TRÁCH NHIỆM HÌNH SỰ
VÀ HÌNH PHẠT
BÀI GIẢNG LUẬT HÌNH SỰ- NGUYỄN ĐÌNH SƠN
BÀI 4:
1 Trách nhiệm hình sự
1.1. Khái niệm và đặc điểm TNHS
Trách nhiệm hình sự là hậu quả pháp lý bất lợi của
việc thực hiện tội phạm và được thể hiện bằng việc áp
dung đối với người phạm một hoặc nhiều biện pháp
cưỡng chế của nhà nước do luật hình sự quy định
1.2. Cơ sở của trách nhiệm hình sự
♣ Khái niệm cơ sở của THNS
Cơ sở là: Cái làm nền tảng, trong quan hệ với những cái xây dựng
trên đó hoặc dựa trên đó mà tồn tại, phát triển (từ điển tiếng việt)
Cơ sở của trách nhiệm hình sự là căn cứ chung, có tính chất bắt
buộc và do luật hình sự quy định mà chỉ có và phải dựa vào đó các cơ
quan nhà nước có thẩm quyền mới có thể đặt ra vấn đề trách nhiệm
hình sự của người đã thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội
- Cơ sở của trách nhiệm hình sự là tiền đề duy nhất của trách
nhiệm hình sự một công dân.
- Cơ sở của trách nhiệm hình sự nhất thiết phải được quy
định cụ thể, rõ ràng trong luật hình sự của một quốc gia
- TNHS là hậu quả pháp lý bất lợi của việc thực hiện tội
phạm, TNHS chỉ phát sinh khi có sự việc phạm tội
-TNHS luôn được thực hiện trong phạm vi của quan hệ
pháp luật hình sự giữa Nhà nước và người phạm tội
- TNHS phải được xác định thông qua một
trình tự tố tụng do cơ quan THTT thực hiện
- TNHS phải được phản ánh trong một bản án có hiệu lực
pháp luật của tòa án
- TNHS chỉ mang tính chất cá nhân
Một số quan điểm về cơ sở của trách nhiệm hình sự
- Cơ sở của trách nhiệm hình sự là sự hiện diện của tất cả những dấu
hiệu do luật định về tội phạm (Đào Trí Úc)
-Cơ sở của trách nhiệm hình sự là hành vi của một người khi thỏa
mãn các dấu hiệu cấu thành tội phạm được quy định trong luật hình sự
(Đỗ Ngọc Quang)
- Cơ sở của trách nhiệm hình sự là tội phạm – hành vi nguy hiểm cho
xã hội chứa đựng các yếu tố cấu thành tội phạm (Trần Văn Độ)
Căn cứ Điều 2/BLHS 1999 sửa đổi bổ sung năm 2009:
"Chỉ người nào phạm một tội đã được Bộ luật hình sự
quy định mới phải chịu trách nhiệm hình sự”