Xuyên khung, bạch chỉ có phải thuốc bổ?
Hiện nay, nhiều món ăn bài thuốc như cháo, canh dưỡng sinh có dùng hai vị
thuốc xuyên khung và bạch chỉ với mục đích bồi bổ sức khỏe và trí não, an thần,
nhất là trong những ngày hè cho những "sĩ tử"; hoặc một số bài thuốc dùng hai
vị này để trị chứng cảm nóng, cảm nắng. Nhưng tác dụng, cách dùng và liều
dùng của hai vị này như thế nào thì không phải ai cũng rõ.
Xuyên khung (Rhizoma Ligustici wallichii), bạch chỉ (Radix Angelicae dahuricae)
là hai vị thuốc có nguồn gốc từ Trung Quốc, đã được di thực vào nước ta từ thế kỷ
trước. Xuyên khung vị cay, tính ôn, có công năng hành khí, hoạt huyết, trừ phong,
giảm đau; dùng trị kinh nguyệt bế tắc, nhức đầu hoa mắt, cảm mạo phong hàn (cảm
lạnh), sốt cao, rét nhiều, mồ hôi không ra được, hoặc phong thấp, nhức mỏi cơ thể,
ngực bụng đau tức, nhọt độc sưng đau. Ngoài ra, thành phần tinh dầu của xuyên
khung còn có tác dụng an thần, hưng phấn trung khu hô hấp... Những người có
chứng âm hư hỏa vượng không nên dùng.
Bạch chỉ là vị thuốc hoạt huyết khu phong, trị cảm mạo
phong hàn, các chứng đau nhức, không phải là thuốc bổ.
Bạch chỉ cũng có vị cay, tính ôn. Với công năng giải biểu hàn, khu phong, thắng
thấp, hoạt huyết, trừ mủ (làm tống mủ ra), sinh cơ, giảm đau; dùng trị cảm mạo
phong hàn, sốt cao, rét nhiều, đau đầu, ngạt mũi, chảy nước mũi, viêm xoang, đau
răng, mụn nhọt sưng tấy, vết thương có mủ... Gần đây người ta đã phát hiện bạch
chỉ còn làm giãn động mạch vành tim nên có tác dụng hoạt huyết, giảm đau, nhuận