HOÄI CHÖÙNG XUAÁT HUYEÁT
I.ÑÒNH NGHIAÕ: xuaát huyeát do baát thöôøng thaønh maïch,tieåu caàu hay yeáu toá
ñoâng maùu.Beänh nhaân thöôøng bò chaûy maùu keùo daøi sau sau sinh,chaán thöông
hay phaåu thuaät.
II. CHAÅN ÑOAÙN
1. Coâng vieäc chaån ñoaùn
a.Hoûi beänh:
Beänh söû chaûy maùu:
Vò trí chaûy maùu: da, nieâm maïc, khôùp, noäi taïng ...
Tính chaát chaûy maùu: töï nhieân hay sau nhoå raêng, phaåu thuaät, sau va chaïm.
Chaûy maùu laàn ñaàu hay taùi phaùt.
Hoûi tìm caùc daáu hieäu keøm theo: suït caân, bieáng aên, soát, ñoå moà hoâi ñeâm.
Hoûi tieàn söû duøng thuoác hoaëc tieáp xuùc vôùi hoaù chaát.
Tieàn söû gia ñình: coù ngöôøi beänh töông töï hoaëc coù beänh söû öa chaûy maùu
b. Khaùm laâm saøng:
Daáu hieäu chaûy maùu:
Xuaát huyeát da: daïng chaám hay veát baàm.
Xuaát huyeát nieâm maïc:keát maïc maét, nieâm maïc muõi hoïng, voõng maïc.
Xuaát huyeát noäi taïng: oùi maùu. tieâu phaân ñen (quan saùt phaân hay thaêm tröïc
traøng) tieåu maùu, xuaát huyeát naõo (coå göôïng, thay ñoåi tri giaùc, phuø gai).
Xuaát huyeát cô, xuaát huyeát khôùp.
Daáu hieäu maát maùu:
Toång traïng, tri giaùc vaø sinh hieäu.
Da nieâm nhôït nhaït.
Caùc daáu hieäu khaùc: gan laùch haïch to. Vaøng da.
c. Ñeà nghò xeùt nghieäm cô baûn:
Coâng thöùc maùu
Ñeám tieåu caàu.
Thôøi gian maùu chaûy (TS), thôøi gian maùu ñoâng (TC)
Thôøi gian ñoâng maùu noäi sinh (TQ), thôøi gian ñoâng maùu ngoaïi sinh (TCK).
Khoâng caàn thôøi gian maùu ñoâng neáu thöïc hieän ñöôïc xeùt nghieäm naøy. TQ coù
theå ñöôïc ñaùnh giaù cuï theå baèng trò soá INR (international normalized ratio );
INR = TQ beänh nhaân / TQ tham khaûo cuûa phoøng xeùt nghieäm.
Fibrinogen
Daïng huyeát caàu khi coù roái loaïn chaûy maùu naëng
D-dimers
Tuøy theo keát quaû caùc xeùt nghieäm cô baûn treân, seõ ñeà xuaát caùc xeùt
nghieäm tieáp theo ñeå tìm nguyeân nhaân xuaát huyeát.
2. Löu ñoà chaån ñoaùn:
Chaûy maùu nhieàu nôi
tieâm, veát moå, coù nhieãm
truøng, tuït huyeát aùp
Chaám XH, XH nöôùu
Chaûy maùu nôi tieâm
XH voõng maïc, khoâng
soát, khoâng gan laùch to
Chaûy maùu keùo daøi sau moå,
nhoå raêng, xuaát huyeát khôùp
Xuaát huyeát giaûm tieåu caàu:
soá löôïng, chaát löôïng
Coi chöøng roái loaïn
ñoâng maùu maéc
Thieáu yeáu toá VIII,IX di
truyeàn hay duøng thuoác
khaùng ñoâng
Laâm saøng coù xuaát huyeát
CTM,
Daïng huyeát caàu
Tieåu caàu < 100.000
HC,BC
:, daïng huyeát
caàu BT
XHGTC
mieãn dòch TS
,ñoä
taäp
trung TC
Ñoä taäp
trung tieåu
caàu
Ñoä taäp
trung tieåu
caàu
TCK
VIII

Lieät tieåu caàu
Ñe
ám tieåu caàu,TQ, TCK,
Fibrinogen, D-dimer
Tieåu caàu
TQ
,TCK
Fibrinogen
,
DIC
Tieåu caàu
TQ
, TCK
Fibrinogen
,
D-dimer (-)
Beänh
lyù gan
Tieåu caàu
TQ
, TCK
Fibrinogen

D-dimer (-)
Ñeám tieåu caàu,TQ, TCK,
TS, ñònh löôïng VIII, IX
Tieåu
caàu
TQ
TCK
TS
,VIII
Hemophilia
A /B
Von Willebrand
Truyeàn
maùu khoái
löôïng lôùn
Ñoái vôùi beänh nhaân bò DIC caàn laøm tieáp caùc xeùt nghieäm sau ñeå theo doõi: ñònh
löôïng II,V VIII vaø D-dimer ñeå theo doõi .
Ñoái vôùi xuaát huyeát sau moå, thöôøng coù moät soá nguyeân nhaân caàn löu yù:
- Do vaán ñeà phaåu thuaät
- Do beänh lyù huyeát hoïc cuûa beänh nhaân:Hemophilia A hay B hay Von
Willebrand hay lieät tieåu caàu
- Do haäu quaû ñieàu trò:
.Truyeàn maùu khoái löôïng lôùn: maùu truyeàn thay theá maùu maát hôn
10ml/kg
.DIC
.Duøng heparin ñeå ngöøa taéc maïch
Löu ñoà ñaùnh giaù nguyeân nhaân xuaát huyeát ôû beänh nhaân sau phaåu thuaät
III.XÖÛ TRÍ
1. Nguyeân taéc ñieàu trò chung
Caàn xaùc ñònh nguyeân nhaân xuaát huyeát:do roái loaïn yeáu toá caàm maùu hay do
nguyeân nhaân taïi choã
Caàn ñaùnh giaù möùc ñoä xuaát huyeát:naëng hay nheï
Traùnh caùc thuoác coù lieân quan tôùi daây chuyeàn caàm maùu.
2. Ñieàu trò ban ñaàu
2.1-Ñieàu trò taïi choã:
Caàm maùu veát thöông ngay laäp töùc
Tìm coù xuaát huyeát vi mao maïch: xuaát huyeát nieâm maïc,
chaûy maùu nôi ñaët catether, tuï maùu veát thöông,
petechiea nhieàu nôi, baàm maùu to
Tìm vò trí xuaát huyeát taïi choã
Kieåm tra:
-Thôûi gian ñoâng maùu ngoaïi sinh
-Thôøi gian ñoâng maùu noäi sinh
-Coâng thöùc maùu,pheát maùu vaø hình
daïng tieåu caàu
-Ñeám tieåu caàu
-Thôøi gian maùu chaûy
-Neáu ñoâng maùu baát thöôøng:cho ñònh
löôïng caùc yeáu toá lieân quan.
_
+
Giaûm ñau baèng paracetamol,gaây teâ hay chöôøm laïnh taïi choã
Haïn cheá vaän ñoäng maïnh,traùnh va chaïm
2.2-Ñieàu trò ñaëc hieäu: ñieàu trò nguyeân nhaân xuaát huyeát, buø caùc yeáu toá bò khieám
khuyeát
2.3.Ñieàu trò hoã trôï: neáu möùc ñoä xuaát huyeát naëng seõ cho truyeàn maùu, truyeàn
dòch, thuoác co maïch ñeå choáng suy tuaàn hoaøn trong khi chôø yeáu toá thieáu.
2.3.1.Ñieàu trò khi bò xuaát huyeát naëng: caàn xem laïi khoái löôïng maùu trung bình vaø
caùc chæ soá bình thöôøng ôû treû ñeå ñaït muïc tieâu laø duy trì theå tích tuaàn hoaøn.
Tính khoái löôïng maùu trung bình ôû treû
Baûng khoái löôïng maùu trung bình ôû treû em
Non thaùng Ñuû thaùng >1 thaùng >1 tuoåi >12 t
100ml/kg 85-90 80 80 70
Baûng trò soá sinh hieäu bình thöôøng ôû treû em
Tuoåi Maïch
(laàn /phuùt)
HA taâm thu
(mmHg)
Nhòp thôû
(laàn /phuùt)
Khoái löôïng
maùu (ml/kg)
<1 uoåi
1-5 t
6-12t
>12 t
120-160
100-120
80-100
60- 100
70-90
80-90
90-110
100-120
30-40
25-30
20-25
15-20
85-90
80
80
70
3.Ñieàu trò tieáp theo: tuyø vaøo möùc ñoä chaán thöông vaø thôøi gian hoài phuïc cuûa
chaán thöông caàn truyeàn boå sung caùc yeáu toá bò thieáu huït lieân tuïc ñaït noàng ñoä
an toaøn caàm maùu.
4.Nguyeân taéc ñieàu trò moät soá tình huoáng thöôøng gaëp
4.1 .Xuaát huyeát do thieáu vitamine K sô sinh: vit K 1-5mg/IV, truyeàn huyeát töông
töôi ñoâng laïnh.
4.2. Xuaát huyeát do thieáu vitamine K muoän; duøng vitamine K hoaø tan trong nöôùc
4.3. Xuaát huyeát do gæam tieåu caàu:ñieàu trò tuyø vaøo nguyeân nhaân gaây giaûm tieåu
caàu.
4.4. Hemophilia: chöa xaùc ñònh thì duøng huyeát töông töôi10-20ml/kg
4.5.Von Willebrand:keát tuûa laïnh hay huyeát töông töôi.
4.6.Ñoâng maùu noäi maïch raûi raùc: khi beänh nhaân coù daáu hieäu laâm saøng xuaát
huyeát vaø:
Neáu TQ,TCK daøi:Truyeàn maùu môùi vaø huyeát töông töôi ñoâng laïnh
Neáu fibrinogen thaáp hay TCK daøi hay thôøi gian thrombin daøi: truyeàn keát tuûa
laïnh
Neáu tieåu caàu ñeám < 50.000/mm
3
: truyeàn tieåu caàu.
4.7.Xuaát huyeát tieâu hoaù:
Hoài söùc beänh nhaân tuyø vaøo möùc ñoä xuaát huyeát
Tìm nôi xuaát huyeát (neáu ñöôïc cho noäi soi)
Cho thuoác öùc cheá H
2
(Cimetidine)
Hoäi chaån ngoaïi khoa khi oån
4.8. Beänh nhaân coù roái loaïn chaûy maùu caàm maùu di truyeàn coù chæ ñònh phaåu
thuaät: (nhö beänh Hemophilia hay lieät tieåu caàu )
Caàn ñaùnh giaù loaïi hình phaåu thuaät, thôøi gian moå, thôøi gian laønh veát moå, tình
traïng hieän nay cuûa beänh nhaân,kyõ thuaät gaây meâ .
Truyeàn yeáu toá thieáu huït tröôùc 1-2 ngaøy vaø tieáp tuïc 5-10 ngaøy sau moå, tuyø vaøo
nguy cô coù xuaát huyeát sau moå.
Truyeàn tieåu caàu:chæ ñònh khi coù xuaát huyeát nhieàu nôi vaø ñeám tieåu caàu
<50.000/mm
3
.
4.9. Beänh nhaân ñang duøng thuoác coù lieân quan tôùi chöùc naêng tieåu caàu nhö
aspirine vaø khaùng vieâm khoâng coù steroide: ngöng thuoác 10 ngaøy tröôùc phaåu
thuaät.
IV. PHOØNG BEÄNH
Neáu treû sô sinh: tieâm vitamin K
1
0,001 g /TM luùc sanh (ñuû thaùng hay ñeû non)
Neáu laø beänh chaûy maùu di truyeàn, khi cho xuaát vieän caàn:
Giaûi thích cho thaân nhaân bieát nguyeân nhaân, tình hình vaø dieãn tieán beänh.
Traùnh duøng caùc thuoác coù nguy cô chaûy maùu
Traùnh va chaïm, vaän ñoäng naëng.
Caàn baùo cho baùc só bieát beänh öa chaûy maùu khi ñi khaùm beänh, nhoå raêng hoaëc
laøm phaåu thuaät.
Khi bò chaán thöông caàn nhaäp vieän ngay.
Kieåm tra huyeát hoïc caùc anh chò em trong gia ñình ñeå taàm soaùt ngöôøi laønh
mang beänh.
Neáu laø beänh nhaân chuaån bò phaåu thuaät, caàn chuù yù:
Kyõ thuaät haïn cheá chaûy maùu
Kyõ thuaät giaûi phaåu