www.ptit.edu.vn GIẢNG VIÊN: TS. NGUYỄN QUỐC UY
BỘ MÔN: KTĐT - KHOA KTĐT1 Trang 1
Chương 2. Đánh giá sai số đo lường
1. Khái niệm và nguyên nhân gây sai số
2. Phân loại sai số: theo cách biểu diễn sai số, theo sự phụ
thuộc của sai số vào đại lượng đo, theo vị trí sinh ra sai
số, theo qui luật xuất hiện sai số.
3. Ứng dụng phương pháp phân bố chuẩn để định giá sai
số
4. Cách xác định kết quả đo
5. Sai số của phép đo gián tiếp
www.ptit.edu.vn GIẢNG VIÊN: TS. NGUYỄN QUỐC UY
BỘ MÔN: KTĐT - KHOA KTĐT1 Trang 2
2.1. Khái niệm & nguyên nhân sai số:
* Khái niệm sai số: là độ chênh lệch giữa kết quả đo và giá trị thực của
đại lượng đo
* Nguyên nhân gây sai số:
- Nguyên nhân khách quan: do dụng cụ đo không hoàn hảo, đại lượng
đo được bị can nhiễu nên không hoàn toàn được ổn định,...
- Nguyên nhân chủ quan: do thiếu thành thạo trong thao tác, phương
pháp tiến hành đo không hợp lí,...
2.2. Phân loại sai số
* Theo cách biểu diễn sai số:
- Sai số tuyệt đối: là hiệu giữa kết quả đo được với giá trị thực của đại
lượng đo
- Sai số tương đối chân thực: là giá trị tuyệt đối của tỉ số giữa sai số
tuyệt đối và giá trị thực của đại lượng đo
Chương 2. Đánh giá sai số đo lường
www.ptit.edu.vn GIẢNG VIÊN: TS. NGUYỄN QUỐC UY
BỘ MÔN: KTĐT - KHOA KTĐT1 Trang 3
- Sai số tương đối danh định:
- Sai số tương đối qui đổi: là giá trị tuyệt đối của tỷ số giữa sai số tuyệt
đối và giá trị định mức của thang đo.
cấp chính xác của đại lượng đo
Xdm= Xmax -Xmin : giá trị định mức của thang đo
Nếu giá trị thang đo: 0Xmax Xdm=Xmax
* Theo sự phụ thuộc của sai số vào đại lượng đo:
- Sai số điểm 0 (sai số cộng) là sai số không phụ thuộc vào giá trị đại
lượng đo.
- Sai số độ nhạy (sai số nhân) là sai số phụ thuộc vào giá trị đại lượng
đo
Chương 2. Đánh giá sai số đo lường
www.ptit.edu.vn GIẢNG VIÊN: TS. NGUYỄN QUỐC UY
BỘ MÔN: KTĐT - KHOA KTĐT1 Trang 4
* Theo vị trí sinh ra sai số ta có sai số phương pháp và sai số phương
tiện đo:
- Sai số phương pháp là sai số do phương pháp đo không hoàn hảo
- Sai số phương tiện đo là sai số do phương tiện đo không hoàn hảo.
Gồm: sai số hệ thống, sai số ngẫu nhiên, sai số điểm 0, sai số độ nhậy,
sai số cơ bản, sai số phụ, sai số động, sai số tĩnh.
Sai số cơ bản của phương tiện đo là sai số của phương tiện đo khi sử
dụng trong điều kiện tiêu chuẩn
Sai số phụ của phương tiện đo là sai số sinh ra khi sử dụng phương
tiện đo ở điều kiện không tiêu chuẩn
Sai số tĩnh là sai số của phương tiện đo khi đại lượng đo không biến
đổi theo thời gian
Sai số động là sai số của phương tiện đo khi đại lượng đo biến đổi theo
thời gian
Chương 2. Đánh giá sai số đo lường
www.ptit.edu.vn GIẢNG VIÊN: TS. NGUYỄN QUỐC UY
BỘ MÔN: KTĐT - KHOA KTĐT1 Trang 5
Chương 2. Đánh giá sai số đo lường
ØTheo qui luật xuất hiện sai số:
–Sai số hệ thống
–Sai số ngẫu nhiên
2.2.1. Sai số hệ thống
–Do các yếu tố thường xuyên hay các yếu tố có qui luật tác
động.
–Kết quả đo có sai số của lần đo nào cũng đều lớn hơn hay bé
hơn giá trị thực của đại lượng cần đo
–VD:
+Do dụng cụ, máy móc đo chế tạo không hoàn hảo
+Do chọn phương pháp đo không hợp lí, hoặc lỗi trong quá
trình xử lí kết quả đo,...
–Do khí hậu (nhiệt độ, độ ẩm,...) khi đo không giống với điều
kiện khí hậu tiêu chuẩn theo qui định