Bài giảng Bảo hiểm: Chương 6 - Nguyễn Đoàn Châu Trinh

Chương 6 của tài liệu tập trung vào bảo hiểm phi thương mại, bao gồm bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) và bảo hiểm tiền gửi (BHTG). Chương này cung cấp cái nhìn tổng quan về khái niệm, đặc điểm, đối tượng, hình thức, phạm vi và vai trò của từng loại hình bảo hiểm, cũng như cơ chế hình thành và sử dụng quỹ của chúng.

Sinh viên chuyên ngành Tài chính - Ngân hàng, người đi làm và những ai quan tâm đến các loại hình bảo hiểm phi thương mại tại Việt Nam.

Chương này trình bày chi tiết về các loại hình bảo hiểm phi thương mại, bao gồm:

1. **Bảo hiểm xã hội (BHXH):** Định nghĩa BHXH là sự bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập của người lao động khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do các rủi ro như ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, thất nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết. BHXH có các đặc điểm như thời hạn bảo hiểm dài, phí đóng góp định kỳ, là một phần của hệ thống an sinh xã hội và được Nhà nước bảo hộ. Đối tượng tham gia BHXH bao gồm người lao động và người sử dụng lao động, với các hình thức bắt buộc và tự nguyện. Quỹ BHXH được hình thành từ đóng góp của người lao động, người sử dụng lao động và hỗ trợ từ Nhà nước, được sử dụng để chi trả trợ cấp và đầu tư tăng trưởng quỹ.

2. **Bảo hiểm y tế (BHYT):** BHYT là hình thức bảo hiểm trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, không vì mục đích lợi nhuận, do Nhà nước tổ chức thực hiện và các đối tượng có trách nhiệm tham gia. BHYT có đối tượng tham gia rộng rãi và nhằm chăm sóc sức khỏe cho người tham gia khi bị bệnh tật, ốm đau. Phạm vi của BHYT linh hoạt, bao gồm khám bệnh, chữa bệnh, phục hồi chức năng và khám thai định kỳ. Quỹ BHYT được hình thành từ đóng góp của người tham gia, hỗ trợ của ngân sách nhà nước và các nguồn khác, được sử dụng để thanh toán chi phí y tế và đầu tư.

3. **Bảo hiểm thất nghiệp (BHTN):** BHTN là bảo hiểm bồi thường cho người lao động bị thiệt hại về thu nhập do bị mất việc làm. Đối tượng tham gia BHTN là người lao động và người sử dụng lao động. Phạm vi của BHTN bao gồm rủi ro nghề nghiệp và rủi ro việc làm. Để được hưởng BHTN, người tham gia phải đáp ứng các điều kiện như nộp phí BH đúng quy định, thất nghiệp không phải do lỗi của người lao động, đăng ký thất nghiệp và đang tìm kiếm việc làm. Quỹ BHTN được hình thành từ đóng góp của người lao động, người sử dụng lao động và hỗ trợ từ Nhà nước, được sử dụng để chi trả trợ cấp và hỗ trợ phục hồi cho người lao động.

4. **Bảo hiểm tiền gửi (BHTG):** BHTG là sự bảo đảm hoàn trả tiền gửi cho người được BHTG trong hạn mức trả tiền BH khi tổ chức tham gia BHTG lâm vào tình trạng mất khả năng chi trả tiền gửi hoặc phá sản. Đối tượng tham gia BHTG là các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài được nhận tiền gửi của cá nhân. Phạm vi của BHTG bao gồm sự phá sản của tổ chức tín dụng, sự giải thể bắt buộc và các trường hợp không thể thực hiện thanh toán cho người gửi tiền. Quỹ BHTG được hình thành từ phí bảo hiểm tiền gửi, hỗ trợ từ Nhà nước và các nguồn khác, được sử dụng để chi trả chế độ BHTG, chi dự phòng và đầu tư tăng trưởng quỹ.