531
KỸ THUẬT LẤY NƯỚC TIỂU ĐỂ CẤY
1. MỤC TIÊU
- Nêu được mục đích, chỉ đnh của kỹ thuật lấy nước tiểu để cấy.
- Thực hiện được cách lấy mẫu nước tiểu vô khuẩn để cấy.
- Trình bày được triệu chứng, nguyên nhân, cách xử trí và phòng
ngừa các tai biến khi lấy nước tiểu để cấy.
2. MỤC ĐCH
Lấy nước tiểu vô khuẩn để xét nghiệm vi trng học.
3. CHỈ ĐỊNH
Cấy nước tiểu để tìm tác nhân gây nhiễm khuẩn đường tiết niệu.
4. CÁC BƯỚC TIẾN HNH
4.1. Dng c
4.1.1. Dụng cụ vô khuẩn
- Lọ nước tiểu vô khuẩn.
- Ống tiêm 10ml.
- Gòn.
- Bao dán nước tiểu (bệnh nhân hôn mê, bệnh nặng, bệnh nhân
phải nằm bất động).
4.1.2. Dụng cụ sạch
- Găng sạch.
- Kềm.
4.1.3. Dụng cụ khác
- Bô hứng nước tiểu sạch.
- Phiếu chỉ đnh xét nghiệm.
- Thng đựng chất thải thông thường.
- Thng đựng chất thải lây nhiễm.
4.1.4. Dung dch sát khuẩn
- Dung dch sát khuẩn tay nhanh.
- Cồn 70o.Lọ nước tiểu
vô khuẩn
532
KỸ THUẬT ĐIỀU DƯỠNG NHI KHOA 2020
4.2. Tiến hành kỹ thuật
BƯỚC CÁC BƯỚC KỸ THUẬT Ý NGHĨA
A. Đối với bệnh nhân hôn mê và trẻ nhỏ
1Chào bệnh nhân, thân nhân.
Giới thiệu tên điều dưỡng.
- Văn hóa giao tiếp.
- Tôn trọng.
- Tạo sự thân thiện.
2
Kiểm tra họ tên bệnh nhân, ngày
sinh, giới tính, địa chỉ, kiểm tra
thông tin bệnh nhân với vòng
đeo tay và hồ sơ bệnh án.
Đảm bảo xác định đúng bệnh
nhân.
3
Báo và giải thích cho bệnh
nhân, thân nhân:
- Lý do lấy nước tiểu
- Lượng nước tiểu cần lấy.
- Thời điểm lấy nước tiểu.
- Dùng từ ngữ phù hợp theo
độ tuổi của trẻ để giải thích
(nếu có thể).
- Để bệnh nhân và thân nhân
biết việc điều dưỡng sắp
làm, giúp bệnh nhân, thân
nhân bớt lo lắng.
4Điều dưỡng mang khẩu trang,
rửa tay thường quy.
- Phòng ngừa chuẩn.
- Làm giảm sự lây lan của vi
sinh vật gây bệnh.
5Chuẩn bị dụng cụ, để trong
tầm tay. Tổ chức sắp xếp hợp lý, khoa
học, quản lý thời gian hiệu quả.
6
Dán code (họ tên bệnh nhân,
mã vạch, số hồ sơ, ngày tháng
năm sinh, giới tính) lên lọ xét
nghiệm nước tiểu.
Đảm bảo mẫu nước tiểu đúng
với bệnh nhi.
7- Đối chiếu lại bệnh nhân.
- Báo và giải thích lại lần nữa.
- Tránh nhầm lẫn bệnh nhân.
- Giúp bệnh nhân và thân
nhân an tâm, hợp tác tốt.
8Rửa tay với dung dịch sát khuẩn
tay nhanh. Mang găng sạch. Làm giảm sự lây lan của vi
sinh vật gây bệnh.
9
- Vệ sinh bộ phận sinh dục
bằng xà phòng và nước sạch.
- Sát khuẩn lỗ tiểu bằng
Betadine 10%:
+ Nữ: rửa môi lớn bên xa -
bên gần, môi bên xa -
bên gần, rửa lỗ tiểu từ trên
xuống dưới (từ âm vật đến
hậu môn).
+
Nam: rửa từ lỗ tiểu theo
chiều xoắn ốc rộng ra
ngoài và xuống dưới gốc
dương vật.
- Loại bỏ chất bài tiết, vi
khuẩn trước khi lấy nước
tiểu.
- Ngăn ngừa ngoại nhiễm để
đảm bảo lấy nước tiểu vô
khuẩn.
533
Kỹ thuật lấy nước tiểu để cấy
10
- Dán bao nước tiểu vô khuẩn:
+ Nam: dán từ trên xuống.
+ Nữ: dán từ dưới lên.
- Cho nước tiểu vào lọ nước
tiểu vô khuẩn.
Để hứng mẫu nước tiểu.
11
Mẫu nước tiểu được đặt thẳng
đứng vào hộp đựng mẫu xét
nghiệm. Gửi mẫu nước tiểu
và phiếu chỉ định về khoa xét
nghiệm vi sinh càng sớm càng
tốt trong vòng 30 phút.
Không để mẫu nước tiểu để
quá lâu sẽ làm ảnh hưởng
đến kết quả xét nghiệm.
12 Dọn dẹp dụng cụ, tháo bỏ găng,
rửa tay. Phòng ngừa chuẩn.
13
Ghi hồ sơ:
- Ngày giờ lấy nước tiểu để cấy.
- Màu sắc, tính chất nước tiểu.
- Thời điểm gửi mẫu nước tiểu.
- Tên điều dưỡng thực hiện.
- Yếu tố an toàn cho bệnh nhân.
- Yếu tố pháp lý.
- Phương tiện để theo dõi,
đánh giá và bàn giao giữa
các nhân viên y tế.
B. Đối với bệnh nhi lớn biết tự tiểu
Thực hiện từ bước 1 - 9
10
Hướng dẫn thân nhân cho trẻ đi
tiểu, bỏ phần nước tiểu đầu, lấy
nước tiểu giữa dòng cho vào lọ
nước tiểu vô khuẩn. Đóng nắp lọ
nước tiểu ngay sau khi lấy.
Lưu ý: không để nước tiểu
dính ra ngoài lọ.
Để không bị ảnh hưởng đến
kết quả xét nghiệm.
11
Mẫu nước tiểu được đặt thẳng
đứng vào hộp đựng mẫu xét
nghiệm. Gửi mẫu nước tiểu
và phiếu chỉ định về khoa xét
nghiệm vi sinh càng sớm càng
tốt trong vòng 30 phút.
Không để mẫu nước tiểu để
quá lâu sẽ làm ảnh hưởng
đến kết quả xét nghiệm.
12 Dọn dẹp dụng cụ, tháo bỏ găng,
rửa tay. Phòng ngừa chuẩn.
13
Ghi hồ sơ:
- Ngày giờ lấy nước tiểu để cấy.
- Màu sắc, tính chất nước tiểu.
- Thời điểm gửi mẫu nước tiểu.
- Tên điều dưỡng thực hiện.
- Yếu tố an toàn cho bệnh nhân.
- Yếu tố pháp lý.
- Phương tiện để theo dõi,
đánh giá và bàn giao giữa
các nhân viên y tế.
C. Đối với bệnh nhân có đặt ống thông tiểu
Thực hiện từ bước 1 - 8
9
Dùng kềm kẹp phía dưới chỗ
nối giữa ống thông tiểu dây
của túi dẫn lưu nước tiểu 10cm
(kẹp trên dây dẫn của túi dẫn lưu
nước tiểu).
Làm gián đoạn sự lưu thông
nước tiểu tạm thời để có đủ
lượng nước tiểu xét nghiệm.
534
KỸ THUẬT ĐIỀU DƯỠNG NHI KHOA 2020
10 Sát khuẩn vị trí cần đâm kim trên
ống thông tiểu bằng gòn tẩm cồn
70o.
Loại bỏ vi sinh vật trên ống
thông tránh gây ảnh hưởng
đến kết quả cấy nước tiểu.
11
Dùng ống tiêm đâm vào vị trí sát
khuẩn và rút 10ml nước tiểu cho
vào lọ nước tiểu vô khuẩn.
Đảm bảo lấy đủ lượng nước
tiểu cần cấy.
Lấy nước tiểu qua
ống thông tiểu
12 Mở kẹp ống thông tiểu Tạo sự lưu thông của nước
tiểu.
13
Mẫu nước tiểu được đặt thẳng
đứng vào hộp đựng mẫu xét
nghiệm. Gửi mẫu nước tiểu
và phiếu chỉ định về khoa xét
nghiệm vi sinh càng sớm càng
tốt trong vòng 30 phút.
Không để mẫu nước tiểu quá
lâu sẽ làm ảnh hưởng đến kết
quả xét nghiệm.
14 Dọn dẹp dụng cụ, tháo bỏ găng,
rửa tay. Phòng ngừa chuẩn.
15
Ghi hồ sơ:
- Ngày giờ lấy nước tiểu để cấy
- Màu sắc, tính chất nước tiểu.
- Thời điểm gửi mẫu nước tiểu
- Tên điều dưỡng thực hiện
- Yếu tố an toàn cho bệnh
nhân.
- Yếu tố pháp lý.
- Phương tiện để theo dõi,
đánh giá và bàn giao giữa
các nhân viên y tế.
535
5. TAI BIẾN V XỬ TR
STT DẤU
HIU TAI
BIN
NGUYÊN
NHÂN CÓ
THỂ XỬ TR PHÒNG NGỪA
1
Kết quả
không
phù
hợp
với lâm
sàng.
Sai lệch
kết quả.
- Thực hiện
không
đúng kỹ
thuật lấy
mẫu.
- Không
gửi mẫu
ngay đến
phòng xét
nghiệm.
Báo bác
sĩ.
- Lấy nước
tiểu giữa
dòng.
- Thực hiện
đúng cách
lấy mẫu và
chất bảo
quản.
- Gửi mẫu
ngay đến
khoa Vi sinh
trong vòng
30 phút.
2
Bệnh
nhân
có dấu
hiệu
nhiễm
khuẩn.
Nhiễm
khuẩn
ngược
dòng.
Không đúng
kỹ thuật vô
khuẩn.
Báo bác
sĩ và
thực hiện
theo chỉ
định.
Thực hiện đúng
kỹ thuật vô
khuẩn.
BẢNG KIỂM THỰC HNH
STT NỘI DUNG ĐẠT CHƯA ĐẠT
A. Đối với bệnh nhân hôn mê và trẻ nhỏ
1Chào bệnh nhân, thân nhân. Giới thiệu tên
điều dưỡng.
2
Kiểm tra họ tên bệnh nhân, ngày sinh, giới tính,
địa chỉ, kiểm tra thông tin bệnh nhân với vòng
đeo tay và hồ sơ bệnh án.
3
Báo và giải thích cho bệnh nhân, thân nhân:
- Lý do lấy nước tiểu.
- Lượng nước tiểu cần lấy.
- Thời điểm lấy nước tiểu.
4
Điều dưỡng mang khẩu trang, rửa tay thường
quy.
5Chuẩn bị dụng cụ, để trong tầm tay.
6Dán code lên lọ xét nghiệm nước tiểu.
7- Đối chiếu lại bệnh nhân.
- Báo và giải thích lại lần nữa.
Kỹ thuật lấy nước tiểu để cấy