Bài giảng môn Tài chính tiền tệ: Chương 7 - Trường ĐH Tài nguyên và Môi trường Hà Nội

Trong bối cảnh nền kinh tế hiện đại, vai trò của Ngân hàng Trung ương (NHTW) và Chính sách tiền tệ (CSTT) là vô cùng then chốt, không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến sự ổn định vĩ mô mà còn định hình quỹ đạo tăng trưởng kinh tế bền vững. Sự hiểu biết sâu sắc về cách thức các định chế này vận hành và các công cụ họ sử dụng là cần thiết để đánh giá hiệu quả của chính sách kinh tế. Tài liệu này cung cấp cái nhìn tổng quan về khái niệm, chức năng, vai trò của NHTW và những mục tiêu cốt lõi mà chính sách tiền tệ hướng tới, từ đó nhấn mạnh tầm quan trọng của chúng trong việc duy trì ổn định tiền tệ và thúc đẩy sự phát triển.

Sinh viên các ngành kinh tế, tài chính, ngân hàng; giảng viên và các nhà nghiên cứu; chuyên gia trong lĩnh vực tài chính và ngân hàng; những ai quan tâm đến các chính sách kinh tế vĩ mô và vận hành của hệ thống ngân hàng.

Tài liệu này trình bày chi tiết về Ngân hàng Trung ương (NHTW) và Chính sách tiền tệ (CSTT), khởi đầu bằng việc định nghĩa NHTW là một định chế nhà nước quản lý tiền tệ, tín dụng và ngân hàng, có độc quyền phát hành tiền tệ và vai trò chủ chốt trong việc ổn định giá trị đồng tiền. Các chức năng chính của NHTW bao gồm độc quyền phát hành tiền, quản lý tài khoản các ngân hàng thương mại, thực hiện thanh toán không dùng tiền mặt, quản lý nhà nước đối với hệ thống ngân hàng, và xây dựng chính sách tiền tệ quốc gia. Đồng thời, NHTW đóng vai trò điều tiết khối lượng tiền trong lưu thông để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, ổn định sức mua của đồng tiền quốc gia và điều chỉnh hoạt động hệ thống ngân hàng.

Phần tiếp theo tập trung vào Chính sách tiền tệ, định nghĩa đây là một chính sách vĩ mô mà NHTW sử dụng để kiểm soát và điều tiết khối lượng tiền cung ứng nhằm đạt được các mục tiêu kinh tế xã hội. Hai loại chính sách tiền tệ cơ bản được phân tích là chính sách tiền tệ mở rộng (tăng cung tiền để kích thích đầu tư và sản xuất) và chính sách tiền tệ thắt chặt (giảm cung tiền để kiềm chế lạm phát hoặc phát triển quá nóng). Các mục tiêu của chính sách tiền tệ được phân loại thành ba cấp độ: mục tiêu cao nhất (ổn định tiền tệ, tăng trưởng kinh tế, giải quyết việc làm), mục tiêu trung gian (như khối lượng tiền cung ứng hoặc lãi suất thị trường, phải đo lường được và kiểm soát được) và mục tiêu hoạt động. Qua đó, tài liệu cung cấp một cái nhìn toàn diện về cơ chế và mục đích của các công cụ điều hành kinh tế vĩ mô quan trọng này.