
Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2024. ISBN: 978-604-82-8175-5
398
ẢNH HƯỞNG CỦA THU HỒI ĐẤT NÔNG NGHIỆP
TỚI VIỆC LÀM VÀ THU NHẬP CỦA HỘ DÂN
TẠI HUYỆN HƯNG HÀ, TỈNH THÁI BÌNH
Đào Mộng Anh
Trường Đại học Thủy lợi, email: daoanh@tlu.edu.vn
1. GIỚI THIỆU CHUNG
Đất đai là nguồn lực sản xuất chính của
người nông dân (Parwez và cộng sự, 2016), vì
vậy quá trình THĐNN ảnh hưởng không nhỏ
tới hoạt động sản xuất, lao động của người
nông dân. Bên cạnh đó, tài sản liên quan đến
đất chiếm 16% tổng tài sản ở các nước có thu
nhập thấp và trung bình, trong một số trường
hợp, tỷ lệ này vượt quá 40% (Ngân hàng Thế
giới, 2021); khoảng 70% GDP của một quốc
gia được tạo ra ở các thành phố và khu vực đô
thị (Bộ Xây dựng, 2022). Chính vì vậy, ở Việt
Nam, nhằm đạt mục tiêu phát triển kinh tế-xã
hội, THĐNN để phục vụ đô thị hóa và hiện
đại hóa nông thôn là không tránh khỏi. Nghiên
cứu này sẽ tập trung phân tích về vấn đề việc
làm của người nông dân sau THĐNN tại một
địa phương thuần nông - huyện Hưng Hà, tỉnh
Thái Bình.
2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Bài viết sử dụng phương pháp tổng hợp,
phân tích, so sánh từ kết quả điều tra khảo sát
về thu hồi đất diễn ra tại Huyện Hưng Hà,
tỉnh Thái Bình. Khảo sát được tiến hành trên
84 hộ nông dân có đất nông nghiệp bị thu hồi
giai đoạn 2015-2017 ở huyện Hưng Hà, tỉnh
Thái Bình năm 2023. Nghiên cứu thực hiện
phỏng vấn trực tiếp với 84 chủ hộ và 3 cuộc
phỏng vấn sâu với các cán bộ thực hiện công
tác THĐNN, trưởng thôn, xã và huyện.
Qua đó, nghiên cứu phân tích thực trạng và
đưa ra giải pháp về vấn đề việc làm cho người
dân sau thu hồi đất nông nghiệp nhằm nâng
cao hiệu quả công tác thu hồi đất tại địa
phương nói riêng và tỉnh Thái Bình nói chung.
3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
3.1. Những tác động tích cực
3.1.1. Tạo ra các cơ hội việc làm mới, đa
dạng hóa nguồn thu nhập
Trước đây, nông dân thường chỉ dựa vào
đất đai để tìm kiếm thu nhập cho gia đình và
coi đất đai là sự bảo đảm cho cuộc sống. Tuy
nhiên, THĐNN diễn ra là một yêu cầu tất yếu
và không thể tránh khỏi khiến người dân phải
tìm kiếm những công việc mới. Sau đó,
những người nông dân mất đất nhận thấy
rằng thu nhập của những người có đa dạng
nguồn thu nhập thường cao hơn thu nhập chỉ
từ sản xuất nông nghiệp (Huyen, 2020), điều
này đã thay đổi quan niệm về việc làm và
cuộc sống hàng ngày của họ.
Quá trình THĐNN ở huyện Hưng Hà khiến
cho việc chuyển đổi nghề nghiệp diễn ra đáng
kể, chi tiết về nguồn thu nhập chính của hộ
được thể hiện trong Bảng 1. Trước khi
THĐNN diễn ra tại địa phương, hầu hết hộ
dân có nguồn thu nhập chính từ nông nghiệp
(chiếm trên 80%), nhưng sau THĐNN, số hộ
có thu nhập chính vào nông nghiệp giảm một
nửa, còn hơn 40% và người dân có xu hướng
vào làm việc tại các công ty và doanh nghiệp
được mở mới tại các khu công nghiệp, cụm
công nghiệp (KCN, CCN) mới được xây dựng
trên diện tích đất đã thu hồi (chiếm 57,6%).
Hình 1. Nguồn thu nhập chính của hộ dân
tại huyện Hưng Hà trước và sau THĐNN