Bài giảng Chủ nghĩa xã hội khoa học: Chương 2 - TS. Nguyễn Hồng Cử

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PPT | Số trang:24

Thêm vào BST

Báo xấu

15
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng Chủ nghĩa xã hội khoa học - Chương 2: Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân, cung cấp cho người học những kiến thức như Quan điểm cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin về giai cấp công nhân và sứ mệnh lịch sử thế giới của giai cấp công nhân; Nội dung và đặc điểm sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân; sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam;...Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Chủ nghĩa xã hội khoa học: Chương 2 - TS. Nguyễn Hồng Cử

Chương 2: SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN 1. Quan điểm cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin về giai cấp công nhân và sứ mệnh lịch sử thế giới của giai cấp công nhân 1.1 Khái niệm và đặc điểm của giai cấp công nhân iai cấp công nhân trên phương diện kinh tế - xã hội Là người lao động trực tiếp hay gián tiếp vận hành các công cụ sản xuất có tính chất công nghiệp ngày càng hiện đại và xã hội hóa cao. - Trong chủ nghĩa tư bản là giai cấp không sở hữu tư liệu sản xuất chủ yếu, phải bán sức lao động, làm thuê cho các nhà tư bản. iai cấp công nhân trên phương diện chính trị - xã hội GCCN là giai cấp cách mạng có sứ mệnh lịch sử thế giới: xóa bỏ CNTB và xây dựng CNCS. 1
1.1 Khái niệm và đặc điểm của giai cấp công nhân Đặc điểm chủ yếu của giai cấp công nhân: (1) Lao động bằng phương thức công nghiệp với công cụ lao động là máy móc, tạo ra năng suất cao, quá trình lao động mang tính chất xã hội hóa. (2) Giai cấp công nhân là sản phẩm của nền đại công nghiệp, là chủ thể của quá trình sản xuất vật chất hiện đại, là đại biểu cho lực lượng sản xuất tiên tiến. (3) Có phẩm chất đặc biệt về tính tổ chức, kỷ luật lao động, tinh thần hợp tác, là giai cấp có tinh thần cách mạng triệt để. 2
Giai cấp công nhân là một tập đoàn xã hội ổn định, hình thành và phát triển cùng quá trình phát triển của nền công nghiệp hiện đại; Là giai cấp đại diện cho lực lượng sản xuất tiên tiến; Là lực lượng chủ yếu của tiến trình lịch sử quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội; Ở nước tư bản chủ nghĩa, giai cấp công nhân là những người không có hoặc về cơ bản không có tư liệu sản xuất phải làm thuê cho giai cấp tư sản và bị giai cấp tư sản bóc lột giá trị thặng dư; Ở các nước xã hội chủ nghĩa, giai cấp công nhân cùng nhân dân lao động làm chủ những tư liệu sản xuất chủ yếu và cùng nhau hợp tác lao động vì lợi ích chung của toàn xã hội trong đó có lợi ích chính đáng của mình. 3
1.2 NỘI DUNG VÀ ĐẶC ĐIỂM SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN a. Nội dung kinh tế - Giai cấp công nhân đóng vai trò nòng cốt trong quá trình giải phóng lực lượng sản xuất, thúc đẩy lực lượng sản xuất phát triển, tạo cơ sở cho sự ra đời của quan hệ sản xuất xã hội chủ nghĩa. - Giai cấp công nhân là lực lượng đi đầu thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa, gắn với phát triển kinh tế tri thức. 4
1.2 NỘI DUNG VÀ ĐẶC ĐIỂM SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN b. Nội dung chính trị xã hội - Tiến hành cách mạng chính trị để lật đổ quyền thống trị của giai cấp tư sản, Thiết lập nhà nước của giai cấp công nhân. - Sử dụng nhà nước XHCN để cải tạo xã hội cũ và tổ chức xây dựng xã hội mới. 5
1.2 NỘI DUNG VÀ ĐẶC ĐIỂM SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN c. Nội dung văn hóa, tư tưởng - Xây dựng hệ giá trị mới dựa trên lao động; công bằng; dân chủ; bình đẳng và tự do. - Cải tạo tư tưởng văn hóa đã lỗi thời, lạc hậu, xây dựng nền văn hóa mới, tiến bộ, trên nền tảng ý thức hệ tiên tiến của giai cấp công nhân. - Xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa, phát triển văn hóa, đạo đức và lối sống mới xã hội chủ nghĩa 6
1.2 NỘI DUNG VÀ ĐẶC ĐIỂM SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN aa. Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân xuất phát từ những tiền đề kinh tế - xã hội của sản xuất mang tính xã hội hóa. (1) Xã hội hóa sản xuất thúc đẩy sự phát triển của xã hội nhưng cũng làm cho mâu thuẫn giữa LLSX và QHSX trong chủ nghĩa tư bản chủ nghĩa ngày càng gay gắt. (2) Quá trình xã hội hóa sản xuất đã sản sinh ra giai cấp công nhân và rèn luyện nó thành chủ thể thực hiện sứ mệnh lịch sử là giải quyết mâu thuẫn trong CNTB, mở đường cho LLSX phát triển 7
1.2 NỘI DUNG VÀ ĐẶC ĐIỂM SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN b. Thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân là sự nghiệp cách mạng của bản thân giai cấp công nhân cùng với đông đảo quần chúng và mang lại lợi ích cho đa số. (1) Thực hiện SMLS của GCCN là cuộc cách mạng của đại đa số vì lợi ích cho tuyệt đại đa số, do sự thống nhất cơ bản về lợi ích của giai cấp công nhân với lợi ích của nhân dân lao động. 2) Giai cấp công nhân chỉ có thể tự giải phóng mình đồng thời giải phóng các giai cấp bị áp bức bóc lột khác. (3) Giai cấp công nhân thực hiện sứ mệnh lịch sử bằng một cuộc cách mạng triệt để không chỉ xóa bỏ sự thống trị áp bức của chủ nghĩa tư bản mà còn xây dựng thành công chế độ xã hội mới, tiến tới một xã hội không còn giai cấp. 8
1.2 NỘI DUNG VÀ ĐẶC ĐIỂM SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN c. Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân không phải là thay thế chế độ tư hữu này bằng chế độ tư hữu khác mà là xóa bó triệt để chế độ tư hữu về tư liệu sản xuất, vốn là nguồn gốc sản sinh ra bóc lột, áp bức. 9
1.3 NHỮNG ĐIỀU KIỆN QUY ĐỊNH SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN Địa vị kinh tế: Giai cấp công nhân là sản phẩm của nền đại công nghiệp, là chủ thể của quá trình sản xuất vật chất hiện 1 đại, đại diện cho phương thức sản xuất tiên tiến và lực lượng sản xuất hiện đại. Địa vị chính trị - xã hội: giai cấp công nhân có phẩm chất 2 của một giai cấp tiên tiến, cách mạng: tính tổ chức và kỷ luật tự giác và đoàn kết trong cuộc đấu tranh tự giải phóng mình và giải phóng xã hội. 10
1.3 NHỮNG ĐIỀU KIỆN QUY ĐỊNH SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN Sự phát triển của bản thân giai cấp công nhân cả về số 1 lượng và chất lượng Đảng Cộng sản là nhân tố chủ quan quan trọng nhất để 2 giai cấp công nhân thực hiện thắng lợi sứ mệnh lịch sử của mình. 3 Phải có sự liên minh giữa giai cấp công nhân với giai câp nông dân và các tầng lớp lao động khác. 11
2. GIAI CẤP CÔNG NHÂN VÀ VIỆC THỰC HIỆN SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN HIỆN NAY 2.1 Giai cấp công nhân hiện nay Giai cấp công nhân hiện nay là những tập đoàn người sản xuất và dịch vụ bằng phương thức công nghiệp tạo nên cơ sở vật chất cho sự tồn tại và phát triển của thế giới hiện nay. GCCN là lực lượng sản xuất hàng đầu của xã hội 1 hiện đại 2 Giai cấp công nhân vẫn bị giai cấp tư sản chủ nghĩa bóc lột giá trị thặng dư Điểm tương đồng Xung đột về lợi ích cơ bản giữa giai cấp tư sản và 3 công nhân (giữa tư bản và lao động) vẫn tồn tại. Phong trào cộng sản và công nhân quốc tế vẫn là 4 lực lượng đi đầu trong đấu tranh vì hòa bình, hợp tác và phát triển, vì dân sinh, dân chủ, tiến bộ xã 12 hội và chủ nghĩa xã hội.
2. GIAI CẤP CÔNG NHÂN VÀ VIỆC THỰC HIỆN SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN HIỆN NAY 2.1 Giai cấp công nhân hiện nay 1 Công nhân hiện đại có xu hướng trí tuệ hóa Được đào tạo chuẩn mực và thường xuyên được đào 2 tạo lại, đáp ứng sự thay đổi nhanh chóng của công nghệ 3 Trở thành nguồn lực cơ bản, nguồn vốn xã hội quan Điểm khác biệt trọng nhất trong các nguồn vốn của xã hội hiện đại Trong bối cảnh toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế và 4 cách mạng công nghiệp 4.0, công nhân hiện đại tăng nhanh về số lượng, thay đổi lớn về cơ cấu. 5 Ở các nước XHCN, giai cấp công nhân là giai cấp lãnh đạo và Đảng Cộng sản trở thành Đảng cầm quyền 13
2.2 Thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân trên thế giới hiện nay a. Nội dung kinh tế - xã hội (1) Giai cấp công nhân và các lực lượng lao động - dịch vụ trình độ cao là nhân tố thúc đẩy sự chín muồi các tiền đề của CNXH trong lòng chủ nghĩa tư bản, phát huy vai trò chủ thể trong cuộc đấu tranh vì dân sinh, dân chủ, tiến bộ xã hội và CNXH. (2) Thúc đẩy cuộc đấu tranh chống chế độ bóc lột trên phạm vi thế giới, xác lập một trật tự xã hội mới công bằng và bình đẳng trong điều kiện toàn cầu hóa hiện nay mang đậm tính chất TBCN với những bất công, bất bình đẳng trên thế giới. 14
2.2 Thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân trên thế giới hiện nay b. Nội dung chính trị - xã hội (1) Ở các nước TBCN, mục tiêu đấu tranh trực tiếp của giai cấp công nhân và lao động là chống bất công và bất bình đẳng xã hội. (2) Đối với các nước XHCN, nội dung chính trị - xã hội của sứ mệnh lịch sử giai cấp công nhân là lãnh đạo thành công sự nghiệp đổi mới, thực hiện CNH, HĐH, đưa đất nước phát triển nhanh, bền vững, xây dựng thành công CNXH. 15
2.2 Thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân trên thế giới hiện nay b. Nội dung văn hóa, tư tưởng (1) Thực hiện cuộc đấu tranh ý thức hệ. Đó là cuộc đấu tranh giữa chủ nghĩa xã hội với chủ nghĩa tư bản. (2) Khẳng định lựa chọn con đường CNXH là đúng đắn. Các giá trị mà CNXH hướng tới như lao động, sáng tạo, công bằng, dân chủ, bình đẳng, tự do vẫn là những giá trị được nhân loại thừa nhận và phấn đấu thực hiện. (3) Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng Cộng sản, củng cố niềm tin khoa học đối với lý tưởng, mục tiêu của chủ nghĩa xã hội, giáo dục và thực hiện chủ nghĩa quốc tế 16 chân chính.
3. SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN VIỆT NAM 3.1 Đặc điểm của giai cấp công nhân Việt Nam Giai cấp công nhân Việt Nam ra đời và phát triển gắn liền với chính sách khai thác thuộc địa của thực dân Pháp ở Việt Nam. Giai cấp công nhân Việt Nam khi hình thành có những đặc điểm chủ yếu sau đây: - Giai cấp công nhân Việt Nam ra đời trước giai cấp tư sản vào đầu thế kỷ XX - Trực tiếp đối kháng với tư bản thực dân Pháp, trong cuộc đấu tranh chống tư bản thực dân đế quốc và phong kiến - Gắn bó mật thiết với các tầng lớp nhân dân trong xã hội. 17
Đặc điểm của giai cấp công nhân Việt Nam hiện nay (1) Giai cấp công nhân tăng nhanh về số lượng và chất lượng, đi đầu trong sự nghiệp CNH, HĐH, gắn với phát triển kinh tế tri thức. (2) Giai cấp công nhân hiện nay đa dạng về cơ cấu nghề nghiệp, làm việc trong mọi thành phần kinh tế và đóng vai trò nòng cốt trong khu vực kinh tế nhà nước. (3) Công nhân tri thức, công nhân trẻ được đào tạo nghề theo chuẩn nghề nghiệp, học vấn, văn hóa, được rèn luyện trong thực tiễn sản xuất và xã hội, là lực lượng chủ đạo trong cơ cấu giai cấp công nhân. 18
3.2 Nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam hiện nay Văn kiện Hội nghị lần thứ 6 Ban Chấp hành trung ương, khóa X (1) Là giai cấp lãnh đạo cách mạng thông qua đội tiên phong là Đảng Cộng sản Việt Nam; giai cấp đại diện cho phương thức sản xuất tiên tiến, (2) Giai cấp tiên phong trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội, đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa (3) Là lực lượng nòng cốt trong liên minh công nông và trí thức dưới sự lãnh đạo của Đảng. 19
3.2 Nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam hiện nay Về kinh tế - Là nguồn lao động chủ yếu tham gia phát triển nền kinh tế thị trường hiện đại, định hướng xã hội chủ nghĩa. - Là lực lượng đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Đảm bảo tăng trưởng kinh tế đi đôi với tiến bộ và công bằng xã hội, thực hiện hài hòa lợi ích cá nhân – tập thể và xã hội. 20