1
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ THÔNG TIN VÀ TRUYỀN THÔNG
KHOA HỆ THỐNG THÔNG TIN KINH TẾ
NGUYỄN VĂN HUÂN
VŨ XUÂN NAM
LÊ ANH TÚ
ĐỖ VĂN ĐẠI
BÀI GIẢNG
H
HỆ
Ệ
T
TH
HỐ
ỐN
NG
G
T
TH
HÔ
ÔN
NG
G
T
TI
IN
N
Q
QU
UẢ
ẢN
N
L
LÝ
Ý
THÁI NGUYÊN, NĂM 2012
2
MỤC LỤC
Lời nói đầu ............................................................................................................................. 4
CHƯƠNG 1 TỔ CHỨC THÔNG TIN VÀ HỆ THỐNG THÔNG TIN ............................ 6
1.1. Tổ chức và thông tin trong tổ chức........................................................................... 6
1.1.1.Khái niệm về thông tin .................................................................................. 6
1.1.2.Cách biểu diễn thông tin ................................................................................ 6
1.2.Hệ thống thông tin .................................................................................................. 6
1.2.1.Khái niệm về hệ thống ................................................................................... 6
1.2.3. Phân loại các hệ thống thông tin trong tổ chức .................................................... 9
1.2.4.Tầm quan trọng của một hệ thống thông tin ................................................. 12
1.3.Hệ thống thông tin quản lý ..................................................................................... 14
1.3.1.Định nghĩa hệ thống thông tin quản lý MIS ................................................. 14
1.3.2.Những yếu tố cấu thành của hệ thống thông tin quản lý ............................... 14
1.3.3.Vai trò, nhiệm vụ và các chức năng chính của hệ thống thông tin quản lý .... 15
1.4.Những vấn đề cơ bản về hệ thống thông tin quản lý ................................................. 15
CHƯƠNG 2: CƠ SỞ CÔNG NGHỆ THÔNG TIN CỦA ................................................ 21
HỆ THỐNG THÔNG TIN QUẢN LÝ ............................................................................. 21
2.1.Phần cứng của hệ thống thông tin quản lý ............................................................... 21
2.1.1.Máy tính điện tử .......................................................................................... 21
2.1.2.Các dạng máy tính ....................................................................................... 22
2.2. Phần mềm của hệ thống thông tin quản lý .............................................................. 22
2.2.1.Phần mềm hệ thống ..................................................................................... 23
2.2.2.Phần mềm ứng dụng .................................................................................... 25
2.2.3.Những đặc tính chung của phần mềm hiện đại ............................................. 27
2.2.4.Một số vấn đề về việc trang bị phần mềm .................................................... 28
3
2.3.Mạng máy tính và truyền thông .............................................................................. 30
2.3.1.Khái niệm về hệ thống truyền thông ............................................................ 30
2.3.2.Mạng máy tính cục bộ LAN ........................................................................ 31
2.3.3.Mạng diện rộng WAN ................................................................................. 32
2.3.4.Mạng MAN ................................................................................................. 33
2.3.5.Mạng INTERNET ....................................................................................... 33
2.4. Cơ sở dữ liệu và tổng kho dữ liệu Data warehouse .................................................. 34
2.4.1.Một số khái niệm cơ bản của cơ sở dữ liệu .................................................. 35
2.4.2.Những hoạt động chính của Cơ sở dữ liệu. .................................................. 37
2.4.3.Mô hình dữ liệu ........................................................................................... 38
2.4.4.Một số kỹ thuật CSDL hiện đại.................................................................... 39
2.5. Nhân lực ............................................................................................................. 42
CHƯƠNG 3 THIẾT KẾ CƠ SỞ DỮ LIỆU HỆ THỐNG THÔNG TIN QUẢN LÝ ..... 45
3.1.Tệp và cơ sở dữ liệu .............................................................................................. 45
3.1.1.Tệp và hệ thống tệp dữ liệu .......................................................................... 45
3.1.2.Hệ thống quản lý cơ sở dữ liệu .................................................................... 47
3.2.Mô hình cơ sở dữ liệu ........................................................................................... 49
3.2.1.Mô hình khái niệm....................................................................................... 49
3.2.2.Mô hình thực hiện ....................................................................................... 50
3.3.Thiết kế cơ sở dữ liệu ............................................................................................ 57
3.3.1.Chuyển đổi dữ liệu thành thông tin .............................................................. 57
3.3.2.Chu kỳ phát triển cơ sở dữ liệu .................................................................... 58
3.3.3.Kỹ thuật khách/chủ (client/server) ............................................................... 71
3.3.4.Kho dữ liệu và khai phá dữ liệu ................................................................... 73
3.3.5.Liên kết công nghệ website với các siêu cơ sở dữ liệu ................................. 74
4
3.3.6.Các dạng cơ sở dữ liệu thường sử dụng ....................................................... 75
CHƯƠNG 4 PHÂN TÍCH HỆ THỐNG THÔNG TIN QUẢN LÝ ................................. 76
4.1.Khảo sát hiện trạng và xác lập dự án ...................................................................... 76
4.1.1.Nội dung khảo sát và đánh giá hiện trạng..................................................... 76
4.1.2.Các mức khảo sát......................................................................................... 76
4.1.3.Các hình thức tiến hành khảo sát ................................................................. 77
4.2.Quy trình phát triển HTTT quản lý ........................................................................ 77
4.3. Biểu đồ phân cấp chức năng ................................................................................. 83
4.4. Biểu đồ luồng dữ liệu .......................................................................................... 86
4.5.Biểu đồ thực thể liên kết ........................................................................................ 89
CHƯƠNG 5 CÁC HỆ THỐNG THÔNG TIN QUẢN LÝ TIÊU BIỂU TRONG .......... 97
TỔ CHỨC KINH TẾ THƯƠNG MẠI ............................................................................... 97
5.1.Hệ tin học văn phòng ............................................................................................ 97
5.2.Hệ thống xử lý giao dịch ....................................................................................... 98
5.3.Hệ thống phục vụ quản lý .................................................................................... 100
5.4.Hệ thống lãnh đạo ............................................................................................... 101
5.5. Hệ thống trợ giúp ra quyết định ........................................................................... 102
5.6. Hệ thống thông tin sản xuất................................................................................. 103
5.7.Hệ thống thông tin tài chính & kế toán ............................................................. 104
5.8.Hệ thống thông tin quản trị nhân lực ................................................................ 108
5.9.Thương mại điện tử: chiến lược phát triển trong môi trường kinh doanh mới ... 110
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................................... 112
5
LỜI NÓI ĐẦU
Những năm gần đây, vai trò của hệ thống thông tin trong doanh nghiệp đã ngày càng
lớn mạnh. Từ vị trí chỉ được sử dụng để hỗ trợ một số hoạt động trong văn phòng, hệ
thống thông tin đã trở nên có vai trò chiến lược trong doanh nghiệp. Đặc biệt, những
thành tựu về công nghệ thông tin và ứng dụng của chúng trong các lĩnh vực đa dạng
khác nhau của doanh nghiệp đã khiến cho doanh nghiệp ngày càng chú ý nhiều hơn tới
việc áp dụng những thành tựu của công nghệ thông tin nhằm gia tăng ưu thế cạnh tranh
và tạo cơ hội cho mình. Hiện nay, trào lưu ứng dụng thành tựu công nghệ thông tin
không chỉ giới hạn ở các doanh nghiệp lớn tàm cỡ đa quốc gia mà đang lan rộng trong tất
cả các dạng doanh nghiệp kể cả các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở các nước đang phát triển.
Tuy nhiên, việc ứng dụng thành tựu công nghệ thông tin không phải đơn giản ngay
cả đối với các doanh nghiệp tầm cỡ quốc gia dồi dào cả về kinh nghiệm, nguồn tài lực
và nhân lực. Hơn nữa, một ứng dụng thành công trong doanh nghiệp này chưa chắc đã
có thể đem lại thành công tương tự cho một doanh nghiệp khác. Tập bài giảng này
cung cấp những kiến thức cơ bản cho sinh viên bậc đại học trong quá trình tiếp cận với
khả năng ứng dụng các thành tựu về công nghệ thông tin trong những lĩnh vực kinh
doanh khác nhau.