8/15/2021
1
Chương 3
BẢO HIỂM
THƯƠNG MẠI
Nội dung
I. Khái niệm về BHTM
II. Nguyên tắc chung
III. Phân loại BHTM
IV. Hợp đồng BHTM
V. Tái bảo hiểm và đồng bảo hiểm
VI. Một số nghiệp vụ BHTM phổ biến
1. Khái niệm về BHTM
Theo Luật kinh doanh Bảo hiểm số 24/2000/QH10, BHTM (còn được
gọi là Bảo hiểm rủi ro hoặc Bảo hiểm kinh doanh
là một thỏa thuận, qua đó, bên tham gia Bảo hiểm cam kết trả cho doanh
nghiệp Bảo hiểm một khoản tiền gọi là phí Bảo hiểm
ngược lại, doanh nghiệp Bảo hiểm cũng cảm kết sẽ chi trả hoặc bồi thường một
khoản tiền khi có rủi ro được Bảo hiểm xảy ra gây tổn thất
8/15/2021
2
1. Khái niệm về BHTM
Bản chất của BHTM
Là loại hình bảo hiểm kinh doanh
Là hoạt động kinh doanh rủi ro
Bảo hiểm là một cơ chế, một người, một doanh nghiệp có thể chuyển nhượng
rủi ro cho công ty bảo hiểm, công ty đó sẽ bồi thường cho người được bảo hiểm
các tổn thất thuộc phạm vi bảo hiểm và phân chia giá trị thiệt hại giữa tất cả
những người được bảo hiểm.
Là biện pháp chia nhỏ tổn thất
Là một thỏa thuận giữa người tham gia BH và người bảo hiểm
2. Nguyên tắc chung về BHTM
Căn cứ vào mục đích: kinh doanh kiếm lời
Khoản phí BH thu được phải đủ bù đắp được khoản tiền bồi thường
hay số Số tiền chi trả (thông thường lớn hơn nhiều so với số phí do 1 cá
nhân, đơn vị đóng)
Nguyên tắc 1: Số đông bù số ít
Do đó cần đảm bảo lấy số đông bù số ít
Nguyên tắc bù trừ, san sẻ rủi ro
Số người tham gia càng đông -> số tổn thất mỗi
cá nhân phải gánh chịu sẽ ít
8/15/2021
3
2. Nguyên tắc chung về BHTM
Vấn đề: cung cấp dịch vụ bảo hiểm theo nhu cầu của người tham gia
Yêu cầu: đảm bảo mục tiêu lợi nhuận
Nguyên tắc: lựa chọn rủi ro để bảo hiểm
Không chấp nhận bảo hiểm cho rủi ro gây ra bởi
Sự cố ý của người được bảo hiểm: vi phạm pháp luật, tự tử
Hao mòn vật chất tự nhiên
Hao hụt thương mại tự nhiên
Quan tâm tới tính đồng nhất của rủi ro: để tính phí bảo hiểm một cách chính xác
Yêu cầu người tham gia bảo hiểm khai báo trung thực tuyệt đối về rủi ro
Nguyên tắc 2: Rủi ro có thể được bảo hiểm
2. Nguyên tắc chung về BHTM
Bên bảo hiểm cũng đối mặt với những rủi ro tài chính do nhận chuyển nhượng rủi ro
của bên tham gia BH
Quỹ bảo hiểm huy động chưa nhiều
Giá trị bảo hiểm lớn
Rủi ro liên tiếp xảy ra
Tổn thất lớn
Nguyên tắc
Không nhận rủi ro quá lớn
Tránh từ chối bảo hiểm
Phương thức
Đồng bảo hiểm
Tái bảo hiểm
Nguyên tắc 3: Phân tán rủi ro
2. Nguyên tắc chung về BHTM
Vấn đề liên quan đến việc cung cấp dịch vụ bảo hiểm (bảo đảm tài chính)
Chất lượng dịch vụ: chỉ cảm nhận được khi chi trả quyền lợi bảo hiểm hoặc không
Bên bảo hiểm phải trung thực trong việc thực hiện các cam kết đã thỏa thuận từ khi
ký HĐ
Vấn đề liên quan đến người tham gia bảo hiểm
Phải trung thực khi khai báo thông tin về rủi ro khi tham gia bảo hiểm, khai báo tổn thất
Đảm bảo giúp bên bảo hiểm lựa chọn rủi ro bảo hiểm, chi trả bồi thường để đảm bảo công
bằng
Nguyên tắc 4: Trung thực tuyệt đối
8/15/2021
4
2. Nguyên tắc chung về BHTM
Quan hệ giữa người tham gia BH với đối tượng được BH, xác định quan hệ dựa vào
Quyền sở hữu
Quyền sử dụng
Quyền tài sản
Quyền và nghĩa vụ nuôi dưỡng, cấp dưỡng
Người tham gia BH và người được bảo hiểm phải có quan hệ được pháp luật thừa nhận
Vợ/chồng
Con
Bố mẹ
Anh/chị em
Người thứ 3: bảo hiểm trách nhiệm dân sự
Nguyên tắc 5: Quyền lợi có thể được bảo hiểm
3. Phân loại BHTM
3.1 Theo hình thức tham gia
3.2 Đối tượng bảo hiểm
3.3 Theo kỹ thuật bảo hiểm
3.4 Theo đặc điểm đối tượng bảo hiểm
3. Phân loại BHTM
BH tự nguyện
người tham gia BH có thể lựa chọn tham gia hoặc không tham gia
BH người bắt buộc
tham gia BH bắt buộc phải tham gia theo quy định của pháp luật dù
muốn hay không
3.1 Theo hình thức tham gia
8/15/2021
5
3.1.1Bảo hiểm tự nguyện
Khái niệm: là loại bảo hiểm mà người tham gia BH có thể lựa chọn tham gia hoặc
không tham gia, lựa chọn các điều khoản về
điều kiện bảo hiểm,
mức phí bảo hiểm,
số tiền bảo hiểm tối thiểu
Mục đích: bảo vệ lợi ích của bản thân, gia đình, tổ chức mình.
Bảo hiểm tự nguyện ở Việt Nam bao gồm:
Bảo hiểm tài sản
Bảo hiểm con người: nhân thọ, phi nhân thọ
Bảo hiểm xã hội tự nguyện: chỉ chế độ hưu trí,tử tuất
3.1.2 Bảo hiểm bắt buộc
Khái niệm: là loại bảo hiểm do pháp luật quy định về
điều kiện bảo hiểm,
mức phí bảo hiểm,
số tiền bảo hiểm tối thiểu mà tổ chức,
cá nhân tham gia bảo hiểm và doanh nghiệp bảo hiểm có nghĩa vụ thực hiện.
Mục đích: bảo vệ lợi ích công cộng và an toàn xã hội.
Bảo hiểm bắt buộc ở Việt Nam bao gồm
Bảo hiểm TNDS của chủ xe cơ giới, bảo hiểm trách nhiệm dân sự của người vận chuyển
hàng không đối với hành khách;
Bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp đối với hoạt động tư vấn pháp luật;
Bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp của doanh nghiệp môi giới bảo hiểm;
Bảo hiểm cháy, nổ
3. Phân loại BHTM
BH nhân thọ
loại nghiệp vụ bảo hiểm cho trường hợp người được bảo hiểm sống hoặc
chết
BH phi nhân thọ
là loại nghiệp vụ bảo hiểm tài sản, trách nhiệm dân sự và các nghiệp vụ
bảo hiểm khác không thuộc bảo hiểm nhân thọ
3.2 Theo đối tượng bảo hiểm