5/14/2021
1
1
Trường Đại Học Khoa học Tự nhiên
Khoa Hóa Học – Bộ môn Hóa Học Hữu cơ
HÓA HỌC HỮU CƠ 2
2
5/14/2021
2
3
PHẢN ỨNG NGƯNG TỤ
CARBONYL
4
Chương 23 - PHẢN ỨNG NGƯNG TỤ CARBONYL
Hầu hết hóa học của hợp chất carbonyl có thể được
giải thích bằng 4 loại phản ứng cơ bản:
Phản ứng cộng thân hạch
Phản ứng thế thân hạch acyl
Phản ứng ngưng tụ carbonyl
Phản ứng thế trên carbon
a
5/14/2021
3
5
Trong phản ứng cộng thân hạch và thế thân hạch acyl,
hợp chất cabonyl đóng vai trò như một chất thân điện tử.
Trong phản ứng thế
a
, hợp chất carbonyl đóng vai trò
tác nhân thân hạch khi chuyển thành dạng enol hoặc ion
enolate.
Trong phản ứng ngưng tụ carbonyl, hợp chất carbonyl
đóng vai trò vừa có tính thân hạch, vừa có tính thân điện
tử.
6
Phản ứng ngưng tụ carbonyl: kết hợp giữa quá
trình cộng thân hạch và các bước thế
a
.
Một hợp chất carbonyl sẽ được chuyển thành
ion enolate và cộng thân hạch vào nhóm
carbonyl thân điện tử của hợp chất carbonyl
thứ hai.
Phần thân hạch tham gia phản ứng thế
a
và
phần thân điện tử tham gia phản ứng cộng thân
hạch.
23.1 NGƯNG TỤ CARBONYL:
PHẢN ỨNG ALDOL HÓA
5/14/2021
4
7
Cơ chế chung
của phản ứng
ngưng tụ
carbonyl
Aldehyde và ketone mang nguyên tử hydrogen
a
tham
gia vào phản ứng ngưng tụ carbonyl, xúc tác bởi base
được gọi là phản ứng aldol hóa.
aldol (tức là aldehyde + alcol), đây cũng là tên gọi
chung của kiểu phản ứng này.
Sản phẩm của phản ứng aldol là
b
-hydroxy aldehyde
hoặc
b
-hydroxy ketone.
5/14/2021
5
9
Phản ứng aldol, là sự dimer hoá, là phản ứng
chung cho tất cả các aldehyde và ketone có
mang nguyên tử hydrogen
a
.
Nếu aldehyde hoặc ketone không có hydrogen
a
thì sự ngưng tụ aldol không thể xảy ra.
Khi tăng nhóm thế gần tâm phản ứng sẽ làm
tăng cản trở lập thể trong sản phẩm aldol.
10
Cân bằng chuyển dịch theo hướng tạo sản
phẩm trong trường hợp aldehyde không mang
nhóm thế ở carbon
a
(RCH2CHO), nhưng ưu
tiên theo hướng tạo chất phản ứng (phản ứng
nghịch) đối với aldehyde mang hai nhóm thế
(R2CHCHO) và với hầu hết ketone cũng vậy.