Bài giảng Hóa sinh lâm sàng: Bệnh gan mật - TS. Đào Thị Mai Anh

Bài giảng "Hóa Sinh Lâm Sàng: Bệnh Gan Mật" của Bộ môn Hóa Sinh, Trường Đại học Dược Hà Nội, do TS. Đào Thị Mai Anh trình bày, cung cấp kiến thức tổng quan về các bệnh lý gan mật, các xét nghiệm thăm dò chức năng gan mật, cách sử dụng các xét nghiệm này trong chẩn đoán và theo dõi bệnh, cũng như mối liên quan giữa các thông số hóa sinh và việc sử dụng thuốc trên lâm sàng.

Bài giảng này nhằm trang bị cho sinh viên dược các kiến thức và kỹ năng cần thiết để hiểu rõ về các xét nghiệm thăm dò chức năng gan mật, ứng dụng chúng trong chẩn đoán và theo dõi bệnh, cũng như hiểu rõ mối liên quan giữa bệnh lý gan mật và việc sử dụng thuốc trên lâm sàng.

Bài giảng này đề cập đến các vấn đề chính sau:

1. **Đại cương về gan mật:** Vị trí, tuần hoàn và các chức phận hóa sinh của gan (tạo mật, chuyển hóa protein, glucid, lipid, khử độc).

2. **Các xét nghiệm thăm dò tình trạng gan mật:**
* Bilirubin (tự do, liên hợp) và urobilinogen.
* Các enzym gan: ASAT (AST), ALAT (ALT), ALP, GGT, LDH, 5’NT, OCT.
* Acid mật, muối mật.
* Albumin.
* NH3.
* Thời gian thrombin.

3. **Sử dụng các xét nghiệm trong chẩn đoán các hội chứng bệnh gan mật:**
* Hội chứng tắc mật: Chẩn đoán xác định (ALP, GGT, Bilirubin liên hợp, 5'NT) và chẩn đoán nguyên nhân (dựa vào tiền sử, thuốc, các biện pháp chẩn đoán hình ảnh, xét nghiệm huyết thanh).
* Hội chứng hủy tế bào gan: Chẩn đoán (ALT tăng), chẩn đoán nguyên nhân (xét nghiệm virus, tiền sử dùng thuốc, chẩn đoán hình ảnh) và tiên lượng (thời gian prothrombin, bilirubin).
* Hội chứng suy tế bào gan: Chẩn đoán (albumin, thời gian thrombin).
* Viêm gan: Viêm cấp, viêm mạn (tốc độ máu lắng, thành phần protein huyết thanh, điện di).

4. **Viêm gan virus:** Chẩn đoán huyết thanh HBV và HCV.

5. **Viêm gan do rượu:** Chẩn đoán (thói quen sinh hoạt, chẩn đoán hình ảnh, sinh thiết, xét nghiệm hóa sinh).

6. **Ảnh hưởng của bệnh lý gan mật đến tác dụng của thuốc:** Thay đổi chuyển hóa, đào thải thuốc, liên kết thuốc với albumin. Căn cứ hiệu chỉnh liều thuốc (đường đào thải, enzym chuyển hóa, liên kết albumin, bản chất và mức độ tổn thương gan, phân loại Child-Pugh).