Bài giảng Kiểm toán nợ phải thu khách hàng: Kiểm toán báo cáo tài chính

Chuyên đề 4 KIỂM TOÁN NỢ PHẢI THU KHÁCH HÀNG

Muïc ñích

 Giuùp ngöôøi hoïc heä thoáng hoùa vaø vaän duïng caùc kieán thöùc veà keá toaùn, kieåm soaùt noäi boä vaø kieåm toaùn vaøo thöïc teá cuûa nôï phaûi thu

Noäi dung

 Quan heä NPT vaø Doanh thu  Nhöõng yeâu caàu veà vieäc laäp vaø trình baøy

khoaûn muïc NPT treân BCTC

 Muïc tieâu vaø ñaëc ñieåm kieåm toaùn NPT  KSNB ñoái vôùi NPT  Quy trình kieåm toaùn NPT

Nôï phaûi thu vaø Doanh thu

Nôï phaûi thu ñaàu kyø

Tieàn thu baùn haøng

Doanh thu trong kyø

Nôï phaûi thu cuoái kyø

Nôï phaûi thu

CAÙC YEÂU CAÀU VEÀ VIEÄC LAÄP VAØ TRÌNH BAØY

 Ghi nhaän nôï phaûi thu  Ñaùnh giaù nôï phaûi thu  Trình baøy vaø coâng boá

Ghi nhaän NPT

Nôï phaûi thu laø moät taøi saûn:  Thoûa maõn ñònh nghóa cuûa taøi saûn  Thoûa maõn ñieàu kieän ghi nhaän taøi saûn

Doanh thu baùn haøng

 Doanh thu baùn haøng ñöôïc ghi nhaän khi ñoàng thôøi thoûa maõn taát caû naêm ñieàu kieän sau:  Doanh nghieäp ñaõ chuyeån giao phaàn lôùn ruûi ro vaø lôïi ích gaén lieàn vôùi quyeàn sôû höõu saûn phaåm hoaëc haøng hoùa cho ngöôøi mua;

 Doanh nghieäp khoâng coøn naém giöõ quyeàn quaûn lyù

haøng hoùa nhö ngöôøi sôû höõu haøng hoùa hoaëc quyeàn kieåm soaùt haøng hoùa;

 Doanh thu ñöôïc xaùc ñònh töông ñoái chaéc chaén;  Doanh nghieäp ñaõ thu ñöôïc hoaëc seõ thu ñöôïc lôïi ích

kinh teá töø giao dòch baùn haøng;

 Xaùc ñònh ñöôïc chi phí lieân quan ñeán giao dòch baùn

haøng.

Doanh thu cung caáp dòch vuï (Tham khảo)

 Doanh thu cuûa giao dòch veà cung caáp dòch vuï ñöôïc ghi nhaän khi keát quaû cuûa giao dòch ñoù ñöôïc xaùc ñònh moät caùch ñaùng tin caäy. Keát quaû cuûa giao dòch cung caáp dòch vuï ñöôïc xaùc ñònh khi thoûa maõn taát caû boán ñieàu kieän sau:  Doanh thu ñöôïc xaùc ñònh töông ñoái chaéc chaén;  Coù khaû naêng thu ñöôïc lôïi ích kinh teá töø giao dòch

cung caáp dòch vuï ñoù;

 Xaùc ñònh ñöôïc phaàn coâng vieäc ñaõ hoaøn thaønh vaøo

ngaøy laäp Baûng Caân ñoái keá toaùn;

 Xaùc ñònh ñöôïc chi phí phaùt sinh cho giao dòch vaø chi phí ñeå hoaøn thaønh giao dòch cung caáp dòch vuï ñoù.

Ñaùnh giaù Nôï phaûi thu

• Nôï phaûi thu phaûi ñöôïc trình baøy theo giaù trò

thuaàn coù theå thöïc hieän

• GTTCTTH = Giaù trò soå saùch – Döï phoøng

Trình baøy vaø coâng boá

 Trình baøy Nôï phaûi thu treân BCTC  Caùc noäi dung phaûi coâng boá treân Baûng

thuyeát minh  Chính saùch keá toaùn  Caùc thoâng tin boå sung

2.7 Khoaûn phaûi thu khaùch haøng Caùc khoaûn phaûi thu khaùch haøng ñöôïc theå hieän theo giaù trò cuûa hoùa ñôn goác tröø döï phoøng caùc khoaûn phaûi thu khoù ñoøi ñöôïc öôùc tính döïa treân cô sôû xem xeùt cuûa Ban Giaùm ñoác ñoái vôùi taát caû caùc khoaûn coøn chöa thu taïi thôøi ñieåm cuoái naêm. Caùc khoaûn nôï ñöôïc xaùc ñònh laø khoâng theå thu hoài seõ ñöôïc xöû lyù theo höôùng daãn taïi Thoâng tö soá 13/2006/TT-BTC ngaøy 27 thaùng 2 naêm 2006 cuûa Boä Taøi chính.

2.14 Ghi nhaän doanh thu Doanh thu ñöôïc theå hieän treân baùo caùo taøi chính hôïp nhaát sau khi ñaõ tröø ñi thueá giaù trò gia taêng (GTGT). (a) Doanh thu baùn haøng Doanh thu baùn haøng ñöôïc ghi nhaän trong baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh khi phaàn lôùn nhöõng ruûi ro vaø lôïi ích veà quyeàn sôû höõu haøng hoùa ñaõ ñöôïc chuyeån giao cho ngöôøi mua. Doanh thu khoâng ñöôïc ghi nhaän khi coù yeáu toá khoâng chaéc chaén mang tính troïng yeáu veà khaû naêng thu veà caùc khoaûn tieàn baùn haøng hoaëc coù khaû naêng haøng bò traû laïi.

(b) Doanh thu dòch vuï Doanh thu cung caáp dòch vuï ñöôïc ghi nhaän trong baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh khi dòch vuï ñaõ ñöôïc cung caáp, baèng caùch tính möùc ñoä hoaøn thaønh cuûa töøng giao dòch, döïa treân cô sôû ñaùnh giaù tæ leä dòch vuï ñaõ cung caáp so vôùi toång khoái löôïng dòch vuï phaûi cung caáp. (c) Doanh thu töø caùc hôïp ñoàng cung caáp vaø laép ñaët (“Hôïp ñoàng M&E”) Doanh thu töø caùc hôïp ñoàng cung caáp vaø laép ñaët ñöôïc ghi nhaän theo tyû leä phaàn traêm hôïp ñoàng ñaõ ñöôïc hoaøn thaønh taïi ngaøy laäp baûng caân ñoái keá toaùn hoaëc ñöôïc ghi nhaän theo khoái löôïng coâng vieäc hoaøn thaønh khi maø keát quaû coâng vieäc hoaøn thaønh coù theå öôùc tính moät caùch ñaùng tin caäy.

(d) Doanh thu töø Hôïp ñoàng Hôïp taùc Kinh doanh (“BCC”) Doanh thu ñöôïc ghi nhaän khi BCC coâng boá chia laõi cho caùc beân

tham gia BCC.

(e) Doanh thu töø cho thueâ vaên phoøng Doanh thu töø hoaït ñoäng cho thueâ vaên phoøng ñöôïc ghi nhaän theo thôøi haïn thueâ ñaõ ñöôïc neâu trong hôïp ñoàng thueâ vaên phoøng.

(f) Lôïi nhuaän töø hoaït ñoäng ñaàu tö Lôïi nhuaän töø hoaït ñoäng ñaàu tö ñöôïc ghi nhaän khi baùn. Lôïi

nhuaän töø hoaït ñoäng ñaàu tö cuõng bao goàm coå töùc töø caùc khoaûn ñaàu tö vaø ñöôïc ghi nhaän khi quyeàn cuûa coå ñoâng ñoái vôùi vieäc nhaän khoaûn lôïi töùc naøy ñöôïc thieát laäp.

(g) Thu nhaäp laõi Thu nhaäp laõi ñöôïc ghi nhaän khi ñöôïc höôûng.

KSNB ñoái vôùi nôï phaûi thu

 Baùn haøng  Baùn chòu  Giao haøng  Laäp hoùa ñôn  Theo doõi coâng nôï  Xöû lyù nôï khoù ñoøi

Muïc tieâu kieåm toaùn

 Hieän höõu vaø quyeàn  Ñaày ñuû  Ghi cheùp chính xaùc  Ñaùnh giaù  Trình baøy vaø coâng boá

Hieän höõu vaø quyeàn

 Nôï phaûi thu treân BCTC hieän höõu trong

thöïc teá vaø thuoäc quyeàn sôû höõu  NPT bò khai khoáng do doanh thu khoáng?  NPT ghi cheùp truøng laép?  NPT cuûa naêm sau?  NPT ñaõ theá chaáp?  NPT bò nhaân vieân tham oâ, bieån thuû

Ñaày ñuû

 Nôï phaûi thu cuûa ñôn vò ñaõ ñöôïc khai baùo

ñaày ñuû  Doanh thu bò boû soùt?  Doanh thu bò trì hoaõn?

Ghi cheùp chính xaùc

 NPT ñöôïc tính toaùn vaø coäng doàn chính

xaùc  Toång hôïp sai leäch so vôùi chi tieát?

Ñaùnh giaù

 Nôï phaûi thu ñöôïc ñaùnh giaù theo giaù trò

thuaàn coù theå thöïc hieän  Khoâng laäp döï phoøng thích hôïp?  Nghieäp vuï sau ngaøy khoùa soå?

Trình baøy vaø coâng boá

 NPT ñöôïc trình baøy vaø coâng boá phuø hôïp

vôùi chuaån möïc, cheá ñoä hieän haønh  Phaân loaïi ngaén haïn vaø daøi haïn khoâng ñuùng?  Buø tröø khoâng ñuùng?  Coâng boá veà chính saùch keá toaùn khoâng ñuû,

khoâng ñuùng?

 Nôï phaûi thu theá chaáp?  Nôï phaûi thu vôùi caùc beân lieân quan?

Ñaëc ñieåm kieåm toaùn NPT

 Troïng yeáu  Ruûi ro tieàm taøng

 Tính nhaïy caûm cuûa khoaûn muïc  Vaán ñeà xeùt ñoaùn  Tính nhaïy caûm cuûa taøi saûn  Chính saùch baùn chòu vaø moâi tröôøng caïnh

tranh

Quy trình kieåm toaùn

Tìm hieåu KSNB

Ñaùnh giaù sô boä RRKS

Thieát keá vaø thöïc hieän thöû nghieäm kieåm soaùt

Nghieân cöùu vaø ñaùnh giaù heä thoáng kieåm soaùt noäi boä

Ñaùnh giaù laïi RRKS

Thuû tuïc phaân tích

Thöû nghieäm cô baûn

Thöû nghieäm chi tieát

Hieåu bieát veà moâi tröôøng Kinh doanh

Tìm hieåu vaø ñaùnh giaù KSNB

 Vieäc tìm hieåu vaø ñaùnh giaù KSNB cuûa

KTV lieân quan ñeán:  Chu trình baùn haøng – thu tieàn

 Caùc ñaùnh giaù cuûa KTV phuïc vuï cho:

 Kieåm toaùn nôï phaûi thu  Kieåm toaùn doanh thu

Tìm hieåu vaø ñaùnh giaù KSNB

 Trong phaïm vi kieåm toaùn nôï phaûi thu,

caùc quan taâm cuûa KTV laø:  Söï phaân chia traùch nhieäm ñaày ñuû  Söï xeùt duyeät ñaày ñuû  Soå saùch theo doõi chaët cheõ  Coâng taùc ñoái chieáu coâng nôï  Vaán ñeà laäp döï phoøng  Söï löïa choïn chính saùch keá toaùn  Caùc thuû tuïc kieåm tra cuûa keá toaùn

Thöû nghieäm kieåm soaùt

 Quan saùt, phoûng vaán veà:  Söï phaân chia traùch nhieäm  Caùc chính saùch keá toaùn veà doanh thu, döï phoøng  Quaù trình laäp, xeùt duyeät vaø löu chuyeån chöùng töø

 Thöû nghieäm nghieäp vuï baùn haøng

 Kieåm tra söï lieân tuïc vaø choïn maãu Hoùa ñôn  Kieåm tra söï xeùt duyeät vaø caùc chöùng töø goác  Kieåm tra vieäc tính tieàn treân hoùa ñôn  Kieåm tra quaù trình ghi cheùp leân soå saùch

 Heä thoáng soå chi tieát  Kieåm tra vieäc xoùa soå nôï phaûi thu khoù ñoøi

Thuû tuïc phaân tích

 Kieåm tra söï hôïp lyù toång theå, phaùt hieän

caùc bieán ñoäng baát thöôøng  Phaân tích bieán ñoäng doanh thu  Phaân tích tyû leä laõi goäp  So saùnh soá dö NPT vôùi kyø tröôùc  Phaân tích soá voøng quay NPT  Phaân tích tyû leä nôï quaù haïn/toång nôï phaûi thu  Phaân tích tyû leä döï phoøng/toång nôï phaûi thu

Thöû nghieäm chi tieát

Ñoái chieáu chi tieát-toång hôïp

Xaùc nhaän NPT

Kieåm tra thu tieàn sau ngaøy khoùa soå

Kieåm tra chöùng töø giao haøng

Kieåm tra vieäc laäp döï phoøng

Kieåm tra vieäc khoaù soå baùn haøng

Xem xeùt trình baøy vaø coâng boá NPT

HH-Q ÑÑ GCCX ÑG TB-CB

Xaùc nhaän NPT

 Lòch söû vaán ñeà  Yeâu caàu cuûa VSA 501vaø VSA 505

 Yeâu caàu xaùc nhaän  Caùc thuû tuïc xaùc nhaän

Yeâu caàu xaùc nhaän

NPT coù troïng yeáu khoâng?

C

K

Vieäc xaùc nhaän coù theå thöïc hieän ñöôïc khoâng?

K

C

Coù theå thöïc hieän thuû tuïc thay theá khoâng?

K

C

Giôùi haïn veà phaïm vi kieåm toaùn Khoâng nhaát thieát phaûi xaùc nhaän Thuû tuïc kieåm toaùn thay theá Göûi thö xaùc nhaän Nôï phaûi thu

Caùc thuû tuïc xaùc nhaän

 Thôøi ñieåm göûi thö xaùc nhaän  Löïa choïn ñoái töôïng xaùc nhaän  KTV göûi thö vôùi söï uûy quyeàn cuûa ñôn vò  Caùc daïng thö xaùc nhaän  Thuû tuïc kieåm toaùn thay theá  Caùc thö khoâng ñoàng yù  Ñaùnh giaù keát quaû  Tröôøng hôïp ñôn vò khoâng ñoàng yù göûi thö xaùc

nhaän

Thuû tuïc thay theá

 Trong tröôøng hôïp khoâng nhaän ñöôïc thö traû lôøi, kieåm toaùn vieân seõ göûi laïi thö xaùc nhaän theâm moät vaøi laàn nöõa. Neáu vaãn khoâng nhaän ñöôïc thö traû lôøi, kieåm toaùn vieân coù theå söû duïng caùc thuû tuïc thay theá sau:  Kieåm tra vieäc thu tieàn sau ngaøy khoùa soå.  Kieåm tra chöùng töø cuûa nghieäp vuï, bao goàm ñôn ñaët haøng, phieáu giao haøng, hoùa ñôn.

Ñaùnh giaù keát quaû

 Taát caû caùc thö göûi xaùc nhaän ñeàu ñöôïc ghi nhaän

vaø ñaùnh giaù.

 Caùc thö khoâng traû lôøi hoaëc traû lôøi khoâng ñoàng yù ñeàu phaûi theo doõi vaø ñaùnh giaù aûnh höôûng ñeán soá dö nôï phaûi thu.

 Nhöõng tröôøng hôïp cheânh leäch do sai soùt, gian laän caàn phaûi thöïc hieän caùc thuû tuïc kieåm toaùn boå sung vaø tieán haønh caùc ñieàu chænh neáu caàn thieát.

Kieåm tra vieäc laäp döï phoøng

 Kieåm tra vieäc laäp döï phoøng nôï khoù ñoøi nhaèm

baûo ñaûm nôï phaûi thu ñöôïc trình baøy theo giaù trò thuaàn coù theå thöïc hieän.

 Ngoaøi caùc thuû tuïc phaân tích, kieåm toaùn vieân coøn tieán haønh caùc thöû nghieäm chi tieát sau:  Kieåm tra caùc khoaûn döï phoøng maø ñôn vò ñaõ laäp coù

cô sôû vaø ñaày ñuû chöa.

 Xem xeùt caùc khoaûn nôï quaù haïn, caùc khoaûn nôï coù tranh chaáp; ñaùnh giaù khaû naêng phaûi laäp döï phoøng cho caùc khoaûn naøy.

 Xem xeùt vieäc thanh toaùn tieàn sau ngaøy khoùa soå.