Bài giảng Kinh tế hải quan 1 - Chương 6: Hải quan điện tử

Chương này tập trung nghiên cứu về tổ chức hoạt động của hải quan điện tử, kinh nghiệm triển khai tại một số quốc gia, các vấn đề nghiệp vụ cơ bản và những cơ sở nền tảng cho sự phát triển của hải quan điện tử tại Việt Nam.

Tài liệu học tập và nghiên cứu dành cho sinh viên, giảng viên, cán bộ ngành hải quan, và các nhà nghiên cứu quan tâm đến lĩnh vực hải quan điện tử, quản lý thương mại quốc tế và ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý nhà nước.

Tài liệu cung cấp cái nhìn tổng quan về hải quan điện tử, định nghĩa đây là việc ứng dụng công nghệ thông tin để xử lý thông quan tự động, tạo ra một môi trường hiện đại nơi cơ quan hải quan sử dụng các phương pháp, phương tiện và trang thiết bị tiên tiến để điều hành hoạt động và cung cấp dịch vụ thông quan. Các đặc điểm nổi bật bao gồm việc áp dụng tối đa công nghệ thông tin, cung cấp dịch vụ thông quan điện tử, chia sẻ dữ liệu qua hệ thống trao đổi điện tử và hỗ trợ bởi các thiết bị hiện đại như máy soi container, camera giám sát. Hải quan điện tử mang lại nhiều lợi ích quan trọng như nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát, thông quan hàng hóa xuất nhập khẩu, thu thuế, thống kê, đồng thời thống nhất việc thực hiện luật hải quan và nâng cao chất lượng thông tin. Các chức năng cơ bản của hải quan điện tử bao gồm quản lý vận đơn điện tử, khai hải quan điện tử, quản lý và giám sát trước hàng hóa, thông quan điện tử, và kết nối mạng với các ngành liên quan cũng như hải quan các nước. Mô hình hoạt động thường dựa trên hệ thống xử lý dữ liệu tập trung, mô hình nghiệp vụ thông quan ba khối, quản lý rủi ro và sử dụng hiệu quả các trang thiết bị kỹ thuật. Ngoài ra, tài liệu còn trình bày kinh nghiệm triển khai hải quan điện tử từ một số quốc gia như Nga với chương trình CLEAR-PAC và hệ thống ASPECC; Ba Lan với hệ thống CELINA, ZEFIR và ISATAR; Philippines với hệ thống ASYCUDA++ và việc cải cách toàn diện; và Thái Lan với việc áp dụng hệ thống trao đổi dữ liệu điện tử theo chuẩn EDIFACT từ năm 1996, cho thấy sự đa dạng và hiệu quả của các giải pháp hải quan điện tử trên thế giới.