10/2/2012
1
NGHIỆP VỤ NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG
CHƯƠNG IV
NGHIỆP VỤ THỊ TRƯỜNG MỞ
4.1.NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ THỊ TRƯỜNG MỞ
4.1.1.Khái niệm:
- Thị trường mở (Open Market) là một bộ phận của thị trường tiền tệ (Money
Market) là nơi diển ra các hoạt động giao dịch, trao đổi, mua bán ngắn hạn
các giấy tờ có giá giữa NHTW với NHTM, các TCTD, thông qua đó NHTW
tác động đến khối lượng tiền cung ứng để thực hiện mục tiêu của chính sách
tiền tệ trong từng thời kỳ;
- Nghiệp vụ thị trường mở (Open Market Operations) là nghiệp vụ của
NHTW để mua bán ngắn hạn các giấy tờ có giá với các NHTM, TCTD. Như
vậy nghiệp vụ thị trường mở vừa là nghiệp vụ của thị trường vừa là công cụ
của NHTW để thực thi chính sách tiền tệ có giá. Hoạt động không vì mục
đích lợi nhuận mà vì mục tiêu chính sách tiền tệ quốc, vì mục đích chung của
toàn bộ nền kinh tế.
NGHIỆP VỤ NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG
CHƯƠNG IV
NGHIỆP VỤ THỊ TRƯỜNG MỞ
4.1.NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ THỊ TRƯỜNG MỞ
4.1.2.Hàng hoá của thị trường mở:
-Tín phiếu kho bạc (Treasury Bonds);
-Tín phiếu NHTW (Central Bankl Bonds);
-Trái phiếu chính phủ (Government Bonds);
-Trái phiếu đô thi (Municipal Bonds)
-Chứng chỉ tiền gửi (Certificate of Deposit);
-Hối phiếu (Bill of Exchange);
Nhìn chung các hàng hoá giao dịch trên thị trường mở cần thoả mãn những
điều kiện cơ bản sau đây:
+ Được phát hành và lưu thông hợp pháp;
+ Được giao dịch mua bán chuyển nhượng;
+ Còn thời gian hiệu lực.
NGHIỆP VỤ NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG
CHƯƠNG IV
NGHIỆP VỤ THỊ TRƯỜNG MỞ
4.1.NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ THỊ TRƯỜNG MỞ
4.1.2.Hàng hoá của thị trường mở:
- Riêng tại VN, ngoài điều kiện trên, còn phải thoả mãn các điều kiện khách
như:
+ Các loại chứng từ có giá được giao dịch là những chứng từ có giá được
phát hành và thanh toán bằng VND;
+ Phải đăng ký chứng từ có giá giao dịch tại NHNN
+ Giấy tờ có giá mua bán hẳn phải có thời hạn tối đa 90 ngày và phải dài hơn
thời hạn mua bán (đối với mua bán có kỳ hạn)
- Điều kiện cá biệt đối với trái phiếu đầu tư do Quỹ hỗ trợ (nay là NH phát
triển) và trái phiếu chính quyền địa phương do UBND TP.HCM và Tp.Hà
Nội phát hành.
+ Là trái phiếu thuộc quyền sở hữu hợp pháp của các NHTM, TCTD, TCTD
phải chịu trách nhiệm thanh toán trong trường hợp trái phiếu bị rủi ro.
NGHIỆP VỤ NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG
CHƯƠNG IV
NGHIỆP VỤ THỊ TRƯỜNG MỞ
4.1.NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ THỊ TRƯỜNG MỞ
4.1.2.Hàng hoá của thị trường mở:
+ Các trái phiếu được bán trong trường hợp NHTW mua có kỳ hạn đồng thời
bị hạn chế khối lượng giao dịch trong 1 lần (tối đa 50% của giá trị giao dịch
tái cấp vốn)
+ Số tiền TCTD được nhận khi bán trái phiếu: tối đa bằng 80% (đối với TP
do NH phát triển phát hành) và tối đa 70% (đối với TP chính quyền địa
phương do UBND thành phố HCM và Hà Nội phát hành) giá trị trái phiếu
tại thời điểm định giá.
4.1.3./Các chủ thể tham gia thị trường:
-Thứ nhất, Ngân hàng Trung ương (NHTW)
NHTW vừa là người quản lý điều hành vừa là thành viên của thị trường:
+ Với tư cách là người tổ chức quản lý và điều hành hoạt động của thị
trường, NHTW soạn thảo , ban hành quy chế hoạt động của thị trường mở
10/2/2012
2
NGHIỆP VỤ NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG
CHƯƠNG IV
NGHIỆP VỤ THỊ TRƯỜNG MỞ
4.1.NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ THỊ TRƯỜNG MỞ
4.1.3./Các chủ thể tham gia thị trường:
-Thứ nhất, Ngân hàng Trung ương (NHTW)
NHTW vừa là người quản lý điều hành vừa là thành viên của thị trường:
tổ chức các hoạt động giao dịch, mua bán chứng từ có giá trên thị trường,
đảm bảo an toàn chính xác, đảm bảo quyền lợi cho thành viên.
+ Với tư cách là thành viên thị trường: NHTW tham gia các hoạt động giao
dịch mua bán với các thành viên còn lại trên thị trường. Tuy nhiên hoạt động
mua bán của NHTW trên thị trường không phải vì mục đích lợi nhuận mà vì
các mục tiêu chính sách tiền tệ quốc gia. Vì vậy NHTW hoàn toàn chủ động
thực hiện nghiệp vụ giao dịch của mình theo ý đồ của mình.
-Thứ hai, Ngân hàng Thương mại (NHTM)
-NHTM là chủ thể tham gia thường xuyên và chủ yếu của TTM và là khách
hàng chủ yếu của NHTW trong mua bán chứng từ có giá.
NGHIỆP VỤ NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG
CHƯƠNG IV
NGHIỆP VỤ THỊ TRƯỜNG MỞ
4.1.NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ THỊ TRƯỜNG MỞ
4.1.3./Các chủ thể tham gia thị trường:
-Thứ hai, Ngân hàng Thương mại (NHTM)
Khác với NHTW, NHTM hoạt động mua bán chứng từ có giá vì mục tiêu lợi
nhuận, từ đây giúp NHTW thực hiện được mục tiêu của mình
-Ngoài việc tham gia thị trường vì mục tiêu lợi nhuận việc tham gia thị
trường còn giúp NHTM điều hoà các mức dự trữ một cách hợp lý.
-Thứ ba, các định chế tài chính phi ngân hàng
Như công ty tài chính, công ty cho thuê tài chính, công ty bảo hiểm, công ty
chứng khoán, quỹ đầu tư,…vv. Những đối tượng này tham gia thị trường với
tư cách là những người đầu tư kinh doanh chứng từ có giá để tìm kiếm lợi
nhuận.
- Thứ tư, các đối tác khác: các tổng công ty, tập đoàn kinh tế,..
NGHIỆP VỤ NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG
CHƯƠNG IV
NGHIỆP VỤ THỊ TRƯỜNG MỞ
4.1.NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ THỊ TRƯỜNG MỞ
4.1.3./Các chủ thể tham gia thị trường:
Nhìn chung các đối tượng này phải thoả mãn các điều kiện sau:
+ Có tài khoản tiền gửi tại NHTW (tại sở giao dịch NHTW hoặc chi nhánh)
+ Có đủ phương tiện cần thiết để tham gia nghiệp vụ TTM (máy tính, máy
Fax, điện thoại kết nối Internet)
+ Có đăng ký tham gia nghiệp vụ TTM
4.2.CÁC NGHIỆP VỤ THỊ TRƯỜNG MỞ
4.2.1./giao dịch không kỳ hạn (mua hoặc bán đứt)
Nghiệp vụ giao dịch này được sử dụng khi yêu cầu điều chỉnh và tác động
đến lượng tiền cung ứng là rõ ràng và rứt khoát. Như vậy, giao dịch không
hoàn lại là việc NHTW mua, bán chứng từ có giá với các đối tác của mình
mà không có bất kỳ một cam kết nào về việc bán hoặc mua lại các chứng từ
đó.
NGHIỆP VỤ NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG
CHƯƠNG IV
NGHIỆP VỤ THỊ TRƯỜNG MỞ
4.2.CÁC NGHIỆP VỤ THỊ TRƯỜNG MỞ
4.2.1./giao dịch không kỳ hạn (mua hoặc bán đứt)
Giá cả mua, bán chứng từ có giá được xác định theo công thức sau:
100*365
(ngaøy) laïi coøn haïnThôøi xsuaát Laõi
1
GT
GMB
Trong ñoù:
GMB : laø giaù caû mua, baùn chöùng töø coù giaù.
GT : laø giaù trò khi ñaùo haïn cuûa chöùng töø coù giaù
Laõi suaát : laõi suaát thoáng nhaát, hoaëc laõi suaát rieâng leû (neáu ñaáu thaàu laõi
suaát).
Neáu ñaáu thaàu khoái löôïng thì aùp duïng laõi suaát coâng boá cuûa NHTW.
10/2/2012
3
NGHIỆP VỤ NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG
CHƯƠNG IV
NGHIỆP VỤ THỊ TRƯỜNG MỞ
4.2.CÁC NGHIỆP VỤ THỊ TRƯỜNG MỞ
4.2.2./Giao dịch có kỳ hạn (Giao dịch có hàon lại-REPO)
- Giao dịch có kỳ hạn là nghiệp vụ giao dịch mua, bán chứng từ có giá của
NHTW với các đối tác của mình, có kèm theo điều kiện là các bên giao dịch
sẽ bán hoặc mua lại các chứng từ có giá đã mua, bán trong một hợp đồng cụ
thể.
- Như vậy, việc Bán và phải Mua lại cũng như việc Mua và phải Bán lại là
cách mà các đối tác của thị trường ,ở phải tuân thủ khi được NHTW thông
báo , tức là phải giao dịch hai chiều. Bên bán chuyển giao quyền sở hữu
chứng từ có giá cho bên mua và nhận tiền từ bên mua. Sau đó, đến kỳ hạn đã
xác định bên bán mua lại chứng từ có giá đó bằng việc chuyển tiền thanh toán
để nhận lại các chứng từ có giá đã bán.
- Trong nghiệp vụ giao dịch kỳ hạn, các đối tác vừa đóng vai trò là người
mua, vừa là người bán. Như vậy giao dịch này mang tính chất hoán đổi SWAP
NGHIỆP VỤ NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG
CHƯƠNG IV
NGHIỆP VỤ THỊ TRƯỜNG MỞ
4.2.CÁC NGHIỆP VỤ THỊ TRƯỜNG MỞ
4.2.2./Giao dịch có kỳ hạn (Giao dịch có hàon lại-REPO)
Sơ đồ giao dịch có kỳ hạn: NHTW bán và mua lại
Chöùng töø coù giaù
NHTW baùn chöùng töø coù giaù
Tieàn
Ngaân haøng Trung öông
Giao dòch coù kyø haïn
(REPO)
Ngaân haøng Thöông maïi...
(caùc thaønh vieân thò tröôøng)
Tieàn
NHTW mua laïi chöùng töø coù giaù
Chöùng töø coù giaù
Sờ đồ giao dịch có kỳ hạn : NHTM bán và mua lại chứng từ có giá
Chöùng töø coù giaù
NHTM baùn chöùng töø coù giaù
Tieàn
Ngaân haøng Trung öông Giao dòch coù kyø haïn
(REPO)
Ngaân haøng Thöông maïi...
(thaønh vieân thò tröôøng)
T
ieàn
NHTM mua laïi chöùng töø coù giaù
Chöùng töø coù giaù
NGHIỆP VỤ NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG
CHƯƠNG IV
NGHIỆP VỤ THỊ TRƯỜNG MỞ
4.2.CÁC NGHIỆP VỤ THỊ TRƯỜNG MỞ
4.2.2./Giao dịch có kỳ hạn (Giao dịch có hàon lại-REPO)
Giá cả mua, bán chứng từ có giá được xác định như sau:
100 x 365
(ngaøy) laïi coøn löïc hieäu haïnThôøi xsuaát Laõi
1
GT
baùn)(Giaù
B
G
100 x 365
(ngaøy) baùn haïnThôøi xsuaát Laõi
G mua) (GiaùG BM 1x
10/2/2012
4
NGHIỆP VỤ NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG
CHƯƠNG IV
NGHIỆP VỤ THỊ TRƯỜNG MỞ
4.2.CÁC NGHIỆP VỤ THỊ TRƯỜNG MỞ
4.2.2./Giao dịch có kỳ hạn (Giao dịch có hàon lại-REPO)
Giá cả mua, bán chứng từ có giá được xác định như sau:
Trong ñoù:
GT : Giaù trò khi ñaùo haïn cuûa chöùng töø coù giaù
GB : Giaù baùn chöùng töø coù giaù
GM : Giaù mua laïi chöùng töø coù giaù
Laõi suaát : Laõi suaát thoáng nhaát hoaëc laõi suaát rieâng leû (neáu ñaáu
thaàu laõi suaát). Neáu ñaáu thaàu khoái löôïng thì aùp duïng laõi suaát coâng boá
cuûa NHTW.
NGHIỆP VỤ NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG
CHƯƠNG IV
NGHIỆP VỤ THỊ TRƯỜNG MỞ
4.3.CÁc PHƯƠNG THỨC ĐẤU THẦU TRÊN THỊ TRƯỜNG
- Tất cả các loại chứng từ có giá được giao dịch trên thị trường mở đều
được mua or bán theo phương thhức đấu thầu (Bid for contract), phương
thức này sẽ loại bỏ hoàn toàn các yếu tố chủ quan, một chiều trong giao
dịch tạo sự công bằng cho mọi đối tác tham gia thị trường đấu thầu sẽ tạo
điều kiện để thúc đẩy cạnh tranh hợp pháp và lạnh mạnh;
- Phương thức đấu thầu còn đòi hỏi các thành viên tham gia thị trường phải
tính toán, cân nhắc, phải phân tích, dự báo để đưa ra các quyết định trong
đấu thầu một cách đúng nhất và tốt nhất. Các thành viên sẽ thi thố tài năng
để điều chỉnh cơ cấu dự trữ và tìm kiếm lợi nhuận cao;
4.3.1. Đấu thầu khối lượng (Mass Tender):
Đấu thầu khối lượng là phương thức đấu cho phép người người giao dịch
(mua or bán) đăng ký khối lượng (giá trị) chứng từ có giá sẽ mua hoặc bán
(khối lượng dự thầu).
NGHIỆP VỤ NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG
CHƯƠNG IV
NGHIỆP VỤ THỊ TRƯỜNG MỞ
4.3.CÁc PHƯƠNG THỨC ĐẤU THẦU TRÊN THỊ TRƯỜNG
- 4.3.1. Đấu thầu khối lượng (Mass Tender):
Căn cứ khối lượng dự thầu, khối lượng chứng từ cần bán hoặc cần mua
trong từng đợt thông báo để NHTW xác định khối lượng trúng thầu cho
mỗi thành viên đấu thầu theo lãi suất đã được thông báo (Lãi suất cố định)
Nói cách khác: Đấu thầu khối lượng là việc xác định Khối lượng trúng
thầu của người giao dịch trên cơ sở khối lượng dự thầu của mỗi thành viên
và khối lượng chứng từ có giá cần mua, bán của NHTW.
Đặc điểm của đấu thầu khối lượng là:
+ NHTW sẽ vừa cố định (ấn định) khối chứng từ có giá cần bán, hoặc cần
mua, vừa ấn định lãi suất giao dịch;
+ Các thành viên nếu chấp nhận mức lãi suất cố định này thì đăng ký mua,
hoặc bán. Họ chỉ được đấu thầu với khối lượng dự thầu không được vuợt
quá khối lượng thông báo
NGHIỆP VỤ NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG
CHƯƠNG IV
NGHIỆP VỤ THỊ TRƯỜNG MỞ
4.3.CÁc PHƯƠNG THỨC ĐẤU THẦU TRÊN THỊ TRƯỜNG
- 4.3.1. Đấu thầu khối lượng (Mass Tender):
Đặc điểm của đấu thầu khối lượng là:
+ Khối lượng trúng thầu của mỗi thành viên dự thầu sẽ được phân bổ theo
02 trường hợp sau:
-Thứ nhất,Nếu tổng khối lượng dự thầu nhỏ hơn hoặc bằng khối lượng
thông báo, thì khối lượng trúng thầu của mỗi thành viên chính là khối
lượng dự thầu;
-Thứ hai,Nếu tổng khối lượng dự thầu lớn hơn khối lượng thông báo thì
khối lượng trúng thầu của mỗi thành viên sẽ được phân bổ theo tỷ lệ giữa
khối lượng thông báo và khối lượng dự thông:
Khối lượng trúng thầu = (Khối lượng dự thầu) x (Tổng khối lượng thông
báo/Tổng khối lượng dự thầu)
10/2/2012
5
NGHIỆP VỤ NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG
CHƯƠNG IV
NGHIỆP VỤ THỊ TRƯỜNG MỞ
4.3.CÁc PHƯƠNG THỨC ĐẤU THẦU TRÊN THỊ TRƯỜNG
- 4.3.1. Đấu thầu khối lượng (Mass Tender):
Đặc điểm của đấu thầu khối lượng là:
Đấu thầu khối lượng không có tính cạnh tranh vì NH khi đã tham gia đấu
thầu thì chắc chắn sẽ được mua, hoặc bán với một khối lượng trúng thầu
được phân bổ. Vì vậy phương pháp đấu thầu ít được sử dụng. Phương pháp
này chỉ được sử dụng khi NHTW xác định mục tiêu cung ứng tiền trong
một thời gian ổn định.
4.3.2. Đấu thầu Lãi suất (Interrest Rate Tender):
Đấu thầu lãi suất là phương thức đấu thầu cho phép người giao dịch (người
mua or bán) được quyền đưa ra các mức lãi suất với các khối lượng tương
ứng để đăng ký bán hoặc mua chứng từ có giá theo thông báo của NHTW
NGHIỆP VỤ NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG
CHƯƠNG IV
NGHIỆP VỤ THỊ TRƯỜNG MỞ
4.3.CÁc PHƯƠNG THỨC ĐẤU THẦU TRÊN THỊ TRƯỜNG
- 4.3.2. Đấu thầu Lãi suất (Interrest Rate Tender):
Căn cứ vào đó, sẽ xác định khối lượng trúng thầu với lãi suất với trúng
thầu được chọn sao cho với lãi suất đó sẽ đảm bảo khối lượng giao dịch
mua bán theo yêu cầu của NHTW. Nghĩa là:
+ NHTW bán giấy tờ có giá mà NHTM nào đặt mua chứng từ có giá của
NHTW với giá cao nhất tức là lãi suất đặt thầu thấp nhất thì NHTM đó sẽ
trúng thầu;
+NHTW mua chứng từ có giá mà NHTM nào đặt bán với giá thấp nhất tức
là lãi suất đặt thầu cao nhất thì NHTM đó sẽ trúng thầu.
=> Đó là nguyên tắc chung của đấu thầu lãi suất, tuy nhiên các NHTM
không thể cứ mua với giá cao hay bán với giá thấp bao nhiêu cũng được
mà phải cân nhắc, tính toán sao cho có lợi nhất.
NGHIỆP VỤ NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG
CHƯƠNG IV
NGHIỆP VỤ THỊ TRƯỜNG MỞ
4.3.CÁc PHƯƠNG THỨC ĐẤU THẦU TRÊN THỊ TRƯỜNG
- 4.3.2. Đấu thầu Lãi suất (Interrest Rate Tender):
Do đấu thầu lãi suất là phương thức đấu thầu có tính cạnh tranh mãnh liệt
nên các NHTM chỉ cần đưa ra mức lãi suất đấu thầu không hợp lý thì các
NHTM sẽ bỏ lỡ cơ hội kinh doanh hoặc sẽ bị thua lỗ, đây là cuộc chơi trí
tuệ và đầy thử thách.
-Trong đấu thầu lãi suất, cần phân biệt 02 trường hợp:
+ Trường hợp 1: Đấu thầu lãi suất khi NHTW bán chứng từ có giá
Trong trường hợp này các NHTM, TCTD, sẽ đấu thầu lãi suất để mua
chứng từ có giá của NHTW, theo nguyên tắc đối tác nào đặt mua với giá
cao tức lãi suất thấp thì đối tác đó sẽ trúng thầu. Tuy nhiên, do có nhiều
mức lãi suất đặt thầu giống nhau nên cần xác định mức lãi suất trúng thầu
chung cho mọi đối tác.
NGHIỆP VỤ NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG
CHƯƠNG IV
NGHIỆP VỤ THỊ TRƯỜNG MỞ
4.3.CÁc PHƯƠNG THỨC ĐẤU THẦU TRÊN THỊ TRƯỜNG
- 4.3.2. Đấu thầu Lãi suất (Interrest Rate Tender):
+ Trường hợp 1: Đấu thầu lãi suất khi NHTW bán chứng từ có giá
-Trong trường hợp này lãi suất trúng thầu là lãi suất cao nhất mà với mức
lãi suất đó sẽ đạt được khối lượng chứng từ có giá NHTW cần bán. Các
mức lãi suất đặt thầu nhỏ hơn hoặc bằng lãi suất trúng thầu đều được đáp
ứng
-Như vậy, khối lượng trúng thầu của các đối tác là khối lượng của các mức
dự thầu có lãi suất bằng hoặc nhỏ lãi suất trúng thầu.
Lãi suất trúng thầu riêng rẻ ≤ Lãi suất trúng thầu
Ví dụ: Giáo trình