§¹i häc quèc gia Hµ Néi
khoa s− ph¹m
Bµi gi¶ng
qu¶n lý hμnh chÝnh nhμ n−íc
vÒ gi¸o dôc vμ ®μo t¹o
PhÇn II
(Chư¬ng tr×nh dïng cho SV khoa SP, §HQG HN)
PGS-TS §Æng xu©n h¶i - ®µo phó qu¶ng
Hµ Néi 2007
http://www.ebook.edu.vn
2
qu¶n lý hμnh chÝnh NN vÒ GD & §t.
PGS-TS. ®Æng Xu©n H¶i, §μo phó qu¶ng
- 04. 8645903; o989 54 54 29
Ch−¬ng I
mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ Nhμ n−íc, qu¶n lý hμnh
chÝnh nhμ n−íc vμ c«ng vô, c«ng chøc
A. LÝ luËn chung vÒ nhµ n−íc, Nhµ n−íc CHXHCN ViÖt Nam
1. Nguån gèc cña nhµ n−íc
Nhµ n−íc lµ mét hiÖn t−îng c¬ b¶n, phøc t¹p cña mäi x· héi cã giai cÊp, lµ t¸c nh©n
biÕn ®æi cña x· héi vµ ph¸t triÓn kinh tÕ. ChÝnh v× thÕ c¸c nhµ t− t−ëng ®· tiÕp cËn vµ ®−a
ra nh÷ng lý gi¶i kh¸c nhau vÒ nguån gèc ph¸t sinh ra nhµ n−íc.
ThuyÕt thÇn häc cho r»ng Th−îng ®Õ lµ ng−êi s¾p ®Æt trËt tù x· héi. Nhµ n−íc
còng vËy, ®Òu do Th−îng ®Õ s¸ng t¹o ra ®Ó b¶o vÖ trËt tù chung, hä coi Th−îng ®Õ lµ lùc
l−îng siªu nhiªn, quyÒn lùc nhµ n−íc lµ vÜnh cöu. Sù phôc tïng quyÒn lùc nhµ n−íc lµ
cÇn thiÕt vµ tÊt yÕu.
ThuyÕt gia tr−ëng cho r»ng nhµ n−íc lµ kÕt qu¶ cña sù ph¸t triÓn lÞch sö gia ®×nh, lµ
h×nh thøc tæ chøc tù nhiªn cña cuéc sèng con ng−êi, nhµ n−íc cã trong mäi x· héi vµ
quyÒn lùc nhµ n−íc vÒ c¬ b¶n gièng nh− quyÒn cña ng−êi ®øng ®Çu gia ®×nh.
ThuyÕt khÕ −íc x∙ héi cho r»ng sù ra ®êi cña nhµ n−íc lµ s¶n phÈm cña 1 khÕ −íc
gi÷a nh÷ng con ng−êi sèng trong tr¹ng th¸i tù nhiªn kh«ng cã nhµ n−íc. Nh©n d©n cã thÓ
lËt ®æ nhµ n−íc vµ nh÷ng ng−êi ®¹i diÖn, nÕu nh− hä vi ph¹m hîp ®ång.
ThuyÕt b¹o lùc cho r»ng nhµ n−íc xuÊt hiÖn trùc tiÕp tõ sù sö dông b¹o lùc cña thÞ
téc nµy ®èi víi thÞ téc kh¸c, mµ kÕt qu¶ lµ thÞ téc chiÕn th¾ng “nghÜ ra” 1 tæ chøc ®Æc biÖt
(nhµ n−íc) ®Ó n« dÞch kÎ chiÕn b¹i.
C¸c nhµ kinh ®IÓn cña chñ nghÜa M¸c-Lª nin ®· chØ ra r»ng: Nhµ n−íc kh«ng
ph¶i lµ 1 hiÖn t−îng vÜnh cöu, bÊt biÕn, mµ nhµ n−íc lµ 1 ph¹m trï lÞch sö, cã qu¸ tr×nh
ph¸t sinh, ph¸t triÓn vµ tiªu vong.
LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn x· héi loµi ng−êi ®· chøng tá r»ng: x· héi loµi
ng−êi ®· cã mét thêi kú dµi kh«ng cã nhµ n−íc. §ã lµ thêi kú lÞch sö kÐo dµi hµng triÖu
n¨m cña chÕ ®é c«ng x· nguyªn thuû.
Trong chÕ ®é ®ã, quyÒn lùc x· héi ®−îc g¾n víi mét hÖ thèng qu¶n lý gi¶n ®¬n: Héi
®ång thÞ téc. §ã lµ 1 h×nh thøc tæ chøc quyÒn lùc cao nhÊt cña thÞ téc gåm nh÷ng ng−êi
cao tuæi cã uy tÝn trong céng ®ång, héi ®ång ®ã quyÕt ®Þnh tÊt c¶ nh÷ng vÊn ®Ò quan
träng cña thÞ téc nh−: Tæ chøc lao ®éng s¶n xuÊt; TiÕn hµnh chiÕn tranh; Gi¶i quyÕt c¸c
tranh chÊp néi bé...
Nh÷ng quyÕt ®Þnh cña héi ®ång thÞ téc thÓ hiÖn ý chÝ chung cña tÊt c¶ mäi thµnh
viªn vµ cã tÝnh b¾t buéc chung ®èi víi tÊt c¶ mäi ng−êi. MÆc dï trong thÞ téc ch−a cã c¸c
tæ chøc c−ìng chÕ viÖc thi hµnh c¸c quyÕt ®Þnh ®ã, nh−ng quyÒn lùc x· héi cã hiÖu lùc rÊt
cao vµ ®· thÓ hiÖn tÝnh c−ìng chÕ m¹nh mÏ.
Nh− vËy, trong x· héi céng s¶n nguyªn thuû ch−a cã nhµ n−íc, ph¸p luËt. Nh−ng ®·
tån t¹i nh÷ng qui ph¹m x· héi nh−: ®¹o ®øc, tËp qu¸n, t«n gi¸o... ®Ó ®iÒu chØnh c¸c quan
hÖ cña c¸c thµnh viªn trong x· héi. C¸c qui ph¹m x· héi trªn thÓ hiÖn ý chÝ chung cña
http://www.ebook.edu.vn
3
mäi thµnh viªn trong x· héi vµ ®−îc tÊt c¶ tu©n theo mét c¸ch ®· tù gi¸c. ViÖc tù gi¸c
tu©n theo c¸c qui t¾c nµy ®· trë thµnh thãi quen, tËp qu¸n cña c¸c céng ®ång. Nã ®−îc
®¶m b¶o thùc hiÖn b»ng søc m¹nh cña cña Héi ®ång thÞ téc.
LÞch sö x· héi nguyªn thuû ®· tr¶i qua 3 giai ®o¹n ph©n c«ng lao ®éng x· héi. Sù
ph©n c«ng lao ®éng x· héi ®· ®Èy nhanh qu¸ tr×nh ph©n ho¸ x· héi, lµm cho sù ph©n biÖt
giµu - nghÌo, m©u thuÉn giai cÊp ngµy cµng ph¸t triÓn. Sù ph¸t triÓn cña nh÷ng yÕu tè ®ã
®· lµm ®¶o lén ®êi sèng thÞ téc, tæ chøc Héi ®ång thÞ téc trë nªn bÊt lùc, kh«ng thÓ gi¶i
quyÕt næi nh÷ng m©u thuÉn, xung ®ét giai cÊp. §Ó ®iÒu hµnh, qu¶n lý mét x· héi míi,
mét x· héi chøa ®Çy nh÷ng m©u thuÉn, xung ®ét quyÒn lîi cña c¸c giai cÊp, tÊt yÕu ph¶i
cã mét tæ chøc quyÒn lùc míi ®Ó ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ x· héi, ®iÒu hoµ c¸c xung ®ét
giai cÊp, ®ã lµ nhµ n−íc.
Nhµ n−íc chØ ra ®êi khi nÒn s¶n xuÊt, nÒn v¨n minh x· héi ph¸t triÓn ®Õn mét tr×nh
®é nhÊt ®Þnh, cïng víi sù ph¸t triÓn ®ã lµ sù xuÊt hiÖn chÕ ®é t− h÷u vµ ph©n chia x· héi
thµnh giai cÊp, m©u thuÉn giai cÊp kh«ng thÓ tù ®iÒu hoµ ®−îc, ®ã lµ nh÷ng nguyªn nh©n
chñ yÕu ®Ó xuÊt hiÖn nhµ n−íc.
2. B¶n chÊt cña nhµ n−íc
- Nhµ n−íc mang tÝnh giai cÊp:
C.Marx - Ph.Engen ®· kh¼ng ®Þnh:“Nhµ n−íc thùc chÊt lµ b¹o lùc cã tæ chøc cña mét
giai cÊp ®Ó ®µn ¸p nh÷ng giai cÊp kh¸c”(1).
V.I. Lªnin còng ®· chØ râ: “Nhµ n−íc d−íi chÕ ®é t− b¶n chñ nghÜa, nhµ n−íc theo ®óng
nghÜa cña nã, lµ mét bé m¸y trÊn ¸p ®Æc biÖt cña giai cÊp nµy ®èi víi mét giai cÊp kh¸c, h¬n
n÷a l¹i lµ cña thiÓu sè ®èi víi ®a sè”.(2)
Trong x· héi bãc lét, bé m¸y nµy chñ yÕu lµ nh»m ®¶m b¶o vµ b¶o vÖ lîi Ých cña
giai cÊp thèng trÞ chiÕm ®¹i ®a sè quyÒn së h÷u t− nh©n vÒ t− liÖu s¶n xuÊt.
Trong x· héi XHCN, nhµ n−íc b¶o vÖ lîi Ých cña nh©n d©n lao ®éng theo ®óng ph¸p
luËt cña nhµ n−íc XHCN.
BÊt cø nhµ n−íc cña giai cÊp nµo còng lµ mét tæ chøc quyÒn lùc chÝnh trÞ ®¹i biÓu
cho lîi Ých cña giai cÊp Êy. §Ó thùc hiÖn ®−îc vai trß lµ c«ng cô cña mét giai cÊp, th× bé
m¸y nhµ n−íc ph¶i thÓ hiÖn chøc n¨ng võa trÊn ¸p sù ph¶n kh¸ng cña giai cÊp bÞ trÞ, võa
thùc thi chøc n¨ng qu¶n lý trªn c¸c lÜnh vùc kinh tÕ- x· héi. Nh− vËy, nhµ n−íc mang
tÝnh giai cÊp.
- Nhµ n−íc có vai trò XH:
Bªn c¹nh tÝnh giai cÊp, nhµ n−íc cßn cã vai trß x· héi:
Nhµ n−íc thùc thi chøc n¨ng qu¶n lý trªn hÇu hÕt c¸c lÜnh vùc ®êi sèng x· héi, duy
tr× trËt tù, kØ c−¬ng trong XH vµ phôc vô nh÷ng nhu cÇu thiÕt yÕu cña ®êi sèng céng
®ång. Ngoµi ra, b»ng søc m¹nh cña quyÒn lùc chÝnh trÞ vµ søc m¹nh cña bé m¸y, tµi
chÝnh...nhµ n−íc cßn gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò ®ét xuÊt mµ tõng c«ng d©n, tõng céng ®ång
nhá kh«ng tù gi¶i quyÕt ®−îc
3. §Æc tr−ng (dÊu hiÖu c¬ b¶n) cña nhµ n−íc
a. Nhµ n−íc thiÕt lËp quyÒn lùc c«ng céng ®Æc biÖt, mét hÖ thèng c¸c c¬ quan
nhµ n−íc quyÒn lùc chuyªn nghiÖp, mang tÝnh c−ìng chÕ ®èi víi mäi thµnh viªn trong x·
(1) C.Marx - Ph.Engen. TuyÓn tËp, tËp 1, Nhµ xuÊt b¶n Sù thËt - Hµ Néi, 1980, tr.563.
(2) V.I. Lªnin, Toµn tËp, TËp 33, Nhµ xuÊt b¶n TB, M. 1976, tr. 110.
Nhµ n−íc lµ 1 tæ chøc quyÒn lùc chÝnh trÞ, mét bé m¸y ®Æc biÖt t¸ch ra
khái x∙ héi ®Ó thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng qu¶n lý nhµ n−íc vÒ ®èi néi vµ ®èi
ngo¹i, nh»m b¶o vÖ lîi Ých cña giai cÊp thèng trÞ, duy tr× sù æn ®Þnh vÒ kinh tÕ -
x∙ héi vµ b¶o vÖ quyÒn lîi cña giai cÊp thèng trÞ.
http://www.ebook.edu.vn
4
héi. QuyÒn lùc ®ã mang tÝnh chÝnh trÞ chø kh«ng hoµ nhËp vµo d©n c−; nã bao gåm bé
m¸y qu¶n lý nhµ n−íc, trong ®ã cã nh÷ng thiÕt chÕ nh−: qu©n ®éi, c¶nh s¸t, nhµ tï... ®Ó
thùc hiÖn nh÷ng chøc n¨ng cña nhµ n−íc: qu¶n lý, c−ìng chÕ, trÊn ¸p. Nh− vËy, tæ chøc
quyÒn lùc c«ng céng ®Æc biÖt nµy ®· t¸ch khái x· héi, mang tÝnh giai cÊp s©u s¾c vµ phôc
vô chñ yÕu cho lîi Ých cña giai cÊp thèng trÞ.
QuyÒn lùc nhµ n−íc thÓ hiÖn ë søc m¹nh c−ìng chÕ th«ng qua viÖc sö dông nh÷ng
ph−¬ng ph¸p ®Æc biÖt, ph−¬ng ph¸p c−ìng chÕ nhµ n−íc, víi nh÷ng c«ng cô ®Æc biÖt lµ
ph¸p luËt, bé m¸y nhµ n−íc... nh»m gi¶i quyÕt nh÷ng c«ng viÖc ®èi néi, ®èi ngo¹i vµ t¹o
nªn sù tËp trung, thèng nhÊt søc m¹nh quyÒn lùc vµo trong tay nhµ n−íc.
b. Nhµ n−íc lµ bé m¸y qu¶n lý, c−ìng chÕ d©n c− theo ®Þa bµn l∙nh thæ nhÊt
®Þnh. §ã chÝnh lµ ®iÓm xuÊt ph¸t vµ giíi h¹n ®Ó thùc hiÖn c¸c quyÒn, nghÜa vô cña nhµ
n−íc víi c«ng d©n.
c. Nhµ n−íc qui ®Þnh vµ thùc hiÖn viÖc thu c¸c lo¹i thuÕ d−íi c¸c h×nh thøc b¾t
buéc ®Ó cã nguån vËt chÊt (tµi chÝnh) chi phÝ cho bé m¸y nhµ n−íc vµ c¸c ho¹t ®éng
qu¶n lý nhµ n−íc.
d. Nhµ n−íc ban hµnh ph¸p luËt cã tÝnh chÊt b¾t buéc chung ®èi víi mäi tæ
chøc, mäi thµnh viªn trong x∙ héi. Nhµ n−íc qu¶n lý x· héi b»ng ph¸p luËt vµ b»ng c¸c
biÖn ph¸p kh¸c nh»m ®¹t ®−îc môc ®Ých ®· ®Æt ra.
®. Nhµ n−íc cã chñ quyÒn quèc gia: chñ quyÒn quèc gia thÓ hiÖn quyÒn ®éc lËp
tù quyÕt cña nhµ n−íc vÒ nh÷ng chÝnh s¸ch ®èi néi vµ ®èi ngo¹i kh«ng phô thuéc vµo
c¸c thÕ lùc bªn ngoµi.
4. C¸c chøc n¨ng cña nhµ n−íc vµ c¸c kiÓu tæ chøc nhµ n−íc
a. C¸c chøc n¨ng cña nhµ n−íc.
Chøc n¨ng cña nhµ n−íc ®−îc thÓ hiÖn th«ng qua nh÷ng ph−¬ng diÖn ho¹t ®éng c¬
b¶n cña nhµ n−íc, ph¶n ¸nh b¶n chÊt nhµ n−íc vµ nh»m thùc hiÖn c¸c môc ®Ých, nhiÖm
vô cña nhµ n−íc.
Nh− vËy, chøc n¨ng cña nhµ n−íc ®−îc quy ®Þnh xuÊt ph¸t tõ b¶n chÊt nhµ n−íc, do
c¬ së kinh tÕ vµ kÕt cÊu giai cÊp cña x· héi quyÕt ®Þnh; nã bao gåm hai chøc n¨ng chñ yÕu
lµ chøc n¨ng ®èi néi vµ chøc n¨ng ®èi ngo¹i.
+ Chøc n¨ng ®èi néi thÓ hiÖn vai trß cña nhµ n−íc trong ph¹m vi qu¶n lý quèc gia.
+ Chøc n¨ng ®èi ngo¹i ph¶n ¸nh mèi quan hÖ cña nhµ n−íc víi c¸c quèc gia, c¸c d©n téc
kh¸c.
C¶ hai chøc n¨ng nµy cã mèi quan hÖ mËt thiÕt hç trî cho nhau, thóc ®Èy nhau,
h−íng chñ thÓ ®Õn môc ®Ých cña nhµ n−íc. Nhµ n−íc thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng cña m×nh
d−íi c¸c ho¹t ®éng c¬ b¶n: ho¹t ®éng lËp ph¸p; ho¹t ®éng hµnh ph¸p; ho¹t ®éng t− ph¸p.
b. C¸c kiÓu tæ chøc nhµ n−íc trong lÞch sö
KiÓu tæ chøc nhµ n−íc lµ tæng thÓ c¸c dÊu hiÖu c¬ b¶n, ®Æc thï cña nhµ n−íc, thÓ
hiÖn b¶n chÊt giai cÊp vµ c¸c ®iÒu kiÖn tån t¹i vµ ph¸t triÓn nhµ n−íc trong mét h×nh th¸i
kinh tÕ - x· héi nhÊt ®Þnh. Do ®ã, mçi quan hÖ s¶n xuÊt sÏ cã mét kiÓu nhµ n−íc t−¬ng
øng; x· héi loµi ng−êi ®· tån t¹i c¸c h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi nhÊt ®Þnh; thÝch øng víi nã
lµ c¸c kiÓu nhµ n−íc:
* KiÓu nhµ n−íc chñ n«.
* KiÓu nhµ n−íc phong kiÕn.
* KiÓu nhµ n−íc t− s¶n.
* KiÓu nhµ n−íc x∙ héi chñ nghÜa.
Ba kiÓu nhµ n−íc ®Çu tiªn dùa trªn c¬ së chÕ ®é chiÕm h÷u t− nh©n vÒ t− liÖu s¶n
xuÊt, b¶o vÖ chÕ ®é t− h÷u, b¶o vÖ quyÒn lîi cña giai cÊp thèng trÞ.
KiÓu nhµ n−íc x· héi chñ nghÜa lµ mét kiÓu nhµ n−íc míi, cã nhiÖm vô b¶o vÖ chÕ ®é
së h÷u toµn d©n vµ c¸c h×nh thøc së h÷u hîp hiÕn, hîp ph¸p kh¸c; x©y dùng nÒn d©n chñ x·
héi chñ nghÜa vµ nÒn kinh tÕ míi theo ®Þnh h−íng x· héi chñ nghÜa.
http://www.ebook.edu.vn
5
6. H×nh thøc nhµ n−íc
H×nh thøc nhµ n−íc lµ c¸ch thøc tæ chøc quyÒn lùc nhµ n−íc vµ nh÷ng ph−¬ng ph¸p
®Ó thùc hiÖn quyÒn lùc nhµ n−íc cña giai cÊp thèng trÞ. H×nh thøc nhµ n−íc bao gåm ba
bé phËn: H×nh thøc chÝnh thÓ, h×nh thøc cÊu tróc nhµ n−íc vµ chÕ ®é chÝnh trÞ.
- H×nh thøc chÝnh thÓ: lµ c¸ch thøc tæ chøc vµ tr×nh tù thµnh lËp ra c¸c c¬ quan
quyÒn lùc nhµ n−íc tèi cao, c¬ cÊu vµ tr×nh tù h×nh thµnh c¸c c¬ quan nhµ n−íc ®ã, mèi
quan hÖ qua l¹i cña c¬ quan nhµ n−íc víi nhau vµ víi nh©n d©n còng nh− møc ®é tham
gia cña d©n vµo qu¸ tr×nh h×nh thµnh c¸c c¬ quan ®ã. H×nh thøc chÝnh thÓ bao gåm: chÝnh
thÓ qu©n chñ; chÝnh thÓ céng hoµ.
- ChÕ ®é chÝnh trÞ: lµ tæng thÓ c¸c ph−¬ng thøc, biÖn ph¸p, ph−¬ng tiÖn ®Ó thùc
hiÖn quyÒn lùc nhµ n−íc. LÞch sö thÕ giíi ®· cã sù hiÖn diÖn cña hai chÕ ®é chÝnh trÞ: chÕ
®é ®éc tµi vµ chÕ ®é d©n chñ.
- H×nh thøc cÊu tróc nhµ n−íc lµ c¬ cÊu vÒ mÆt tæ chøc l·nh thæ, sù ph©n chia ®Þa
giíi hµnh chÝnh cña quèc gia. Trªn thÕ giíi cã hai h×nh thøc tæ chøc nhµ n−íc c¬ b¶n lµ:
nhµ n−íc ®¬n nhÊt vµ nhµ n−íc liªn bang
II. Nhμ n−íc Céng hoμ x∙ héi chñ nghÜa ViÖt Nam
1. Kh¸i l−îc vÒ hÖ thèng chÝnh trÞ ViÖt Nam
HÖ thèng chÝnh trÞ lµ tæng thÓ c¸c c¬ quan vµ tæ chøc nhµ n−íc, c¸c tæ chøc x· héi liªn kÕt
l¹i, ho¹t ®éng theo c¬ chÕ ®¶m b¶o quyÒn lùc thuéc vÒ giai cÊp thèng trÞ, theo sù l·nh ®¹o cña
®¶ng cÇm quyÒn.
HÖ thèng chÝnh trÞ cña n−íc Céng hoµ x∙ héi chñ nghÜa ViÖt Nam lµ tæng thÓ c¸c lùc
l−îng chÝnh trÞ bao gåm §¶ng Céng s¶n, nhµ n−íc, c¸c tæ chøc, ®oµn thÓ nh©n d©n mang
tÝnh chÊt chÝnh trÞ, ®¹i diÖn cho quyÒn lîi cña c¸c giai cÊp vµ tÇng líp x· héi kh¸c nhau,
d−íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam, chóng hîp t¸c, ®Êu tranh víi nhau, t¹o
thµnh mét thÓ chÕ chÝnh trÞ, quyÕt ®Þnh ph−¬ng h−íng c¬ b¶n vµ ®−êng lèi x©y dùng ®Êt
n−íc.
HÖ thèng chÝnh trÞ ViÖt Nam lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh ®Êu tranh c¸ch m¹ng, phï hîp
víi c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi vµ nhu cÇu kh¸ch quan cña x· héi.
HÖ thèng chÝnh trÞ lµ mét c¬ cÊu tæ chøc gåm: §¶ng Céng s¶n, Nhµ n−íc Céng
hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam vµ c¸c tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi, ®oµn thÓ nh©n d©n.
Nh− vËy, c¬ cÊu hÖ thèng chÝnh trÞ ë ViÖt Nam gåm:
- §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam - lùc l−îng l·nh ®¹o nhµ n−íc vµ x· héi.
- Nhµ n−íc Céng hoµ x∙ héi chñ nghÜa ViÖt Nam - trung t©m cña quyÒn lùc chÝnh
trÞ mang tÝnh chÊt ph¸p quyÒn, lµ bé x−¬ng sèng cña c¶ hÖ thèng.
- C¸c tæ chøc chÝnh trÞ - x∙ héi, ®oµn thÓ nh©n d©n bao gåm: MÆt trËn Tæ quèc
ViÖt Nam, Tæng Liªn ®oµn lao ®éng ViÖt Nam, Héi N«ng d©n ViÖt Nam, §oµn Thanh
niªn Céng s¶n Hå ChÝ Minh, Héi Liªn hiÖp phô n÷ ViÖt Nam, Héi Cùu chiÕn binh ViÖt
Nam v.v...
C¬ chÕ chung cña hÖ thèng chÝnh trÞ ë ViÖt Nam lµ: §¶ng l·nh ®¹o Nhµ n−íc vµ
toµn thÓ x· héi, Nhµ n−íc qu¶n lý, nh©n d©n lµm chñ x· héi. Nh− vËy, hÖ thèng chÝnh trÞ
ViÖt Nam ®· thÓ hiÖn chøc n¨ng ho¹t ®éng cña hÖ thèng c¬ cÊu tæ chøc trong chÕ ®é
chÝnh trÞ x· héi x· héi chñ nghÜa.
C¬ chÕ vËn hµnh cña hÖ thèng chÝnh trÞ ë ViÖt Nam lµ: §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam
lµ lùc l−îng l∙nh ®¹o Nhµ n−íc vµ toµn thÓ x∙ héi, h−íng x∙ héi ®i lªn chñ nghÜa x∙
héi; Nhµ n−íc qu¶n lý x∙ héi b»ng ph¸p luËt, nh©n d©n lµm chñ x∙ héi chñ yÕu b»ng
nhµ n−íc vµ c¸c tæ chøc chÝnh trÞ - x∙ héi, ®oµn thÓ x∙ héi. Nh− vËy, hÖ thèng chÝnh
trÞ cña ViÖt Nam võa thÓ hiÖn tÝnh ph¸p lý cô thÓ, võa thÓ hiÖn chøc n¨ng tæ chøc,
ho¹t ®éng cña chÕ ®é chÝnh trÞ x∙ héi x∙ héi chñ nghÜa.