Bài giảng "Sai khớp khuỷu - BS. Nguyễn Đức Long" trình bày đại cương về sai khớp khuỷu, một số đặc điểm giải phẫu và sinh lý của khớp khuỷu, phân loại trật khớp khuỷu, phương pháp chẩn đoán và điều trị sai khớp khuỷu.
Ứ Ễ BS NGUY N Đ C LONG
ớ ậ ứ ặ
ế ớ
ậ ố ậ ổ ậ ỷ Tr t kh p khu u hay g p th 3 sau tr t ớ kh p vai và tr t kh p ngón tay. Chi m 20 ớ 25% t ng s tr t kh p.
ỉ
ỷ
ẻ ớ ớ ớ ổ ế ấ ở ạ ậ ớ Đây là lo i tr t kh p ph bi n nh t ỷ ớ ậ ậ ổ tr em trên 5 tu i: tr t kh p khu u 68%, tr t ậ ở ườ ẻ ướ i 20, tr t i tr d ng kh p vai ch 2%. ậ ơ ề ầ ặ kh p khu u hay g p 7 l n nhi u h n tr t kh p vai.
ớ ệ
ầ ỷ ồ ầ ố ớ ạ ỏ
ớ
ố ớ ầ ọ ớ
ầ ∙ Di n kh p khu u có 3 ph n ế Ph n ngoài: L i c u ti p n i v i ch m quay t o thành kh p cánh tay quay. ế Ph n trong: Ròng r c ti p n i v i hõm xích ma l n ụ ớ ạ t o thành kh p cánh tay tr
ươ
ế
ụ
ớ ả
ậ ỏ
ng cánh tay (ròng
ọ
ộ ấ ủ ử
ươ ụ ng tr X ng quay và x ớ ạ ớ ti p v i nhau t o thành kh p quay tr trên. ậ ỷ ∙ Tr t kh p khu u là c 2 ươ ẳ ng c ng tay (hõm xích ma x ớ ỏ l n + ch m quay) tr t ra kh i ầ ướ ươ i x đ u d ồ ầ ọ i c u). d c và l ỗ ấ ∙ G p, du i là 2 đ ng tác quan ớ tr ng và duy nh t c a kh p ộ ấ ỷ khu u, còn s p, ng a là đ ng ủ ẳ tác c a c ng tay.
ặ ế : là tr t kh p hay g p, chi m 20
tr em sau 5 tu i.
ổ ề ơ
ơ ế
ươ
ng gián ti p. ỷ ẳ i đa, c ng
ớ ậ ỷ ệ 1.2. T l ớ ố ậ ổ 30% t ng s tr t kh p nói chung. ấ ở ẻ ặ Hay g p nh t ơ ề ữ N nhi u h n nam, tay trái nhi u h n tay ph i.ả 1.3. Nguyên nhân, c ch : (H.2) ế ơ ế ấ C ch ch n th ỗ ố ố Ngã ch ng tay, khu u du i t tay ng a.ử
ề
ấ ở ướ tr
ằ
ị ầ 2.1. Ph n m m: ằ ị ứ Các dây ch ng c trong b đ t. R t ặ ứ hi m khi g p đ t dây ch ng vòng quanh ớ ch m quay. Bao kh p b rách.
ể ặ ổ ỡ ộ
ươ i x ồ ầ ươ ng: v m t ỡ ng cánh tay (v ỏ i c u trong), m m
ế ỏ ươ 2.2. X ng:. Có th g p t n th ng x ầ ủ ầ ướ ươ ph n c a đ u d ồ ầ l i c u ngoài, l khu u.ỷ
ướ
ấ ặ ỡ ỏ ỡ ậ ậ ậ ớ ớ ớ ỷ ỷ ỷ Tr t kh p khu u ra sau: hay g p nh t (90%) ỷ c: do v m m khu u. Tr t kh p khu u ra tr ồ ầ i c u. Tr t kh p khu u sang bên: do v các l
ố ớ ẩ ễ ờ ấ ng d , s th y các m c
ư ươ x
ẳ ỷ t
ở ư ế th i, cánh tay
ư ng
ờ ươ ấ ờ ướ ế i x
ộ ng th y khi tr t khu u là: c ng tay ư ắ ạ ấ ỷ c n p khu u th y b x ờ ng cánh tay, s phía sau th y ầ ứ ấ ỏ ơ
ỷ ẹ ấ ả ỷ ườ Ch n đoán s m th ề ng, mu n thì s ng n . ậ ấ ườ Th ộ ẳ ừ ấ g p ch ng 45 đ , c ng tay trông nh ng n l trông nh dài ra. S tr ủ ầ ướ ươ tròn c a đ u d m m khu u nhô ra sau, gân c tam đ u căng c ng, g p ệ khu u nh , th ra có d u hi u lò xo.
ỷ ỏ ồ ầ M m khu u và hai m m trên l
ệ c
ươ ớ
ạ
ạ ụ ở ổ ầ ậ ả ộ c tay, khám v n đ ng và c m giác đ u
ọ ỏ i c u và trên ròng r c ờ ượ không còn quan h tam giác mà ngang nhau. S đ ỏ ch m x ng quay phía sau ngoài kh p. ắ ầ C n khám m ch máu và th n kinh: b t m ch quay, ở ầ ạ m ch tr chi.
ị ạ ườ Đ ng m ch cánh tay th
ạ ế ng b căng dãn, đôi khi b chèn ộ ộ
ị ắ ạ ắ
ậ ỗ ậ
ầ
ụ ị ụ ỉ
ổ
ổ ị ộ ị ậ ạ ép có khi b t c m ch mu n do b d p n i m c. N u sau ổ ể ầ ườ ắ ng c n m ki m tra, c t n n tr t, m ch không bình th ạ ể ố n i ch d p, ghép tĩnh m ch hi n. ữ ầ ợ ể ị ộ ầ Th n kinh có th b m t trong 3 s i là th n kinh gi a, ố ầ ố ướ ầ th n kinh tr và th n kinh liên c t tr c. Đa s th n ẹ ồ ế ị ệ ụ ậ kinh ch b đ ng d p nh , h i ph c nhanh. N u b li t ắ ị ệ ầ t sau n n quá 3 tháng: m thăm dò th n kinh. Khi b li ầ c n m thăm dò ngay.
ụ ặ ệ ể ể Xquang: ch p khu u đ xác đ nh ki u tr t và đ c bi t
ậ ị ỷ ươ ng kèm theo hay không. ể đ xem có gãy x
ớ ớ
ề ấ
tr em nên chú ý v n đ gây
ả mê toàn thân.
ồ ặ ư
ỳ
ư ế ằ ớ ằ
ể ∙ N n:ắ ử ể ằ T th b nh nhân : có th n m ng a, ho c ng i, nh ng ổ ơ ấ th n m nghiêng h i s p ( tu theo tu i) ậ K thu t n n tr t kh p khu : b nh nhân n m nghiêng, ố ỷ
ọ ỏ ỷ
ề ể
ự ắ ỗ ế ướ ng không và khi du i h t kh p có v ng không.Sau
ấ ộ ớ ộ
ị ậ ạ ẹ ứ ợ ộ ẩ ấ ỗ ữ ớ ồ ử ộ ng h p b tr t l i trong b t do
ả ớ ơ ư ế ệ ấ ố t nh t là t t ỷ ệ ậ ắ ỹ ơ ấ h i s p, đ khu u vuông góc, thõng bàn tay xuôi xu ng, ắ n n theo chi u tr ng l c. Hai ngón cái đ y m m khu u ra tr c, ki m tra sau n n xem g p du i có bình ườ th ắ n n, b t đ ng n p b t 10 ngày r i c đ ng s m, ườ kho ng ngày th 7 có tr ữ kh p không v ng, c co kéo.
ắ ượ ẹ ớ ị Gây mê không n n vào đ c là do k t kh p, b gãy
ươ ổ ể ắ ề ầ ả ộ ớ x ng n i kh p, do chèn ph n m m, ph i m đ n n.
ữ ề ề ầ ấ ắ N n vào kém v ng do rách ph n m m nhi u cho b t
ế ầ ậ ậ ỗ ộ đ ng 34 tu n, sau đó t p. Chú ý t p du i cho h t.
ế ả 5.1.1. K t qu :
ị ấ ữ ễ ị ứ ắ ấ ớ ơ ỷ Sau n n khu u d b c ng kh p h n là b m t v ng( m t
ỗ ộ ườ ợ du i 5 10 đ ). Josefsson có 52 tr ng h p theo dõi 24
ấ ườ ế ợ ị ườ ấ ợ năm th y 1 tr ng h p b tàn ph , 14 tr ng h p m t
ử ộ ề c đ ng ít nhi u.
ớ ớ
ề ấ
tr em nên chú ý v n đ gây
ả mê toàn thân.
ư ặ ồ
ư ế ằ ố ổ ỳ ∙ N n:ắ ử ể ằ T th b nh nhân : có th n m ng a, ho c ng i, nh ng ơ ấ th n m nghiêng h i s p ( tu theo tu i) ư ế ệ ấ t nh t là t t
ỷ ớ
ớ ằ
ỷ ể
ỏ ọ ỷ
ề ể
ự ắ ỗ ế ướ ng không và khi du i h t kh p có v ng không.Sau
ấ ộ ớ ộ
ị ậ ạ ẹ ứ ợ ộ ẩ ỗ ấ ữ ớ ồ ử ộ ng h p b tr t l i trong b t do
ả ớ ơ ớ 5.1. Đi u tr tr t kh p khu u m i: ỹ ỷ ệ ậ K thu t n n tr t kh p khu : b nh nhân n m nghiêng, ố ơ ấ h i s p, đ khu u vuông góc, thõng bàn tay xuôi xu ng, ắ n n theo chi u tr ng l c. Hai ngón cái đ y m m khu u c, ki m tra sau n n xem g p du i có bình ra tr ườ th ắ n n, b t đ ng n p b t 10 ngày r i c đ ng s m, ườ kho ng ngày th 7 có tr ữ kh p không v ng, c co kéo.
ẹ ớ ắ
ộ ớ ả ề x
ớ ữ ớ c là do k t kh p, b gãy ầ ng n i kh p, do chèn ph n m m, ph i m đ n n. ầ ề
ề ậ ế ậ ỗ ị ổ ể ắ ươ ấ ắ N n vào kém v ng do rách ph n m m nhi u cho b t ộ đ ng 34 tu n, sau đó t p. Chú ý t p du i cho h t.
ị ấ ữ ễ ị ứ ớ
ợ ườ ấ ợ ị ầ ả ế 5.1.1. K t qu : ấ ỷ ắ Sau n n khu u d b c ng kh p h n là b m t v ng( m t ỗ ng h p theo dõi 24 ợ ng h p m t ng h p b tàn ph , 14 tr
ơ ộ ườ du i 5 10 đ ). Josefsson có 52 tr ế ườ ấ năm th y 1 tr ề ử ộ c đ ng ít nhi u.
ớ
ồ ầ i c u trong
ậ ỷ ỷ ỷ ỷ ỏ ỏ ỏ ỏ ậ ậ ậ ậ ng quay
ế ớ ỏ
ỷ ậ ớ ớ ị ậ 5.2. Đi u tr tr t kh p khu u cũ là tr t kh p trên 3
ỗ ỷ ỷ Trât kh p khu u cũ luôn luôn t
ứ
ở ư ế ấ ộ ế ư ấ ng n u th i gian ch a lâu( d
ờ t
th x u, khu u du i 0 ả ướ ỷ ế
ạ ố ề tu n.ầ ớ ổ ộ ẳ đ , c ng tay m t ch c năng, vì th bu c ph i m . ổ ặ ạ ươ ế i 3 tháng) M đ t l i x ấ ớ ở ư ế ơ ứ ặ ho c làm c ng kh p th c năng: khu u g p 90 ộ ẳ ặ ạ ớ ậ đ , c ng tay trung gian( tr t kh p quá lâu n u đ t l i ở ư ế ớ ẽ ế kh p s bi n d ng th không mong mu n) t
