29
8
CÁC YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐỊNH HƯỚNG SÁNG NGHIỆP:
NGHIÊN CỨU TỪ GÓC ĐỘ THỂ CHẾ ĐỐI VỚI CÁC
DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ VIỆT NAM
TS. Bùi Anh Tuấn
Công ty Cổ phần Hà Nội - Hưng Yên
PGS.TS. Nguyễn Thị Tuyết Mai
Trường Đại học Kinh tế Quốc dân
Tóm tắt
Bài viết này tập trung nghiên cứu tác động của các yếu tố thể chế chính thống
và không chính thống tới định hướng sáng nghiệp của các doanh nghiệp vừa và nhỏ
Việt Nam. Để kiểm định mô hình và các giả thuyết nghiên cứu, một cuộc khảo sát
được thực hiện đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở ba trung tâm kinh tế lớn nhất
của Việt Nam: Hà Nội, Đà Nẵng và thành phố Hồ Chí Minh. Kết quả phân tích mô
hình cấu trúc tuyến tính (SEM) đã khẳng định vai trò quan trọng của thể chế (chính
thống và không chính thống) đối với định hướng sáng nghiệp. Cụ thể, lòng tin thể chế
có tác động tích cực tới định hướng sáng nghiệp, trong khi đó sự không phù hợp của
hệ thống chính sách, qui định và tham nhũng có tác động tiêu cực tới các khía cạnh
của định hướng sáng nghiệp. Bài viết cũng đưa ra một số gợi ý để thúc đẩy định
hướng sáng nghiệp của các doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam.
Từ khóa: Thể chế chính thống, thể chế không chính thống, định hướng sáng
nghiệp, doanh nghiệp vừa và nhỏ.
1. Giới thiệu
Vai trò quan trọng của thể chế trong sự phát triển kinh tế của mỗi quốc gia đã
được đề cập trong rất nhiều nghiên cứu trên thế giới và ở Việt Nam. Đặc biệt, thể chế
với vai trò là môi trường kinh doanh ảnh hưởng đến sự phát triển của các doanh
nghiệp vừa và nhỏ (DNVVN) đã thu hút sự chú ý của nhiều nhà nghiên cứu. Trong
bối cảnh các quốc gia đang chuyển đổi, thì thể chế không chính thống có thể có ảnh
hưởng lớn hơn thể chế chính thống (Peng & Heath, 1996; Williamson, 2009). Việt
Nam là một quốc gia mới nổi và đang trong giai đoạn chuyển đổi (emerging and
transitional economy) thì các DNVVN khó có thể tránh khỏi các tác động của thể chế
không chính thống. Vì vậy, việc xem xét tác động của cả thể chế chính thống và
không chính thống là cần thiết.
