TRƯỜNG ĐẠI HỌC PHẠM VĂN ĐỒNG<br />
KHOA KỸ THUẬT CÔNG NGHỆ<br />
----------***----------<br />
<br />
BÀI GIẢNG<br />
<br />
MÁY NÂNG CHUYỂN<br />
(Bậc Đại học ngành Công nghệ kỹ thuật cơ khí)<br />
(Đào tạo tín chỉ: 02 tín chỉ)<br />
<br />
Biên soạn: Nguyễn Vĩnh Phối<br />
Nguyễn Văn Trúc<br />
<br />
Quảng Ngãi, 2016<br />
<br />
MỤC LỤC<br />
MỤC LỤC<br />
LỜI NÓI ĐẦU<br />
CHƢƠNG 1. ĐẠI CƢƠNG VỀ MÁY NÂNG CHUYỂN ................................ 1<br />
1.1. Các định nghĩa .............................................................................................. 1<br />
1.2. Các thông số của máy trục........................................................................... 2<br />
1.3. Chế độ làm việc của máy trục. .................................................................... 2<br />
Câu hỏi ôn tập chƣơng 1. .................................................................................... 6<br />
CHƢƠNG 2. CÁC CHI TIẾT VÀ BỘ PHẬN TRONG MÁY NÂNG ........... 7<br />
2.1. Các thép và các thiết bị cố định đầu cáp .................................................... 7<br />
2.2. Ròng rọc ...................................................................................................... 12<br />
2.3. Pa lăng cáp .................................................................................................. 15<br />
2.4. Tang quấn cáp ............................................................................................ 17<br />
2.5. Thiết bị mang tải......................................................................................... 21<br />
Câu hỏi ôn tập chƣơng 2 ................................................................................... 29<br />
CHƢƠNG 3. THIẾT BỊ DỪNG VÀ PHANH HÃM...................................... 30<br />
3.1. Giới thiệu chung ......................................................................................... 30<br />
3.2. Thiết bị dừng bánh cóc .............................................................................. 31<br />
3.3. Thiết bị phanh............................................................................................. 33<br />
3.4. Phanh có áp trục dọc trục .......................................................................... 40<br />
Câu hỏi ôn tập chƣơng 3 .................................................................................. 43<br />
CHƢƠNG 4. CÁC CƠ CẤU CỦA MÁY NÂNG CHUYỂN ......................... 44<br />
4.1. Cơ cấu nâng ................................................................................................ 44<br />
4.2. Cơ cấu di chuyển ........................................................................................ 50<br />
4.3. Cơ cấu thay đổi tầm với ............................................................................. 60<br />
4.4. Cơ cấu quay ................................................................................................ 62<br />
Câu hỏi ôn tập chƣơng 4. ................................................................................ 67<br />
CHƢƠNG 5. MỘT SỐ THIẾT BỊ NÂNG THÔNG DỤNG ......................... 68<br />
5.1. Các thiết bị nâng đơn giản ......................................................................... 68<br />
5.2. Cầu trục lăn ................................................................................................ 71<br />
5.3. Cổng trục ..................................................................................................... 73<br />
<br />
Câu hỏi ôn tập chƣơng 5. ................................................................................. 74<br />
CHƢƠNG 6. MÁY VẬN CHUYỂN LIÊN TỤC ........................................... 75<br />
6.1. Đại cƣơng .................................................................................................... 75<br />
6.2. Băng tải........................................................................................................ 76<br />
6.3. Xích tải......................................................................................................... 86<br />
6.4. Vít tải ........................................................................................................... 91<br />
TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................<br />
<br />
LỜI NÓI ĐẦU<br />
Khoa học phát triển và phát triển liên tục không ngừng, làm cho công cụ lao<br />
động dưới sự sáng tạo của con người ngày càng tinh gọn, hiện đại và hiệu quả, mang<br />
lại năng suất cao.<br />
Chính vì lẽ đó mà học phần Máy nâng chuyển (MNC) tính toán, nghiên cứu<br />
nâng, hạ, di chuyển các vật nặng, hay dây chuyền sản xuất để giải phóng sức lao động<br />
của con người.<br />
Học phần trang bị kiến thức cơ bản về quá trình nâng, hạ vật, kết cấu cơ bản của<br />
máy nâng, vận chuyển. Những kiến thức cơ bản của các máy cần trục dùng trong xây<br />
dựng công trình, cầu cảng và trong sản xuất công – nông nghiệp.<br />
Rèn luyện kỹ năng tính toán, thiết kế cho sinh viên đối với các chi tiết cơ cấu<br />
điển hình dùng trong máy nâng chuyển.<br />
Nội dung học phần được viết dựa vào đề cương chi tiết của khoa đã được phê<br />
duyệt. Học phần gồm 6 chương nêu lên các nội dung cơ bản giới thiệu tổng quan về<br />
máy nâng chuyển và các thông số cơ bản của chúng cũng như các chế độ làm việc của<br />
máy trục. Cung cấp cho sinh viên những kiến thức cơ bản về các bộ phận trong máy<br />
nâng: cáp thép, ròng rọc, palăng cáp, tang, các bộ phận trong máy nâng….và các thiết<br />
bị dừng và phanh: thiết bị dùng bánh cóc, các loại phanh đai, phanh điện từ…<br />
Nội dung học phần MNC được trình bày một số thiết bị nâng thông dụng: các<br />
loại kích, cầu trục, cổng trục…và một số máy vận chuyển liên tục.<br />
Quá trình biên soạn không tránh những thiếu sót, mong nhận được sự góp ý của<br />
bạn đọc và đồng nghiệp xin trân trọng cám ơn!<br />
Mọi góp ý xin gởi về:<br />
Nguyễn Vĩnh Phối - Khoa kỹ thuật công nghệ - Trường ĐH Phạm Văn Đồng TP Quảng Ngãi.<br />
E-mail: nvphoi@pdu.edu.vn<br />
Nguyễn Văn Trúc – Khoa kỹ thuật công nghệ - Trường ĐH Phạm Văn Đồng TP<br />
Quảng Ngãi.<br />
E-mail: nvtruc@pdu.edu.vn<br />
<br />
Chương 1<br />
<br />
Chƣơng 1. ĐẠI CƢƠNG VỀ MÁY NÂNG CHUYỂN<br />
Mục tiêu : Trang bị những kiến thức cơ bản về máy nâng chuyển, thông số làm việc của<br />
máy trục.<br />
1.1 CÁC ĐỊNH NGHĨA<br />
Máy nâng chuyển là thiết bị cơ khí, giúp cho quá trình nâng chuyển các vật nặng<br />
một cách dễ dàng và hiệu quả, nhằm nâng cao năng suất lao động, giảm bớt sức lao động<br />
của con người.<br />
Máy nâng (còn gọi là máy trục): Đây là loại thiết bị mà quá trình làm việc lặp lại<br />
có chu kỳ. Một chu kỳ công tác bao gồm thời gian có tải và thời gian chạy không.<br />
Với máy nâng người ta còn phân biệt:<br />
- Máy nâng đơn giản: Chỉ có một chuyển động công tác là nâng và hạ vật. Ví dụ các<br />
loại kích, tời, palăng xích, vận thăng xây dựng...<br />
- Máy trục dạng cầu: Cầu trục, cổng trục. ở các loại thiết bị này, ngoài chuyển động<br />
nâng hạ vật, còn có các chuyển động tịnh tiến ngang và dọc để di chuyển vật nâng đến vị<br />
trí yêu cầu.<br />
- Cần trục các loại: Quá trình di chuyển vật nâng được thực hiện nhờ cơ cấu quay<br />
cần hoặc thay đổi khẩu độ của cần.<br />
Máy vận chuyển liên tục: ở loại thiết bị này, vật liệu được vận chuyển theo từng<br />
dòng liên tục.<br />
Máy vận chuyển liên tục dùng để vận chuyển vật liệu rời vụn hoặc các vật liệu rời<br />
vụn đã được đóng gói… Máy vận chuyển liên tục thực hiện ở công đoạn trung gian nhằm<br />
chuyển tải các sản phẩm theo một quy trình công nghệ sản xuất nhất định đã được chọn<br />
trước. Máy có thể làm việc riêng lẻ, độc lập ở một công đoạn như chuyển cát sỏi cho máy<br />
trộn, chuyển than khai thác trong hầm lò… Máy vận chuyển liên tục đóng vai trò chủ đạo<br />
cơ giới hoá và tự động hoá trong các dây chuyền sản xuất hàng loạt như sản xuất xe máy,<br />
chế tạo cơ khí, nhà máy thực phẩm, đồ hộp đông lạnh, bao gói…<br />
Từ những đặc điểm của quá trình vận chuyển ta có các loại máy vận chuyển liên tục<br />
như:<br />
+ Băng tải cao su: băng chuyền lắc, băng chuyền rung, băng con lăn …<br />
+ Băng bản, vận chuyển thuỷ lực, cáp treo…<br />
+ Máng cào, vận chuyển khí nén, xích treo không gian…<br />
Máy nâng chuyển<br />
<br />
Trang 1<br />
<br />