Phát triển khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tại Thành phố Hồ Chí Minh và bài học cho Thành phố Hải Phòng

Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM) là một trong những địa phương dẫn đầu cả nước về phát triển khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Những thành tựu đạt được tại TP.HCM cung cấp các bài học kinh nghiệm quý giá cho các địa phương khác. Hải Phòng, với vai trò là thành phố cảng và đầu mối giao thông quan trọng ở phía Bắc, cũng đã có những bước phát triển ban đầu trong phong trào khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Tuy nhiên, sự đóng góp của phong trào này vào sự phát triển chung của thành phố còn khiêm tốn. Do đó, việc nghiên cứu kinh nghiệm từ TP.HCM là cần thiết để đề xuất các giải pháp thúc đẩy khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tại Hải Phòng trong tương lai.

Tài liệu này nhằm phân tích kinh nghiệm phát triển khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tại Thành phố Hồ Chí Minh để đề xuất các giải pháp và bài học áp dụng cho sự phát triển của phong trào khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tại Thành phố Hải Phòng trong những năm tới.

Tài liệu này phân tích sâu về quá trình phát triển khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tại Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM) và rút ra những bài học kinh nghiệm quý báu cho Thành phố Hải Phòng. TP.HCM được xác định là đô thị lớn nhất cả nước, là trung tâm kinh tế, văn hóa, giáo dục, khoa học và công nghệ hàng đầu của Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam. Thành phố có tiềm lực khoa học và công nghệ mạnh mẽ với nhiều khu công nghệ cao, viện nghiên cứu, trường đại học và phòng thí nghiệm, cùng với ngân sách chi cho hoạt động khoa học và công nghệ tăng trưởng liên tục.

Kể từ năm 2017, TP.HCM đã triển khai nhiều chính sách và giải pháp đồng bộ để hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp. Các kết quả nổi bật bao gồm việc hình thành gần 900 nhóm/tổ chức khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, với 24 cơ sở ươm tạo hỗ trợ 1.677 dự án. Thành phố đã xây dựng hạ tầng vật chất hỗ trợ khởi nghiệp như các phòng thí nghiệm mở, trung tâm đổi mới sáng tạo và không gian sáng chế. Hoạt động đào tạo và tư vấn được đẩy mạnh, cung cấp kiến thức và kỹ năng cho hàng ngàn doanh nghiệp, giảng viên, học sinh, sinh viên và cán bộ quản lý ươm tạo. Đặc biệt, TP.HCM đã tập trung nghiên cứu, phát triển và thương mại hóa sản phẩm khoa học công nghệ trong các lĩnh vực trọng điểm, với tỷ lệ ứng dụng cao từ các đề tài, dự án. Thành phố cũng chú trọng kết nối và hợp tác quốc tế, xây dựng các ban điều hành chuyên gia và tổ chức các sự kiện lớn như “Tuần lễ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo” (WHISE).

Tuy nhiên, hoạt động khởi nghiệp tại TP.HCM vẫn còn một số hạn chế như tập trung chủ yếu vào thương mại điện tử và công nghệ thông tin, thiếu sự quan tâm đúng mức đến nghiên cứu khoa học tại các trường đại học, và hiệu quả tạo việc làm từ khởi nghiệp còn thấp so với nhu cầu. Các nguyên nhân chính bao gồm chính sách hỗ trợ chưa bao phủ toàn diện các giai đoạn khởi nghiệp, nguồn tài chính chưa đủ, thiếu cơ chế cho quỹ đầu tư mạo hiểm, cơ sở vật chất chưa đồng bộ và mạng lưới chuyên gia còn hạn chế. Để khắc phục, tài liệu đề xuất hoàn thiện chính sách hỗ trợ, duy trì ổn định nguồn tài chính, đẩy mạnh hợp tác công tư, tăng cường trao đổi chuyên gia, phát triển hạ tầng dịch vụ và tạo điều kiện cho doanh nghiệp khởi nghiệp tiếp cận thị trường.

Đối với Thành phố Hải Phòng, tài liệu giới thiệu tổng quan về vị thế là thành phố cảng quan trọng, một trong ba cực phát triển của vùng Bắc Bộ. Hải Phòng có nhiều khu kinh tế, khu công nghiệp lớn và tốc độ tăng trưởng kinh tế ấn tượng. Thành phố đã quán triệt các nghị quyết về phát triển khoa học công nghệ và khởi nghiệp, định hướng xây dựng Hải Phòng thành thành phố công nghiệp hiện đại, thông minh. Phong trào khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tại Hải Phòng đã có những bước phát triển tích cực, thu hút sự quan tâm của giới trẻ và doanh nhân. Thành phố đã hình thành 150 nhóm/tổ chức khởi nghiệp, với 8 dự án gọi vốn thành công và 5 doanh nghiệp khoa học công nghệ được chứng nhận. Các hoạt động hỗ trợ bao gồm vận hành hệ thống thông tin, tổ chức các sự kiện như Techfest Hải Phòng, xây dựng các không gian làm việc chung (co-working space) và đẩy mạnh đào tạo, tư vấn nâng cao năng lực khởi nghiệp thông qua sự phối hợp của các sở ban ngành và trường đại học.