Bài giảng Các hệ phân tán

Tài liệu này trình bày về các hệ phân tán, bao gồm hệ keo, hỗn dịch và nhũ tương. Mục tiêu là giúp người học nắm vững khái niệm, đặc điểm, cấu tạo, tính chất, độ bền, phương pháp điều chế và tinh chế, cũng như ứng dụng của các hệ phân tán này trong dược học.

Sinh viên và các nhà nghiên cứu trong lĩnh vực dược học, hóa học và các ngành liên quan đến hệ phân tán.

Tài liệu này cung cấp kiến thức chi tiết về các hệ phân tán, bao gồm:

1. **Định nghĩa và phân loại hệ phân tán:** Phân biệt hệ đồng thể và dị thể, các loại hệ dị thể như hỗn dịch, nhũ tương, vi nhũ tương và hệ keo. Trình bày khái niệm bề mặt riêng và vai trò của pha nội, pha ngoại.

2. **Hệ keo:**

* Định nghĩa, phân loại (keo thân dịch, keo sơ dịch, keo lưỡng thân) và cấu trúc micell.
* Các tính chất quang học (khuếch tán, hấp thụ, phản xạ ánh sáng) và phương trình Rayleigh.
* Tính chất động học (chuyển động Brown, khuếch tán, áp suất thẩm thấu, sự sa lắng).
* Tính chất điện động (điện di, điện thẩm, thế chảy, thế sa lắng, tích điện micell).
* Cấu tạo lớp điện kép (thuyết Helmholtz, Stern), điện thế bề mặt và điện thế Zeta.
* Độ bền vững của hệ keo (độ bền động học, độ bền tập hợp), các yếu tố ảnh hưởng (dung môi, nhiệt độ, chất điện ly trơ và không trơ).
* Phương pháp điều chế (phân tán, ngưng tụ, pepti hóa) và tinh chế (thẩm tích, siêu lọc, lọc trên gel).

3. **Nhũ tương:**

* Định nghĩa và sự hình thành (nhũ hóa).
* Thành phần (chất lỏng phân cực, không phân cực, chất nhũ hóa) và các kiểu nhũ tương (D/N, N/D, D/N/D, N/D/N).
* Điều kiện hình thành (năng lượng) và độ bền vững (giảm sức căng bề mặt, giảm kích thước tiểu phân, tăng độ nhớt, giảm chênh lệch tỷ trọng).
* Cơ chế của chất nhũ hóa (chất diện hoạt, cao phân tử, chất rắn dạng bột mịn, chất nhũ hóa không có sẵn).
* Phương pháp điều chế (nóng, nguội).
* Vi nhũ tương: Định nghĩa, thành phần và đặc điểm.

4. **Hỗn dịch:**

* Định nghĩa và đặc điểm (kích thước tiểu phân, độ bền động học).
* Thành phần hỗn dịch thuốc (pha rắn, pha lỏng, chất gây thấm, chất tăng độ nhớt, chất bảo quản, chất khác).
* Yêu cầu về độ bền động học của hỗn dịch thuốc (dễ phân tán lại, kích thước tiểu phân nhỏ, đồng nhất, bền trong thời gian ngắn).