BỆNH UỐN VÁN
BỆNH TRUYỀN NHIỄM CHUNG
__TETANUS
KHÁI NIỆM
- Laø beänh nhieãm truøng, tieán trieån nhanh, nguy hieåm ñeán tính maïng. Gaây cho ngöôøi vaø gia suùc phaûn xaï moät caùch thaùi quaù khi bò kích thích vaø söï co cöùng cô do aûnh höôûng cuûa ngoaïi ñoäc toá.
- Beänh coù ôû khaép nôi treân theá giôùi
21 March 2010 Bộ môn Vi sinh - Truyền nhiễm, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM 1
BỆNH UỐN VÁN
BỆNH TRUYỀN NHIỄM CHUNG
__TETANUS
CĂN BỆNH
- Do ñoäc toá cuûaClostridiumtetani. - Tröïc khuaån G+, coù baøo töû ôû ñaàu neân coù hình duøi troáng, khoâng giaùp moâ - Nhieät ñoä thích hôïp 370C, pH 7,2 - –7,4 - Di ñoäng, yeám khí trieät ñeå - Saûn xuaát exotoxin raát maïnh, goàm 2 thaønh phaàn: Haemolysin= tetanolysin Neurotoxin= lethaltoxin= tetanospasmin 1mg ñoäc toá nguyeân chaát chöùa 50-75 trieäu lieàu gaây cheát cho chuoät
21 March 2010 Bộ môn Vi sinh - Truyền nhiễm, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM 2
BỆNH UỐN VÁN
BỆNH TRUYỀN NHIỄM CHUNG
__TETANUS
CĂN BỆNH
21 March 2010 Bộ môn Vi sinh - Truyền nhiễm, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM 3
BỆNH UỐN VÁN
BỆNH TRUYỀN NHIỄM CHUNG
__TETANUS
CĂN BỆNH
Söùc ñeà khaùng
- Vi khuaån bò tieâu dieät deã daøng ôû 45 C - Baøo töû bò tieâu dieät khi ñun soâi 15 phuùt - Autoclave 121oC/15 phuùt, 120oC/20 phuùt tieâu dieät
hoaøn toaøn
- ÔÛ choã toái toàn taïi ñöôïc 10 naêm - Acid fenic 15% caàn 15 giôø môùi gieát cheát ñöôïc baøo töû - formol 3% gieát baøo töû trong 24 giôø
21 March 2010 Bộ môn Vi sinh - Truyền nhiễm, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM 4
BỆNH UỐN VÁN
BỆNH TRUYỀN NHIỄM CHUNG
__TETANUS
TRUYỀN NHIỄM HỌC
Ñoäng vaät caûm thuï
- Haàu heát loaøi coù vuù ñeàu maéc beänh (tröø meøo)
- Ngöôøi vaø ngöïa caûm thuï vôùi beänh maïnh nhaát
- Roài ñeán loaøi nhai laïi (nhö cöøu, deâ, traâu, boø), heo
- Loaøi aên thòt ít bò beänh, loaøi chim khoâng caûm thuï vôùi beänh
- Nhoùm ngöôøi coù nguy cô maéc beänh cao laø treû sô sinh döôùi 15 ngaøy tuoåi
21 March 2010 Bộ môn Vi sinh - Truyền nhiễm, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM 5
BỆNH UỐN VÁN
BỆNH TRUYỀN NHIỄM CHUNG
__TETANUS
TRUYỀN NHIỄM HỌC
Chaát chöùa caên beänh
- Trong cô theå vaät chuû, vi khuaån chæ naèm taïi veát thöông, ôû
trong chaát tieát cuûa veát thöông nhö muû, moâ hoaïi töû …
- Trong töï nhieân laø vi sinh vaät ñaát. Baøo töû cuûa vi khuaån coù theå tìm thaáy trong ñaát troàng troït giaøu chaát höõu cô, ñoàng coû, trong phaân cuûa ngöôøi vaø ñoäng vaät
Ñöôøng xaâm nhaäp
- Qua veát thöông ôû treân da nhaát laø nhöõng boä phaän deã tieáp
xuùc vôùi ñaát nhö baøn chaân, buïng, cuoái ñuoâi, aâm ñaïo…
ñoùng
- Caùc veát thöông nhö thieán, caét ñuoâi, cuoáng roán, caét loâng, moùng… - ÔÛ ngöôøi: do phaãu thuaät, naïo thai, caét roán…
21 March 2010 Bộ môn Vi sinh - Truyền nhiễm, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM 6
BỆNH UỐN VÁN
BỆNH TRUYỀN NHIỄM CHUNG
__TETANUS
TRUYỀN NHIỄM HỌC
Cô cheá sinh beänh
Khi baøo töû xaâm nhaäp veát thöông, gaëp ñieàu kieän yeám khí trieät ñeå vaø khoâng bò thöïc baøo seõ phaùt trieån thaønh vi khuaån, sinh saûn taïi choã vaø saûn xuaát ngoaïi ñoäc toá
- Haemolysin chæ gaây hoaïi töû nhoû ôû choã veát thöông - Tetanospasmin (coù theå bò bieán tính ôû 65oC) theo maùu ñeán thaàn kinh baèng caùch chuyeàn ngöôïc theo maáu sôïi truïc ñeán tuûy soáng vaø gaén vaøo haïch thaàn kinh cuûa teá baøo thaàn kinh. Noù phong toûa daãn truyeàn thaàn kinh baèng caùch ngaên giaûi phoùng chaát trung gian öùc cheá neuron vaän ñoäng laøm maát caân baèng giöõa kích thích vaø öùc cheá neân thuù coù phaûn xaï gaäp cô quaù möùc vôùi caùc côn co cöùng cô.
21 March 2010 Bộ môn Vi sinh - Truyền nhiễm, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM 7
BỆNH UỐN VÁN
BỆNH TRUYỀN NHIỄM CHUNG
__TETANUS
TRUYỀN NHIỄM HỌC
21 March 2010 Bộ môn Vi sinh - Truyền nhiễm, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM 8
BỆNH UỐN VÁN
BỆNH TRUYỀN NHIỄM CHUNG
__TETANUS
TRIỆU CHỨNG
Ngöôøi
- Thôøi gian nung beänh trung bình 7-8 ngaøy
- Söï tröông löïc, ñau ñôùn vaø co quaép cuûa cô nhai (neân goïi
laø söï cöùng haøm), cô coå vaø caùc phaàn khaùc cuûa cô theå
- Thaân nhieät bình thöôøng hay taêng nheï (neáu khoâng coù phuï
nhieãm)
- Phaûn xaï thaùi quaù, cô buïng cöùng ñô neân nöôùc tieåu bò öù
ñoïng vaø thöôøng xuyeân bò taùo boùn.
21 March 2010 Bộ môn Vi sinh - Truyền nhiễm, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM 9
BỆNH UỐN VÁN
BỆNH TRUYỀN NHIỄM CHUNG
__TETANUS
TRIỆU CHỨNG
Ñoäng vaät
- Thôøi gian nung beänh phuï thuoäc vaøo kích thöôùc, möùc ñoä yeám khí cuûa veát thöông, söùc ñeà khaùng choáng laïi ñoäc toá cuûa cô theå. Khoaûng 2 tuaàn ñeán 1 thaùng
- Ngöôøi vaø ngöïa maãn caûm vôùi beänh nhaát, thöôøng bò aûnh höôûng ñeán thaàn kinh ñaàu vaø coå tröôùc, sau ñoù coù bieåu hieän ñau buïng, daï coû phoàng leân vaø aûnh höôûng ñeán caùc chi
- Heo ñi boä khoù khaên, tai döïng ñöùng, ñuoâi duoãi thaúng ra
phía sau, ñaàu naâng cao, maét loài. Co giaät mí maét, cô thaân
- Tieán trình cuûa beänh khoaûng 4 -– 10 ngaøy
21 March 2010 Bộ môn Vi sinh - Truyền nhiễm, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM 10
HÌNH AÛNH BEÄNH CHUNG
21 March 2010 Bộ môn Vi sinh - Truyền nhiễm, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM 11
HÌNH AÛNH BEÄNH CHUNG
21 March 2010 Bộ môn Vi sinh - Truyền nhiễm, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM 12
HÌNH AÛNH BEÄNH CHUNG
21 March 2010 Bộ môn Vi sinh - Truyền nhiễm, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM 13
BỆNH UỐN VÁN
BỆNH TRUYỀN NHIỄM CHUNG
__TETANUS
CHẨN ĐOÁN
Khi coù veát thöông toàn taïi tröôùc ñoù vaø trieäu chöùng keøm theo laø nhöõng ñieàu
caên baûn ñeå chaån ñoaùn beänh.
Laáy nhöõng chaát tieát trong veát thöông ñeå pheát kính, nhuoäm hay nuoâi caáy
nhöng keát quaû khoâng chaéc chaén
21 March 2010 Bộ môn Vi sinh - Truyền nhiễm, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM 14
BỆNH UỐN VÁN
BỆNH TRUYỀN NHIỄM CHUNG
__TETANUS
PHÒNG BỆNH
NGÖÔØI
Taïo mieãn dòch chuû ñoäng choáng laïi ñoäc toá vôùi Toxoid = VAT:
vaccine antitetanus= bieán ñoäc toá = giaûi ñoäc toá
Laø 1 chaát ñöôïc loïc töø canh truøng vaø khoâng hoaït ñoäng -
inactivated –
Đoäc toá ñöôïc laøm baát hoaït baèng formol. Neân maát tính ñoäc
nhöng vaãn coøn tính khaùng nguyeân
SAT: serum antitetanus = antitoxin = khaùng theå choáng laïi ñoäc
toá cuûaC.tetani
21 March 2010 Bộ môn Vi sinh - Truyền nhiễm, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM 15
BỆNH UỐN VÁN
BỆNH TRUYỀN NHIỄM CHUNG
__TETANUS
PHÒNG BỆNH
Treû em 2 ñeán 3 thaùng tuoåi neân nhaän 2 -– 3 lieàu toxoid (trong vaccine ña giaù baïch haàu, uoán vaùn, ho gaø). Khoaûng caùch giöõa caùc lieàu töø 4 – 6 tuaàn. Sau ñoù 12-– 18 thaùng taùi chuûng 1 lieàu.
Ñeán 5 tuoåi taùi chuûng 1 lieàu nöõa vaø sau ñoù cöù 10 naêm taùi chuûng
1 muõi (nhaát laø ôû nhöõng khu vöïc coù nguy cô maéc beänh cao)
Ñeå phoøng beänh cho treû em sô sinh, chuûng ngöøa cho caùc baø meï mang thai goàm 3 lieàu bieán ñoäc toá, moãi lieàu caùch nhau 4 –- 6 tuaàn vaø baét ñaàu chuûng ngöøa vaøo thaùng thöù 4 cuûa thai kyø
21 March 2010 Bộ môn Vi sinh - Truyền nhiễm, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM 16
BỆNH UỐN VÁN
BỆNH TRUYỀN NHIỄM CHUNG
__TETANUS
PHÒNG BỆNH
- Tröôùc khi phaãu thuaät maø khoâng coù mieãn dòch tröôùc ñoù vaø ôû nhöõng vuøng coù nguy cô maéc
beänh cao neân ñöôïc tieâm SAT
- Ngöôøi coù veát thöông phaûi ñöôïc röûa saïch, saùt truøng, môû roäng veát thöông. Caét boû moâ bò hoaïi töû sau ñoù neân ñöôïc chuûng ngöøa VAT 3 lieàu (1 -– 1thaùng -– 1 naêm). Neáu 5 naêm tröôùc ñoù chöa ñöôïc chuûng ngöøa neân tieâm SAT. Phoái hôïp vôùi caùc thuoác khaùc nhö khaùng sinh ngöøa phuï nhieãm nhö penicillin hay tetracyclin, thuoác daõn cô, naâng cao söùc ñeà khaùng
ÑOÄNG VAÄT
- Vaccine (veterinary tetanus toxoid) duøng cho moïi löùa tuoåi. Thöôøng ñöôïc duøng cho thuù quyù hieám. Chuûng ngöøa 2 lieàu, caùch nhau 1 thaùng. Lieàu thöù 3 taùi chuûng 1 naêm sau ñoù vaø taùi chuûng moãi 5 naêm. Taïo mieãn dòch cho con non qua söõa ñaàu baèng caùch chuûng ngöøa cho con meï 2 muõi luùc 8 tuaàn vaø 4 tuaàn tröôùc khi sanh
21 March 2010 Bộ môn Vi sinh - Truyền nhiễm, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM 17
