Bài giảng Kế toán tài chính 1 - Chương 3: Kế toán hàng tồn kho (Năm 2022)

Chương 3- Kế toán hàng tồn kho

MỤC TIÊU

Sau khi học xong chương này sinh viên có khả năng: - Nhận biết và phân loại được hàng tồn kho - Nắm vững nguyên tắc và các quy định kế toán hàng tồn kho trong DN - Nắm được phương pháp kế toán và vận dụng kế toán các tình huống liên quan đến hàng tồn kho trong DN

Chương 3- Kế toán hàng tồn kho

3.1 Qui định kế toán hàng tồn kho và nhiệm vụ kế toán 3.1.1 Yêu cầu quản lý hàng tồn kho và nhiệm vụ kế toán 3.1.2 Qui định kế toán hàng tồn kho 3.2 Phương pháp kế toán hàng tồn kho 3.2.1 Kế toán chi tiết hàng tồn kho 3.2.2 Kế toán tổng hợp hàng tồn kho 3.2.3 Kế toán dự phòng giảm giá hàng tồn kho

 3.1.1. Yêu cầu quản lý hàng tồn kho và

nhiệm vụ kế toán

Đọc giáo trình

3.1.2 Qui định kế toán HTK

- Ghi nhận hàng tồn kho -Tính giá trị hàng tồn kho -Các phương pháp tổ chức kế toán hàng tồn kho

Kế toán hàng Tồn kho Khái niệm

 Hàng tồn kho: Là những tài sản: a) Được giữ để bán trong kỳ sản xuất, kinh doanh

bình thường;

(b) Đang trong quá trình sản xuất, kinh doanh dở

dang;

Kế toán hàng Tồn kho Khái niệm

 Hàng tồn kho bao gồm: - Hàng hóa mua về để bán: Hàng hóa tồn kho, hàng mua đang đi trên đường, hàng gửi đi bán, hàng hóa gửi đi gia công chế biến;

- Thành phẩm tồn kho và thành phẩm gửi đi bán; - Sản phẩm dở dang: Sản phẩm chưa hoàn thành và sản phẩm hoàn thành chưa làm thủ tục nhập kho thành phẩm;

- Chi phí dịch vụ dở dang.

- Nguyên liệu, vật liệu, công cụ, dụng cụ tồn kho, gửi đi gia công chế biến và đã mua đang đi trên đường;

Kế toán hàng Tồn kho

Ghi nhận ban đầu Nguyên tắc: Ghi nhận theo giá gốc  Chi phí mua  Chi phí chế biến

* Tính giá trị hàng tồn kho  Phương pháp tính theo giá đích danh  Phương pháp bình quân gia quyền  Phương pháp nhập trước, xuất trước  Trong kế toán chi tiết vật liệu, công cụ dụng cụ có thể

sử dụng phương pháp hệ số giá

 Kỹ thuật tính giá theo phương pháp giá bán lẻ

* Các phương pháp tổ chức kế toán hàng tồn kho

- Tổ chức kế toán hàng tồn kho theo phương pháp KKTX

- Tổ chức kế toán hàng tồn kho theo phương pháp KKĐK

Tổ chức kế toán hàng tồn kho theo phương pháp KKTX

 Ph¬ng ph¸p KKTX theo dâi vµ ph¶n ¸nh thưêng xuyªn liªn tôc cã hÖ thèng t×nh h×nh NhËp - XuÊt - Tån kho hµng tån kho trªn sæ kÕ to¸n.

 Sử dụng TK HTK để phản ánh biến động HTK trong kỳ trên cơ

sở hoá đơn, chứng từ

Tổ chức kế toán hàng tồn kho theo phương pháp KKTX

 Cã thÓ x¸c ®Þnh trị giá HTK t¹i bÊt cø thêi ®iÓm nµo trong kú

kÕ to¸n.

 Cuèi kú kÕ to¸n, c¨n cø vµo sè liÖu kiÓm kª thùc tÕ vËt tư,

hµng ho¸ tån kho, so s¸nh víi sè liÖu vËt tư, hµng ho¸ tån kho trªn sæ kÕ to¸n. VÒ nguyªn t¾c sè liÖu tån kho thùc tÕ lu«n lu«n phï hîp vãi sè liÖu trªn sæ kÕ to¸n. NÕu cã chªnh lÖch ph¶i x¸c ®Þnh nguyªn nh©n vµ xö lý theo quyÕt ®Þnh cña cÊp cã thÈm quyÒn.

Tổ chức kế toán hàng tồn kho theo phương pháp KKĐK

 Phư¬ng ph¸p KK§K lµ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n c¨n cø vµo kÕt qu¶ kiÓm kª thùc tÕ ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hµng ho¸ vËt t tån kho cuèi kú trªn sæ kÕ to¸n, tõ ®ã x¸c ®Þnh gi¸ trÞ vËt tư hµng ho¸ xuÊt kho trong kú theo c«ng thøc:

X = Tđ+N–Tc

 TK nhóm HTK chỉ được sử dụng để phản ánh trị giá hàng tồn

kho cuối kì và đầu kì

Tổ chức kế toán hàng tồn kho theo phương pháp KKĐK

 Trong kỳ sử dụng TK loại quá trình để ghi nhận biến động HTK:

 Cơ sở ghi nhận biến động tăng HTK là hoá đơn chứng từ

 Cơ sở ghi nhận biến động giảm HTK được ghi nhận dựa trên cơ

sở kết quả kiểm kê thực tế cuối kỳ

Phân loại và sử dụng HTK

 Phân loại HTK: theo công dụng, theo địa điểm

bảo quản sử dụng, theo quyền sở hữu…  Sử dụng HTK: sử dụng VL, sử dụng HH, sử

dụng CCDC

Đặc điểm và phân loại công cụ dụng cụ

Đặc điểm công cụ, dụng cụ: Khi tham gia hoạt động SXKD - Giá trị được chuyển vào chi phí kinh doanh trong kỳ Giữ nguyên hình thái vật chất ban đầu

Ph©n lo¹i c«ng cô dông cô

* Theo néi dung kinh tÕ

C«ng cô, dông cô Bao b× lu©n chuyÓn §å dïng cho thuª

Thiết bị phụ tùng thay thế

Đặc điểm và phân loại công cụ dụng cụ

Ph©n lo¹i c«ng cô dông cô

Ph©n bæ 1 lÇn: Lµ nh÷ng CCDC cã GT nhá, thêi gian sö dông ng¾n, xuÊt dïng víi môc ®Ých thay thÕ, bæ sung.

*Theo gi¸ trÞ vµ thêi gian sö dông

Ph©n bæ nhiÒu lÇn: Lµ nh÷ng CCDC cã GT t¬ng ®èi lín, xuÊt dïng víi sè lîng lín ®Ó thay thÕ, trang bÞ hµng lo¹t, thêi gian SD t¬ng ®èi dµi.

3.2 Phương pháp kế toán hàng tồn kho 3.2.1 Kế toán chi tiết hàng tồn kho  Có 3 PP: -PP thẻ song song -PP Sổ đối chiếu luân chuyển -PP sổ số dư

Đọc giáo trình

3.2.2 Kế toán tổng hợp HTK

3.2.2.1 Kế toán ở DN áp dụng PPKKTX  Chứng từ kế toán  Vận dụng TK kế toán  Sổ kế toán

Chứng từ kế toán - Hóa đơn GTGT, hóa đơn bán hàng - PhiÕu nhËp kho - PhiÕu xuÊt kho - Biªn b¶n kiÓm nghiÖm vËt tư, c«ng cô, s¶n phÈm,

- PhiÕu b¸o vËt tư cßn l¹i cuèi kú - B¶ng kª mua hµng Biªn b¶n kiÓm nhận vËt t, c«ng

hµng ho¸

- B¶ng ph©n bæ nguyªn liÖu, vËt liÖu, c«ng cô dông

cô, s¶n phÈm hµng ho¸

cô

Vận dụng tài khoản

• TK 151 - Hµng mua ®ang ®i ®ưêng • TK 152 - Nguyên liệu, vật liệu • TK 153 - Cộng cụ dụng cụ • TK 154 - Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang • TK 155 - Thành phẩm • TK 156 - Hàng hóa

TK 152: Nguyên liệu, vật liệu

Tính giá NVL xuất kho (sử dụng bổ sung phương pháp hệ số giá)

Tài khoản 156 - Hàng hóa

Một số đơn vị có đặc thù (ví dụ như các đơn vị kinh doanh siêu thị hoặc tương tự) có thể áp dụng kỹ thuật xác định giá trị hàng tồn kho cuối kỳ theo phương pháp Giá bán lẻ.

TK 153: Công cụ, dụng cụ  - Tài khoản 1531 - Công cụ, dụng cụ  - Tài khoản 1532 - Bao bì luân chuyển  - Tài khoản 1533 - Đồ dùng cho thuê  - Tài khoản 1534 - Thiết bị, phụ tùng thay thế

Tài khoản này trong ngành Xây lắp có 4 tài khoản cấp 2:

 - Tài khoản 1541 - Xây lắp  - Tài khoản 1542 - Sản phẩm khác  - Tài khoản 1543 - Dịch vụ  - Tài khoản 1544 - Chi phí bảo hành xây lắp

TK 154: CFSXKD dở dang

 Tài khoản 155 - Thành phẩm,  - Tài khoản 1551 - Thành phẩm nhập kho: Phản ánh trị giá hiện có và tình hình biến động của các loại thành phẩm đã nhập kho (ngoại trừ thành phẩm là bất động sản);

 - Tài khoản 1557 - Thành phẩm bất động sản: Phản ánh giá trị hiện có và tình hình biến động của thành phẩm bất động sản của doanh nghiệp. Thành phẩm bất động sản gồm: Quyền sử dụng đất; nhà; hoặc nhà và quyền sử dụng đất; cơ sở hạ tầng do doanh nghiệp đầu tư xây dựng để bán trong kỳ hoạt động kinh doanh bình thường.

a/ Kế toán vật liệu, hàng hóa

 Kế toán các trường hợp tăng Vật liệu,

hàng hóa:

Nghiệp vụ phát sinh

Xử lý kế toán

+ Mua ngoài + Nhập kho hàng mua đang đi đường + Nhập kho từ bộ phận gia công chế biến + Nhận vốn cấp, vốn góp + Nhận lại vốn đầu tư + Nhập lại kho do sử dụng không hết + Phát hiện thừa khi kiểm kê + …

a/ Kế toán vật liệu, hàng hóa

 Kế toán các trường hợp giảm Vật liệu,

hàng hóa:

Nghiệp vụ phát sinh

Xử lý kế toán

+ Xuất sử dụng + Xuất để góp vốn đầu tư liên doanh, liên kết… + Xuất để trả vốn góp đầu tư + Xuất thuê gia công + Xuất bán + Phát hiện thiếu khi kiểm kê + ….

b/Kế toán công cụ dụng cụ

 Kế toán các trường hợp tăng

Nghiệp vụ phát sinh

Xử lý kế toán

+ Chuyển loại từ TSCĐ mới chưa sử dụng

+ Mua ngoài

+ Nhận vốn cấp, vốn góp

+ Nhập lại kho do sử dụng không hết

+ Phát hiện thừa khi kiểm kê

+ …

b/Kế toán công cụ dụng cụ

 Kế toán các trường hợp giảm

Nghiệp vụ phát sinh

Xử lý kế toán

- Đối với CCDC thuộc loại phân bổ 1 lần - Đối với CCDC thuộc loại phân bổ nhiều

+ Xuất sử dụng

lần

CCDC bị báo hỏng khi chưa phân bổ hết + Xuất để góp vốn đầu tư liên doanh, liên kết… + Xuất để trả vốn góp đầu tư + Xuất bán + ..…

3.2.2.2 KÕ to¸n HTK theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú a. Tµi khoản kÕ to¸n sö dông: TK 151- Hµng mua ®ang ®i ®êng, TK 152- NLVL, TK 153- CCDC, TK 156-HH, TK 611- Mua hµng. * TK 151, 152, 153, 156: Dïng ®Ó P.a trÞ gi¸ gèc cña hµng mua ®ang ®i ®êng, NVL, CCDC, HH tån kho lóc ®Çu kú vµ cuèi kú.

TK 151, 152, 153, 156

TrÞ gi¸ gèc cña hµng mua ®ang ®i ®êng, NLVL, CCDC, HH tån kho cuèi kú.

TrÞ gi¸ gèc cña hµng mua ®ang ®i ®êng, NLVL, CCDC, HH tån kho ®Çu kú.

SDN: TrÞ gi¸ gèc cña hµng mua ®ang ®i ®êng, NLVL, CCDC, HH tån kho cuèi kú.

* TK 611: Dïng ®Ó P.a t×nh h×nh mua NVL, CCDC, HH trêng hîp DN h¹ch to¸n hµng tån kho theo PP KK§K.

TK 6111- Mua NVL, CCDC

TK 6112- Mua hµng ho¸

TK 611 – Mua hµng

Gi¸ gèc cña VT, HH hiÖn cã ®Çu kú.

C¸c kho¶n CKTM, gi¶m gi¸, tr¶ l¹i cho ngêi b¸n.

Gi¸ gèc cña VT, HH mua trong kú

TrÞ gi¸ gèc cña VT, HH hiÖn cã cuối kú.

TrÞ gi¸ gèc cña VT, HH xuÊt dïng trong kú

Nghiệp vụ phát sinh

Xử lý kế toán

- Kết chuyển đầu kì HTK

- Mua HTK phát sinh giảm giá, chiết

- Mua HTK trong kì

khấu, trả lại.

- Kết chuyển HTK cuối kì

- Kết chuyển HTK sử dụng trong kì

 3.2.3 Kế toán dự phòng giảm giá HTK

3.2.3.1 Qui định dự phòng giảm giá HTK 3.2.3.2 Phương pháp kế toán

Qui định dự phòng giảm giá vật liệu, công cụ dụng cụ

 Mục đích dự phòng

 Khi hµng tån kho cã gi¸ trÞ thuÇn cã thÓ thùc hiÖn ®îc thÊp h¬n gi¸ gèc th× ph¶i ®îc ghi nhËn theo gi¸ trÞ thuÇn cã thÓ thùc hiÖn ®îc. Khi ®ã, doanh nghiÖp ph¶i trÝch lËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho.

 Dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho lµ dù phßng phÇn gi¸ trÞ bÞ tæn

thÊt do hµng tån kho bÞ gi¶m gi¸.

Qui định dự phòng giảm giá vật liệu, công cụ dụng cụ

 Thêi ®iÓm trÝch lËp dù phßng: Cuối niên độ kế toán  §èi tîng trÝch lËp dù phßng:

- §èi tîng trÝch lËp dù phßng lµ nh÷ng nguyªn liÖu, vËt liÖu; c«ng cô, dông cô cã gi¸ trÞ thuÇn nhá h¬n gi¸ gèc. - Đång thêi, thµnh phÈm do chÝnh lo¹i nguyªn liÖu, vËt liÖu; c«ng cô, dông cô nµy t¹o nªn cã gi¸ trÞ thuÇn cã thÓ thùc hiÖn ®ưîc nhá h¬n gi¸ gèc.

Qui định dự phòng giảm giá vật liệu, công cụ dụng cụ

 X¸c ®Þnh møc dù phßng tån kho cÇn trÝch lËp

Cong thuc tinh MDF.doc

 Xö lý dù phßng

 - Xö lý dù phßng:  + NÕu sè dù phßng gi¶m gi¸ ph¶i trÝch lËp b»ng sè dư

 + NÕu sè dù phßng gi¶m gi¸ ph¶i trÝch lËp cao h¬n sè dư kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho, th× doanh nghiÖp trÝch thªm vµo chi phÝ hµng tån kho cña doanh nghiÖp phÇn chªnh lÖch.

 + NÕu sè dù phßng ph¶i trÝch lËp thÊp h¬n sè dư kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho, th× doanh nghiÖp ph¶i hoµn nhËp phÇn chªnh lÖch b»ng c¸ch ghi gi¶m chi phÝ hµng tån kho trong kú.

kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho, th× doanh nghiÖp kh«ng ph¶i trÝch lËp kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho;

Phương pháp kế toán dự phòng giảm giá vật liệu, CCDC

kho ®ưîc lËp dù phßng.

Chøng tõ sö dông - Ho¸ ®¬n chøng tõ ph¶n ¸nh gi¸ gèc cña hµng tån

- Biªn b¶n kiÓm kª sè lưîng hµng tån kho t¹i thêi

®iÓm lËp dù phßng.

- B¶ng tæng hîp møc lËp dù phßng - B»ng chøng tin cËy vÒ gi¸ b¸n ưíc tÝnh hµng tån

kho ®ưîc lËp dù phßng.

Phương pháp kế toán dự phòng giảm giá vật liệu, CCDC

- Tài khoản sử dụng: 2294 - Phương pháp kế toán: