3/19/2014
1
Ths. Châu Liễu Trinh
Bộ môn Tổ chức – Quản lý Y tế
Trường Đại học Y Dược Cần Thơ
1. Trình bày được khái niệm tình cảm và xúc cảm
2. Trình bày được hoạt động tình cảm và mức độ
tình cảm
3. Trình bày được các quy luật tình cảm, vận dụng
vào trong công tác GD- CSSKBĐ, quản lý YT
Khái niệm
Vai trò của xúc cảm, tình cảm
Các mức độ của đời sống tình cảm
Những qui luật của tình cảm
Là những hiện tượng tâm lý biểu thị thái độ
của con người đối với những sự vật và hiện
tượng có liên quan đến nhu cầu của họ dưới
hình thức rung cảm.
Hoạt động tình cảm của con người
phản ánh tình cảm
Cảm xúc là những thái độ rung cảm của con
người với những sự vật và hiện tượng có liên
quan đến việc thỏa mãn hay không thỏa mãn
những nhu cầu cá nhân
Tình cảm là thái độ cảm xúc ổn định của con
người với hiện thực xung quanh và đối cới
bản thân mình, nó như là một thuộc tính ổn
định của nhân cách
Đối tượng phản ánh
quá trình nhận thức phản ánh bản thân sự
vật, hiện tượng trong hiện thực khách quan
xúc cảm, tình cảm lại phản ánh mối quan
hệ giữa các sự vật, hiện tượng trong hiện
thực khách quan với nhu cầu của con
người, chứ không phải phản ánh bản thân
các sự vật, hiện tượng.
3/19/2014
2
Phạm vi phản ánh
tình cảm có tính lựa chọn, chỉ có những sự
vật hiện tượng có liên quan đến sự thỏa
mãn hoặc không thỏa mãn một nhu cầu nào
đó của con người mới gây nên tình cảm,
cảm xúc
Phương thức phản ánh
Nhận thức phản ánh hiện thực khách quan
dưới hình thức những hình ảnh, biểu
tượng, khái niệm
Cảm xúc, tình cảm thì phản ánh hiện thực
khách quan dưới hình thức những rung
động, thể nghiệm.
Tính chủ thể
mức độ thể hiện tính chủ thể của xúc cảm,
tình cảm cao hơn nhiều so với nhận thức
Quá trình hình thành
quá trình hình thành của xúc cảm, tình cảm
lâu dài hơn nhiều so với quá trình nhận
thức
Vô cùng phong phú, phức tạp
Thể hiện dưới nhiều hình thức
nhiều mức độ khác nhau
Ảnh hưởng sâu sắc đến toàn bộ các quá
trình và hiện tượng tâm lý khác của con
người, là một đặc trưng của tâm lý người
Đều là thái độ của con người với sự vật,
hiện tượng có liên quan đến nhu cầu
Đều có cơ sở vật chất là não bộ
Đều phản ánh mối quan hệ của con người
với hiện thực
Điểm giống nhau
Điểm khác nhau
Xúc cảm Tình cảm
-
Quá trình tâm lý
-
Thuộc tính tâm lý
-
Có tính nhất thời phụ thuộc
vào tình huống
-
Có tính ổn định lâu dài
-
Luôn ở trạng thái hiện thực
-
Ở trạng thái tiềm tàng
-
Xuất hiện trước
-
Xuất hiện sau
-
Thực hiện chức năng SV
-
Thực hiện chức năng XH
-
Con người và động vật
-
Chỉ có ở người
3/19/2014
3
Tình cảm được hình thành trên cơ sở sự tổng
hợp, khái quát những xúc cảm đồng loạt
Xúc cảm là sự thể hiện của tình cảm
Tình cảm biểu hiện ra bên ngoài thông qua
những xúc cảm
TC chi phối vì ảnh hưởng mạnh mẽ đến xúc cảm
Thúc đẩy con người hoạt động
Khắc phục những khó khăn, trở ngại
Tăng/ giảm sức mạnh VC & TT của con người, ảnh
hưởng trực tiếp đến các quá trình sinh lý cơ thể (tim
đập nhanh hơn, tay chân run rẩy, mặt đỏ bừng, khó thở…
Có 1 ý nghĩa đặc biệt trong sáng tạo
- trạng thái hưng phấn, sáng suốt ,cảm hứng sáng
tạo, tươi trẻ, hoạt bát… hoặc ngược lại nó làm cho con
người trở nên mụ mẫm, chán nản, mất hết sinh khí … Làm
cho con người khỏe hơn, chóng khỏi bệnh hơn, sống lâu
hơn… hoặc ngược lại…
Con người trở nên cao thượng, nhân đạo,
hoặc ngược lại
Tăng hoặc giảm khả năng nhận thức
Tác động mạnh hoạt động của con người,
nhưng cũng có thể làm cho người ta yếu
đuối, dễ sa ngã . Bị chinh phục trong “lĩnh
vực tình cảm”
Là nguồn động lực mạnh mẽ kích thích con
người hành động, tìm tòi chân lý, chi phối
toàn bộ các thuộc tính tâm lý khác của con
người
Đóng vai trò điều hòa đời sống cá nhân, làm
cho cuộc sống của cá nhân có ý nghĩa hơn
Là chất liệu cơ bản cho quá trình sáng tạo
nghệ thuật
Đời sống tình cảm tạo nên phẩm chất đặc
biệt của con người
là dấu hiệu quan trọng của tính người của
con người trong XH
Con người không có cảm xúc, tình cảm thì
không thể tồn tại được
Màu sắc cảm xúc
Cảm xúc
Tình cảm
3/19/2014
4
Là 1 sắc thái cảm xúc đi kèm với quá trình cảm
giác. Phản ánh thái độ chủ quan của con
người khi có cảm giác nào đó
Là những cảm xúc thoáng qua, chủ thể có khi
chưa nhận thức rõ ràng. Nó phản ánh rất cụ
những thuộc tính riêng lẻ của sự vật.
Mức độ thấp nhất của tình cảm
Quá trình tâm lý diễn ra trong thời gian ngắn
Thường có cường độ tương đối mạnh
Được chủ thể nhận biết rõ rệt hơn các màu
sắc cảm xúc
Chia 2 loại
Xúc động
Tâm trạng
Tuỳ theo cường độ, thời gian tồn tại và tính ý thức
Là xúc cảm có cường độ mạnh/rất mạnh
Diễn ra trong thời gian ngắn (theo từng cơn), ảnh
hưởng mạnh đến con người
mất đi sự sáng suốt của trí tuệ quyết định sai
lầm (cả giận mất khôn)
tạo nên trạng thái sinh lý (ngất xỉu, tay chân run
rẩy, mặt “tái đi” (cơn giận, cơn ghen)
Nguyên nhân
do những kích thích quá mạnh làm cho các trung
khu ở võ não bị hưng phấn/ức chế vượt ngưỡng lan tỏa
rất nhanh mất khả năng phân tích tổng hợp thay đổi đột
ngột về sinh lý cơ thể
Trạng thái cảm xúc có cường độ vừa phải/ yếu
Tồn tại trong thời gian lâu dài ảnh hưởng đến
toàn bộ hoạt động của con người
Có 2 loại
- Tâm trạng tích cực:
hào hứng, phấn khởi, lạc quan, tin tưởng
- Tâm trạng tiêu cực:
chán nản, bi quan, uể oải, bơ phờ…
SK, năng suất lao động, hiệu quả công tác
Trạng thái căng thẳng nguy hiểm/khẩn cấp
Là thuộc tính tâm lý ổn định bền vững của nhân
cách, nói lên thái độ của cá nhân
Có tính khái quát, ổn định, ý thức rõ ràng
Có cường độ mạnh say mê
- say mê tích cực (học tập, nghiên cứu)
- say mê tiêu cực (đam mê): cờ bạc, rượu chè…
3/19/2014
5
Tâm sinh lý
Môi trường xung quanh
Đam mê là một trong những biểu hiện của
đời sống tình cảm
cần phải hình thành những đam mê lành
mạnh bằng cách rèn luyện tâm lý và thể
chất trong những môi trường lành mạnh để
phát triển đam mê tích cực
Có 2 loại đặc biệt
Tình cảm cấp thấp nhu cầu sinh lý
báo hiệu trạng thái sinh lý cơ thể
Tình cảm cấp cao nhu cầu tinh thần
thái độ của con người đối với đời
sống xã hội mang tính xã hội
Tình cảm cấp cao
Tình cảm đạo đức
Tình cảm trí tuệ
Tình cảm thẩm mỹ
biểu thị thái độ của con người đối với
các yêu cầu đạo đức, hành vi đạo đức
trong quan hệ giữa người với người
- tình mẫu tử, tình cha con
- tình anh em …
được nảy sinh trong quá trình hoạt
động nhận thức
- học tập,
- nghiên cứu khoa học,
- sáng tạo nghệ thuật…
được hình thành từ cái đẹp do quá
trình tri giác tạo nên