Bài giảng Cấp cứu ngưng Tuần hoàn – Hô hấp trong thai kỳ trang bị cho các bạn những kiến thức về nguyên nhân, cấp cứu ngưng tuần hoàn – hô hấp ở nhóm bệnh nhân bình thường (không thai kỳ); cấp cứu ngưng tuần hoàn – hô hấp ở nhóm bệnh nhân trong thai kỳ.
Nguyên nhân :
ộ
ộ
ắ ị ố
ặ ụ
ủ
ấ
ỳ
ỳ ơ ệ B nh n i khoa b c phát n ng h n do thai k > bi n c x y ra do ả b n thân c a thai k (ví d : thuyên t c d ch i, xu t huy t, quá
ề
ổ
ế ố ả ế li u Mg, bupivacaine IV, phù ph i do syntocinon).
Cấp cứu ngưng TH – HH / thai kỳ gần giống như đối với trường hợp khác nhưng có một số Biến Đổi cho phù hợp với tình trạng thai phụ.
1
Cấp cứu ngưng Tuần hoàn – Hô hấp trong thai kỳ
Tóm lược cấp cứu ngưng TH – HH ở nhóm BN bình thường (không thai kỳ)
4 cơ chế ngưng TH – HH:
1.Rung thất 2.Nhịp nhanh thất vô mạch 3.Họat động điện vô mạch 4.Vô tâm thu
2
Rung thất : có 3 pha
Pha điện (electrical phase): 4 phút đầu. Sốc điện nhiều khả năng sống sót nhất.
Pha huyết động hay tuần hoàn (hemodynamic or circulatory phase): 4 – 10 phút sau VF: VF thường là sóng nhỏ nên phải CPR tốt để bảo đảm tưới máu vành/não trước khi khử rung.
Pha chuyển hóa (metabolic phase): trên 10 phút: nếu không chuyển nhanh qua được nhịp tưới máu (có mạch), BN sẽ không sống sót.
3
4
ầ ủ
ự ở ữ ủ gi a ng c. AHA 2005 : ép m nh và nhanh
ấ ầ ố ộ
ữ
• Ép tim: câu th n chú c a Guidelines c a ạ • T n s # 100/phút • Đ sâu ít nh t 38mm • Ng c n hoàn toàn gi a các l n ép • M c tiêu: t →
ố t
i máu vành ự nhiên. ệ ặ ả
5
ầ ự ở ự ướ ụ ố ư i u hóa áp l c t ự ở ề ầ i đa hóa s tr v tu n hoàn t • Chú ý: gi m thi u T ng ng ép, đ c bi ư ể ồ ể ạ t là ấ giai đo n chuy n qua h i sinh tim cao c p.
ạ ầ ọ
ơ
ỉ ệ • Thông khí: • Giai đo n đ u ép tim quan tr ng h n. ơ • Vô m ch kéo dài: thông khí quan tr ng h n. ọ • T l ư ượ ặ ạ V:C = 2 : 30 (BN ch a đ c đ t NKQ);
c đ t NKQ).
810 : 30 (BN đã đ ầ
6
ồ ở ị ượ ặ • Không c n đ ng b , nh ng không quá 1 ư ộ ứ sec/1nh p th và tránh thông khí quá m c.
ư ớ • Kh rung s m: trong vòng 3sec sau ng ng
ử tim.
ỉ ệ
ứ ớ ớ thành công: kho ng 85% v i ng 200 –
• Gi a các l n kh rung là 2 phút CPR. Không
7
ữ ượ ắ • 2 pha tăng t l ả ượ ầ ố ầ l n s c đ u tiên v i m c năng l 360j (1 pha: 360j). ử ầ c ng t quãng. đ
ị ạ ế
ạ • Chú ý: n u nghi ng r i lo n nh p không ờ ố ể
ế ả ị → ki m tra m ch t c thì xem ầ
ạ i
ị ệ
ố ị
ề ị
ố
8
ượ ề ả ị ị
ượ ứ ph i là VF/VT ự ạ nhiên ? N u nh p có t o ra tu n hoàn t → → ế ụ ạ đánh giá l CPR ti p t c không m ch → ổ ứ ị can thi p ch c nh p: nh p không có t ề ườ khác: v trí ng NKQ? Đ ng truy n IV và ố ấ ứ truy n d ch? Thu c c p c u: Epinephrine, ố Vasopressine, buffers, thu c ch ng RLN? Có c CĐ t o nh p? Tìm và đi u tr NN đ o ng đ ạ c?.
ầ ố ứ ệ
ạ
• Epinephrine 1mg IV sau l n s c đi n th 2. • L p l ế ặ ạ i 3 – 5 phút n u VF/VT vô m ch dai d ng.ẳ ề ế ả ơ • Li u cao h n: 0,2mg/kg k t qu không khác,
ể ạ có th gây h i.
ế ố • Vasopressine : thu c thay th Epinephrine;
9
ề ơ 40UI IV đ n li u.
ạ ố ị • Thu c ch ng lo n nh p: trong VF/VT vô
ạ ơ ố m ch tr
ế
→ ầ ố • Amiodarone 300mg PIV n u VF/VT vô m ch ế
ữ
ạ 150mg ờ . ư
ế ỗ
10
ệ sau 3 l n s c đi n. N u tái phát ề n a PIV. Truy n duy trì 900mg/24gi • Lidocaine : thay th Amiodarone, nh ng ế ế không nên dùng n u đã cho Amiodarone. ặ ạ ề Li u 1mg/kg IV, l p l i m i 3 – 5ph n u ờ ầ ầ đ u không quá 3mg/kg. c n. Gi
ạ ắ ỉ • Mgso4 12g IV: VT đa d ng (xo n đ nh),
ặ ờ ả ho c nghi ng gi m Mg máu.
11
• NaHCO3: 1meq/kg IV : K máu, toan ề ể ố ố chuy n hóa, quá li u 1 s thu c.
ệ • Ho t đ ng đi n hi n di n mà không có ệ
ờ ượ
ệ
→ ị ệ ệ c (ngoài VT/VF). → t ể ả có th đ o ng ệ ớ phát hi n s m ượ c
ậ tiên l ng
• N u ph c b r ng và ch m ứ ộ ộ ườ ng là:
t,ệ PO2, toan máu, quá li u thu c (TCA,
12
ạ ộ ạ m ch s đ • Th ườ ng có NN chuyên bi ả ề và đi u tr hi u qu c.ượ đ → ượ ế K máu, thân ấ x u (NN th ố ề nhi u/c beta, u/c Ca, digoxin,….).
13
ố ng t
ế ơ ườ → ượ t tiên l V,nhi m trùng, ễ
• N u ph c b h p và nhanh ứ ộ ẹ ề h n nhi u (NN th ng là: PE, chèn ép tim).
ế
ầ tu n hoàn bình th • Epinerphrine 1mg IV/35ph cho đ n khi đ t ạ ng.
c ướ
ướ ề ườ • NaHCO3 1meq/kg: K máu, toan máu tr c ti u (quá li u TCA,
ư ặ
14
ể ề đó, ki m hóa n ở ASA), ng ng tim lâu (đã đ t NKQ và th máy).
Chú ý:
• NaHCO3 không đ
ườ ng qui ừ
ả ệ
ử
ượ ử ụ c s d ng th ư trong toan A.Lactic do ng ng tim tr khi các ầ can thi p ban đ u không hi u qu (ép tim, ậ thông khí, kh rung, v n m ch). ấ ạ ỉ ị
ệ ố ươ
15
ệ ạ → • Có h i trong toan hô h p không ch đ nh. • Atropine 1mg IV/35ph khi t n s tim ch m ậ ầ ố ố ầ ố ng đ i (t n s < ệ ạ ủ ạ i c a
tuy t đ i (<60), hay t ớ ố mong mu n so v i tình tr ng hi n t BN).
s ng sót: 1 – 2 %.
ỉ ệ ố ợ • T l • AHA g i ý: Vasopressine 40IV. N u không
ớ
ạ ố ị ế → Epi. ệ ứ • Đi u tr còn l ề đáp ng v i 2 li u vasopressine ạ ộ i gi ng ho t đ ng đi n vô
ả ế
ị ớ ị ằ ề ề m ch.ạ ạ ụ
ể ệ ớ ứ ử ụ ườ ng
16
• T o nh p qua da: có th hi u qu n u áp ố ợ d ng s m và ph i h p v i đi u tr b ng ằ ố thu c. Không có b ng ch ng s d ng th qui.
17
ế ố sau
ả • M t quy t đ nh khó khăn. Các y u t ế ị ng đ n quy t đ nh:
ộ ế ưở nh h ỗ ự ồ ứ
ị
ữ ắ ư c tính gi a ng ng tim và b t
ầ ế ị • N l c h i s c > 30ph. • ECG ban đ u có nh p vô tâm thu. ầ • Th i gian ướ ờ ồ ứ đ u h i s c dài.
ủ ệ ố ợ
18
ộ ặ ạ ổ ấ ả • Tu i và đ n ng c a b nh ph i h p. • M t ph n x thân não.
2 <
ơ ẩ
ế ố
ề ớ
19
• Tiêu chu n khách quan h n: end – tidal CO ồ ứ 10mmHg sau khi h i s c kéo dài > 20ph là ầ ấ ệ ư d u hi u ng ng tu n hoàn và là y u t tiên ệ ố ấ ố ử t (v i đi u ki n ng NKQ vong r t t đoán t ị ả ph i đúng v trí).
20
21
ở ầ tu n 32.
ng HC
ả kho ng 25%. ả ị
ữ
• V huyết tương kho ng 50% • S l ố ượ 10 – 20 nh p/ph. • Nh p tim ị • CO (đ t đ nh tu n 32 và ầ ạ ỉ • Tuy nhiên CO có th ể t ộ
ặ
22
ướ thêm lúc sanh). ở ư ế ằ th n m ng a ể ủ ạ do đè ép đ ng m ch – tĩnh m ch ch (có th 10 – 25%). Khi n m nghiêng T ho c P thì CO ở ề ứ tr v m c tr ạ ằ c đó.
ử
• T th n m ng a cũng làm t
cung ép vào ĐMC
ng máu nhau – thai:
cung v phía bên T.
→
ữ ư ế ằ ạ ư ượ ố ụ b ng gây r i lo n l u l cho nghiêng T đ y t ẩ ử ệ ố
ự
ấ
ề ườ ng th p
ả gi m
• Kháng l c m ch h th ng th ạ ầ
ể
thi u tăng HA do tăng V tu n hoàn.
ổ ữ ộ ơ ữ
• Trong lúc sanh CO thay đ i d d i h n n a:
ầ
ữ
ẽ
ả
13% gi a các l n co bóp TC và 34% trong lúc ở ề TC co bóp và s mang kho ng 300ml máu tr v tu n hoàn trung tâm.
ờ
ế ộ
ở ề
ị
sau sanh: các giá tr huy t đ ng tr v BT.
23
ầ • 24gi
(cid:0)
thông khí
ả ề ệ ki m hô h p ủ HCO3 bù tr ừ i m trong lúc
ướ ẹ i máu tu n hoàn / ng ng tim.
→ → ấ → kh năng đ m c a ng ườ t ư ầ kho ng 25%. ả
ứ ụ kho ng 16%.
ả ề ủ ườ ả ấ • Dung tích c n ch c năng ặ • Tiêu th O2 • N y sinh các v n đ c a đ
ở ng th trên do: ỳ ễ
ườ màng niêm dày lên, Tăng HA thai k , d viêm ễ nhi m đ ở ng th trên.
24
• Nói chung, các thay đ i v HH làm cho
ư ẹ ả ạ ổ ề i m ít kh năng dung n p ng ng tim
ườ ng h n.ơ
ộ ả
ụ
ạ ừ ụ ọ ể tr c d c chuy n qua tr c ngang ố ở ả c n tr làm tr ng DD và ở ệ ườ ả ả ng th nhanh ph i b o v đ
25
• Nhu đ ng d dày gi m do progesterol. • Tr c DD t ụ →ẩ do TC đ y →ơ nguy c hít ư ngay khi ng ng tim.
• Kết quả hồi sức ở người mẹ sẽ quyết định kết cục / thai nhi: khả năng hồi phục của thai nhi với chức năng tim mạch và thần kinh còn nguyên vẹn khi người mẹ được hồi sinh càng nhanh (bao gồm mổ bắt con ngay lập tức).
• Mổ bắt con nên trong khoảng thời gian 5 –
26
20ph sau ngưng tim.
ừ
ạ ơ ế ế ườ ớ ơ ớ dung n p v i thi u O • Shunt và các c ch bù tr khác giúp thai nhi i l n.
ổ ắ ợ • Tuy nhiên vì l
2 mô lâu h n ng ả ẹ i ích cho c m và con m b t ớ ệ con nên th c hi n càng s m càng t ượ ư ư vòng 5ph sau ng ng tim đ
ự
27
ố t, trong ơ c a thích h n.
28
ặ ằ ữ ớ ở ư ế ằ
c đ y l ch sang bên.
ấ
ả ị ậ , d v t.
ấ ặ
ằ • BN t th n m nghiêng ho c n m ng a v i ử ượ ẩ ệ t cung đ • Đ u ng a, nâng c m. ằ ữ ầ • Hút s ch ch t nôn. ạ • L y b răng gi ỏ • Đ t canul mi ng. ệ • Thông khí 4 tay: 2 tay nâng c m, 2 tay bóp
29
bóng
ả ấ ệ ầ ọ • Thông khí hi u qu r t quan tr ng vì nhu c u
O2 tăng / thai k .ỳ
ặ ừ t.ố
ằ ặ ớ ớ t 2 100%.
• Đ t NKQ có cuff (ng a hít s c) s m • Thông khí b ng mask KTL v i O • Thông khí th
ng g p khó khăn do ườ ươ ườ ổ ng s
ể ủ ồ ự
30
ặ ặ ằ ả n n m compliance ph i gi m (x ệ ị ẩ ơ ngang và c hoành b đ y lên trên). Vi c ự quan sát s di chuy n c a l ng ng c cũng g p khó khăn.
ờ ượ ư ẩ ầ • Ch n đoán ng ng tu n hoàn: không s đ c
ả
ớ ạ các m ch l n (c nh, đùi). V : C = 2 : 15.
ỉ ệ ầ ố
• T l • T n s ép tim 100/ph. • Khó khăn khi ép tim do: ng c l n, béo phì,
ự ớ ơ ườ ươ n n m ngang,c hoành nâng cao, ng s
ằ ự ả
31
ơ ị x compliance ng c gi m. • V trí ép tim cũng cao h n.
ằ ụ
ế ữ • T th BN: n m nghiêng T (s d ng d ng ằ
ử ụ ả tránh chèn ép ĐM – ở ề tăng máu tr v tim. Nâng ượ ở ề ng máu tr v
ử ụ
ừ ắ ỏ ể ứ ế ế ố
32
ư ế ụ c chêm),n uBN n m ng a thì ph i dùng tay → ẩ ử cung sang bên đ y t → ủ ướ TM ch d i chân BN cao cũng làm tăng l tim. • N u nghĩ NN ng ng tim do PE: s d ng tiêu ế ợ s i huy t / c t b huy t kh i có th c u m ng.ạ
33
ấ ứ ả ượ ệ ấ • Nhân viên c p c u ph i đ c hu n luy n
t t.ố
ợ
ả ặ t.
ụ ữ ầ • Thông khí 4 tay. • B o đ m v trí ng NKQ thích h p. ố ị ả • Đ t NKQ càng s m càng t ố ớ • Khó khăn tăng 10 l n so v i ph n không ớ
34
→ ế ặ mang thai. • N u th t b i ấ ạ đ t laryngeal mask airway.
ị ị ố ằ
35
ấ ố ữ ằ • Kh ng đ nh v trí ng NKQ đúng b ng cách ẳ Nghe ph i, ổ ổ Thay đ i spO2, End tidal CO2, Th y ng NKQ n m gi a 2 dây thanh âm.
ế ườ ố ớ i • Gi ng nh các khuy n cáo đ i v i ng
ố bình th th s g p các khó khăn sau:
ự ệ c – bên khó th c hi n →
v trí tr
ướ c – sau là ch n l a. ượ ư ườ ng (không mang thai), tuy nhiên có ể ẽ ặ • V trí kh rung tr ị ử ướ ị • Cas reports: năng l ọ ự ế ố ng s c lên đ n 300j mà
ứ
36
ạ ơ không gây h i thai nhi, tuy nhiên m c năng ư ượ l ng cao h n thì ch a rõ.
ơ ư
ưở ng: TM (TMTT a dùng h n). ể
ệ
ườ ả ề ấ
ả ườ ượ ấ ể
ư ố
ố ớ ề ấ ầ
37
• Lý t • TM hi n và đùi không nên dùng. • Đ ng NKQ: nhi u kh năng không hi u ượ ộ c đ ng ng và d qu do h p thu b t th ỉ không th tiên đoán đ c. Và ch nên dành cho 1 s thu c nh Epinephrine, Atropine, ớ Lidocaine v i li u cao g p 2 – 3 l n so v i IV.
ể ể • N u ng ng tim do ư th tích: tinh th , keo,
ẩ ạ • S n ph m máu: huy t t ng t i đông l nh,
ươ ạ ư ấ v n Bs
38
ế máu. ế ươ ả ị ố ề ể ầ ti u c u,… dùng đi u tr r i lo n đông máu ắ ị ố ư i (chú ý t nh thuyên t c d ch ế ọ huy t h c).
ố
• Các thu c chu n trong c p c u dùng mà ổ ẩ ự ế không có s bi n đ i, ví d : epinephrine,…
ượ ấ ứ ụ ế c khuy n cáo.
ề • Ca và NaHCO3 không đ • Magnesium đ ế ị c khuy n cáo trong đi u tr
ư ề ậ
ấ ơ ể t, nh ng quá li u có th dùng b m
ồ ả s n gi → gây ng ng tu n hoàn – hô h p. ộ tiêm đi n và theo dõi sát n ng đ .
ượ ậ ề ả t/ti n s n gi ư ầ ệ ư ề • N u ng ng TH – HH nghĩ do quá li u Mg
ề
39
ậ ứ ổ ắ ế → ư ng ng truy n Mg, dùng calcium chloride / gluconate IV, m b t con ngay l p t c.
ề ị • NaHCO3 đi u tr toan máu còn tranh cãi vì có
ể ở th gây thai nhi. CO2 và toan máu
ụ ở ả s n ph có th làm
ủ ệ ạ ử
3 sau ng ng tim đ đi u
→ ư • Tuy nhiên toan máu ả ứ dùng NaHCO
ế ể cung – ể ề 2 và PCO2
40
tăng ph n ng c a h m ch máu t nhau ể ị tr toan máu có th có ích n u PO ườ ụ ả s n ph bình th ng.
ủ ưở ng k t c c c a m và
nh h ờ ệ ố ả ố ế ố ả ổ ẹ ẹ i m
ỏ ủ ườ i
ổ ắ ế • C i thi n s ng sót c a m và con. ẹ • 1 s y u t ế ụ ủ ườ ừ con: tu i thai, th i gian t lúc ng ổ ắ ế ư ng ng tim đ n lúc m b t con, nguyên nhân ứ ạ ư ng ng tim, tình tr ng s c kh e c a ng ẹ ướ m tr • Tiên l ượ
ế
41
ượ ấ c đó. ệ ả ng c i thi n n u m b t con trong ụ ư ả vòng 5ph sau khi s n ph ng ng tim. N u ng x u. trên 20ph tiên l
ồ ứ ả ượ ế ụ • H i s c tim ph i ph i đ c ti p t c trong và
42
ổ ổ ắ sau m b t con.
43
44
45
