Bài giảng Cây rau: Chương 7

CÂY CẢI BẮP (Brassica oleracea var. capitata L.)

1. NGUỒN GỐC VÀ PHÂN LOẠI 2. GIÁ TRỊ DINH DƯỠNG VÀ KINH TẾ 3. ĐẶC ĐIỂM THỰC VẬT HỌC 4. YÊU CẦU ĐIỀU KIỆN NGOẠI CẢNH 5. CHỌN GIỐNG TRỒNG 6. KỸ THUẬT VƯỜN ƯƠM

CÂY CẢI BẮP (Brassica oleracea var. capitata L.)

7. KỸ THUẬT TRỒNG 8. KỸ THUẬT BÓN PHÂN 9. KỸ THUẬT TƯỚI NƯỚC 10.PHÒNG TRỪ SÂU BỆNH HẠI 11.THU HOẠCH VÀ BẢO QUẢN 12.KỸ THUẬT NHÂN GIỐNG

khoa n«ng häc

PHÂN LOẠI HỌ THẬP TỰ THEO BỘ PHẬN SỬ DỤNG

HỌ THẬP TỰ (Brassicaceae ~ Cruciferea)

ĂN HOA

ĂN RỄ CỦ

ĂN LÁ VÀ THÂN C¶i b¾p cã nguån gèc ë bê biÓn §Þa Trung H¶i, ch©u ¢u...

1

SóP LƠ XANH (Broccoli) Brassica oleracea var. italica

CẢI LÀN (Kale) Brassica oleracea var. acephala

SÚP LƠ TRẮNG (Cauliflower) Brassica oleracea var. botrytis

SU HÀO (Kohlrabi) Brassica oleracea var. gongylodes

Brassica oleracea var. gemmifera

BẮP CẢI NHÁNH (Brussels sprouts)

2

CẢI CỦ NHỎ (Turnip) Brassica rapa vars. rapa and utilis

CẢI BAO (Chinese cabbage) Brassica rapa var. pekinensis

D¹ng cuèn (Peitsai)

D¹ng kh«ng cuèn (Pak choi)

CẢI CỦ (Radish) - Raphanus sativus

CẢI BẸ TRẮNG (Chinese cabbage) Brassica rapa var. chinensis

CẢI XANH (Mustard) - Brassica juncea

CẢI CỦ (Radish) - Raphanus sativus

3

CẢI BẮP TRỒNG TRÊN ĐỒI THẤP

CẢI BẮP (Cabbage) Brassica oleracea var. capitata L.

ĐẶC ĐIỂM THỰC VẬT HỌC CÂY CẢI BẮP

LÁ NGOÀI

LÁ CUỐN BẮP LÁ CUỐN BẮP LÁ CUỐN BẮP

SÚP LƠ TRỒNG KHÔNG DÙNG ĐẤT

RỄ, THÂN NGOÀI

YÊU CẦU ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN

LUÂN CANH CÂY TRỒNG

• CÂY CÙNG

HỌ

• NHIỆT ĐỘ: THÍCH HỢP 15-220C • ÁNH SÁNG: CƯỜNG ĐỘ ÁNH SÁNG

• CÂY CÓ

TRUNG BÌNH

NO

• NƯỚC: CẦN NHIỀU, ĐỘ ẨM ĐẤT ~80% • ĐẤT: KHÔNG KÉN ĐẤT. TỐT NHẤT LÀ

CÙNG LOẠI SÂU BỆNH HẠI NGHIÊM TRỌNG

CÁT PHA - THỊT NHẸ, THOÁT NƯỚC, pH 5.5-7.5

4 LUÂN CANH

CÂY GIỐNG

• TỐT NHẤT

LUÂN CANH VỚI LÚA NƯỚC

• CÂY KHÁC

GIEO NGOÀI ĐỒNG

GIEO TRÊN LUỐNG HAY KHAY TRONG ĐIỀU KIỆN BẢO VỆ

HỌ NHƯ CÀ CHUA, ĐẬU TƯƠNG

CHỌN GIỐNG TRỒNG PHÙ HỢP

SÂU, BỆNH HẠI Ở VƯỜN ƯƠM

• LOẠI CẢI • PHÙ HỢP VỚI MÙA

VỤ

• CHỐNG CHỊU SÂU

BỆNH

• GIỐNG LAI HAY

THỤ PHẤN TỰ DO

• MỘT SỐ GIỐNG

CẢI BẮP: KK, NS, KY

BỆNH CHẾT RẠP LƯỚI CHỐNG CÔN TRÙNG

KỸ THUẬT VƯỜN ƯƠM

GIEO CÂY GIỐNG

• CHẤT LƯỢNG HẠT GIỐNG • GIEO LUỐNG

HAY BẦU

• THỜI VỤ GIEO • PHÂN BÓN CHO

CÂY CON

• SÂU BỆNH HẠI

CÂY CON

5

GIEO CÂY GIỐNG TRONG KHAY

TRỒNG CÂY RA RUỘNG SẢN XUẤT

• KÍCH THƯỚC LUỐNG: 1,2m x 0,25-0,3m • TRỒNG 2 HÀNG TRÊN 1 LUỐNG • KHOẢNG CÁCH TRỒNG: 60-70 x 40-50cm • CẦN CHE CÂY ĐẾN KHI HỒI XANH Ở VỤ HÈ THU BẰNG: BẸ CHUỐI, RƠM, BÌA CỨNG...

CÂY GIỐNG CẢI BẮP TIÊU CHUẨN

TRỒNG CÂY RA RUỘNG SẢN XUẤT

TRỒNG RA RUỘNG SẢN XUẤT

• CÂY GIỐNG: 4 - 6 LÁ THẬT

• HUẤN LUYỆN CÂY TRƯỚC KHI TRỒNG

• TRỒNG VÀO NGÀY RÂM HAY CHIỀU MÁT

• LẤP ĐẤT DƯỚI LÁ MẦM

• TƯỚI NGAY SAU KHI TRỒNG

• THUỐC SÂU HẠT CÓ THỂ ĐƯỢC DÙNG ĐỂ TRỪ GIÒI, SÂU XÁM VÀ ẤU TRÙNG BỌ NHẨY NHƯ VIBASA, BASUDIN, VIBAM

6 PHỦ MẶT LUỐNG

PHÂN BÓN

• NILON ĐEN,

K2O (kg/ha)

P2O5 (kg/ha)

P. chuồng (tấn/ha)

RƠM RẠ

15-20

60-75

Su hào

N (kg/ha) 60-80

80-90

20-30

60-75

Súp lơ

80-100

20-25

60-90

Cải bắp

120-150

90-100

• DUY TRÌ ĐỘ ẨM • GIẢM CỎ DẠI • TRÁNH XÓI MÒN

Toàn bộ Toàn bộ

Bón lót

1/4N

1/3K

ĐẤT

Bón thúc 1 Sau khi hồi xanh

1/4N

-

• LÀM ỔN ĐỊNH NHIỆT ĐỘ ĐẤT

Bón thúc 2 Khi trải lá bàng

1/4N

1/3N

Bón thúc 3 Bắt đầu cuốn bắp

1/4N

1/3N

TƯỚI NƯỚC

BỆNH HẠI Ở CÂY HỌ THẬP TỰ THIẾU Bo (Boron deficiency)

Triệu chứng: Có các vệt

• TƯỚI NGAY SAU TRỒNG

• CHÚ Ý

màu nâu và mô xốp dọc theo gân chính của lá

NHỮNG GIAI ĐOẠN MẪN CẢM

• TUỲ THEO

Phòng trừ: Bón lót phân chứa Bo (10% B) mức 10-45 kg/ha, tùy loại đất

• Bón thêm vôi nếu đã bón

ĐIỀU KIỆN: 7- 10 NGÀY /LẦN

CHÁY ĐẦU LÁ (Tipburn)

TRIỆU CHỨNG: VẾT MÀU NÂU Ở

MÉP LÁ NON

• THỐI BÊN TRONG BẮP

• BỘ RỄ PHÁT TRIỂN KÉM

TƯỚI PHUN, TƯỚI NHỎ GIỌT

7 CHÁY ĐẦU LÁ (Tipburn)

BỆNH THỐI NHŨN (Soft rot) Erwinia carotovora

PHÒNG TRỪ: • GIẢM BÓN ĐẠM • DUY TRÌ ĐỘ ẨM TRIỆU CHỨNG: • XẢY RA TRÊN ĐỀU CẢ CẢI BẮP VÀ CẢI BAO • PHUN Ca(NO3)2 • BÓN VÔI

• VẾT BỆNH ƯỚT VÀ MỀM NHŨN • MÙI KHÓ CHỊU (THỐI)

BỆNH THỐI NHŨN (Soft rot)

Erwinia carotovora

BỆNH PHẤN TRẮNG (Downy mildew) Peronospora parasitica

PHÒNG TRỪ: • LUÂN CANH • VỆ SINH ĐỒNG

RUỘNG (LÀM SẠCH CÁC TÀN DƯ)

Triệu chứng: Chấm màu vàng trên

mặt lá phía đỉnh

• THOÁT NƯỚC TỐT • CHE MƯA BẰNG NHÀ

• Có lớp lông trắng như bông phát

NILON

triển phía dưới lá

• Ngồng hoa súp lơ thâm đen

BỆNH PHẤN TRẮNG

BỆNH THỐI ĐEN (Black rot) Xanthomonas campestris

(Downy mildew) Peronospora parasitica

TRIỆU CHỨNG:

• VẾT BỆNH

PHÒNG TRỪ:

MÀU NÂU Ở MÉP LÁ

• THUỐC TRỪ BỆNH PHẤN TRẮNG • GIỐNG CHỐNG BỆNH

• VẾT BỆNH CÓ DẠNG HÌNH CHỮ V

8 BỆNH THỐI ĐEN (Black rot) Xanthomonas campestris

BỆNH SƯNG RỄ (Club root) Plasmodiophora brassicae

BỆNH THỐI HẠCH Sclerotina sclerotiorum and S. minor

• VẾT BỆNH THỐI NHŨN NHƯNG KHÔNG MÙI • TRỜI KHÔ VẾT BỆNH BỊ TEO VÀ KHÔ • CÂY CÓ THỂ BỊ ĐỔ GỤC

BỆNH THỐI ĐEN TRÊN SÚP LƠ (Xanthomonas campestris)

PHÒNG TRỪ: • LUÂN CANH • VỆ SINH ĐỒNG PHÒNG TRỪ: • DÙNG CÂY GIỐNG RUỘNG SẠCH BỆNH • TƯỚI THUỐC TRỪ NẤM • GIỐNG SẠCH BỆNH • GIỐNG CHỐNG CHO CÂY GIỐNG BỆNH • DÙNG GIỐNG KHÁNG BỆNH • KHÔNG LÀM VIỆC KHI RUỘNG ƯỚT • BÓN VÔI (pH>7)

BỆNH THỐI HẠCH (Sclerotina sclerotiorum and S. minor)

BỆNH SƯNG RỄ (Club root) Plasmodiophora brassicae

• RUỘNG KHÔ RÁO, THOÁT NƯỚC

TRIỆU CHỨNG: • RỄ BIẾN DẠNG VÀ SƯNG TO • CÂY CÒI CỌC, HÉO

9 BỆNH DO TUYẾN TRÙNG (Nematodes) Meloidogyne incognita, M. javanica, M. arenaria...

ĐỐM VÒNG Alternaria brassicae, A. brassicicola

• ĐỐM VÒNG ĐỒNG TÂM, MÀU NÂU NHẠT • KHI ẨM VẾT BỆNH TẠO LỚP MỐC MÀU ĐEN

ĐỐM VÒNG Alternaria brassicae, A. brassicicola

BỆNH THỐI ĐEN THÂN NGOÀI (Blackleg) Phoma lingam

• XỬ LÝ HẠT, LUÂN CANH, VỆ SINH RUỘNG • DÙNG THUỐC: Rovral, Kasuran, Zineb...

BỆNH KHẢM DO VIRUS (Turnip mosaic virus)

TRIỆU CHỨNG:

• VẾT XANH TỐI, SÁNG

LOANG MẶT LÁ

• LÂY DO RỆP

PHÒNG TRỪ:

• NHỔ BỎ CÂY BỊ NHIỄM

• DÙNG GIỐNG CHỐNG

BỆNH

ĐỐM VI KHUẨN Pseudomonas syringae pv. maculicola

10 SỨC MẠNH CỦA SÂU

THẢ ONG KÝ SINH

BẪY FEROMON DẪN DỤ CÔN TRÙNG

SÂU TƠ (Diamondback moth) Plutella xylostella - Bộ cánh vẩy: Lepidoptera

• Sâu non màu xanh • Ngài có vệt vẩy trắng

ở lưng

SÂU TƠ (Diamondback moth) Plutella xylostella

SÂU XÁM (black cutworm) Agrotis ipsilon Hufnagel Bộ: Lepidoptera

Triệu chứng: • Là loại sâu ăn lá phổ biến • Sâu non ăn từ phía dưới mặt lá

PHÒNG TRỪ: • ONG KÝ SINH • THUỐC SÂU

SINH HỌC BT (Bacillus thuringiensis) • THUỐC SÂU VÔ CƠ

11 SÂU XANH (BƯỚM TRẮNG) Pieris rapae L. - Bộ: Lepidoptera

•SÂU CÓ MÀU XANH NHUNG •SỌC MẢNH DA CAM CHẠY DỌC ĐẾN GIỮA LƯNG

SÂU ĐO (looper) Trichoplusiani Hubner - Bộ: Lepidoptera

SÂU TƠ

SÂU ĐO (looper) Trichoplusiani Hubner - Bộ: Lepidoptera

SÂU XANH (BƯỚM TRẮNG)

•BƯỚM CÓ MÀU TRẮNG, VÀNG, DA CAM •CÓ CHẤM ĐEN TRÊN CÁNH

RỆP (Aphids) (Bộ cánh đều: homoptera) (Myzus persicae, Hyadaphis erysimi, Brevicoryne brassicae, loài khác)

TRIỆU CHỨNG: • LÀ CÔN TRÙNG THÂN MỀM TRÍCH HÚT MẶT LÁ DƯỚI • LÀM LÁ CONG, CÂY CÒI CỌC • LÁ CHUYỂN MÀU VÀNG

Crocidodomia binotalis Zeller - Bộ: Lepidoptera

12 BỌ NHẢY HAI SỌC (Striped flea beetle) Phyllotreta striolata - Bộ cánh cứng: Coleoptera

PHÒNG TRỪ: • DÙNG THUỐC SÂU

RỆP

HẠT KHI TRỒNG DIỆT SÂU NON (VIBASA, VIBAM)

• THUỐC SÂU TIẾP

(Myzus persicae, Hyadaphis erysimi, Brevicoryne brassicae, loài khác)

(Aphids) Bộ cánh đều: homoptera

XÚC VỚI BỌ TRƯỞNG THÀNH

GIÒI ĐỤC RỄ CẢI BẮP (CABBAGE MAGGOT) Delia radicum

RỆP (Aphids) (Bộ cánh đều: homoptera) (Myzus persicae, Hyadaphis erysimi, Brevicoryne brassicae, loài khác)

PHÒNG TRỪ: • DÙNG THIÊN ĐỊCH • THUỐC TRỪ SÂU

(LANCER, TREBON, SUMICIDIN)

BỌ PHẤN (WHYFLY) Bemisia argentifolii

BỌ NHẢY HAI SỌC (Striped flea beetle) Phyllotreta striolata - Bộ cánh cứng: Coleoptera

TRIỆU CHỨNG: • ĂN LÁ TẠO RA CÁC LỖ NHỎ

• HẠI NHIỀU VÀO THỜI KỲ CÂY CÒN NHỎ • XUẤT HIỆN NHIỀU

TRÍCH HÚT PHẦN NON CỦA CÂY

VÀO MÙA KHÔ MÁT • BỌ CÁNH CỨNG CÓ HAI SỌC NHỎ MÀU VÀNG

13 THU HOẠCH

SÂU KÉO MÀNG (Cabbage webworm) Hellula undalis - Bộ cánh vẩy: Lepidoptera

• THU HOẠCH

TRIỆU CHỨNG: • ĐỤC THÀNH LỖ Ở ĐỈNH

SINH TRƯỞNG

• SÂU NON KÉO MÀNG

ĐÚNG ĐỘ CHÍN THƯƠNG

TRÊN LÁ PHÍA TRONG VÀ THÂN CÂY

PHẨM

• THU HOẠCH

• SÂU NON MÀU VÀNG NHẠT VỚI CÁC VẠCH TÍM

• HẠI NHIỀU VÀO THÁNG

NHANH

NÓNG ẨM

THU HOẠCH

SÂU KÉO MÀNG (Cabbage webworm) Hellula undalis - Bộ cánh vẩy: Lepidoptera

CẢI BẮP: • BẮP CUỐN

PHÒNG TRỪ:

• CHE CÂY CON BẰNG

CHẶT VÀ CHẮC • NÊN GIỮ 2-3 LÁ

LƯỚI TRÊN LUỐNG

• PHUN THUỐC SÂU 4

LẦN TRONG 4 TUẦN

NGOÀI KHI VẬN CHUYỂN XA

ĐẦU (padan, trebon,

regent, sherpa)

TÍNH ĐỘ CHẶT CỦA BẮP CẢI

P = G/(H1*H2*H3*0,52)

CẢI BẮP SAU KHI MẤT ĐỈNH SINH TRƯỞNG

• DỰA VÀO SỐ LÁ CUỐN BẮP • P = (H-h)/n • P < 1: BẮP RẤT CHẶT • P > 1: BẮP XỐP • P = 1: BẮP CHẶT TRUNG BÌNH • DỰA VÀO KHỐI LƯỢNG • • P(cid:1)(cid:1)(cid:1)(cid:1)>> 1: BẮP CÀNG CHẶT • P < 0,5: BẮP XỐP