TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÂY NGUYÊN
KHOA KHOA HỌC TỰ NHIÊN & CÔNG NGHỆ
BỘ MÔN SINH HỌC
BÀI GIẢNG
LÝ SINH
Đắk Lắk, 2019
TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÂY NGUYÊN
KHOA KHOA HỌC TỰ NHIÊN & CÔNG NGHỆ
BỘ MÔN SINH HỌC
BÀI GIẢNG
LÝ SINH
Biên soạn: Nguyễn Minh Trung
Đắk Lắk, 2019
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ........................................................................................................................................................ 1
1. MỤC TIÊU MÔN HỌC ....................................................................................................................... 1
2. MỘT SỐ KHÁI NIỆM ......................................................................................................................... 1
3. VAI TRÒ VẬT LÝ VÀ SINH HỌC TRONG LÝ SINH HỌC ......................................................... 2
4. VỊ TRÍ CỦA LÝ SINH HỌC TRONG NỀN KHOA HỌC KỸ THUẬT HIỆN ĐẠI ................................ 3
5. SỰ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN LÝ SINH HỌC .................................................................... 3
Chương 1. NHIỆT ĐỘNG HỌC HỆ SINH VẬT ....................................................................................... 7
1.1. NHIỆT ĐỘNG HỌC HỆ SINH VẬT VÀ HƯỚNG NGHIÊN CỨU ........................................... 7
1.2. MỘT SỐ KHÁI NIỆM VÀ ĐẠI LƯỢNG CƠ BẢN ..................................................................... 7
1.2.1. Hệ nhiệt động ............................................................................................................................. 7
1.2.2. Trạng thái ................................................................................................................................... 8
1.2.3. Quá trình .................................................................................................................................... 8
1.2.4. Năng lượng – Nội năng .............................................................................................................. 9
1.2.5. Công và nhiệt ............................................................................................................................. 9
1.3. ĐỊNH LUẬT I NHIỆT ĐỘNG HỌC HỆ SINH VẬT ................................................................. 10
1.3.1. Định luật I nhiệt động học ........................................................................................................ 10
1.3.2. Hiệu ứng nhiệt của phản ứng hóa học. Định luật Hess ............................................................ 11
1.3.3. Các dạng công và nhiệt trên cơ thể sống .................................................................................. 12
1.3.4. Áp dụng định luật I nhiệt động học vào hệ thống sống ............................................................ 14
1.3.5. Phương pháp nhiệt lượng kế gián tiếp ..................................................................................... 14
1.4. ĐỊNH LUẬT II NHIỆT ĐỘNG HỌC HỆ SINH VẬT ................................................................ 16
1.4.1. Quá trình thuận nghịch và quá trình bất thuận nghịch ............................................................. 16
1.4.2. Một vài thông số nhiệt động quan trọng .................................................................................. 16
1.4.3. Định luật II nhiệt động học ...................................................................................................... 19
1.4.4. Áp dụng định luật II nhiệt động học vào hệ thống sống .......................................................... 19
Chương 2. TÍNH THẤM CỦA TẾ BÀO VÀ MÔ .................................................................................... 24
2.1. PHÂN TỬ VÀ DUNG DỊCH TRONG CƠ THỂ SINH VẬT ..................................................... 24
2.1.1. Phân tử và ion trong cơ thể sinh vật ......................................................................................... 24
2.1.2. Dung dịch trong cơ thể sinh vật ............................................................................................... 25
2.2. CÁC HIỆN TƯỢNG VẬN CHUYỂN VẬT CHẤT CƠ BẢN TRONG CƠ THỂ SINH VẬT 26
2.2.1. Hiện tượng khuếch tán ............................................................................................................. 26
2.2.2. Hiện tượng thẩm thấu ............................................................................................................... 28
2.2.3. Hiện tượng lọc và siêu lọc ........................................................................................................ 31
2.3. MÀNG TẾ BÀO VÀ CÁC CON ĐƯỜNG THÂM NHẬP CỦA VẬT CHẤT VÀO TRONG
TẾ BÀO ....................................................................................................................................................... 32
2.3.1. Màng tế bào ................................................................................................................................ 32
2.3.2. Các con đường thâm nhập vật chất vào trong tế bào ............................................................. 35
2.4. ĐỘNG LỰC VÀ CƠ CHẾ VẬN CHUYỂN VẬT CHẤT QUA MÀNG .................................... 35
2.4.1. Vận chuyển thụ động ............................................................................................................... 35