Đề tài: Ảnh hưởng của biến đổi khí hậu đến hệ sinh thái đô thị. Các biện pháp nhằm thích ứng với biến đổi khí hậu

Ụ

Ụ

M C L C

ề

ặ ấ A. Đ t v n đ

ế ể ườ ả ử ụ Trong quá trình ti n hóa và phát tri n, con ng i luôn ph i s  d ng các

ự ậ ườ ế ộ ế ố ẵ y u t s n có trong t nhiên, vì v y con ng ự i đã tác đ ng tr c ti p vào môi

ườ ự ể ệ ặ ầ tr ệ ng. Các h  sinh thái t ạ    nhiên ho c d n chuy n thành h  sinh thái nhân t o,

ủ ặ ị ườ ế ứ ấ ằ ộ ho c b  tác đ ng c a con ng i đ n m c m t cân b ng và suy thoái. Trong đó,

ị ả ữ ầ ộ ị ưở ệ h  sinh thái đô th  cũng là m t trong nh ng thành ph n ch u  nh h ặ ng n ng n ề

ế ậ ặ ổ ệ ể ố ố ủ c a bi n đ i khí h u, đ c bi t là đ i các qu c gia nghèo – kém phát tri n. Dân

ị ạ ấ ố ớ ị ủ ả ố ớ ộ ố s  đô th  t ủ   i các qu c gia này ph i ch u r i ro l n nh t đ i v i các tác đ ng c a

ư ế ổ ườ ụ ở ấ ệ ậ bi n đ i khí h u nh  bão th ng xuyên, lũ l đ t và sóng nhi t, l ố t. S  ng ườ   i

ệ ượ ờ ế ự ạ ậ ố ử t vong do các hi n t ng th i ti t c c đoan t ấ   i các qu c gia có thu nh p th p

ỉ ệ ớ ố ế – trung bình cũng chi m t  l ổ  l n trên t ng s  ng ườ ử i t vong trên toàn th  gi ế ớ   i;

ể ấ ằ ố ệ ơ ế n u có s  li u chính xác h n, thì có th  th y r ng m t t ộ ỷ ệ ớ  l l n và ngày càng

ủ ố ạ ự ộ ố ị tăng c a s  ng ườ ử i t vong là t i khu v c đô th  thu c các qu c gia này (UN

2

ặ ớ ả ố ữ ế ạ ầ ố Habitat, 2007). H u h t các qu c gia ph i đ i m t v i hàng lo t nh ng khó

ề ướ ạ ố ớ ế ấ ộ khăn do BĐKH – liên quan đ n v n đ  n ự   c s ch. Đ i v i tác đ ng do m c

Ấ ể ế ố ộ ơ ố ị ướ n c bi n dâng, riêng Trung Qu c và  n Đ  đã chi m h n ¼ dân s  đô th  trên

ế ớ ằ ớ ờ ư ấ ạ toàn th  gi ộ i n m trong ph m vi đ i b  có đ  cao th p. Châu Phi, x a nay đ ượ   c

ụ ị ị ớ ự ệ ắ ơ ớ ố xem là l c đ a nông thôn, hi n có dân s  đô th  l n h n so v i khu v c B c M ỹ

ố ố ầ ở ợ ố ị và g n 2/5 dân s  s ng đô th  (Liên h p qu c, 2006). Châu Phi cũng có m t đ ậ ộ

ố ớ ở ự ứ ể ậ t p trung các thành ph  l n ven bi n khá cao. Không có s  thích  ng, BĐKH

ể ề ố ườ ế ạ ươ có th  gây ra ngày càng nhi u s  ng i ch t do tai n n và th ng tích, và

ế ủ ữ ể ế ọ ườ ế nh ng nguy hi m ngày càng nghiêm tr ng đ n sinh k  c a ng i dân, đ n tài

ấ ượ ườ ự ị ượ ươ ả s n, ch t l ng môi tr ng và s  th nh v ng trong t ng lai.

ế ậ ổ ượ ề ễ ấ ầ ở ầ Bi n đ i khí h u đ c coi là v n đ   toàn c u vì nó di n ra h u nh ư

ọ ơ ế ớ ệ ệ ứ ứ m i n i trên th  gi ặ i. Đ c bi t, Vi t Nam đ ng th  5 trong danh sách các n ướ   c

ưở ủ ậ ở ị ị ệ ế ệ ị ả b   nh h ầ ng b i khí h u toàn c u. V  trí đ a lý c a Vi t Nam khi n Vi t Nam

ươ ướ ữ ự ế ậ ổ ướ ể ấ ễ ị ổ r t d  b  t n th ng tr c nh ng bi n đ i khí h u  khi m c n c bi n tăng.

ễ ị ổ ệ ươ ứ ệ ị Trong các h  sinh thái d  b  t n th ng thì h  sinh thái đô th  đang đ ng tr ướ   c

ế ậ ả ậ ổ ơ ưở ư ế ế ớ ế nguy c  đó. V y bi n đ i khí h u đã  nh h ng nh  th  nào đ n th  gi i nói

ế ệ ể ừ ườ ể ư ữ chung và đ n Vi t Nam nói riêng đ  t đó con ng i có th  đ a ra nh ng mô

ữ ả ằ ứ ế ớ ổ hình sinh thái, nh ng gi ữ i pháp nh m  ng phó v i nh ng bi n đ i đó. Đây chính

ứ ề ọ Ả ưở ủ ế ậ là lí do tôi ch n nghiên c u đ  tài “ nh h ế   ổ ng c a bi n đ i khí h u đ n

ớ ế ổ ứ ệ ằ ị ậ ”. HST đô th . Các bi n pháp nh m thích  ng v i bi n đ i khí h u

ộ B. N i dung

ế ổ ậ I. Bi n đ i khí h u là gì?

ệ ố ổ ủ ự ế ậ ậ ấ ổ ồ "Bi n đ i khí h u trái đ t là s  thay đ i c a h  th ng khí h u g m khí

ệ ạ ể ể ể ể ạ ỷ ươ ở quy n, thu  quy n, sinh quy n, th ch quy n hi n t i và trong t ng lai b i các

ự ự ự ế ạ ậ nguyên nhân t ổ ề  nhiên và nhân t o. S  thay đ i v  khí h u gây ra tr c ti p hay

ế ừ ạ ộ ủ ườ ổ ấ ủ ể gián ti p t ho t đ ng c a con ng

ự

ệ

ọ

ớ

ọ

ị

H c viên th c hi n: Lê Th  Vân Anh. L p: Cao h c KHMT K22

i làm thay đ i c u thành c a khí quy n trái 3 ­ 3 ­

ậ ự ớ ổ ượ ộ ờ ế ấ đ t, cùng v i bi n đ i khí h u t nhiên, đã đ ấ   c quan sát trong m t th i kì nh t

ị đ nh ". (UNFCCC)

ữ ế ế ậ ổ ổ ườ ậ “Bi n đ i khí h u là nh ng bi n đ i trong môi tr ọ   ặ ng v t lý ho c sinh h c

ả ưở ể ế ụ ạ ầ ả ữ gây ra nh ng  nh h ồ   ng có h i đáng k  đ n thành ph n, kh  năng ph c h i

ủ ệ ặ ả ự ượ ế ả ho c sinh s n c a các h  sinh thái t nhiên và đ ạ   ặ c qu n lý ho c đ n ho t

ệ ố ủ ế ặ ộ ỏ ợ ủ ộ đ ng c a các h  th ng kinh t ế ứ  ­ xã h i ho c đ n s c kh e và phúc l i c a con

ườ ướ ề ế ủ ổ ng i”.(Theo công ậ   c chung c a LHQ v  bi n đ i khí h u).

ế ổ

ậ

II. Nguyên nhân gây bi n đ i khí h u.

ế ậ ổ ự Có hai nguyên nhân gây bi n đ i khí h u là do t nhiên và do con ng ườ   i,

ạ ộ ế ậ ấ ủ   ổ trong đó nguyên nhân chính làm bi n đ i khí h u Trái đ t là do ho t đ ng c a

ườ ạ ộ ứ con ng i làm gia tăng các khí nhà kính, các ho t đ ng khai thác quá m c các b ể

ố ừ ụ ư ệ ể ờ ấ   ấ h p th  khí nhà kính nh  sinh kh i, r ng, các h  sinh thái bi n, ven b  và đ t

ế ự ế ư ề ậ ằ ằ ạ ổ ị ị ạ   li n khác. Nh m h n ch  s  bi n đ i khí h u, Ngh  đ nh th  Kyoto nh m h n

2, CH4, N2O, HFCs,

ủ ế ế ạ ổ ồ ị ch  và  n đ nh sáu lo i khí nhà kính ch  y u bao g m: CO

PFCs và SF6.

ệ ạ ầ ả ố ồ ­ CO2 phát th i khi đ t cháy nhiên li u hóa th ch (than, d u, khí) và là ngu n khí

2 cũng sinh ra t

ườ ể ủ ế nhà kính ch  y u do con ng i gây ra trong khí quy n. CO cácừ

ạ ộ ệ ấ ư ả ho t đ ng công nghi p nh  s n xu t xi măng và cán thép.

ừ ộ ộ ứ ậ ạ ­ CH4  sinh ra t các bãi rác, lên men th c ăn trong ru t đ ng v t nhai l i, h ệ

ầ ự ố th ng khí, d u t nhiên và khai thác than.

ả ừ ạ ộ ệ ­ N2O phát th i t phân bón và các ho t đ ng công nghi p.

ượ ử ụ ấ ­  HFCs đ ả   ủ c s  d ng thay cho các ch t phá h y ôzôn (ODS) và HFC­23 là s n

ụ ủ ấ ẩ ả ph m ph  c a quá trình s n xu t HCFC­22.

ừ ấ ả ­  PFCs sinh ra t quá trình s n xu t nhôm.

ậ ệ ử ụ ả ấ ệ ­ SF6 s  d ng trong v t li u cách đi n và trong quá trình s n xu t magiê.

4

ả ủ ế ậ ậ ổ III. H u qu  c a bi n đ i khí h u

ấ ượ ầ ổ ể ạ ườ ­    Thay đ i thành ph n và ch t l ng khí quy n có h i cho môi tr ố   ng s ng

ườ ấ ủ c a con ng ậ i và các sinh v t trên Trái đ t.

ủ ệ ị ­    Các h  sinh thái b  phá h y

ấ ọ ạ ­     M t đa d ng sinh h c

ự ướ ự ẫ ớ ự ể ở ­      S  dâng cao m c n c bi n do băng tan, d n t ậ i s  ng p úng các vùng

ấ ấ đ t th p.

ẫ ớ

ể

ị

ớ

ữ

ề

ậ

ớ

ự  d n t

i nguy ­      D ch chuy n ranh gi

i gi a các đ i khí h u v  phía 2 c c

ọ ự ố ệ ậ ủ ệ ơ c  đe d a s  s ng,gia tăng b nh t ậ t c a các loài sinh v t, các h  sinh thái và

ạ ộ ủ ườ ho t đ ng c a con ng i.

ổ ườ ạ ộ ủ ư ể ộ ­      Thay đ i c ng đ  ho t đ ng c a quá trình hoàn l u khí quy n, chu trình

ầ ướ ự ị tu n hoàn n c trong t nhiên và các chu trình sinh đ a hoá khác.

ọ ủ ấ ượ ệ ấ ổ ­      Thay đ i năng su t sinh h c c a các h  sinh thái, ch t l ầ   ng và thành ph n

ể ể ể ỷ ị ủ c a thu  quy n, sinh quy n, các đ a quy n.

ườ

ế

ạ

ộ

ườ

­      Gia tăng c

ng đ  các lo i tai bi n thiên nhiên:c

ấ   ộ ầ ng đ , t n su t

bão,lũ..

ưở

ế ổ

ủ

ế

ậ

Ả IV.  nh h

ị ng c a bi n đ i khí h u đ n HST đô th .

ệ

ị

4.1. H  sinh thái đô th  là gì?

ệ ớ ự ệ ị Khác v i các h  sinh thái t nhiên, h  sinh thái đô th  ngoài hai thành

ơ ả ữ ệ ầ ầ ồ   ph n c  b n là h u sinh và vô sinh, nó còn có thành ph n công ngh , bao g m

ơ ở ả ệ ấ ầ ơ các nhà máy, c  quan, xí nghi p, các c  s  s n xu t...Thành ph n công ngh ệ

ế ị ố ượ quy t đ nh và chi ph i dòng năng l ệ ng qua h  sinh thái.

ườ ủ ầ ộ ị ườ Môi tr ng đô th  là m t thành ph n c a môi tr ng xung quanh, nó là

ạ ộ ấ ủ ả ủ ậ ườ ộ ớ ế k t qu  c a ho t đ ng v t ch t c a con ng i trong quá trình tác đ ng t i thiên

ườ ậ ộ ể ậ ộ ị nhiên. Môi tr ự ọ   ng đô th  luôn v n đ ng và phát tri n theo qui lu t đ ng l c h c

5 ­ 5 ­

ự

ệ

ọ

ớ

ọ

ị

H c viên th c hi n: Lê Th  Vân Anh. L p: Cao h c KHMT K22

ứ ạ ậ ự ư ạ ậ ph c t p, và tuân theo các qui lu t t nhiên cũng nh  qui lu t nhân t o do con

ườ ạ ườ ệ ậ ế ớ ơ ớ ng ạ i t o ra. T i đây con ng i quan h  m t thi ế   t v i nhau h n so v i các y u

ướ ự ủ ể ộ ườ ố ự t  t nhiên. Tuy nhiên, d i s  phát tri n và tác đ ng c a con ng i, các y u t ế ố

ề ự ộ ầ ậ ổ thu c v  t ị ấ  nhiên, thiên nhiên đang d n b  m t đi. Khí h u thay đ i, th i ti ờ ế   t

ườ ề ễ ộ ớ ồ ồ ướ ả ấ b t th ng c ng v i nhi u ngu n ô nhi m (ngu n n ụ   c, rác th i, khói b i,

ế ồ ườ ấ ợ ề ứ ỏ ặ ữ ệ ti ng  n…) gây ra cho con ng i nh ng b t l i v  s c kh e đ c bi ề ế   t là v  y u

ệ ữ ừ ứ ầ ậ ườ ố t tinh th n. Vì v y, ng oi ta nghiên c u quan h  gi a con ng i và môi tr ườ   ng

ự ằ ị ả ạ ậ ố s ng xung quanh đô th  nh m xây d ng gi ề   i pháp   quy ho ch, v n hành b n

ệ ữ v ng h  sinh thái này.

ư ặ ị ủ ệ Các đ c tr ng c a h  sinh thái đô th

ự ề ở ổ ờ ­ Là HST h  có s  thay đ i theo th i gian, không gian v  ch t l ấ ượ , số  ng

ượ l ng.

ự ể ộ ộ   ­ Mang tính đ ng do s  phát tri n xã h i

ấ ổ ồ ị ­ C u trúc: khá  n đ nh và đ ng nh t ấ ,g mồ  vùng trung tâm, ven n i ộ , vùng

ngo i. ạ

­ Con ng

ầ ư ượ iườ :là thành ph n  u th ầ ạ ế , là thành ph n t o nên năng l ng th ứ

ưỡ ủ ộ ị ố ấ c p cu i cùng ậ ,  là b c dinh d ố ng cu i cùng, ế    ch u tác đ ng c a các y u

ự ặ ệ ố t t nhiên , đ c bi t là xã h i. ộ

ạ ạ ệ ầ ồ ượ + Công ngh  là thành ph n tái t o l i ngu n năng l ng cho HST , t oạ

ị ự ổ s   n đ nh cho con ng ườ   i

ị ­  Y u t ủ ế ố ớ ạ  c a HST đô th  là i h n gi ổ ợ ấ ả t h p t t c  các y u t ế ố   .

ưở

ế ổ

ủ

ế

Ả 4.2.  nh h

ị ậ ng c a bi n đ i khí h u đ n các HST đô th

ướ ẹ ệ ể ị 4.2.1.  N c bi n dâng thu h p di n tích đô th

ớ ườ ở ể ơ ệ ộ ố V i đ ng b  bi n dài h n 3.200km, Vi t Nam là m t trong 5 qu c gia

ủ ế ệ ộ ớ ổ ị ấ ủ ch u tác đ ng l n nh t c a bi n đ i khí h u ậ . Theo tính toán c a vi n Khí t ượ   ng

ủ ườ ự ướ ể ừ th y văn và môi tr ng phía Nam, khi m c n c bi n dâng cao t 0,2 – 0,6m,

2  đ t b  ng p  nh h

ậ ả ấ ị ưở ớ ườ ẽ s  có 1.708 km ng t i 108.267 ng ố i sinh s ng. Trong

6

ườ ợ ệ ơ ướ ẽ ấ ử ằ ồ tr ng h p t h n, khi n c dâng lên 1m, Đ ng b ng sông C u Long s  m t đi

2. Vùng đ t th p c a TP.HCM là

ệ ấ ộ ủ ấ ấ ả m t di n tích đ t kho ng 15.000 – 20.000km

ưở ề ặ ướ ể ơ ẽ ị ả n i s  b   nh h ng n ng n  do n c bi n dâng.

ử ữ ằ ằ ồ ồ ồ          Đ ng b ng sông C u Long và đ ng b ng sông H ng là nh ng vùng trũng

ưở ậ ụ ề ả ấ ậ ị ả nên b   nh h ng nhi u nh t khi x y ra ng p l ệ   ặ t, xâm nh p m n và các hi n

ờ ế ấ ệ ậ ộ ỉ ị ượ t ng th i ti ầ   t x u. Trong đó 90% di n tích thu c các t nh ĐBSCL b  ng p h u

ố ị ả ư ộ ưở ự ế ả nh  toàn b , và có kho ng 10% dân s  b   nh h ấ ố ớ   ổ ng tr c ti p, t n th t đ i v i

ế ả ướ ể ẽ ả GDP kho ng 10%. N u n ố ị ả   c bi n dâng 3m s  có kho ng 25% dân s  b   nh

ư ợ ử ằ ậ ặ ồ ưở h ẽ   ng nh  đ t xâm nh p m n vào năm 2005. Đ ng b ng sông C u Long s  là

ị ả ưở ạ ấ ướ ơ ẽ ể ề vùng b   nh h ng m nh nh t, n c bi n dâng cao h n s  làm cho nhi u vùng

ằ ướ ệ ọ ở ệ ườ ẽ ồ đ ng b ng n c ng t hi n nay tr  thành vùng n ướ ợ c l , hàng tri u ng i s  có

ể ủ ứ ự ơ ị ấ nguy c  b  m t ch ỗ ở ừ , t đó làm gia tăng s c ép lên s  phát tri n c a các vùng

ự ụ ậ ớ ướ ể ẽ lân c n. Vì theo d  báo, trong vài ch c năm t i, n c bi n s  dâng cao làm

ậ ụ ầ ớ ậ ụ ố ị ế ẫ ấ ng p l t ph n l n ĐBSCL v n đã b  ng p l ề   t hàng năm, d n đ n m t nhi u

2 đ t th p ven bi n b  ng p hoàn ể

ệ ẽ ừ ấ ấ ậ ị ấ đ t nông nghi p. S  có t 15.000 – 20.000 km

ư ượ ướ ả ừ toàn. L u l ng n c sông Mêkông gi m t 2 – 24% trong mùa khô, tăng t ừ    7­

ạ ướ ở ầ ế ặ ệ 15% vào mùa lũ. H n hán có xu h ở ộ ng m  r ng h u h t các vùng, đ c bi t là

ở ệ ượ ế ỉ ộ ẫ  các t nh Nam Trung B , d n đ n gia tăng hi n t ạ ng hoang m c hóa. Theo

ệ ấ ộ ở ế ệ B  NN&PTNT, trong 9 tri u ha đ t hoang hóa VN (chi m 28% di n tích c ả

ệ ạ ả ưở ướ n ị c) có 4,3 tri u ha đã và đang b  thoái hóa, sa m c hóa,  nh h ng nghiêm

ờ ố ủ ế ệ ọ ườ ạ ữ tr ng đ n đ i s ng c a trên 20 tri u ng ố i. S  còn l ụ i là nh ng đ n cát và bãi

ộ ở ể ề ặ ỉ cát di đ ng ấ  các t nh ven bi n mi n Trung; đ t khô theo mùa ho c vĩnh vi n ễ ở

ộ ư ấ ị ậ ậ Nam Trung B  nh : Bình Thu n, Ninh Thu n, Nam Khánh Hoà); đ t b  xói mòn

ở ễ ễ ặ ắ ở ấ ị  Tây B c, Tây Nguyên và đ t b  nhi m m n, nhi m phèn ả    ĐBSCL đã  nh

ạ ộ ế ể ấ ế ả ộ ở ướ h ng x u đ n ho t đ ng phát tri n kinh t xã h i, xóa đói gi m nghèo khu

ự v c nông thôn.

7 ­ 7 ­

ự

ệ

ọ

ớ

ọ

ị

H c viên th c hi n: Lê Th  Vân Anh. L p: Cao h c KHMT K22

4.2.2. Lũ l tụ

ộ ố ủ ự ệ ị ụ ệ Các khu v c đô th  luôn hi n di n m t s  r i ro lũ l ả   ư ớ t khi m a l n x y

ử ườ ố ơ ở ạ ầ ữ ự ra. Nhà c a, đ ng ph , c  s  h  t ng và nh ng khu v c bê tông hóa khác ngăn

ướ ậ ạ ư ấ ố ướ ả ặ ch n n ặ ấ c m a th m xu ng m t đ t – và do v y t o ra n ề   c ch y tràn nhi u

ư ớ ộ ượ ạ ướ ả ơ h n. M a l n và kéo dài lâu ngày t o ra m t l ấ ớ ng r t l n n c ch y tràn b ề

ệ ố ể ễ ậ ặ m t, và có th  d  dàng làm ng p h  th ng thoát n ướ   Ngày 2/12, hàng ngàn c.

ườ ả ờ ỏ ậ ở ấ ử ng i Venezuela đã ph i r i b  nhà c a do các tr n l đ t và lũ l ụ ở t ự    khu v c

ủ ế ấ ườ ệ ụ ạ ườ ầ g n th  đô Caracas khi n ít nh t 21 ng i thi t m ng và hàng ch c ng i khác

ư ụ ủ ế ầ ị ị ấ b  m t tích. M a to và lũ l ế   t đã khi n hàng nghìn ngôi nhà b  phá h y, h u h t

ị ướ ể ế ặ ố ổ ị ố ạ s  n n nhân k  trên b  n c lũ cu n trôi ho c b  ch t do nhà đ . Chính ph ủ

ạ ẩ ấ ạ ố Venezuela   đã   tuyên   b   tình   tr ng  kh n  c p  t ơ i   3  bang.   C   quan  khí   t ượ   ng

ế ư ớ ữ Venezuela cho bi t, m a l n còn kéo dài vài ngày n a. Trong khi đó, bang Tamil

ư ớ ủ Ấ ậ ộ ị ứ Nadu c a  n Đ  cũng đang h ng ch u các tr n m a l n, gây l ụ ộ t l ệ   i trên di n

ự ủ ầ ạ ị ộ r ng. T i khu v c Cuddalore, g n 50.000 ha hoa màu đã b  phá h y hoàn toàn và

ướ ỉ ưở ậ ơ h n 20 làng ng p chìm trong n c lũ. Theo T nh tr ậ   ng Karunanihi, đã nh n

ề ố ườ ệ ậ ụ ạ ư ư ố ượ đ c thông báo v  s  ng i thi t m ng trong tr n l t nh ng ch a th ng kê chi

ti t.ế

ị ớ ể ỏ ơ ệ ẽ ị ả ưở ự ế ặ H n 400 đô th  l n nh  ven bi n Vi t Nam s  b   nh h ng tr c ti p ho c gián

ự ướ ế ệ ữ ở ể ế ậ ổ ở ti p b i m c n c bi n dâng trong khi bi n đ i khí h u đã hi n h u ề  nhi u đô

ị ủ ứ ở ụ ộ ị ế ố ớ th  c a các thành ph  l n – m t quan ch c ể  C c Phát tri n Đô th  cho bi t

ị ề ữ ể ế ả ậ ổ ộ ạ ệ trong h i th o bi n đ i khí h u và phát tri n đô th  b n v ng t i Vi t Nam ngày

ở ộ 14 và 15/9/2010 Hà N i.

ỏ ẽ ị ả ị ệ ị ớ ả ố ổ ưở Trong t ng s  754 đô th  hi n nay, kho ng 405 đô th  l n nh  s  b   nh h ng

ự ế ự ướ ế ặ ể ỗ ế tr c ti p ho c gián ti p liên quan đ n m c n c bi n dâng” – TS.KTS Đ  Tú

ụ ưở ụ ự ể ộ ộ ệ Lan, Phó C c tr ị ng C c Phát tri n Đô th  thu c B  Xây d ng Vi t Nam cho

ụ ủ ự ướ ạ ớ bi t. ế Tình tr ng gia tăng liên t c c a m c n c trên sông Sài Gòn cùng v i

ư ớ ữ ệ ậ ấ ườ ệ ố ơ nh ng tr n m a l n xu t hi n ngày càng th ng xuyên h n trong khi h  th ng

8

ướ ề ườ ể ư ủ ả ứ ẫ thoát n c và ki m soát tri u c ng v n ch a đ  kh  năng đáp  ng đã làm cho

ậ ụ ạ ị ở ầ ơ ọ ồ ị tình tr ng ng p l t đô th TP H  Chí Minh ngày càng tr m tr ng. H n 70 v  trí

ệ ở ậ ư ừ ữ ồ ơ ấ ng p xu t hi n TP H  Chí Minh sau nh ng c n m a t ở  40mm tr  lên ngay c ả

ủ ề ở ứ ấ ấ ị khi th y tri u đang ả  m c th p cho th y dòng ch y tràn đô th  do m a l n v ư ớ ượ   t

ả ướ ủ ế ệ ậ quá kh  năng thoát n c đang là tác nhân gây ng p ch  y u hi n nay. Các đô th ị

ổ ư ầ ự ồ ị ằ ầ ằ ơ trong khu v c đ ng b ng châu th  nh  C n Th  hay các đô th  n m g n châu

ơ ị ư ự ẽ ồ ổ ọ ỉ th  sông Mê Kông nh  TP H  Chí Minh s  không ch  có nguy c  b  đe d a tr c

ự ướ ế ư ớ ủ ừ ể ị ự ể ở ti p b i m c n c bi n dâng mà có th  ch u áp l c di c  l n c a t các khu

ồ ự ữ ế ạ ẳ ậ ộ ự v c xung quanh. Không nh ng v y, các ngu n l c kinh t ­xã h i, ch ng h n

ư ế ụ ệ ố ố ớ ẽ ế ụ nh  ti n trình công nghi p hóa liên t c và l i s ng m i, s  ti p t c kép dòng di

ị ư ừ c  t các vùng nông thôn vào các đô th .

ệ ố Ấ ứ ế ế ộ ượ ườ Vi t Nam x p th  4 sau Trung Qu c,  n Đ , Bangladesh n u tính l ng ng i

ệ ố ố ấ ở ễ ị ổ ộ ấ ể ớ l n nh t tuy t đ i s ng các vùng ven bi n có cao đ  th p và d  b  t n

ươ ượ ờ ể ộ ấ ế ọ ơ ị th ng, đ c xác đ nh là vùng ti p giáp d c theo b  bi n có cao đ  th p h n 10

ự ướ ệ ể ườ ệ mét trên m c n ả c bi n. Kho ng 43 tri u ng i Vi ặ ơ t Nam ho c h n 55% dân

ố ị ệ ố ạ ữ ự ố ả ướ s  c  n c (38% dân s  đô th  Vi t Nam) đang sinh s ng t i nh ng vùng m c

ể ầ ị ướ n c bi n dâng. Đây là t ỷ ệ  l ấ  ph n trăm cao nh t trên toàn th  gi ế ớ . Theo đ nh i

ệ ố ể ể ạ ổ ị ệ ế ướ h ng quy ho ch t ng th  phát tri n h  th ng đô th  Vi t Nam đ n năm 2020,

ị ừ ứ ệ ườ ẽ ệ quy mô đô th  t m c 30,4 tri u ng i và di n tích 2.432 km2 năm 2010 s  tăng

ệ ườ ệ ế ệ ố lên 40 tri u ng i và di n tích 4.600 km2 (chi m 45% dân s  và 1,4% di n tích

ả ướ c  n c) vào năm 2020.

ố ượ ữ ủ ế ậ ổ ộ ị Nh ng đ i t ng công trình ch u tác đ ng c a bi n đ i khí h u và n ướ   c

ể ở ị ồ ở ư ườ ộ bi n dâng các đô th  g m nhà và các công trình công c ng nh  tr ọ   ng h c,

ệ ệ ở ươ ệ b nh vi n, nhà hát, các công s , xí nghi p, trung tâm th ạ   ng m i.

ế ể ậ ổ ọ ỉ ị ộ   Bi n đ i khí h u không ch  đe d a các đô th  ven bi n mà còn tác đ ng

ữ ế ị ở ọ ế ư ậ ấ ớ r t l n đ n nh ng đô th vùng núi ­ các nhà khoa h c cho bi t nh  v y trong

ỏ ở ứ ễ ế ậ ả ổ ộ ộ h i th o “Ô nhi m không khí, bi n đ i khí h u và tác đ ng s c kh e Vi ệ   t

9 ­ 9 ­

ự

ệ

ọ

ớ

ọ

ị

H c viên th c hi n: Lê Th  Vân Anh. L p: Cao h c KHMT K22

ở ề ộ ị Nam” ngày 11/9 ể ậ  Hà N i. "Các vùng ven bi n t p trung nhi u khu đô th  nên

ấ ớ ự ể ẽ ầ ộ ệ ướ n c bi n dâng s  tác đ ng r t l n lên khu v c này”, PGS.TS Tr n Vi ễ   t Li n,

ệ ượ ủ ườ ọ Trung tâm Khoa h c Công ngh  Khí t ng Th y văn & Môi tr ng, nói: “Lũ

ạ ở ấ ị quét và s t l ọ  đ t, đá tăng cũng đe d a các đô th  vùng núi.

ệ ộ ệ 4.2.3. Nhi t đ  tăng và sóng nhi t

ố ở ế ầ ỹ H u h t các thành ph ự    Châu Phi, Châu Á, Châu M  La Tinh và khu v c

ẽ ị ả ưở ề ệ ậ ả Caribbean s  ch u  nh h ng nhi u sóng nhi t. Th m chí, ngay c  gia tăng nh ỏ

ệ ộ ổ ớ ủ ầ ế ự ể ẫ ấ ấ trong nhi ệ   t đ  trung bình có th  d n đ n s  thay đ i l n c a t n su t xu t hi n

ệ ượ ố ớ ự ớ các hi n t ậ   ng c c đoan (Kovats và Aktar 2008). V i các thành ph  l n và m t

ả ệ ể ơ ộ ớ ộ đ  cao, nhi ệ ộ ạ t đ  t i các “đ o nhi ự   t” có th  cao h n vài đ  so v i các khu v c

ố ớ ậ ố ệ ớ ự ệ ệ ộ ể ớ lân c n; đ i v i các thành ph  nhi t đ i, s  khác bi t nhi t đ  có th  t i 10 đ ộ

ộ ố ấ ặ ớ ả ố ố ẽ ề ấ vào ban đêm (ibid). R t nhi u thành ph  s  ph i đ i m t v i m t s  v n đ ề

ổ ể ấ ị ư ễ ễ ấ ồ ộ nh t đ nh nh  ô nhi m không khí khi n ng đ  ch t ô nhi m thay đ i đ  đáp

ứ ầ ủ ổ ồ ự ụ ễ ớ ộ ộ   ng v i BĐKH vì s  thay đ i n ng đ  các thành ph n c a ô nhi m ph  thu c,

ầ ộ ệ ộ ộ ẩ ề ặ ệ ố ớ ọ m t ph n, vào nhi t đ  và đ   m. Đi u này đ c bi t quan tr ng đ i v i châu Á

ứ ộ ế ễ ầ ơ ố ỹ ớ   và M  Latinh, n i có h u h t các thành ph  có m c đ  ô nhi m không khí l n

ủ ứ ề ấ ấ ộ ỹ nh t. Có ít thông tin v  tác đ ng c a  ng su t nhi ệ ở t châu Phi hay châu M  La

ệ ở ắ ư ứ ự ớ ỹ tinh nh ng v i các nghiên c u th c hi n B c M , châu Á và châu Âu cho

ấ ằ ệ ớ ự th y   r ng   sóng   nhi t   có   liên   quan   v i   s gia   tăng   rõ   r t   t ệ ỷ ệ ử   l t vong

ợ ở ướ (Confalonieri et al., 2007). Đ t nóng châu Âu năm 2003 đã c p đi 20.000

ủ ế ạ ố ườ ườ ổ Ở m ng s ng, ch  y u là ng i nghèo và ng i cao tu i. Ấ    Andhra Pradesh,  n

ộ ợ ộ ế ế ơ ườ ủ ế ộ Đ , m t đ t nóng đã gi t ch t h n 1.000 ng ệ   i ­ ch  y u là lao đ ng làm vi c

ờ ướ ệ ộ ở ữ ỏ ị ngoài tr i d i nhi t đ  cao ố    nh ng đô th  nh  (Revi, 2008).                        Đ i

ệ ơ ở ự ị ự ớ ả v i đ o nhi ị t đô th , nhi ệ ộ ở t đ khu v c đô th  cao h n khu v c nông thôn

ứ ạ ụ ủ ỳ ủ ự ấ xung quanh do chu k  ngày đêm c a s  h p th  và tái b c x  sau đó c a năng

ặ ờ ơ ấ ự ề ớ ộ ượ l ứ ộ ấ ng m t tr i và (v i m t m c đ  th p h n r t nhi u) s  sinh nhi ệ ừ t t các tòa

ế ấ ứ ủ ệ ầ ấ ộ ọ ệ   nhà, k t c t bê tông. Vi c tăng t n su t và m c đ  nghiêm tr ng c a hi n

10

ể ả ưở ế ứ ỏ ượ t ng sóng nhi ệ ở t ố  các thành ph  có th   nh h ấ   ng đ n s c kh e, năng su t

ạ ộ ộ ả ườ ả ị ưở lao đ ng, và ho t đ ng gi ủ i trí c a ng i dân đô th . Nó cũng  nh h ế   ng đ n

ế ư ệ ề ậ ổ kinh t ả   , nh  chi phí b  xung cho vi c đi u hòa khí h u trong các toà nhà, và  nh

ế ườ ư ự ủ ở ố ưở h ng đ n môi tr ng, nh  s  hình thành c a khói các thành ph  hay s ự

ấ ủ ế ố ồ ờ ầ   xu ng c p c a không gian xanh – đ ng th i khí nhà kính tăng lên n u nhu c u

ệ ạ ệ ố ế ừ ệ ạ làm mát tăng n u h  th ng làm mát dùng đi n t o ra t nhiên li u hóa th ch. Có

ộ ố ằ ợ ủ ứ ữ ằ ổ ộ ệ m t s  b ng ch ng r ng nh ng tác đ ng t ng h p c a sóng nhi ụ ệ   t (ví d  hi u

ứ ệ ơ ổ ể ớ ễ ộ ị ả ng đ o nhi ủ   t đô th ) và ô nhi m không khí có th  l n h n t ng tác đ ng c a

ệ ượ ễ ị ổ ươ hai hi n t ng này (Patz và Balbus, 2003). Tính d  b  t n th ng là khác nhau

ứ ữ ế ễ ậ ộ ỏ ố ớ đ i v i nh ng tác đ ng s c kh e liên quan đ n khí h u và ô nhi m không khí

ế ố ị ữ ị ươ ư ị ườ trong đô th . Nh ng y u t đ a ph ậ ng nh  khí h u, đ a hình, c ộ ả   ng đ  đ o

ệ ụ ậ ậ ả ị ế ườ ổ nhi ế t, thu nh p, kh  năng ti p c n các d ch v  y t và t ỷ ệ  l ng i cao tu i, là

ế ố ữ ệ ệ ọ ố ị ệ ộ ử nh ng y u t quan tr ng trong vi c xác đ nh m i quan h  nhi t đ  ­ t vong

ố ủ c a dân s . (Curriero et al., 2002).

ữ ạ ế ệ ậ ổ ị ệ ề Bi n đ i khí h u đã hi n h u t i các đô th  Vi t Nam khi n n nhi ệ ộ ở  t đ

ữ ự ơ ớ ị đô th  cao h n trung bình so v i nh ng khu v c xung quanh. Theo TS Michael

ạ ọ ị ễ ự ệ ứ Waibel, Đ i h c Hamburg, CHLB Đ c, s  gia tăng đô th  di n ra hi n nay t ạ   i

ự ặ ồ ớ ị ặ   khu   v c   nam   TP   H   Chí   Minh   ho c   các   khu   đô   th   m i   CIPUTRA   ho c

ề ặ ự ủ ủ ộ ị ướ Splendona c a Hà N i đã ph  kín b  m t các khu v c có giá tr  thu n ề   c. Đi u

ấ ả ẩ ướ ủ ị ườ ợ ả này làm gi m kh  năng th m th u n c c a đô th  trong tr ư   ng h p có m a

ị ệ ớ ượ ữ ế ớ l n, khi n cho các khu đô th  hi n h u và khu m i đ ạ c quy ho ch tăng kh ả

ậ ụ ữ ế ấ ị năng ng p l ể   t.“Quá trình đô th  hóa trong nh ng năm qua r t nhanh, thi u ki m

ơ ự ỗ ậ ụ ệ ở soát, có n i t phát”, bà Đ  Tú Lan nói: ạ  ”Tình tr ng ng p l t hi n nay đô th ị

ư ẽ ạ ặ ế ơ ộ ể là do quy ho ch ch a ch t ch ”.16 khu kinh t ữ  ven bi n, là nh ng n i đ t phá

ẽ ặ ủ ậ ổ ở ể phát   tri n   kinh   t ế ế  cũng   s   g p   r i   ro   b i   bi n   đ i   khí   h u.   TS   Michael ,

ể ướ ự ằ ư ả ấ Waibel cho r ng m t đi các th c th  n c và m ng xanh cũng nh  tăng môi

ườ ự ế ả ộ ồ tr ị ả   ng xây d ng khi n cho Hà N i và TP H  Chí Minh ngày càng ph i ch u  nh

11 ­ 11 ­

ự

ệ

ọ

ớ

ọ

ị

H c viên th c hi n: Lê Th  Vân Anh. L p: Cao h c KHMT K22

ừ ệ ứ ả ệ ệ ượ ị ấ ạ ễ ậ ưở h ng t “hi u  ng đ o nhi t đô th ”. Hi n t ng này d  nh n th y t i các

ự ộ ự ệ ậ ặ khu v c n i thành xây d ng dày đ c. Th m chí hi n nay nhi ệ ộ ở t đ ự    các khu v c

ơ ừ ế ộ ệ ộ ự này cao h n t 8 đ n 10 đ  C nhi ớ t đ  trung bình so v i các khu v c xunh

quanh.

ủ ư ế ị 4.2.4. M a acid phá h y các công trình – ki n trúc đô th

ứ ượ ử ạ ơ ắ ẽ ố Các h t acid khi r i xu ng nhà c a và các b c t ng   điêu kh c s  ăn

ơ ư ố ớ ộ ữ ề ị mòn chúng Hà N i và các thành ph  l n là n i l u gi ử    khá nhi u di tích l ch s ,

ế ủ ả ướ ị ệ ậ các công trình ki n trúc… có ọ  giá tr  quan tr ng c a c  n ả   c. Do v y, vi c b o

ữ ỏ ả ưở ủ ư ề ồ t n và gi gìn các công trình này kh i  nh h ầ   ng c a   m a acid là đi u c n

ế ươ ứ ơ ồ ố thi t. Ông D ng H ng S n ­ Giám đ c Trung tâm Nghiên c u Môi tr ườ   ng

ệ ọ ượ ủ ườ ề ẳ ị (Vi n Khoa h c Khí t ng Th y văn và Môi tr ng) kh ng đ nh: “Nhi u công

ậ ị ệ ả ờ ưở ủ ớ ử ặ trình và hi n v t l ch s  đ t ngoài tr i nên  nh h ư ng c a m a acid t i các

ư ể ỏ ượ ưở công trình này là không tránh kh i. Nh ng đ  đo đ ứ ả c m c  nh h ứ   ng, m c

ệ ạ ấ ở thi t h i ra sao thì r t khó". Ví d  nhụ ư tòa nhà Capitol ở   ị  Ottawa đã b  tan rã b i

2 trong không khí quá cao. Vào năm 1967, cây c u b c ngang sông

ượ ắ ầ hàm l ng SO

ế ậ ườ ư ư Ohio đã s p làm ch t 46 ng i; nguyên nhân cũng là do m a acid. M a acid

ư ả ợ ệ ố ồ ổ ủ cũng làm h  v i s i, sách và các đ  c  quý giá. H  th ng thông khí c a các th ư

ư ế ệ ệ ạ ả vi n, vi n b o tàng đã đ a các h t acid vào trong nhà và chúng ti p xúc và phá

ậ ệ ấ ấ ạ   ủ h y các v t li u nói trên. Các ch t acid nêu trên trong không khí r t nguy h i

ể ủ ệ ự ố ư ể ố ớ ơ ể ố đ i v i c  th  s ng và chúng có th  h y di t s  s ng. M a acid có th  gây ra

ố ớ ệ ầ ố ớ ệ ầ ườ ự s  tàn phá đ i v i h  th n kinh và gây b nh th n kinh đ i v i con ng ề   i. Đi u

ợ ấ ộ ủ ạ ả ẩ ả ỗ này x y ra là vì các s n ph m c a các acid là các h n h p r t đ c h i hòa tan

ướ ố trong n c u ng.

ạ ự ế ủ ệ ễ ấ ườ Các tác h i tr c ti p c a vi c ô nhi m do các ch t khí acid lên ng i bao

ề ườ ệ ư ứ ể ệ ấ ồ g m các b nh v  đ ng hô h p nh : suy n, ho gà và các tri u ch ng khác nh ư

12

ứ ầ ệ ượ ế ạ ắ ọ nh c đ u, đau m t, đau h ng ... Các tác h i gián ti p sinh ra do hi n t ng tích

ơ ể ọ ự ẩ ồ ụ t ạ  sinh h c các kim lo i trong c  th  con ng ườ ừ i t các ngu n th c ph m b ị

ư ễ ạ nhi m các kim lo i này do m a acid.

ưở ậ ế ứ ế ổ ủ ỏ ườ Ả 4.2.5.  nh h ng c a bi n đ i khí h u đ n s c kh e con ng i

ừ ữ ọ ả ứ ế ế ả ổ ậ           T  nh ng k t qu  nghiên c u, các nhà khoa h c c nh báo bi n đ i khí h u

ọ ế ứ ố ở ỏ ườ đang tr  thành m i đe d a đ n s c kh e con ng i trên toàn th  gi ế ớ Theo đánh i.

ộ ấ ủ ế ậ ọ ổ ở ề ừ ấ   giá c a các nhà khoa h c, bi n đ i khí h u đã tr  thành m t v n đ  v a c p

ế ổ ế ố ớ ừ ế ậ ổ ưở thi ố t, v a ph  bi n đ i v i các qu c gia, bi n đ i khí h u đang ả     nh h ng đ nế

ộ ố ủ ườ ữ ề ệ ế ậ ả ổ cu c s ng c a con ng ờ   i. Bi n đ i khí h u làm n y sinh nh ng đi u ki n th i

ế ỏ ủ ứ ề ế ườ ả ti ắ t kh c nghi ệ ừ t, t đó khi n cho s c kh e c a nhi u ng i suy gi m nghiêm

ọ ứ ề ệ ả ạ ọ ỏ ườ ị tr ng. Bên c nh đó, nhi u b nh d ch n y sinh, đe d a s c kh e ng i dân trên

ế toàn th gi ớ   i.

ủ ề ủ ế ậ ổ ỷ Báo cáo c a U  ban Liên Chính ph  v  Bi n đ i Khí h u (IPCC) đã

ế ẳ ậ ổ ị ử ệ ậ ả ủ kh ng đ nh bi n đ i khí h u gây t vong và b nh t ậ t thông qua h u qu  c a các

ư ệ ụ ệ ạ ị ạ d ng thiên tai nh  sóng nhi t/nóng, bão, lũ l ề t, h n hán… nhi u b nh, d ch gia

ướ ộ ổ ệ ộ ả ấ ố tăng d ủ ự i tác đ ng c a s  thay đ i nhi t đ  và hoàn c nh s ng, nh t là các

ư ố ế ề ấ ậ ố ệ b nh   truy n   qua   v t   trung   gian   nh   s t   rét,   s t   xu t   huy t,   viêm   não,

ườ ệ ộ ặ ệ các b nhệ  đ ng ru t và các b nh khác… Nh ngữ  b nhệ  này, đ c bi t phát tán

ở ỉ ệ ư ể nhanh các vùng kém phát tri n, đông dân c  và có t  l ộ    đói, nghèo cao thu c

các ướ n c đang phát ể   tri n.

ủ ộ ệ ạ ậ ổ Theo báo cáo c a B  Y t ế ở , Vi ế t Nam tình tr ng bi n đ i khí h u đã và

ứ ộ ọ ườ đang tác đ ng nghiêm tr ng đ n ỏ ế  s c kh e ng ơ i dân. Trong h n 10 năm qua,

ộ ố ệ ủ ễ ề ệ ế ề ị ầ   ễ di n bi n c a m t s  b nh truy n nhi m gây d ch, b nh lây truy n tăng d n

qua các năm.

ự ế ờ ế ủ ộ ộ Trong đó s  bi n đ ng c a th i ti ệ ế ự t có tác đ ng rõ r t đ n s  gia tăng nguy c ơ

ễ ệ ề ặ ị ệ ề ệ bùng phát các b nh d ch truy n nhi m,  đ c bi t là các b nh lây truy n qua

13 ­ 13 ­

ự

ệ

ọ

ớ

ọ

ị

H c viên th c hi n: Lê Th  Vân Anh. L p: Cao h c KHMT K22

ườ ủ ấ ộ ế ườ đ ng tiêu hóa và b nhệ  đ ố ng hô h p… Th ng kê c a B  Y t ấ  cho th y, hàng

ệ ệ ườ ễ ệ ắ ớ năm Vi ả t Nam có kho ng 3,5 tri u ng ề i m c các b nh truy n nhi m v i hàng

ườ ợ ử ớ ổ ế ệ ệ nghìn tr ng h p t ấ  vong. Nguyên nhân khi n xu t hi n các b nh m i n i và

ế ậ ổ ổ ườ ự ủ ổ tái n i là do bi n đ i khí h u, môi tr ng, s  thay đ i và thích nghi c a các vi

ậ ộ ư ệ ế ễ ậ ị ườ ử ụ sinh v t, m t đ  dân c  tăng lên, h  mi n d ch y u, con ng ự   i s  d ng th c

ẩ ph m ế bi n ổ đ i gene…

ụ ả ườ ế ế ế ậ ằ ộ ổ C c Qu n lý Môi tr ng Y t (B  Y t ) cho r ng bi n đ i khí h u và s ự

ể ệ ề ễ ớ ộ phát sinh, phát tri n b nh truy n nhi m là m t quá trình có liên quan v i nhau

ườ ườ ị thông qua nhi u c  ch . ề ơ ế  Thông th ng sau thiên tai, môi tr ộ ớ   ng b  xáo tr n l n,

ướ ữ ễ ặ ộ ị ồ ngu n n c b  ô nhi m n ng và đây là m t trong nh ng nguyên nhân chính gây

ệ ị ườ ệ bùng phát các d ch b nh đ ồ   ng tiêu hóa và các b nh khác lây lan theo ngu n

ủ ộ ệ ệ ậ ả ồ ổ ị ự ệ ướ n c bao g m c  các b nh c a đ ng v t, b nh có d ch t nhiên, b nh t ừ ơ    n i

ự ướ ể ệ ộ ườ khác đ n.ế  M c n c bi n dâng, gia tăng nhi t đ  môi tr ng, thay đ i l ổ ượ   ng

ế ố ư ậ ợ ộ ố ủ ự ể ỗ m a… là các y u t thu n l ề   i cho s  phát tri n c a m t s  loài mu i truy n

ế ấ ố ố ệ b nh (s t rét, s t xu t huy t…).

ớ ế ổ

ứ

ệ

ằ

ậ

V. Các bi n pháp nh m thích  ng v i bi n đ i khí h u

ự ệ ự ứ 5.1. Xây d ng và th c hi n các chính sách thích  ng

ầ ớ ị ạ ề ậ ấ ố Ph n l n chính quy n đô th  t i các qu c gia có thu nh p th p và trung

ụ ạ ứ ề ấ ộ bình không xem xét m t cách nghiêm túc v n đ  thích  ng. Ví d  t i Trung

ề ố ươ ắ ầ Qu c, Chi lê, Argentina và Mêxico, chính quy n trung ng cũng b t đ u quan

ư ứ ư ự ủ ế ả ộ tâm đ n kh  năng thích  ng nh ng ch a có s  tham gia r ng rãi c a các b ộ

ề ấ ngành và các c p chính quy n (Satterthwaite, Huq, Pelling et al.,2007). Có kh ả

ể ữ ộ ự ầ ẫ ị ị ươ năng là có m t s  nh m l m đáng k  gi a các chính tr  gia đ a ph ng và công

ứ ề ế ứ ứ ố ạ ả ậ ổ ch c v  bi n đ i khí h u và cách th c  ng phó. Ngay c  các thành ph  t i các

ữ ề ậ ậ ớ ố ứ qu c gia có thu nh p cao v i nh n th c cao v  BĐKH – mà đã có nh ng c ố

ể ể ả ể ể ả ộ ắ g ng đáng k  đ  gi m thi u phát th i – cũng không có hành đ ng đáng k  nào

14

ự ứ ế ấ ể đ  thích  ng (Ligeti, Penney and Wieditz, 2007). T t nhiên, s  thi u quan tâm

ể ượ ả ữ ệ ề ệ ế ở ớ ấ t ứ i v n đ  thích  ng khó có th  đ ế   c c i thi n b i thi u d  li u liên quan đ n

ự ế ế ủ ậ ở ỗ ự ế ộ ổ tác đ ng tr c ti p và gián ti p c a bi n đ i khí h u ị  m i khu v c đô th .

ề ế ầ ườ ứ ế ổ ớ ợ ố           Đi u then ch t trong h u h t các tr ng h p thích  ng v i bi n đ i khí

ữ ề ề ả ị ệ   ẩ ậ h u là nh ng chính quy n đô th  có th m quy n, có kh  năng, có trách nhi m

ể ươ ế ợ ứ ứ ệ ế ầ ặ hi u ph ng th c k t h p các bi n pháp thích  ng vào h u h t các m t công

ụ ủ ứ ệ ệ ề ầ ế tác và ch c năng nhi m v  c a các phòng ban.. Nhi u bi n pháp c n thi t có

ự ề ỏ ừ ấ ỉ ỉ ư ề ụ ệ ệ ỉ khi ch  là s  đi u ch nh r t nh  t các bi n pháp hi n có ­ ví d  nh  đi u ch nh

ử ụ ự ả ấ ấ ẩ ị quy chu n xây d ng, quy đ nh phân chia đ t đai, qu n lý s  d ng đ t và các tiêu

ơ ở ạ ầ ủ ấ ả ư ề ẩ ổ ỏ chu n cho c  s  h  t ng ­ nh ng t ng c a t ờ   ỉ t c  các đi u ch nh nh  theo th i

ụ ồ ự ề ể ầ ả gian có th  xây d ng kh  năng ph c h i mà không c n nhi u chi phí. Các trung

ả ố ặ ớ ứ ớ ữ ữ ấ ị ị ị tâm đô th  ph i đ i m t v i nh ng thách th c l n nh t là nh ng đô th  có v  trí

ề ị ươ ệ ế ả ủ r i ro cao mà chính quy n đ a ph ng thi u kh  năng trách nhi m ­ và th ườ   ng

ơ ở ạ ầ ụ ạ ị ế có c  s  h  t ng và d ch v  h n ch .

ự

5.2.Xây d ng mô hình sinh thái

ệ ố

ử ụ

5.2.1. S  d ng h  th ng cây xanh

ể ứ ế ệ ậ ả ổ ớ ườ ả Đ   ng phó v i bi n đ i khí h u và b o v  môi tr ệ ng, c i thi n không

ễ ệ ể ả ố ồ gian s ng quanh ta, ngoài các bi n pháp gi m thi u ngu n ô nhi m thì vi c s ệ ử

ọ ụ d ng cây xanh có vai trò vô cùng quan tr ng. ị Cây xanh đô th  có vai trò quan

ệ ả ạ ệ ả ậ ọ ườ ẻ ẹ ố tr ng trong vi c c i t o khí h u, b o v  môi tr ế   ng s ng và tăng v  đ p ki n

ị ầ ủ ậ ả ố ượ ư trúc c nh quan c a thành ph . Do v y, cây xanh đô th  c n đ c xem nh  công

ặ ạ ụ ự   trình ho c h ng m c công trình xây d ng.

Cây xanh có tính năng c i thi n môi tr

ệ ả ườ ộ ị ố ng đô th  và là m t nhân t quan

ị ứ ể ớ ọ ở tr ng đ  đô th   ng phó v i BĐKH, b i vì:

ưở ố ớ ủ ậ Ả       a.  nh h ị ng c a cây xanh đ i v i không khí và vi khí h u đô th

ườ ườ ố ớ ườ ị ươ ự Ng i ta th ng ví cây xanh đ i v i môi tr ng đô th  t ng t ư  nh  là lá

15 ­ 15 ­

ự

ệ

ọ

ọ

ớ

ị

H c viên th c hi n: Lê Th  Vân Anh. L p: Cao h c KHMT K22

ổ ườ ấ ủ ph i hô h p c a con ng i.

ổ ượ ụ ­ Khi gió th i không khí xuyên qua cây xanh, hàm l ng b i trong không khí

ầ ớ ạ ơ ẽ ượ s  đ c các lá cây gi ữ ạ  l i ph n l n, làm cho không khí trong s ch h n. Cây

ụ ễ ậ ạ ơ ầ ụ   càng r m r p, lá càng sù sì thì b i càng d  bám h n. Khi lá cây đã bám đ y b i,

ư ẽ ử ạ ụ ụ ỳ ấ ờ ổ ượ ẽ ế ụ tr i m a s  r a s ch lá và lá s  ti p t c chu k  h p ph  b i. T ng l ụ   ng b i

ữ ể ạ ớ ừ ậ ồ ượ đ c bám gi ớ  trên 1 cây có tán lá l n, r m có th  đ t t i t 10­30kg. N ng đ ộ

ể ả ổ ừ ụ b i trong không khí th i qua cây xanh có th  gi m đi t 20­60%.

ướ ụ ẽ ấ ủ ứ ạ ặ ờ ­ D i tác d ng c a b c x  m t tr i, cây xanh s  hút n ướ ừ ấ c t đ t, h p th ụ

2) t

ệ ứ ạ ặ ờ ụ ừ ể ế nhi ấ t b c x  m t tr i và h p th  khí cacbonic (CO không khí đ  ti n hành

2) ­ r t h u ích đ i v i s c kh e con

ệ ố ớ ứ ấ ữ ỏ ả ụ l c di p hóa và nh  ra khí Oxygen (O

ườ ế ể ậ ậ ả ổ ớ ng i và gi m thi u khí "nhà kính" (gây bi n đ i khí h u). Vì v y so v i vùng

ố ồ ệ ộ ở ấ đ t tr ng không tr ng cây, thì nhi t đ  không khí vùng cây xanh ban ngày

0C, hàm l

ơ ừ ấ ượ ơ ớ ớ th p h n t 1­3 ng oxy trong không khí l n h n t i 20% và hàm

ẽ ấ ụ ệ ơ ượ l ng CO ụ ứ ạ ặ   2 ít h n. Trong quá trình l c di p hóa cây xanh s  h p th  b c x  m t

ụ ấ ờ ệ ữ ụ ả tr i, h p th  nhi ự t nên có tác d ng làm gi m s  chói chang trong nh ng ngày

ạ ứ ả ả ả ờ ạ ặ ắ n ng nóng, gi m ph n x  b c x  m t tr i lên công trình, làm gi m nhi ệ ộ  t đ

ướ ộ ẩ ể ừ không khí d i vùng cây xanh và có th  làm tăng đ   m không khí t 2% ­ 5%,

ộ ẩ ợ ố ớ tăng đ   m không khí cũng là có l i đ i v i ngày khô nóng (gió Lào).

ứ ủ ậ ả ệ Theo tài li u nghiên c u c a Nh t B n:

ừ ườ ể ấ ụ ậ ạ +  Trung  bình 1  ha  r ng hay  v n  cây r m  r p có  th  h p th   1000kg

2 m i ngày. Trung bình 1 ha th m c  th  h p th  360kg

ả ỏ ể ấ ụ ả ỗ CO2 và th i ra 730kg O

2 m i ngày.

ả ỗ CO2 và th i ra 240kg O

2 và th i ra 0,9kg

ườ ớ ấ ỗ ả + Trung bình 1 ng i l n m i ngày đêm hô h p 0,75kg O

2 cây xanh ho cặ

ỗ ườ ị ầ ệ ả CO2. Do đó m i ng i dân đô th  c n có di n tích kho ng 10m

ấ ượ ả ả ố ộ ố ủ 25 m2 th m c  đ  b o đ m ch t l ỏ ể ả ng không khí t t cho cu c s ng c a con

ng i.ườ

ụ ế ụ ế ả ấ ấ ả ồ ồ ủ    ­ Cây xanh có kh  năng h p th  ti ng  n. Kh  năng h p th  ti ng  n c a

16

ớ ộ ư ụ ẹ ạ ả ộ ậ cây xanh ph  thu c vào d i cây xanh r m r p hay th a th t, r ng hay h p, cao

ụ ế ả ả ạ ậ ấ ồ ể ấ hay th p. Các hàng cây r m r p có th  h p th  và làm gi m ti ng  n kho ng 2

d.

ụ ệ ộ ạ ệ ­ Cây xanh có tác d ng sát trùng, di ẩ t các vi trùng, vi khu n đ c h i, v  sinh

ườ ộ ạ ứ ự ừ ụ ế ạ ấ môi tr ư ng, h p th  các khí đ c h i, nh  là các lo i cây sau (x p th  t t cây

ồ ỏ ồ ụ ế ạ ắ ấ có tác d ng sát trùng cao đ n th p): các lo i cây thông, s i đ , s i đen, tr c bá

ệ di p, linh sam, trăn, dâu da, v.v…

ễ ể ả ườ ấ ướ ậ b. Gi m thi u úng ng p và ô nhi m môi tr ng đ t, n c

ư ả ữ ộ ầ ướ ư ữ ­ Cây xanh có kh  năng l u gi m t ph n n c m a trên cây, gi ặ    cho m t

ớ ệ ễ ấ ố ướ ư ấ ố đ t x p cùng v i h  r  cây đâm sâu xu ng đ t giúp cho n ấ   ẩ c m a th m th u

ạ ậ ả ấ ố ờ ị nhanh xu ng đ t, làm gi m tình tr ng úng ng p trong đô th . Cũng nh  tính năng

ở ừ ụ ề ề này mà vùng trung du và mi n núi, r ng cây xanh có tác d ng đi u hòa n ướ   c

ư ả ở ấ ả ố m a, làm gi m xói l đ t, gi m lũ tràn, lũ  ng, lũ quét.

ụ ề ễ ấ ấ ạ ả ộ ­ Cây xanh có kh  năng h p th  nhi u ch t ô nhi m đ c h i trong môi

ườ ướ ườ ặ ấ ệ ụ ấ ữ ứ tr ng n c và trong môi tr ng đ t, đ c bi t là h p th  và gi ch a lâu dài

ạ ặ ư ủ ủ ấ các ch t kim lo i n ng, nh  là chì, asen, th y ngân... trong các mô bì c a lá cây,

ễ ụ ấ trong thân cây, cành cây và r  cây ấ   ả      Do cây xanh có kh  năng h p th  ch t ô

ệ ễ ườ ộ ố ử ụ ự ậ nhi m cho nên hi n nay ng i ta đã s  d ng m t s  loài th c v t trong dây

ử ề ướ ứ ử ụ ộ ố ả ệ ố truy n h  th ng x  lý n ự   c th i, và đang nghiên c u s  d ng m t s  loài th c

ụ ồ ạ ặ ấ ượ ụ ễ ấ ấ ậ ể ử v t đ  x  lý ô nhi m đ t, h p th  kim lo i n ng, ph c h i ch t l ấ ng đ t, k ể

ụ ả c ấ h p th Dioxin trong ấ đ t.

ỹ       c. Tăng m  quan đô th ị

ệ ố ỹ ả ị ạ ị ả   ẩ H  th ng cây xanh đô th  làm tăng th m m  c nh quan đô th , t o ra c m

ề ầ ắ ị ườ ị ẩ ậ ị giác êm d u v  m u s c và môi tr ng khí h u đô th , tôn cao giá tr  th m m ỹ

ỷ ệ ế ắ ả ụ   ủ c a các công trình ki n trúc, các đài k  ni m, các danh lam, th ng c nh, ph c

ầ ả ụ ủ ạ ơ ỉ ụ v  cho nhu c u gi ị   ạ i trí, ngh  ng i, đi d o và ngo n m c c a nhân dân đô th ,

17 ­ 17 ­

ự

ệ

ớ

ọ

ọ

ị

H c viên th c hi n: Lê Th  Vân Anh. L p: Cao h c KHMT K22

ư ị cũng nh  các khách vãng lai và khách du l ch .

ệ ể ẩ ị ị ừ ư ồ ừ ả        Các đô th  ven bi n ph i chu n b  các bi n pháp t ậ    xa, nh  tr ng r ng ng p

ể ặ ướ ể ả ở ờ ể ể ắ m n đ  ch n sóng, n c bi n dâng và gi m xói l ả    b  bi n, phát tri n các d i

18

ả ấ ự ữ ể ắ ờ ể ọ ể ả cây xanh d c theo b  bi n đ  c n gió bão, dành d i đ t d  tr đ  đ p đê khi

ế ự ể ườ ố ướ ư ạ ơ ầ c n thi t và đ  xây d ng các đ ng  ng thoát n ố   c cũng nh  tr m b m ch ng

ậ ầ úng ng p khi c n.

ự

ị

5.2.2. Xây d ng đô th  sinh thái

ấ ượ ị ị ườ ệ ố Đô th  sinh thái là đô th  có ch t l ng môi tr ng s ng cao, có quan h  hài

ậ ộ ạ ầ ớ ợ ự hòa v i thiên nhiên, có m t đ  xây d ng h p lý, có công trình và h  t ng k ỹ

ậ ả ế ẽ ề ẹ ầ ả ả thu t đ m b o yêu c u sinh thái, có c nh quan ki n trúc đ p đ , có n n công

ả ề ặ ạ ộ ụ ệ ệ nghi p ho t đ ng hi u qu  v  m t sinh thái, có áp d ng thành công các gi ả   i

ượ ư ể ề ặ ả ề pháp v  năng l ng và giao thông. Do ph i có nhi u đ c đi m nh  trên nên

ế ậ ề ệ ả ả ơ ị ườ vi c ti p c n đô th  sinh thái không ph i là đi u đ n gi n, th ệ   ỉ ự ng ch  th c hi n

ộ ố ượ ế ố ớ ệ ố ấ ị ạ h n ch   đ i v i m t s  l ng nh t  đ nh các h  th ng sinh thái có t ạ ị   i đ a

ươ ổ ả ề ỏ ươ ệ ấ ả ph ng. Đi u này đòi h i thay đ i c  ph ng pháp s n xu t công nghi p, thay

ườ ả ồ ờ ế ậ ổ đ i hành vi và tâm lý ng i tiêu dùng, đ ng th i ph i thi t l p các công c  đ ụ ể

ự ả ượ ơ ở ề ứ ỹ ế ệ th c hi n các gi i pháp đã đ c nghiên c u k  trên c  s  n n kinh t sinh thái

ư ệ ố và t duy h  th ng.

ề ướ ế ớ ườ ố ắ ệ ạ           T i nhi u n c trên th  gi i, ng ể ế ậ   ự i ta đã c  g ng th c hi n đ  ti p c n

ữ ể ị ươ ự ư ể ở ư nh ng đi m dân c  đô th  sinh thái t ng t nh  ti u khu sinh thái Herlen Hà

ớ ể ố ở Lan, thành ph  sinh thái Adelaide v i ti u khu sinh thái Chritie Walk Oxtralia,

ở ụ ể ở ữ ậ ả ố thành ph  Malmae ể  Th y Đi n và ti u khu Simbiotic Nh t B n. Nh ng mô

ị ượ ề hình đô th  sinh thái nói trên đã đ c nhi u chuyên gia sinh thái quan tâm, rút

ự ế ệ ở ể ế ư ậ ượ ả ả kinh nghi m, b i th c t ch a có th  k t lu n đ c gi i pháp nào là kh  thi

ự ộ ư ể ộ ớ ượ ộ trong m t khu v c r ng l n và có  u đi m v t tr i.

ự ể ượ ể ề ả ổ ị Đ  xây d ng đ c đô th  sinh thái ph i có cái nhìn t ng th  v  sinh thái

ả ồ ạ ấ ề ề ế ạ ộ ị ả   và m t lo t v n đ  v  quy ho ch đô th , ki n trúc công trình, b o t n c nh

ệ ả ượ ệ ậ ấ quan,   công   nghi p,   giao   thông,   qu n   lý   năng   l ả   ng,   v t   li u   và   ch t   th i.

ẽ ế ữ ặ ầ ườ ị ồ Nh ng yêu c u này liên quan ch t ch  đ n môi tr ng bên ngoài đô th  (g m đ ộ

19 ­ 19 ­

ự

ệ

ọ

ớ

ọ

ị

H c viên th c hi n: Lê Th  Vân Anh. L p: Cao h c KHMT K22

ủ ấ ướ ự ậ ệ ố ộ ườ ạ s ch c a không khí, đ t, n ậ c, h  th ng đ ng v t và th c v t, môi tr ng nghe

ư ườ ộ ạ ủ và nhìn…) cũng nh  môi tr ng bên trong công trình (đ  s ch c a không khí, vi

ệ ậ ệ ệ ệ khí h u trong nhà, ti n nghi nhi t, ti n nghi âm thanh, ti n nghi ánh sáng và

ư ủ ự ế ế ậ ắ ế ế ườ chi u n ng công trình).Th  cũng ch a đ , khi l p d  án thi t k , ng i ta còn

ồ ự ệ ề ả ọ ượ ậ ệ ph i sinh thái hóa m i công ngh , ngu n l c v  năng l ng và v t li u đ ượ   c

ị ụ ể ơ ọ ả ề ế ệ ượ ch n dùng trong đô th . C  th  h n là có các gi i pháp v  ti t ki m năng l ng,

ượ ấ ượ ườ ướ ộ tái sinh năng l ng, giám sát ch t l ng môi tr ng n ủ ậ   ạ c, đ  tinh s ch c a v t

ệ ả ử ụ ứ ủ ệ ổ li u, gi ồ   i pháp s  d ng ch c năng c a vùng lãnh th , các công ngh  có ngu n

ệ ệ ậ ả ả ị ỹ ố g c thiên nhiên… trong vi c trang b  k  thu t công trình, đ m b o ti n nghi

ế ấ ệ ử ấ ả (chi u sáng, thông gió, c p nhi t, x  lý ch t th i).

ơ ờ ế ề ướ ế ớ ứ ượ H n bao gi h t, nhi u n c trên th  gi ậ i đã nh n th c đ ấ c v n đ ề

ể ứ ấ ụ ố ệ ễ ấ ỏ ị ặ   sinh thái hóa đô th  là nhi m v  s ng còn đ  c u l y trái đ t kh i ô nhi m n ng

ứ ọ ế ế ư ể ằ ạ ự ề n . H  đang tích c c nghiên c u và thi t k  nh m t o ra các đi m dân c  sinh

ạ ị ườ ạ ố thái, các đô th  sinh thái. T o ra môi tr ạ   ng s ng lành m nh mà không làm c n

ệ ồ ự ượ ậ ệ ệ ả ả ố ki t ngu n l c năng l ng và v t li u, đ m b o có m i quan h  hài hòa, có quy

ờ ồ ạ ậ ồ ữ ệ ườ ự ướ lu t và đ ng th i t n t i gi a các h  sinh thái, môi tr ng xây d ng là c m ơ

ệ ườ ạ ẳ ố ướ ớ ủ hi n nay c a loài ng i. Ch ng h n, Trung Qu c và Nga là hai n c l n v ề

ế ậ ệ ề ế ệ ả ố ị di n tích, v  dân s  cũng đã ph i quan tâm đ n vi c ti p c n đô th  sinh thái.

ạ ớ ườ ổ ị ạ ứ ộ ộ ố T i Trung Qu c, m i đây ng i ta đã t ch c m t H i ngh  t i Trùng

ầ ế ế ị ệ ự ệ ộ ị ầ Khánh, nhân d p l n đ u tiên thi t k  và th c hi n thành công m t đô th  v  tinh

ặ ộ ệ ủ ả ị sinh thái đ c đáo cho 5.000.000 dân. Đ c bi t c a đô th  này là c nh quan đ ượ   c

ề ấ ố ộ ớ ả ồ ở ứ b o t n m c cao nh t, thành ph  có m t vành đai cây xanh, v i nhi u công

ượ ự ệ ệ ướ ứ trình đa ch c năng đã đ ạ ữ c sinh thái hóa. L i n a, vi c th c hi n b ầ   c đ u

ươ ạ ộ ế ph ố ng án quy ho ch chung thành ph  Thiên Tân, m t trung tâm kinh t công

ệ ớ ở ụ ể ề ế ậ ắ ố ộ ngh  m i vùng B c Trung Qu c là m t ví d  đi n hình v  cách ti p c n đô

ị ườ ầ ư ớ ế ấ ạ ầ ự ề th  sinh thái. Ng i ta đã đ u t ầ    l n vào k t c u h  t ng, xây d ng nhi u c u

ạ ộ ả ạ ệ ả ự ế ượ ể ả v t đ  đ m b o ho t đ ng hi u qu  t i các nút giao thông, th c t ỡ    là đã g  ra

20

ề ẽ ắ ơ ờ ị ướ nhi u nguy c  gây t c ngh n giao thông đô th  trong th i gian tr c đây. Trong

ươ ữ ạ ả ạ ớ ị ph ng án quy ho ch m i này c nh quan không nh ng không b  xâm h i mà

ượ ả ộ ạ ộ ư ể ệ ề ầ ấ ơ còn đ ể   c c i thi n h n nhi u. M t  u đi m th y rõ là đ  s ch b u khí quy n

ị đô th  không kém gì vùng núi.

ạ ườ ứ ượ ậ ệ T i Liên bang Nga ng i ta cũng đã nh n th c đ ế ậ c vi c ti p c n đô th ị

ứ ế ệ ườ ị ạ ư sinh thái là b c thi t. Hi n nay môi tr ng đô th  t ẩ   ạ i đây ch a đ t các chu n

ề ệ ự ườ ứ ư ế ẵ ế ế m c v  v  sinh môi tr ng, ch  ch a nói đ n s n sàng thi ự   t k  và xây d ng

ị ừ ệ ủ ư ứ ầ ằ ị các đô th  sinh thái nh m đáp  ng nhu c u c a c  dân đô th . T  vi c nghiên

ầ ư ọ ữ ự ề ệ ứ c u khoa h c, đ u t ế ấ   ả  cho công nghi p, xây d ng c nh quan b n v ng, k t c u

ế ệ ượ ế ề ế ạ ầ h  t ng sinh thái, ti t ki m năng l ứ ng cho đ n ki n th c v  sinh thái còn

ậ ớ ướ ệ ể ướ ắ ch m so v i các n c công nghi p phát tri n khác. Tr ậ   ọ c m t, h  đang t p

ể ả ế ợ ạ ấ ế ố ỗ ự trung n  l c đ  gi ề i quy t hàng lo t v n đ : 1. K t h p các nhân t ộ    xã h i,

ế ể ể ị ướ ế ậ ị kinh t và sinh thái đ  phát tri n đô th  theo h ng ti p c n đô th  sinh thái; 2.

ế ấ ạ ầ ấ ượ ự ứ ị Xây d ng k t c u h  t ng ch t l ầ   ằ ng cao cho đô th  nh m đáp  ng yêu c u

ệ ề ườ ề ầ ố ỏ ườ hi n nay v  môi tr ng s ng; 3. Th a mãn các nhu c u v  môi tr ế ng ki n trúc

ư ồ ằ ỡ ị ờ ả c nh quan đô th  cho dân c , đ ng th i không phá v  cân b ng sinh thái; 4.

ứ ụ ự ệ ằ ọ ạ   Nghiên c u và áp d ng các bi n pháp nh m sinh thái hóa m i lĩnh v c ho t

ư ệ ượ ụ ướ ả ộ đ ng nh  công nghi p, năng l ng, giao thông, tiêu th  n ậ   ấ c, s n xu t và t n

ủ ư ấ ả ầ ụ d ng ch t th i; 5. Sinh thái hóa nhu c u c a dân c  và gây thói quen tuân th ủ

ữ ắ ẩ ườ ế ế ỹ các nguyên t c th m m  sinh thái cho nh ng ng i tham gia thi t k  và xây

ị ự d ng đô th  sinh thái.

ồ ế ậ ể ế ầ ả ỉ ị ậ   Ý đ  ti p c n đô th  sinh thái ch  có th  có k t qu  khi qu n chúng nh n

ượ ề ả ủ ủ ệ ấ ầ ườ ứ th c đ c đ y đ  ý nghĩa c a v n đ  b o v  tài nguyên và môi tr ủ   ng, c a

ệ ả ư ệ ấ ạ ố ườ ế vi c b o v  trái đ t. T i Trung Qu c cũng nh  Liên bang Nga, ng i ta bi t rõ

ề ổ ứ ữ ầ ằ ổ ộ đi u này nên đã t ch c nh ng phong trào qu n chúng r ng rãi nh m c  vũ cho

ị ọ ậ ứ quá trình sinh thái hóa đô th , h  đã thành l p các t ổ ứ ươ  ch c t ổ   ể ng  ng đ  trao đ i

ổ ế ộ ự ề ệ ớ ị và ph  bi n r ng rãi v  kinh nghi m xây d ng các đô th  sinh thái v i thành viên

21 ­ 21 ­

ự

ệ

ọ

ớ

ọ

ị

H c viên th c hi n: Lê Th  Vân Anh. L p: Cao h c KHMT K22

ổ ế ế ớ ề ẽ ộ là các chuyên gia n i ti ng v  sinh thái trên th  gi i. Có l đó cũng là m t trong

ữ ả ụ ầ ầ ạ ướ ể nh ng gi i pháp hàng đ u c n áp d ng t i các n c đang phát tri n nh  n ư ướ   c

ta.

ử ụ ể ế ượ ạ 5.3. Khuy n khích s  d ng và phát tri n năng l ng tái t o

ượ ơ ế ế ể ượ ạ ậ T o l p đ ử ụ c c  ch  khuy n khích s  d ng và phát tri n năng l ng tái

ượ ế ả ệ ở ọ ư ạ t o nh : năng l ng khí sinh h c (biogas, ph  th i trong nông nghi p nông

ượ ặ ờ ế ị ướ ế ằ thôn); năng l ng m t tr i (thi t b  đun n ặ   c nóng, chi u sáng b ng pin m t

ờ ị ượ ệ ơ ướ tr i), khí gas (bãi rác đô th ); năng l ng gió (phát đi n, b m n ộ   c vào ru ng

ố ở ả ả ủ ệ ể ặ ệ ủ ỏ mu i vùng ven bi n, h i đ o); th y đi n, đ c bi ự   ệ t là th y đi n nh  và c c

ấ ắ ỏ ớ ặ ớ ệ ở nh  v i công su t l p đ t lên t i hàng nghìn MW (phát đi n vùng sâu, vùng

ố ợ ề ặ ế ướ ướ ặ ệ ộ ự xa ho c ph i h p đi u ti ấ t, c p n c, t i tiêu), ... Đ c bi t, m t d  án thí

ả ấ ự ệ ể ượ ể ụ đi m xây d ng chi tr  h p th  các­bon trong lâm nghi p đã đ c tri n khai ở

ệ ệ ẩ ị ỉ ằ huy n Cao Phong, t nh Hòa Bình, nh m chu n b  cho vi c tham gia th  tr ị ườ   ng

ủ ệ ể ứ ủ ệ các­bon c a Vi ớ t Nam. Đ   ng phó v i BĐKH, Chính ph  Vi ể   t Nam còn tri n

ề ả ự ự ệ ả ấ ự   khai các d  án v  s n xu t đi n năng không th i CO2. Đó là d  án xây d ng

ệ ầ ở ệ ẽ ượ ở ạ nhà máy đi n h t nhân đ u tiên Vi t Nam s  đ c kh i công vào năm 2015 ở

ầ ư ậ ấ ậ ầ ỉ Ninh Thu n. Đ u tháng 10­2008, t nh Ninh Thu n đã c p phép đ u t ự    xây d ng

ữ ứ ệ ấ ạ ằ nhà máy đi n ch y b ng s c gió có công su t 50 MW. Đây là nh ng b ướ ứ   c  ng

ệ ượ ủ ệ ề ợ ớ ệ ụ d ng công ngh  năng l ớ ng m i phù h p v i đi u ki n c a Vi t Nam mà

ưở ớ ưở ế ạ ả không  nh h ng t i tăng tr ng kinh t trong dài h n, không gia tăng l ượ   ng

ạ ộ ệ ứ ữ ả ớ ỉ khí th i gây hi u  ng nhà kính. Tuy nhiên,  đây m i ch  là nh ng ho t đ ng m ở

ụ ể ữ ư ự ệ ả ộ ạ   ầ đ u, chúng ta còn ph i th c hi n ngay nh ng hành đ ng c  th  nh  quy ho ch

ệ ố ử ể ế ả ả ấ ố ượ và ti n hành nâng c p h  th ng đê bi n, đê c a sông b o đ m ch ng đ ứ   c m c

ề ầ ứ ấ ấ ớ ướ n ấ c tri u t n su t 5%  ng v i gió bão c p 9 (năm 2015) và c p 10 (năm 2020)

ỉ ừ ừ ế ả ả ướ ự ệ ố ớ đ i v i các t nh t Qu ng Ninh đ n Qu ng Nam. T ng b ố   c th c hi n b n

ố ề ấ ượ ả ả ậ ợ ỹ nhân t chính là v n đ  buôn bán l ng khí th i, h p tác k  thu t, gi m phá

ạ ượ ứ ằ ớ ữ ụ ể ạ ừ r ng,  ng phó v i BĐKH nh m đ t đ ầ   c nh ng m c tiêu dài h n đ  góp ph n

22

ư ủ ứ ụ ế ề ầ vào m c tiêu chung c a toàn c u. Dù còn nhi u thách th c nh ng  đ n nay

ữ ươ ạ ượ ể ấ nh ng ch ế ng trình, k  ho ch đã đ c tri n khai, nh t là công tác thông tin,

ứ ề ạ ậ ộ ồ ượ ề ố truy n thông nâng cao nh n th c c ng đ ng và đã t o đ c nhi u gi ng cây

ớ ự ớ ự ủ ớ ồ ợ tr ng m i thích nghi v i s  BĐKH. Cùng v i s  quan tâm và h p tác c a các t ổ

ố ế ứ ế ớ ự ố ệ ch c qu c t , các qu c gia trong khu v c và th  gi i, Vi ẽ ứ t Nam s   ng phó và

23 ­ 23 ­

ự

ệ

ọ

ọ

ớ

ị

H c viên th c hi n: Lê Th  Vân Anh. L p: Cao h c KHMT K22

ề ữ ứ ể ế ớ ạ thích  ng thành công v i BĐKH, h n ch  thiên tai, phát tri n b n v ng.

Ậ

Ế

C. K T LU N

ặ ườ ữ ọ Thiên nhiên đã ban t ng cho con ng ữ   i nh ng ng n núi hùng vĩ, nh ng

ả ộ ệ ộ ự ữ ừ ậ dòng sông êm và nh ng cánh r ng bát ngát, m t h  đ ng th c v t vô cùng

ả ả ế ạ ộ phong phú và đa d ng ph i tr i qua m t quá trình ti n hóa lâu dài…t ấ ả ạ   t c  t o

ử ụ ứ ư ế ộ ồ   ự nên m t hành tinh xanh. Th  nh ng do s  khai thác s  d ng quá m c các ngu n

ớ ự ủ ể ọ ườ tài nguyên thiên nhiên, cùng v i s  phát tri n và tham v ng c a loài ng i đã

ưở ề ế ệ ầ ặ ị ả gây  nh h ng n ng n  đ n toàn c u nói chung và h  sinh thái đô th  nói riêng,

ệ ượ ữ ạ ộ ư ư ừ ả m t lo t nh ng hi n t ng thiên tai x y ra nh  m a acid, bão lũ, cháy r ng,

ả ưở ế ớ ế ệ ị ỉ ạ h n hán đã  nh h ng đ n h  sinh thái đô th  không ch  trên th  gi i mà còn ở

ệ ở ậ ệ ườ ả ỗ ự ặ ả c  Vi t Nam. B i v y hi n nay con ng ả   i ph i n  l c ngăn ch n các khí th i

các ngu n tài nguyên không tái t o đ

ế ạ ạ ồ ượ nhà kính, h n ch  khai thác ử ụ   c, s  d ng

ữ ệ ễ ườ ộ ị ướ nh ng nhiên li u không gây ô nhi m môi tr ng. Các H i ngh  trong n c và

ố ế ụ ế ớ ứ ố qu c t liên t c đ ượ ổ c t ch c, các qu c gia trên toàn th  gi i cùng chung tay

ề ế ề ấ ư ậ ằ ạ ươ ổ bàn b c v  v n đ  bi n đ i khí h u nh m đ a ra ph ứ ng án thích  ng đã cho

ụ ậ ấ ự ủ ệ ế ả ắ ạ   th y s  quy t tâm c a chúng ta trong vi c kh c ph c h u qu . Song bên c nh

ề ủ ề ủ ữ ạ ấ ấ ỉ ỗ   đó, đây không ch  là v n đ  c a nh ng nhà lãnh đ o mà còn là v n đ  c a m i

ườ ỗ ườ ể ng i dân chúng ta, m i ng ề i dân trong chúng ta đ u có th  chung tay góp

ữ ệ ệ ằ ả ầ ấ ả ộ   ệ ph n vào vi c b o v  Trái Đ t, b o v  ngôi nhà chung b ng nh ng hành đ ng

ư ế ả ệ ệ ồ ự ễ ơ đ n gi n d  làm nh  ti t ki m nhiên li u, tham gia tr ng cây xanh,t ể    tìm hi u

24

ứ ủ ậ và nâng cao nh n th c c a mình.

Ả

Ệ

TÀI LI U THAM KH O

ế ườ Sinh thái Môi tr ng h c c  b n 1. Lê Huy Bá, Lâm Minh Tri t (2005), ọ ơ ả , NXB

ĐHQG, TP HCM.

ơ ở ọ ư ứ ả  (2005), C  s  khoa h c môi tr ng 2. L u Đ c H i ườ , NXB ĐHQG, Hà N i.ộ

ế ễ ậ ọ ổ ượ ứ 3. Nguy n Th  Nhân (2009), Bi n đ i khí h u và năng l ng, NXB Tri th c, Tp

HCM.

ầ ọ Sinh thái h c môi tr ng 4. Tr n Văn Nhân (2008), ườ , NXB Bách Khoa, Hà N i.ộ

ứ ễ ươ ề ễ Nông nghi pệ 5. Lê Văn Khoa, Nguy n Đ c L ế ng, Nguy n Th  truy n (2001),

ườ ụ ộ và môi tr ng, NXB Giáo d c, Hà N i.

ạ ơ ở ụ ộ C  s  sinh thái h c 6. Vũ Trung T ng (2008), ọ , NXB Giáo d c, Hà N i.

ạ ệ ọ ụ Sinh thái h c h  sinh thái n c 7. Vũ Trung T ng (2007), ướ , NXB Giáo d c, Hà

25 ­ 25 ­

ự

ệ

ọ

ớ

ọ

ị

H c viên th c hi n: Lê Th  Vân Anh. L p: Cao h c KHMT K22

N i.ộ