Bài giảng Hình ảnh tổn thương dạng nang trong ống sống

ả ả

ươ ươ

ổ ổ

Hình nh t n th Hình nh t n th ố ố

ạ ạ ng d ng ng d ng ố ố

nang trong ng s ng nang trong ng s ng

Bs. Lê Văn Dũng Bs. Lê Văn Dũng ợ ẫ ợ ẫ Khoa CĐHA_ Bv Ch R y Khoa CĐHA_ Bv Ch R y

ề

ệ

ạ

ễ

• Nhi u lo i nang khác nhau gây b nh lý r

và

t yủ ẩ

ứ

ặ ắ ứ ự

ả • B m sinh ho c m c ph i ặ • Trong màng c ng ho c ngoài màng c ng ọ ả • MRI ph i là l a ch n

ươ

ạ

ổ Các t n th

ng d ng nang

•

ủ

ươ

ị th n kinh CS và thoát v màng não t y trong x

ng cùng kín

ọ ễ ầ ươ

ả

ị ạ ị

ứ

ế

ươ

ạ

– – – – – –

Nang nh n ngoài màng c ng ễ ầ th n kinh CS (Tarlov cysts) Nang quanh r ủ ự Túi màng não t y t phát d c r ấ ủ Gi thoát v màng t y sau ch n th Nang ho t d ch Khác: dãn màng c ng (B.lý mô liên k t), nang x

ng phình m ch, nang sán, …

Nang ngoài màng c ngứ ứ ệ

ứ

ng bì

ầ

ứ ị

ấ

ủ

– – – –

ệ Túi và nang màng nh n trong màng c ng ượ Nang bì và nang th ộ Nang ru t th n kinh ạ Khác: U t o nang, não th t V,

d ch trong t y...

• Nang trong màng c ngứ

ứ

ủ

• A, Nang ngoài màng c ng ứ • B, Nang trong màng c ng ngoài t y • C, Nang trong t y ủ

Nang màng nh nệ

ể ị ạ

ặ ắ

ả

• Có th d d ng ho c m c ph i:

ế ủ ứ dò d ch não t y ị

ặ ấ ươ ễ ệ ặ – Ngoài màng c ng:ứ Do khuy t màng c ng – Trong màng c ng:ứ d d ng ho c ch n th ng, nhi m trùng ho c can thi p.

ị ạ ạ ủ • Phân lo i c a Nabors:

ắ ư

ị

ứ ễ – Lo i I:ạ Nang nh n ngoài màng c ng không có r TK

ủ ễ ầ Nang nh n ngoài màng c ng có r

ệ ự ổ • IA vùng c , ng c và th t l ng ươ • IB trong x ng cùng (thoái v màng não t y túi cùng) ứ ệ ặ ễ th n kinh (nang Tarlov ho c túi r

ố

ứ – Lo i II:ạ ầ ạ – Lo i III:

ắ

ố • MRI: Tín hi u nh DNT và không b t thu c

ố th n kinh ng s ng) ệ Nang nh n trong màng c ng ư ệ

ứ

ự

ấ

ươ

ế

ệ

Thoát v màng nh n do khuy t m àng c ng t

ặ phát ho c ch n th

ẻ

ứ

ơ

ố

ạ ả

• Lo i IAạLo i IAạ ị – – Ng i tr ệ – Xu t hi n co c ng c

và r

i lo n c m giác

ệ

ị

ế

ứ

ự

ấ

ươ

Thoát v màng nh n do khuy t m àng c ng t

ặ phát ho c ch n th

ng trong x

ng c ùng

ệ

ạ

ư

th t l ng ợ

ườ

ươ

ự

ắ ư

ườ ấ • Lo i IBạLo i IBạ – – Nang màng nh n d ng túi – Ng – Nang ộ – M t ít tr

ườ ớ i l n ở ắ ư  đau l ng th p ấ ng h p lan vào trong x

ng vùng ng

c,th t l ng và tr

ướ ươ c x

ng cùng

ứ ệ Nang màng nh n ngoài màng c ng (1A)

ặ ư

ệ

ạ

ươ

• Nang màng nh n lo i IA không đ c tr ng gây mòn x

ng và 8

ủ ố

chèn t y s ng

ệ

ứ • Nang màng nh n ngoài màng c ng không đ c tr ng lo i IB kèm

ố

ừ

ỗ

ặ ư ố

kh i nang tr

ướ ươ c x

ng cùng lan t trong s ng và l

ạ ợ liên h p

ươ

ủ

ng cùng (1B) ố

• Nang màng não t y trong x ị ầ ấ ấ • Không th y c u trúc th n kinh trong kh i nang thoát v

ầ

ủ ị Thoát v màng não t y ế ươ qua khuy t x ng CS ấ (không có các c u trúc th n kinh bên trong)

ệ ớ

ứ

ầ

• Nam 49 tu i, 1Bổ • Túi nang màng nh n l n ngoài màng c ng không có mô th n kinh

ủ ươ

ủ

ứ

ạ

ị

ở

• Nang màng t y màng c ng (lo i 1B, thoát v màng t y x

ng cùng)

ổ nam 51 tu i

ễ

TK ho c nang Tarlov)

(Túi quanh r ệ ọ ơ

ở

ặ ứ ố

Lo i IIạLo i IIạ ứ ễ ầ – Nang màng nh n ngoài màng c ng ch a r ạ – Xu t hi n m i n i trong ng s ng và có th nhi u nang và t n t i cùng nh ng lo i

vách và trong nang ồ ạ th n kinh ề ể ấ ệ ữ ố

khác

ứ ứ ệ

ố ỗ ợ ố ườ – Th – Mòn x ớ ệ ng không tri u ch ng ( l n 2 cm có tri u ch ng) ổ ế ươ liên h p và ng s ng là ph bi n ng l

Nang Tarlov

15 Nang Tarlov

ả

ủ

ấ

ị

ươ

thoát v màng não t y sau ch n th

ấ

ề ng có kéo nhi u sau ch n th ươ

ươ ng ố ổ ự

ặ ố i cánh tay ho c khúc n i c ng c,

ệ

ươ ổ • T n th ổ – T n th ng đám r ứ – Rách màng c ng và màng nh n ị – Thoát d ch não t y

ả ủ  gi ủ ị thoát v màng t y

ụ ớ ủ ố

th n kinh

ạ ặ • Trong d ng n ng ứ ễ ầ ấ – Đ t r th n kinh và m t liên t c v i t y s ng ả ễ ầ ị ớ ố – Gi thoát v v i tr ng r ẹ ạ • Trong d ng nh ợ ầ ế

ấ

ổ

ề

– Dãn s i th n kinh còn n i v i t y s ng và có th thon dài

ng nhi u

ố ớ ủ ố ể ủ ư ươ • Xu t huy t khu trú và s ng t y trong t n th ể ấ ệ ở ự • Có th xu t hi n ng c và TL ọ ự ả • MR là hình nh l a ch n

ả ủ ạ ị ở Gi thoát v màng t y sau tai n n mô tô ổ nam 56 tu i

ả ủ ấ ị ươ Gi thoát v màng t y 10 ngày sau ch n th ng CS

ạ ị

Nang bao ho t d ch

ườ

ế ợ ệ

ớ

ng k t h p b nh lý thoái hóa CS và

• Nang ho t d ch c a m u kh p th

ủ ấ ạ ị ớ ớ ề ặ thông v i b m t kh p

ẹ ố

ầ

ố

ễ ủ ễ , t y, r

TK và góp ph n làm h p ng s ng

ổ ế ầ • Ph bi n t ng L4L5 và L5S1. • Chèn ép bao r • MRI:

ớ ồ

ừ ấ

ứ

ố

i vào trung tâm ng s ng

ẹ ơ

ặ

ằ ng đ ng ho c cao nh h n DNT trên T1 và tăng trên T2W

ồ ạ

ế

ặ

ả

ấ

– Nang n m ngoài màng c ng t m u kh p l – Th ờ ổ ế – Vi n ngo i biên gi m trên T2W là ph bi n (Vôi hóa ho c xu t huy t trong b

ườ ề nang)

ủ

ạ

ắ

ố

– Thành ngo i biên c a nang b t thu c

ạ ị

ầ

• Nang ho t d ch t ng L5S1

ụ

ữ

ư • N 57 đau l ng liên t c 6 tháng

Dãn màng c ngứ

ứ

• Kinh đi n dãn màng c ng

ế ế ợ ệ ệ ượ – Th ẩ c ch n

ể ườ ng k t h p b nh mô liên k t [HC Marfan syndrome (G n78% b nh đ ệ ắ ư ng g p th t l ng cùng

ạ ầ đoán b nh này), neurofibromatosis lo i I và HC EhlersDanlos ]

ứ

ố

ị

ẩ

ấ ệ ở ệ

ố ố

ườ ứ ứ ế ệ – Th – Th phát s c ép DNT trong màng c ng suy y u vì b nh lý mô liên k tế

ệ b nh homocystin ni u và viêm đ t s ng

dính kh p ớ

ặ ứ ả ố • Mòn thân s ng, cu ng, m nh s ng, thoát v màng c ng • Ch n đoán trên CT và MRI ứ • Dãn màng c ng cũng xu t hi n

ố ố

ự

ớ

ệ • Hc chùm đuôi ng a trong b nh lý viêm đ t s ng dính kh p

ứ

ạ

m n (dãn bao màng c ng)

ớ ệ

ổ

ứ ở ẻ 11 tu i nam v i b nh Marfan ợ ộ

ố ệ ớ

ỏ • Dãn lan t a màng c ng • Mòn thân s ng và r ng liên h p ệ • (Phân bi t v i nang túi màng nh n, nang Tarlov)

ệ

ủ

• Type III: Type III: Nang nh n trong màng c ngứ ệ – Ph bi n c a nang màng nh n – Th v trí sau c a vùng ắ

i tr

ổ ế ủ ườ ở ị ng ự ở ườ ẻ ng ng c ư l ng cùng ủ ố ệ

và vùng th t ổ ở ớ l n tu i ị ướ – T y s ng b chèn ép ra tr ủ ư ị – Tín hi u nh d ch não t y

Lo i IIIạ

ế

ễ

ậ

ẩ

ọ

́ ư

ề ổ

ủ

ễ

ệ ườ ng (Rách), xu t huy t, nhi m trùng (dính), ph u thu t, ch c dò,..

• Nang màng nh n th ấ – Ch n th ể – Có th có nhi u phát ấ chèn ép t y và r

ầ

ộ Nang th n kinh ru t

ấ ế

ị ạ

ủ

ế

ẩ

ả

• D d ng b m sinh, r t hi m chi m kho ng 0.3 0.5% u t y

s ngố

ụ

ớ

ể ườ

ng Cs # 50%

ướ ặ ướ c ho c tr cbên

• Nang có lót l p bi u mô tr ế ợ ấ • K t h p b t th ị • V trí ổ – Th CS c phía tr ặ – Ng c và TLcùng ít g p

• MRI: ồ

ườ ổ ng ự

ẹ

ả ồ ấ ặ – Đ ng ho c tăng nh trên c T1 và T2 ầ – Thành ph n protein cao  đ ng nh t cao trên T1 và T2

ổ

ầ

ổ ị ạ

ổ ớ

ề

ộ • 10 tu i đau c và vai (Nang th n kinh ru t) – D d ng Klippel Feil CS c v i dính nhi u ĐS ủ ứ – U nang trong màng c ng ngoài t y

ượ

Nang th

ng bì

ổ ế ố ở ế ế ả ố • Nang không ph bi n chi m kho ng 0,51% u CS và chi m 10% u trong ng s ng

ở ế ộ c lót b i t bào n i mô hình v y.

ị ạ ế ả ặ ắ ượ ủ ả ủ ng ngoài t y (hi m trong t y). D d ng ho c m c ph i

ươ

ng gi

ớ ạ ố ổ – T n th i h n t t – Không có phù xung quanh ệ ặ ư – Tín hi u đ c tr ng: ư

ề

ặ

ố

ỏ

ả

• T1 và T2 : nh DNT ớ • FLAIR : tăng so v i DNT ắ • T1 C+ (Gd) : Không b t thu c ho c vi n bao m ng • DWI : Sáng (Gi m ADC ) ể ồ

ặ ỗ ợ ủ

ệ

ầ ướ

ấ

– Tín hi u có th đ ng nh t ho c h n h p t y theo thành ph n n

c, lipid và protein

em ẻ ạ • U d ng nang đ ườ • Th • Nam > Nữ • MRI

•

epidermoid

Nang bì

ặ

ề

ươ

ạ

ng di d ng b i m t ho c nhi u ngăn d ng nang lót

ụ ủ

ầ

ế ả

ạ ứ ồ

ủ

ở ộ ổ • T n th ữ ả ở ế b i t bào v y ch a nh ng thành ph n ph c a da (tóc, tuy n b , tuy n m hôi) ủ ổ (< 20 tu i)

ườ ẻ i tr

ế • 40% trong t y và 60% ngoài t y • Ng • MRI

ấ

ỗ ợ – H n h p ho c đ ng nh t: ả • T1 : Gi m ho c tăng ả

ế ỡ ủ

ế ả

ặ ồ ặ ầ ướ – Gi m: thành ph n n c – Tăng: Do xu t hi n bài ti t m c a tuy n b

ấ ệ ớ

ố

• FLAIR : Tăng so v i DNT ặ ắ ề ắ • T1 C+ (Gd) : Không b t thu c ho c b t vi n ư ấ ệ • DWI : ít gi ng xu t hi n tăng nh trong epidermoid

ố ệ

– V ỡ  tín hi u tăng T1 trong khoang nh n ệ

ỡ

ố

ủ ố • V u bì trong ng s ng gây viêm màng não t y

Não th t V ấ

– Khoang nh (24 mm, hi m <2cm) lót ứ bên trong

ế ỏ ở ộ ủ màng n i t y ch a DNT nón t y ủ

ồ ạ ừ ể – Do t n t i t trong quá trình phát tri n

bào thai

Ứ ị

ủ d ch trong t y

ế

ố ộ ủ

ộ ủ ấ ị • Dãn ng n i t y l p d ch trong ố ng n i t y (khoang lót t bào ộ ủ n t t y) ỗ

ủ ớ ộ

ặ ố

ạ

ầ

ề • R ng t y v i m t ho c nhi u ộ ạ khoang c nh c nh bên ng n i ế ủ t y (khoang lót t bào th n kinh đ m)ệ

ự ể • Trong th c hành có th không ệ ộ ủ ớ ố phân bi t dãn ng n i t y v i ủ ỗ r ng t y

ị ạ

ố

Dãn ng trung tâm trong d d ng Chiari

ủ ố

ạ

U t y s ng t o nang

ổ ế ủ ố

ế

ế ợ

ặ

ầ

ỉ

ả

• Astrocytoma và ependymoma là hai u ph bi n t y s ng và chi m đ n 70%. • Vài u khác th nh tho ng g p nh hemangioblastomas (K t h p HC VonHippel Lindau g n

ư ng), meningioma, paraganglioma và metastases.

30% tr

ườ

ớ ủ

ệ

ấ

ng th y u n i t y:

ấ ệ ộ ủ L n t y khu trú, xu t hi n tín hi u cao trên T2W và

ườ ặ ư • Có 3 đ c tr ng th ố ắ b t thu c Gd ả

• Hình nh ph bi n khác:

ổ ế ấ ệ ạ ủ ế

ộ ủ

ắ

ố

ỗ

ả ấ ở

ả ừ ắ

ặ ư

ả ứ

ắ

ố

– U xu t hi n d ng nang (2040%) ế ị ặ ừ – R ng t y k t qu t bài ti t d ch t u ho c dãn ng n i t y do t c dòng ch y DNT ượ ạ ề – U nang đ c tr ng b t thu c vi n, ng c l

i nang ph n ng lành tính và l p b i DNT không b t

thu cố

ệ ấ ệ

ệ

ủ ướ

ậ ắ ệ ể ắ i han không rõ nên c t không tri t đ ố

ề

ươ

ủ

ủ ắ i màng m m, u trong t y b t thu c Gd r t m nh, ủ

ở ề ặ b m t phía ạ

ấ ạ ố

ấ ỗ

ắ ng th y r ng t y không có b t thu c thành c nh u. có tín

ệ

ủ ị ể ờ • V trí và b có th phân bi t các u trong t y ủ ướ – Astrocytoma xu h ng xu t hi n vùng t y trên và l ch tâm ổ ế – Ependymoma ph bi n vùng t y d i và trung tâm ẫ ơ astrocytoma và ph u thu t c t hoàn toàn ờ – Ependymoma b rõ h n ớ ễ – Astrocytoma thâm nhi m và gi ở ề ặ ướ – Hemangioblastoma b m t d ế ợ ườ ng k t h p và th sau t y, nang th ể ầ ằ ạ hi u m ch máu ngo n ngoèo d nh m AVM

ể

ữ

ố ở ệ

l ch tâm

ổ ế • N 24 tu i y u chân, ti u ự ủ không t ch ổ ự – U vùng c ng c ủ ỗ – R ng t y ắ – U b t thu c – Astrocytoma.

ư ầ

ổ nam 14 tu i đau l ng ầ ặ ủ ữ ắ ộ ủ ở • U nhú nh y màng n i t y ố ằ • Nang không b t thu c n m gi a hai ph n đ c c a u

ổ ớ ế

ữ

ướ

• Hemangioblastoma (Von HippelLindau syndrome). N 30 tu i v i y u chi d

i và