BỘ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
KHOA BẢO HIỂM
----
BÀI TẬP NHÓM
MÔN HỌC: NGUYÊN LÝ BẢO HIỂM
Đề tài:
Các loại hình bảo hiểm
Bảo hiểm xã hội và Bảo hiểm thương mại – Sự bổ sung, hỗ trợ giữa hai loại hình
bảo hiểm
Sinh viên thực hiện: Nhóm 3
Lớp học phần: BHKT1118(124)_02
Giảng viên hướng dẫn: PGS.TS. Phạm Thị Định
Hà Nội – 9 /2024
MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU...............................................................................................................3
I. TỔNG QUAN VỀ BẢO HIỂM XÃ HỘI (BHXH) VÀ BẢO HIỂM THƯƠNG MẠI
(BHTM).........................................................................................................................4
1. Điểm giống nhau....................................................................................................4
2. Điểm khác biệt........................................................................................................4
II. SỰ BỔ SUNG VÀ HỖ TRỢ GIỮA BHXH VÀ BHTM..........................................5
1. Mở rộng phạm vi bảo vệ.........................................................................................6
2. Tăng cường mức độ bảo vệ....................................................................................6
3. Linh hoạt trong lựa chọn bảo vệ.............................................................................6
4. Tính tương hỗ.........................................................................................................6
III. KẾT LUẬN.............................................................................................................7
2
LỜI MỞ ĐẦU
Bảo hiểm xã hội và bảo hiểm thương mại là hai hình thức bảo hiểm phổ biến, đóng vai
trò quan trọng trong việc bảo vệ quyền lợi và an sinh của người lao động cũng như
doanh nghiệp. Mỗi loại bảo hiểm đều có những đặc điểm riêng biệt, từ đối tượng tham
gia, phạm vi bảo hiểm đến cách thức chi trả quyền lợi. Trong khi bảo hiểm xã hội
được coi là trụ cột của hệ thống an sinh xã hội, nhằm bảo đảm quyền lợi cho người lao
động trong các trường hợp nghỉ hưu, ốm đau, tai nạn lao động hay thất nghiệp, thì bảo
hiểm thương mại lại đóng vai trò bổ sung, cung cấp nhiều lựa chọn linh hoạt và phong
phú cho cá nhân và doanh nghiệp để bảo vệ trước các rủi ro không lường trước được.
Sự phát triển song hành và bổ trợ lẫn nhau của hai loại hình bảo hiểm này đã tạo nên
một hệ thống bảo hiểm toàn diện, không chỉ giúp giảm bớt gánh nặng tài chính cho
người tham gia mà còn nâng cao chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên, giữa bảo hiểm xã
hội và bảo hiểm thương mại cũng tồn tại những điểm khác biệt đáng kể, đặc biệt trong
cách thức vận hành, nguồn tài trợ và mức độ bảo vệ. Bài viết sẽ phân tích sự tương
quan giữa hai loại bảo hiểm này, từ đó rút ra những điểm tương đồng và khác biệt
quan trọng, giúp làm rõ vai trò của mỗi loại hình trong việc bảo vệ an sinh và quản lý
rủi ro.
3
I. TỔNG QUAN VỀ BẢO HIỂM XÃ HỘI (BHXH) VÀ BẢO HIỂM THƯƠNG
MẠI (BHTM)
1. Điểm giống nhau
Điểm chung giữa BHXH và BHTM là cả hai loại hình bảo hiểm đều nhằm mục đích
bảo vệ tài chính của người tham gia trước những rủi ro không lường trước được. Cụ
thể:
- Hỗ trợ về mặt tài chính: Khi người tham gia xảy ra các rủi ro không lường trước
được như tai nạn, bệnh tật..., BHTM và BHXH sẽ cung cấp 1 khoản trợ cấp nhằm
giảm thiểu gánh nặng về mặt tài chính cho họ.
- Đóng góp và quyền lợi: Người tham gia phải đóng phí bảo hiểm mới có thể nhận
được quyền lợi từ bảo hiểm khi xảy ra các sự kiện rủi ro không mong muốn.
- Hoạt động theo đúng nguyên tắc của bảo hiểm: chuyển giao và phân chia/phân tán
rủi ro theo quy luật "số đông bù số ít"; như vậy, hai loại bảo hiểm đều có tính nhân
đạo, nhân văn và phục vụ lợi ích cộng đồng, có sự chia sẻ rủi ro giữa những người
tham gia bảo hiểm với nhau.
- Hai loại bảo hiểm đều có những quy tắc, luật lệ nhằm đảm bảo tính công bằng,
minh bạch. Từ đó tránh trường hợp người tham gia bảo hiểm thực hiện các hành vi
sai trái nhằm trục lợi từ các gói bảo hiểm.
2. Điểm khác biệt
STT TÍNH
CHẤT BẢO HIỂM XÃ HỘI BẢO HIỂM THƯƠNG MẠI
1
Luật
điều
chỉnh
Luật Bảo hiểm xã hội 2014 Luật Kinh doanh bảo hiểm
2022,Luật Sở hữu trí tuệ sửa đổi,
bổ sung 2009, 2019, 2020
2Khái
niệm
- Bảo hiểm xã hội là một phương
án đảm bảo thay thế hoặc bù đắp
một phần thu nhập của người lao
động khi họ mất hoặc giảm thu
nhập do các nguyên nhân như bị
ốm đau, thai sản, tai nạn lao
động, bệnh nghề nghiệp, không
còn đủ tuổi lao động hoặc qua
đời, trên cơ sở đóng tiền vào quỹ
bảo hiểm xã hội.
- Bảo hiểm thương mại là hoạt
động bảo hiểm được thực hiện
bởi các công ty bảo hiểm trên thị
trường bảo hiểm bao gồm các
công ty cung cấp nghiệp vụ bảo
hiểm phi nhân thọ và cả bảo hiểm
nhân thọ.
- Bảo hiểm xã hội bắt buộc là
một loại hình bảo hiểm được tổ
chức bởi nhà nước, và người lao
động cùng người sử dụng lao
động đều phải tham gia.
- Khi người mua bảo hiểm đóng
một khoản phí bảo hiểm cho công
ty bảo hiểm với việc tham gia bất
cứ chương trình bảo hiểm nào đó,
và công ty bảo hiểm sẽ chi trả
tiền bảo hiểm cho người được
hưởng hoặc bồi thường cho người
được bảo hiểm khi xảy ra sự kiện
bảo hiểm.
3Mục
đích
Phi lợi nhuận và hướng đến an
sinh xã hội nhiều hơn, góp phần
ổn định, đảm bảo an toàn xã hội
Cũng có mục đích an sinh xã hội,
nhưng mục đích kinh doanh sinh
lợi nhuận
4
4
Nguồn
hình
thành
quỹ bảo
hiểm
Hình thành từ sự đóng góp của
người lao động, người sử dụng
lao động, hay được Nhà nước hỗ
trợ, quỹ ủng hộ của tổ chức nào
khác.
Từ sự đóng góp phí của những
người tham gia bảo hiểm, có thể
là bất kỳ cá nhân, tổ chức nào có
nhu cầu tham gia bảo hiểm
5
Đối
tượng
tham gia
Các đối tượng được liệt kê tại
Điều 2 Luật Bảo hiểm xã hội
2014 như: người làm việc theo
hợp đồng, cán bộ, công chức,
viên chức, công nhân quốc
phòng,...
Bất kỳ tổ chức, cá nhân nào cũng
có thể tham gia tùy theo cơ chế,
quy định của từng sản phẩm bảo
hiểm của mỗi doanh nghiệp phát
hành bảo hiểm.
6
Đối
tượng
thụ
hưởng
Người lao động hoặc thành viên
gia đình của họ khi có những
điều kiện được thụ hưởng theo
quy định
Người được bảo hiểm hoặc người
được chỉ định được xác nhận rõ
ràng trong giấy/ hợp đồng bảo
hiểm
7
Các chế
độ tham
gia
Năm chế độ bao gồm: ốm đau,
thai sản, tai nạn/ bệnh nghề
nghiệp, hưu trí và tử tuất
Đa dạng chế độ bảo hiểm chia
thành hai nhóm chính bảo hiểm
nhân thọ (đầu tư, tích lũy,...) và
bảo hiểm phi nhân thọ (sức khỏe,
tai nạn, xe cơ giới, cháy nổ, du
lịch...)
8
Phạm vi
hoạt
động
Giới hạn trong phạm vi quốc gia Đa quốc gia, đa lĩnh vực trong
đời sống
9
Mức
đóng
bảo
hiểm
- Đối với người lao động căn cứ
vào mức lương hàng tháng hoặc
mức lương cơ sở.
- Đối với người sử dụng lao
động căn cứ vào quỹ tiền lương
đóng bảo hiểm xã hội của người
lao động.
Dựa vào nhiều yếu tố khác nhau,
tùy từng sản phẩm, chương trình,
độ tuổi mà khách hàng lựa chọn
tham gia. Mức đóng này được áp
dụng linh hoạt, khác nhau trong
từng trường hợp khách hàng cụ
thể.
10 Nguyên
tắc
Chuyển giao rủi ro và phân
chia/phân tán rủi ro trên cơ sở
“số đông bù số ít”
→ Sự phân chia rủi ro trong
BHXH không chỉ giữa những
người lao động với nhau mà còn
là giữa những người lao động
với người sử dụng lao động, và
rộng hơn nữa là của toàn xã hội
(do có sự đóng góp quỹ BHXH
của nhà nước).
Chuyển giao rủi ro từ người được
BH sang DNBH và DNBH sẽ
thực hiện phân chia/phân tán rủi
ro cho những người tham gia BH
trên cơ sở “số đông bù số ít”
11
Trách
nhiệm
chi trả
Cơ quan bảo hiểm xã hội Việt
Nam
Doanh nghiệp bảo hiểm mà khách
hàng đã tham gia
12 Cơ quan
quản lý
bảo
Bộ Lao động Thương binh xã
hội và Cơ quan bảo hiểm xã hội
Việt Nam
Bộ Tài chính, ngân hàng và các
doanh nghiệp phát hành/ kinh
doanh bảo hiểm
5