Bài giảng Kiểm toán 1: Bằng chứng kiểm toán (chuẩn nhất)

Baèng chöùng kieåm toaùn

UEH

Muïc ñích

° Giuùp ngöôøi hoïc hieåu roõ vieäc thu

thaäp vaø ñaùnh giaù baèng chöùng kieåm toaùn.

UEH

Noäi dung

° Baèng chöùng kieåm toaùn

° Phöông phaùp löïa choïn caùc phaàn

töû thöû nghieäm

° Hoà sô kieåm toaùn

UEH

Khaùi nieäm baèng chöùng

Thöû nghieäm kieåm soaùt

Baèng chöùng chöùng minh

Taøi lieäu keá toaùn

Thöû nghieäm cô baûn

 Laø thoâng tin, taøi lieäu chi tieát maø KTV thu thaäp ñeå laøm cô sôû cho yù kieán veà BCTC

UEH

Yeâu caàu cuûa baèng chöùng

Thích hôïp

Phuø hôïp vôùi muïc tieâu kieåm toaùn

Ñaày ñuû

Ñoä tin caäy

Thôøi gian

Côõ maãu

UEH

Thích hôïp

ÑOÄ TIN CAÄY CUÛA BAÈNG CHÖÙNG

Vaät chaát

UEH

Thích hôïp

Ñoä tin caäy cuûa baèng chöùng

Caùc nhaân toá khaùc

1. Kieåm soaùt noäi boä lieân quan

3. Ñaëc ñieåm cuûa vaán ñeà caàn thu thaäp baèng

2. Hieåu bieát veà chuyeân moân

chöùng

4. Söï keát hôïp cuûa caùc baèng chöùng

UEH

Ví duï

Moãi tình huoáng döôùi ñaây bao goàm moät caëp hai baèng chöùng kieåm toaùn. Ñoái vôùi moãi tình huoáng haõy cho bieát baèng chöùng naøo thích hôïp hôn. Giaûi thích. 1. Xaùc nhaän nôï phaûi thu vôùi ñôn vò - Xaùc nhaän nôï phaûi thu vôùi

khaùch haøng.

2. Kieåm tra vaät chaát ñoái vôùi saûn phaåm keùo saét - Kieåm tra vaät chaát

ñoái vôùi caùc saûn phaåm laø thieát bò ñieän töû.

3. Kieåm tra chöùng töø do moät nhoùm nhaân vieân thöïc hieän qua nhieàu coâng ñoaïn - Kieåm tra chöùng töø do moät nhaân vieân thöïc hieän qua taát caû caùc coâng ñoaïn.

4. Thaûo luaän veà khaû naêng phaûi boài thöôøng cuûa moät vuï kieän vôùi coâng ty luaät laøm tö vaán phaùp lyù cho khaùch haøng - Thaûo luaän veà vaán ñeà ñoù vôùi kieåm toaùn vieân cuûa coâng ty tö vaán phaùp lyù ñoù.

UEH

Ví du (tt)ï

6. 7.

Xaùc nhaän soá dö tieàn göûi ngaân haøng vôùi Ngaân haøng - Xaùc nhaän tröõ löôïng moû daàu vôùi chuyeân gia ñòa chaát chuyeân veà ñaùnh giaù tröõ löôïng moû. Xaùc nhaän tieàn göûi ngaân haøng - Kieåm tra soå phuï ngaân haøng. Kieåm tra vaät chaát haøng toàn kho ñöôïc baûo quaûn bôûi moät Coâng ty quaûn lyù kho coâng coäng - Göûi thö xaùc nhaän veà haøng toàn kho ñoái vôùi coâng ty quaûn lyù kho ñoù.

UEH

Phuø hôïp vôùi cô sôû daãn lieäu

Ñoùù khoâng phaûi laø baèng chöùng veà söï ñaày ñuû

Toâi ñaõ göûi thö xaùc nhaän nôï

UEH

Ví du (tt)ï

HH Q-NV PS ÑÑ

TB-CB

ÑG- CX

Chöùng kieán kieåm keâ taøi saûn coá ñònh treân danh saùch

Göûi thö xaùc nhaän nôï phaûi thu

Kieåm tra vieäc thu tieàn sau ngaøy khoùa soå cuûa NPT

Kieåm tra chöùng töø taêng TSCÑ trong kyø

UEH

Ñaày ñuû

Soá löôïng baèng chöùng caàn thieát?

Côõ maãu Ruûi ro

Thôøi gian

Troïng yeáu

UEH

Tính ñaày ñuû vaø thích hôïp

Caùc yeáu toá aûnh höôûng

° Sai soùt tieàm taøng vaø khaû naêng xaûy ra aûnh höôûng

troïng yeáu

° Möùc ñoä huu hieäu cuûa hoaït ñoäng kieåm soaùt ruûi ro

ñaây lieân quan tôùi sai soùt tieàm taøng.

° Kinh nghieäm tích luõy töø caùc cuoäc kieåm toaùn tröôùc

° Keát quaû thöïc hieän caùc thuû tuïc kieåm soaùt

° Tính thuyeát phuïc cuûa baèng chöùng kieåm toaùn

° Nguoàn goác vaø ñoä tin caäy cuûa thoâng tin hieän coù

° Hieåu bieát cuûa KTV veà ñôn vò, moâi tröôøng kinh

doanh, KSNB, …

UEH

Caùc kyõ thuaät thu thaäp baèng chöùng

° Kieåm tra vaät chaát

° Kieåm tra taøi lieäu

° Quan saùt

° Phoûng vaán

° Xaùc nhaän töø beân ngoaøi

° Tính toaùn laïi

° Phaân tích

° Thöïc hieän laïi

UEH

Thuû tuïc phaân tích

Caùc phöông phaùp phaân tích chuû yeáu

Phaân tích xu höôùng (Trend Analysis) Phaân tích tyû soá (Ratio Analysis) Phaân tích döï baùo (Expectation Analysis)

Soá lieäu kyø naøy - kyø tröôùc Soá lieäu thöïc teá - keá hoaïch Soá lieäu ñôn vò - Bình quaân ngaønh Soá lieäu taøi chính - Phi taøi chính

Caùc nguoàn döõ lieäu cho phaân tích

UEH

Phaân tích xu höôùng

Bieåu ñoà bieán ñoäng doanh thu qua caùc thaùng naêm 2002, so vôùi 2001. Nhaän xeùt?

UEH

Phaân tích tyû soá

 X laø moät coâng ty thöông maïi. Naêm nay, tyû leä laõi goäp cuûa ñôn vò suït giaûm töø 20% xuoáng coøn 14%.

 Döï ñoaùn caùc khaû naêng?  Caùc thuû tuïc kieåm toaùn caàn thieát?

UEH

Thuû tuïc phaân tích

(THÍ DUÏ 1 )

Trong naêm 2008, chi phí laõi vay phaûi traû theo soå saùch laø 390 trieäu ñoàng. Tình hình dö nô vay nhö sau (tyû ñoàng )

Thaùng 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Dö nôï 2 3 4 2 1 4 2 3 2 1 4 8 Laõi suaát 20% naêm. Haõy xem xeùt söï hôïp lyù cuûa chi phí laõi vay soå saùch.

Dö nôï vay bình quaân : 36 tyû : 12 = 3 tyû

Chi phí laõi vay hôïp lyù : 3 tyû x 20% = 600 trieäu

Keát luaän : Chi phí laõi vay theo soå saùch laø 390 trieäu laø khoâng hôïp lyù, caàn kieåm tra chi tieát ñeå tìm hieåu nguyeân nhaân.

Tình huoáng 1

Sau khi phoûng vaán Ban giaùm ñoác, kieåm toaùn vieân bieát ñôn vò coù moät soá khoaûn vay öu ñaõi vôùi laõi suaát thaáp laø 10% naêm.

Keát quaû tính toaùn laïi :

Laõi suaát 20% : Dö nôï vay bình quaân 1 tyû, chi phí laõi vay öôùc tính laø 200 trieäu

Laõi suaát 10% : Dö nôï vay bình quaân laø 2 tyû, chi phí laõi vay öôùc tính laø 200 trieäu

Toång chi phí laõi vay öôùc tính laø 400 trieäu

Keát luaän : Chi phí laõi vay 390 trieäu hôïp lyù

Tình huoáng 2

Keát quaû kieåm tra cho thaáy moät soá khoaûn chi phí laõi vay cuûa Ngaân haøng X chöa ghi cheùp laø 195 trieäu .

Sau khi ñieàu chænh sai soùt naøy, chi phí laõi vay ñaõ ñieàu chænh: 390 trieäu + 195 trieäu = 585 trieäu thì hôïp lyù.

UEH

THUÛ TUÏC PHAÂN TÍCH (THÍ DUÏ 2)

Doanh thu

Soá lieäu naêm tröôùc : Saûn phaåm

A

B Khaùc

20.000 28.000 2.000

Coäng

50.000 Doanh thu theo baùo caùo naêm nay :

63.200

Döõ lieäu töø boä phaän kinh doanh veà tình hình tieâu thuï naêm nay

Saûn phaåm

Giaù baùn

Saûn löôïng

A

Taêng 20%

Taêng 10%

B

Giaûm 3%

Taêng 30%

Khaùc

Taêng töø 1% ñeán 7%

Taêng töø 10% ñeán 15%

20.000 2.000 4.400 26.400

28.000 8.400 (1.092) 35.308

Doanh thu öôùc tính naêm nay : Saûn phaåm A : Doanh thu naêm tröôùc : Taêng leân do saûn löôïng : ( 20.000 x 10% ) Taêng leân do giaù baùn : ( 22.000 x 20% ) Doanh thu öôùc tính naêm nay : Saûn phaåm B : Doanh thu naêm tröôùc : Taêng leân do saûn löôïng :(28.000 x 30%) Giaûm do giaù baùn : ( 36.400 x3%) Doanh thu öôùc tính naêm nay : Saûn phaåm khaùc : Doanh thu naêm tröôùc : Taêng do saûn löôïng : ( 2.000 x 12,5%) Taêng do giaù baùn : ( 2.250 x 4%) Doanh thu öôùc tính naêm nay : Toång doanh thu öôùc tính naêm nay : Doanh thu theo baùo caùo naêm nay : Cheänh leäch :

2.000 250 90 2.340 64.048 63.200 848

UEH

Thuû tuïc phaân tích

(THÍ DUÏ 3)

Chi phí hoa hoàng keá hoaïch 20x1 : Chi phí hoa hoàng thöïc teá 20x1 : Cheânh leäch :

12.000 17.000 5.000

? Phöông phaùp xaùc ñònh chi phí keá hoaïch

Hoa hoàng KH = Tyû leä hoa hoàng bình quaân 20x0 x Doanh thu döï kieán = 1,2% x 1.000.000 ? Caùc thay ñoåi trong ñieàu kieän ( doanh thu, chính saùch hoa hoàng ) Doanh thu thöïc teá : 1.100.000 Chính saùch hoa hoàng khoâng ñoåi ( Saûn phaåm A : 2%. Saûn phaåm B 1% ). Phaûi xem xeùt cô caáu doanh thu

Chi phí hoa hoàng thöïc teá öôùc tính : 1. Tyû leä hoa hoàng bình quaân thöïc teá :

Saûn phaåm

Tyû leä hoa hoàng

Cô caáu doanh thu ‘x0

Tyû leä hoa hoàng bình quaân ‘x0

Cô caáu doanh thu ‘x1

Tyû leä hoa hoàng bình quaân ‘x1

2% 1%

A B Coäng

20% 80% 100%

0,4% 0,8% 1,2%

60% 40% 100%

1,2% 0,4% 1,6%

2. Chi phí hoa hoàng öôùc tính :

1,6% x 1.100.000 = 17.600 Cheânh leäch so vôùi soå saùch : 17.600 – 17.000 = 600 Keát luaän : Chi phí hoa hoàng 17.000 laø hôïp lyù

UEH

Möùc tin caäy cuûa thuû tuïc phaân tích

 Tính troïng yeáu cuûa caùc taøi khoaûn.  Caùc thuû tuïc kieåm toaùn khaùc coù cuøng muïc tieâu

kieåm toaùn.

 Ñaùnh giaù ruûi ro tieàm taøng & ruûi ro kieåm soaùt.  Ñoä chính xaùc coù theå döï kieán cuûa quy trình.

UEH

Moät soá baèng chöùng kieåm toaùn ñaëc bieät

 Tö lieäu cuûa chuyeân gia  Giaûi trình cuûa giaùm ñoác  Tö lieäu cuûa kieåm toaùn noäi boä  Tö lieäu cuûa caùc kieåm toaùn vieân khaùc  Baèng chöùng veà caùc beân lieân quan  Baèng chöùng trong kieåm toaùn naêm ñaàu tieân

UEH

Noäi dung

° Baèng chöùng kieåm toaùn

° Phöông phaùp löïa choïn caùc phaàn

töû thöû nghieäm

° Hoà sô kieåm toaùn

UEH

Phöông phaùp löïa choïn caùc PTTN

 Choïn toaøn boä  Löïa choïn caùc phaàn töû ñaëc bieät  Laáy maãu kieåm toaùn

UEH

Phöông phaùp löïa choïn caùc PTTN

Choïn toaøn boä  Kieåm tra 100% caùc phaàn töû caáu thaønh moät soá dö hay

moät loaïi nghieäp vuï.

• Toång theå coù ít phaàn töû nhöng giaù trò cuûa caùc phaàn

 Thích hôïp trong caùc tröôøng hôïp:

töû lôùn

• Ruûi ro tieàm taøng vaø ruûi ro kieåm soaùt ñeàu raát cao • Thöïc hieän baèng maùy

UEH

Phöông phaùp löïa choïn caùc PTTN

Löïa choïn caùc phaàn töû ñaëc bieät  Kieåm tra <100% caùc phaàn töû caáu thaønh moät soá dö

hay moät loaïi nghieäp vuï.

• Caùc phaàn töû coù giaù trò lôùn hoaëc quan troïng • Caùc phaàn töû coù giaù trò töø moät soá tieàn naøo ñoù trôû leân • Caùc phaàn töû thích hôïp cho muïc ñích thu thaäp thoâng

tin

 Thích hôïp trong caùc tröôøng hôïp:

• Caùc phaàn töû thích hôïp cho muïc ñích kieåm tra caùc

thuû tuïc

UEH

Phöông phaùp löïa choïn caùc PTTN

Laáy maãu kieåm toaùn  Kieåm tra <100% caùc phaàn töû caáu thaønh moät soá dö

hay moät loaïi nghieäp vuï.

 Moïi phaàn töû ñeàu coù cô hoäi ñeå ñöôïc löïa choïn  Laáy maãu thoáng keâ vaø laáy maãu phi thoáng keâ  Ruûi ro laáy maãu vaø ruûi ro ngoaøi laáy maãu

UEH

Laáy maãu kieåm toaùn

Laáy maãu thoáng keâ • Döïa vaøo lí thuyeát

Laáy maãu phi thoáng keâ • Döïa vaøo xeùt ñoaùn cuûa

kieåm toaùn vieân

thoáng keâ ñeå ñaùnh giaù keát quaû

• Khoâng ñoøi hoûi löïa

choïn maãu ngaãu nhieân

• Ñoøi hoûi caùc phaàn töû ñöôïc löïa choïn vaøo maãu ngaãu nhieân

Phuï thuoäc vaøo xeùt ñoaùn ngheà nghieäp

UEH

Laáy maãu kieåm toaùn

Ruûi ro ngoaøi laáy maãu • KTV keát luaän sai vì

Ruûi ro laáy maãu • Keát luaän cuûa KTV döïa treân maãu khaùc vôùi döïa treân toång theå nhöõng nguyeân nhaân khoâng lieân quan tôùi côõ maãu

Yeâu caàu : maãu phaûi ñaïi dieän cho toång theå

UEH

Laáy maãu kieåm toaùn

 Thieát keá maãu  Xaùc ñònh côõ maãu  Löïa choïn caùc phaàn töû cuûa maãu  Thöïc hieän caùc thuû tuïc kieåm toaùn  Xem xeùt baûn chaát vaø nguyeân nhaân

cuûa sai soùt

 Döï ñoaùn sai soùt cuûa toång theå  Ñaùnh giaù keát quaû

UEH

Noäi dung

° Baèng chöùng kieåm toaùn

° Phöông phaùp löïa choïn caùc phaàn

töû thöû nghieäm

° Hoà sô kieåm toaùn

UEH

Hoà sô kieåm toaùn

Khaùi nieäm : “Laø caùc taøi lieäu do kieåm toaùn vieân laäp, thu thaäp, phaân loaïi, söû duïng vaø löu tröõ”

Phaân loaïi:

(VSA230)

• Hoà sô kieåm toaùn chung • Hoà sô kieåm toaùn naêm/ hieän haønh

UEH

Hoà sô kieåm toaùn

Vai troø:

• Löu tröõ baèng chöùng, laøm cô sôû ñöa ra yù kieán cuûa

KTV

• Trôï giuùp laäp keá hoaïch kieåm toaùn vaø thöïc hieän kieåm

• Trôï giuùp kieåm tra, soaùt xeùt vaø ñaùnh giaù chaát löôïng

toaùn

kieåm toaùn.

• Xöû lyù caùc phaùt sinh sau cuoäc kieåm toaùn

UEH

Hoà sô kieåm toaùn

Yeâu caàu:

• Ñeà muïc roõ raøng • Coù ñaày ñuû chöõ kí cuûa KTV • Chuù thích ñaày ñuû • Ñaày ñuû, chính xaùc, thích hôïp • Trình baøy deã hieåu vaø roõ raøng • Saép xeáp khoa hoïc