Bài giảng môn Độc học môi trường - Chương 5: Độc học hóa học - Sinh học - Kim loại nặng (Phần 3) cung cấp cho các bạn những nội dung về độc chất kim loại như các hoạt động gây ồn kim loại nặng, nguồn gốc và ảnh hưởng của độc chất kim loại nặng, kim loại nặng gây ô nhiễm nước ngầm. Mời các bạn cùng tham khảo.
L/O/G/O
2
www.themegallery.com
3
www.themegallery.com
4
www.themegallery.com
5
www.themegallery.com
6
www.themegallery.com
TỔNG QUAN
Ô nhiễm KLN chủ yếu gây ra bởi các hoạt
động của con người
Các ảnh hưởng của tập quán nông nghiệp hoặc từ khai thác mỏ và sản xuất công nghiệp
7
www.themegallery.com
Sử dụng đạn chì của thợ săn và sự phóng thích chì từ các xe ô tô ngày càng trầm trọng
TỔNG QUAN
• Sự ô nhiễm đất canh tác bởi các KLN : Sử dụng trong một thời gian dài các chất trừ
sâu vô cơ;
Bùn cống rãnh ô nhiễm làm chất cải tạo đất Do các hệ thống tưới tiêu bị
8
www.themegallery.com
tích tụ các nguyên tố độc với hàm lượng lớn ở các vùng đất ẩm ướt
Từ các chất trừ sâu vô cơ Từ bùn cống rãnh Từ quá trình khai thác và sản xuất kim loại Các lò nấu kim loại Các loài chim và đạn chì Chì và các KLN khác từ khói thải giao thông Các chất thải chứa KLN và sự cải tạo chúng Ô nhiễm KLN tự nhiên và cây chỉ thị Kim loại trong mạng thức ăn trên mặt đất
9
www.themegallery.com
10
www.themegallery.com
KLN gây ô nhiễm nước ngầm
Selenium (Se)
kể
11
www.themegallery.com
Se, một thành viên nhóm VI trong bảng hệ hoàn tuần thống 34) tử số (nguyên tương đồng hóa học như lưu đáng huỳnh;
• Se: vừa là nguyên tố vi lượng vừa là độc chất cho
người và động vật;
• Chỉ có ở những nơi có điều kiện sống khắc nghiệt; • Trong thương mại nó góp phần vào quá trình tạo sản phẩm phụ trong việc tinh chế kim loại chất liệu, (bao gồm kim loại: Cu, Zn và Ni ); nhà máy điện tử, thủy tinh, nhựa và gốm sứ, sử dụng trong công nghiệp hóa chất;
12
www.themegallery.com
Selenium (Se)
13
www.themegallery.com
• Độc tố Se gây ra những loại bệnh kinh niên như bệnh thiếu chất "kiềm" và "quáng gà”; • Se đã không đưa đến hậu quả nghiêm trọng ở cả loài người và ở trâu bò; là độc chất cho vật nuôi khi nồng độ cao hơn 3 mg/kg – 4 mg/kg;
• Khi lượng Se thiếu hụt trong thức ăn động
14
www.themegallery.com
vật, có thể dẫn đến như là "giảm sức lực".
15
www.themegallery.com
Một chất quan trọng vừa là chất độc hại vừa là lượng cần thiết cho cây trồng và
nguyên tố vi động vật;
Trong thiên nhiên, đồng ở nhiều dạng: sulfides, hợp chất sulfate, muối sulfate, carbonate, hợp chất khác và còn tìm thấy đồng trong môi trường như là kim loại tự nhiên;
Sử dụng Cu trong các vũ khí, các vật dụng và thời điểm quan trọng
trang trí đánh dấu một trong nền văn minh nhân loại.
16
www.themegallery.com
Nguồn gốc: trong quy trình công nghiệp hoặc trong điều kiện thuận lợi As được giải phóng từ trầm tích ra nước ngầm.
Tính độc: • Phụ thuộc vào trạng thái hóa học và vật lí của
hợp chất.
• As vô cơ là độc nhất. • As tồn tại trong cơ thể ở dạng methyl asen
17
(As3+)
www.themegallery.com
• Nhiễm độc cấp tính và mãn tính.
• Arsenic có khả năng gây độc ở dạng một số hợp chất, những loại thường tìm thấy trong đất trồng; • Đất trồng có chứa nhiều As, ở cây trồng thường
không chứa lượng As gây nguy hiểm;
• Đối với đất và thực vật:
Giảm pH khi kết hợp Fe, Al Đổi màu và làm chết lá, hạt giống ngừng phát
triển
18
www.themegallery.com
Khi nồng độ Asen trong cây trồng thấp sẽ
trở thành dinh dưỡng vi lượng cho cây;
19
www.themegallery.com
Chất độc As làm giảm đột ngột sự vận động trong nước hay làm đổi màu của lá, kéo theo sự chết của lá cây ở trên đỉnh và rìa.
20
Sử dụng nước bị nhiễm Asen quá mức cho phép trong một thời gian dài thì cơ thể bị phơi nhiễm Asen mãn tính
www.themegallery.com
21
www.themegallery.com
• Có tính độc hại với động thực vật; • Tích tụ ở thận và gây độc mãn tính; • Con đường xâm nhập: thức ăn, khói thuốc
lá;
• Hàm lượng cho phép: 70 microgam/ngày
22
www.themegallery.com
(lượng tb toàn TG: 25-75);
lắp kính;
• Tạo chất là chắc cho lớp nhựa, lớp men và
tráng men;
23
www.themegallery.com
• Trong Ni-Cd làm pin khô, trong phim ảnh và thanh điều khiển lò phản ứng hạt nhân,…
• Thủy ngân là chất độc cực mạnh, nhưng vẫn được dùng trong nông nghiệp, bào chế thuốc và thực hiện những thí nghiệm tổng quát; • Hg là một trong số các nguyên tố độc nhất cho con người và nhiều động vật bậc cao • Trong tự nhiên Hg có trong quặng sunfua
24
www.themegallery.com
(cinabre) 0,1-4%
• Các loại Hg hữu cơ, đặc biệt có loại phân tử thấp như ankyl Hg, được xem như rất độc đối với con người vì ảnh hưởng đến hệ thần kinh;
25
www.themegallery.com
• Nhu cầu lớn về Hg đã khiến người Mỹ lên kế hoạch để sản xuất và lưu hành một lượng Hg an toàn cho những thập niên tới
26
www.themegallery.com
Ví dụ - Hg
• Khi trường hợp đầu tiên xảy ra ở Nhật Bản: Trong suốt 1950, người dân ở một tỉnh nhỏ của Minamata bị ngộ độc khi ăn cá có chứa mức methyl Hg cao
27
www.themegallery.com
Một vài trường hợp thú hoang dại bị ngộ độc khi ăn lá cây có chứa methyl Hg ở Đức những năm 1948 - 1965
28
www.themegallery.com
Chì (Pb)
• Chì là chất gây độc cho cơ thể người, đặc
biệt là trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ;
• Có khả năng tích tụ trong MT và cơ thể
SV thông qua chuỗi thức ăn;
• Tồn tại trong MT đất, nước, kk. Bùn đáy là
nơi chứa lượng chì cao;
29
www.themegallery.com
•
Chì (Pb)
Tự nhiên (động đất, núi lửa, phong hóa, xói mòn); Nhân tạo: o CN sản xuất: ăcquy, sơn, bột màu, đạn dược, in
ấn, hóa mỹ phẩm,…
o CN khai khoáng, luyện kim o SX nông nghiệp (thuốc trừ sâu, các loại máy NN); o Phương tiên giao thông
• Nguồn phát sinh:
30
www.themegallery.com
•
31
www.themegallery.com
32
www.themegallery.com
Chì (Pb)
• Chì làm thay đổi qt vận chuyển ion trong cơ
thể, gây ra các loại bệnh như: Bệnh thiếu máu; Bệnh về hệ tiêu hóa; Bệnh về hệ thần kinh; Bệnh tim mạch; Ảnh hưởng đến quá trình sinh sản.
Chì đặc biệt nguy hiểm với trẻ sơ sinh và trẻ
33
www.themegallery.com
nhỏ.
•
kinh, hôn mê và tử vong. • Viêm thận, thấp khớp do chì • Cơn đau bụng là biểu hiện của sự nhiễm độc nghiêm trọng
(kèm buồn nôn).
• Chì tích lũy trong xương và làm tổn hại nghiêm trọng các cơ
quan này
• Đối với người lớn, hấp thụ 10mg Pb KL 1 lần/ngày gây nhiễm độc nặng sau vài tuần, 1mg Pb hằng ngày, sau nhiều ngày nhiễm độc mãn tính; 1000mg Pb vào cơ thể 1 lần gây tử vong. • Đối với động vật: 5mg/ml nhiễm độc nghiêm trọng, chuột nhắt
chết ngay; 182 mg/m3 thỏ chết ngay
www.themegallery.com
• Biện pháp ngăn chặn và xử lý: • Hạn chế sử dụng xăng pha chì. • Áp dụng những biện pháp xử lý chất thải. • Thay thế các vật liệu chứa chì. • Chữa nhiễm độc chì bằng các tác nhân có
www.themegallery.com
khả năng liên kết mạnh với chì.
• Câu 1: Trình bày tính chất và tác hại của
Toluene.
• Câu 2: Trình bày tính chất và tác hại của
Benzen.
• Câu 3: Nêu các tác hại của độc chất
Nicotine có trong thuốc lá.
• Câu 4: Trình bày cách phân loại độc tố
36
www.themegallery.com
sinh học theo tính chất và nguồn gốc.
• Câu 5: Phân tích ảnh hưởng của các KLN thường gặp (Pb, As, Hg) đến sức khỏe con người.
• Câu 6: Trình bày các nguồn gốc phát thải
Pb, As, Hg vào MT sống.
• Câu 7: Trình bày các chất chủ yếu của
độc tố thực vật.
• Câu 8: Nêu các ứng dụng của độc tố vi
37
www.themegallery.com
sinh vật.
