và đường chảy ra
cửa mũi sau, xuống thẳng họng miệng (ít khi được chú ý đến, nhất là nếu xuất hiện
ở trẻ em, bố mẹ rất khó phát hiện và dễ gây các biến chứng như viêm tai giữa,
viêm họng, viêm thanh- khí- phế quản). Nếu nước mũi chảy ra trước có màu trắng
trong, bạn chỉ cần nhỏ nước muối 0,9% ngày 4-5 lần, mỗi bên mũi 3-4 giọt. Khi
nước mũi đã chuyển sang màu vàng xanh, lúc này bệnh nhân cần phải được thăm
khám bởi thầy thuốc tai mũi họng để xác định chính xác mức độ, nguyên nhân gây
bệnh giúp cho việc dùng thuốc an toàn và hợp lý.
Nếu dịch mũi chảy xuống họng, bạn có thể xác định qua cảm giác vướng vướng
trong hốc mũi, tắc ở đoạn giữa mũi và họng đồng thời với việc hay phải khịt
xuống để khạc đờm ra ngoài, một số bệnh nhân phàn nàn họ hay cảm giác buồn
nôn, nôn khan khi đánh răng hoặc nuốt vướng. Ở trẻ nhỏ, chưa biết nói, bạn phát
hiện bằng cách quan sát trẻ khi ngủ sẽ thấy tiếng thở to hơn bình thường, ho húng
hắng, bú không được dài hơi như trước… Lúc này bạn nên đưa trẻ đi khám sớm,
việc điều trị kịp thời sẽ tránh được tần suất phải sử dụng kháng sinh cho trẻ. Nếu
dịch mũi chảy ra có lẫn máu lờ lờ như máu cá và có mùi hôi thối ở một bên, nên
cảnh giác có dị vật tồn tại lâu ngày trong mũi hoặc các khối u trong hốc mũi đã
hoại tử… Việc này không tự xác định được mà phải được thăm khám tại các cơ
sở y tế chuyên khoa nhằm phát hiện sớm để giải quyết kịp thời.
Dịch mũi cũng là một yếu tố đánh giá tình trạng sức khỏe của người bệnh. Nếu
thường xuyên bị hắt hơi, chảy nước mũi sẽ đồng nghĩa với việc lượng không khí
đưa oxy cho cơ thể giảm dẫn đến hậu quả là làm việc chóng mệt, hay cáu gắt…,
sức đề kháng của cơ thể cũng không còn tốt.
Một số lưu ý khi bị chảy nước mũi
Giai đoạn nước mũi chảy nhiều, nên hạn chế việc thường xuyên xì mũi bởi nếu
không được nhỏ thuốc làm loãng dịch và xì mũi không đúng cách, dịch mũi sẽ vào
tai giữa và xoang. Đây là một trong những nguyên nhân gây ra biến chứng viêm
tai giữa hoặc viêm xoang cấp. Vậy phải xì mũi thế nào cũng là một việc bạn nên
biết và phải hướng dẫn cho trẻ. Phải nhỏ thuốc làm cho hốc mũi thông thoáng (các
thuốc co mạch) rồi bịt từng bên mũi để xì. Nếu khi xì thấy ù tai, đau tai phải dừng
lại, bịt chặt mũi, ngậm mồm rồi nuốt khí liên tục đến khi hết ù. Ở trẻ nhỏ, viêm
mũi luôn khởi nguồn cho các bệnh nặng khác như viêm phổi, phế quản phế
viêm… thậm chí có thể có những biến chứng toàn thân như viêm cầu thận, thấp
tim, viêm khớp do liên cầu b tan huyết nhóm A trong dịch mũi gây bệnh. Vì vậy,
bố mẹ phải xác định chữa ngay cho con khi bắt đầu có nước mũi là rất cần thiết.
Xử trí khi trẻ bị vật nhọn xuyên vào mắt
Chấn thương xuyên do vật sắc nhọn vào mắt (có thể là dao, kéo, mảnh kính vỡ,
que nhọn, đầu ngòi bút…) là một trong những chấn thương thường gặp ở trẻ
em.
Hoàn cảnh xảy ra tai nạn có thể là trong cuộc sống sinh hoạt hàng ngày, trẻ nghịch
dao kéo tự chọc vào mắt hay chơi đùa chọc vào mắt nhau, hoặc đánh nhau.
Một số trường hợp, sau chấn thương có thể bị bỏ quên do trẻ chỉ thấy đau thoáng
qua, rồi lại chơi đùa bình thường, không thấy chói, chảy nước mắt. Sau một thời
gian, hoặc mắt bị viêm âm ỉ, nhiễm trùng, gia đình mới phát hiện ra và đưa trẻ đi
bệnh viện. Những trường hợp muộn thường gây khó khăn cho quá trình điều trị để
lấy lại được thị lực cho trẻ.
Tổn thương nguy hiểm
Mỗi vật gây nên chấn thương có thể dẫn đến những tổn thương khác nhau về hình
dạng hay nguy cơ gây nhiễm trùng. Vì vậy khi trẻ đến khám cần được hỏi kỹ hoàn
cảnh xảy ra chấn thương để có cơ sở và giúp cho quá trình điều trị.
Chấn thương xuyên do vật sắc nhọn có thể xuyên qua mi vào bên trong nhãn cầu
hoặc xuyên trực tiếp vào nhãn cầu. Tổn thương trên nhãn cầu có thể ở giác mạc
hoặc củng mạc. Khi tác nhân vào sâu bên trong nhãn cầu sẽ gây các tổn thương
như rách, kẹt mống mắt, chảy máu, đục vỡ thể thủy tinh, xuyên vào dịch kính…
Ảnh hưởng của chấn thương xuyên do vật sắc nhọn đến thị lực của trẻ phụ thuộc
vào rất nhiều yếu tố:
- Lứa tuổi của trẻ khi xảy ra chấn thương. Trẻ nhỏ bị chấn thương dễ xảy ra nhược
thị hơn người lớn.