Bài giảng Sinh lý động vật nâng cao: Phần 2

SinhSinh lýlý §§ééngng vvËËtt nn©©ngng caocao

PhPhÇÇnn IIII

titiªªuu hoho¸¸ ëë ®®ééngng vvËËtt nhainhai ll¹¹ii

NgNgêiêi bibiªªnn soso¹¹n: PGS.TS. n: PGS.TS. NguyÔn NguyÔn BB¸¸ MMïïii

• CÊut¹o : 4 tói

I. I. §§ÆÆcc ®®iiÓÓmm cÊucÊu tt¹¹o o ëë dd¹¹ ddµµyy kÐpkÐp

+ 3 tóitr íc (d¹cá, tæong, l¸ s¸ch) Kh«ngtuyÕn, chØTB phô tiÕtdÞchnhÇy

+ 1 tóisaucãtuyÕn(móikhÕ)

Sùnhail¹i

+ Nhail¹i lµ1 ®Æc®iÓmsinhlýcñaloµi nhail¹i (cid:224) Gióp¨n nhanh ë®ångcá, khiyªn tÜnh îlªn nhail¹i.

+ NÕungõng (cid:224) rèilo¹n tiªuho¸, ch íngh¬i …

T.ong

L¸s¸ch

M. khÕ

R·nhthùcqu¶n

Tæong

Lçtæongl¸s¸ch

D¹móikhÕ

1

II. II. TiTiªªuu hoho¸¸ ëë dd¹¹ ccáá

.b 50% VCK KF ®®.b + + ThThïïngng llªªnn men men llíínn, , titiªªuu hoho¸¸ 50% VCK KF k/nk/n titiªªuu hoho¸¸ chÊt chÊt xx¬¬ nhênhê vsvvsv

2.1. 2.1. §§iÒuiÒu kikiÖÖnn dd¹¹ ccáá:: ((thuthuËËnn llîîii chocho vsvvsv))

+ pH = 6,5--7,4 7,4 æænn ®®ÞnhÞnh ((nhênhê nníícc bbäätt)) + pH = 6,5

+ + NhiNhiÖÖtt ®é®é =38=38--414100C, C, ®é®é ÈÈmm 8080--90% 90%

+ + YÕmYÕm khÝkhÝ (0(022) < 1%) < 1%

+ + NhuNhu ®®ééngng yÕuyÕu (cid:224)(cid:224) ThThøøcc ¨¨n n lluu ll¹¹i i ll©©uu

2.2 Vi sinhsinh vvËËtt dd¹¹ ccáá 2.2 Vi

►►

•• Trong

NguNguåånn ggèècc VSV:VSV: + + CC¶¶mm nhiÔmnhiÔm tõtõ mmÑÑ sang con sang con + + TõTõ ththøøcc ¨¨n vn vµµ nníícc uuèèngng Trong dd¹¹ ccáá:: + + BB¸¸mm vvµµoo ththøøcc ¨¨n (n (khkh««ngng ccèè ®®ÞnhÞnh)) + + Trong Trong dÞchdÞch dd¹¹ ccáá (l(l¬¬ llööngng)) + + BB¸¸mm vvµµoo ththµµnhnh dd¹¹ ccáá (c(c trtróó)) * * ChoCho trtr©©uu bbßß ¨¨n n nhiÒu khekhe (cid:224)(cid:224) llªªnn men men nhanh + + LLµµmm chÕt chÕt VSVVSV + + TiTiªªuu hoho¸¸ chÊt

nhiÒu TA TA tinhtinh bbéétt (cid:224)(cid:224) ®®äängng ëë nhanh (cid:224)(cid:224) axitaxit hoho¸¸

chÊt xx¬¬ kÐmkÐm

HÖVSV d¹cá

* Vi thùcvËt(microflora):+ NÊm(nÊmmen, nÊmmèc)

+ Vi khuÈn: » 200 loµi VK 109 vk/gchÊtchøa

* Vi ®éngvËt (chñyÕuprotozoa, tiªmmaotrïng, trïngt¬)

Métsè®Æc®iÓmquanträngcñac¸c nhãmVSV

ThêiThêi giangian ssèèngng ttèèii ®®aa

KhKhèèii llîîngng VSVVSV (g/l dung tÝchtÝch)) (g/l dung 15 15 -- 2727

MMËËtt ®é®é /ml) ((s.ls.lîîngng/ml) 1 x 1 x 10101010

%%khkhèèii llîîngng VSVVSV 50 50 -- 9090

Vi Vi khukhuÈÈnn --NhãmNhãm phph©©n n gigi¶¶ii tinhtinh bbéétt cellulose --NhãmNhãm phph©©n n gigi¶¶ii cellulose Protozoa Protozoa

4 x 1055 4 x 10

3 3 -- 1515

NÊmNÊm

1 x 1044 1 x 10

1 1 -- 33

2020--3030’’ 18 h18 h 6 6 –– 36h36h 24h24h

10 10 -- 5050 5 5 -- 1010

2

1. Nhãmph©n gi¶ix¬ (xenluloza)

Bacteroidessuccinogenes, Ruminococcusflavefacieng

2. Nhãmph©n gi¶iHemixenluloza

Bacteroidesruminicola, Butyrivibriofibrisolvens

3. Nhãmph©n gi¶itinhbét

: Bacteroidesamilophilus

4. Nhãmph©n gi¶i ® êng: c¸c vkp.gi¶ix¬®ÒucãthÓp. gi¶i ®

êng

5. Nhãmph©n gi¶iprotein : Bacteroidesamilophilus

6. Nhãmt¹o NH 3. BacteroidesRuminicola

7. Nhãmt¹o mªtal(CH 4): Methanobacterium, Ruminanlicum

8. Nhãmph©n gi¶imì

9. Nhãmtænghîpvitamin B12

10. Nhãmsödôngc¸c axÝttrongd¹cá

NguyNguyªªnn sinhsinh ®®ééngng vvËËtt (NS(NS§§V)V)

►► LLíípp (class)

(class) Ciliata

Ciliata ((llíípp titiªªmm maomao)) Oligotricha ((dÞdÞ maomao) Oligotricha

Holitricha ) Holitricha

ordo)

ophryoscolecidae (family) ophryoscolecidae

subfamidae)

ophyryoscolicidae ) ophyryoscolicidae

Isotrichae Isotrichae

Entodimium (species) Entodimium

I.inlotinalis D. D. I.inlotinalis

) ((®®åångng maomao) LoLoµµii ((ordo Entodimimorza ) Entodimimorza Trichostomorcidae Trichostomorcidae HHää (family) isotrichadae isotrichadae HHää phôphô ((subfamidae Darytrichae Darytrichae GiGièèngng (species) ruminantium ruminantium

prostroma I. I. prostroma

Diplodinium Diplodinium Coloscolex Coloscolex Enpiodimium Enpiodimium ophryoscolex ophryoscolex

2.3 2.3 TT¸¸cc dông

dông cucu¶¶ VSVVSV

►►

xenluloza TMT cãcã enzymenzym Xenlulaza Xenlulaza f/gf/g xenluloza isotricha, , TMT cãcã enzymenzym f/gf/g bbéétt ®®êngêng ((isotricha

galactaza……

maltaza, , galactaza

dông ®®êngêng ®¬®¬n n

TMT cãcã k/nk/n ssöö dông

Entodimium cãcã k/nk/n f/gf/g protein

protein (cid:224)(cid:224) peptit

peptit (cid:224)(cid:224) a.amin a.amin

2.3.1 TiTiªªmm maomao trtrïïngng 2.3.1 * * ThThøøcc ¨¨n xn x¬¬ + C+ C¾¾t t xÐxÐ cc¬¬ gigiííii ththøøcc ¨¨n n thth«« xx¬¬ + + MMéétt ssèè TMT + + MMéétt ssèè TMT Dasytricha) ) maltaza Dasytricha MMéétt ssèè TMT ((polysaccarit polysaccarit) ) * Protein * Protein + + Entodimium (cid:224)(cid:224) NHNH33

3

* * TiTiªªmm maomao trtrïïngng ththùùcc bbµµoo vi vi khukhuÈÈnn

1 TMT trong 1 TMT

trong 24 h DD¹¹ ccáá bbßß cãcã TMT D VK: 2x101010/ml 3,3x10 n VK 24 h nunuèètt hhµµngng vv¹¹n VK TMT D¹¹ ccáá bbßß koko cãcã TMTTMT /ml 3,3x101111/ml /ml

S.LS.Lîîngng VK: 2x10 * V* V×× vvËËyy:: + + CC¸¸cc n/cn/c dd¹¹ ccáá cãcã TMT ( TMT (k/cãk/cã VK) VK) ttûû llÖÖ t/ht/h xx¬¬ 6,9%6,9% TMT ttûû llÖÖ t/ht/h xx¬¬ 38,1%38,1% + D+ D¹¹ ccáá cãcã VK VK koko cãcã TMT + D+ D¹¹ ccáá cãcã TMTTMT--VK VK ttûû llÖÖ t/ht/h xx¬¬ 65,2%65,2%

protozoa MMéétt ssèè hh××nhnh ¶¶nhnh protozoa

MMéétt ssèè hh××nhnh ¶¶nhnh protozoa (

protozoa (tiÕptiÕp))

4

MMéétt ssèè hh××nhnh ¶¶nhnh protozoa (

protozoa (tiÕptiÕp))

chÊt chchøøaa dd¹¹ ccáá

* * SSèè llîîngng: 100

protein ccññaa vi vi khukhuÈÈnn

chÊt protein

2.3.2 Vi khukhuÈÈnn 2.3.2 Vi 500x1099/g /g chÊt : 100 –– 500x10 * * PhPh©©nn lolo¹¹i i ggååmm > 200 > 200 loloµµii + + DDùùaa vvµµoo hh××nhnh thth¸¸ii: : ccÇÇuu trtrïïngng, , trtrùùcc trtrïïngng chÊt nãnã + + DDùùaa vvµµoo ®®ÆÆcc ®®iiÓÓmm sinhsinh hhääcc: c: c¬¬ chÊt tt¸¸cc ®®ééngng ((phph©©nn gigi¶¶ii chÊt chÊt xx¬¬, , tinhtinh bbéétt, , , protein ……)) ®®êngêng, protein + + DDùùaa vvµµoo bb¶¶nn chÊt * * §§îîcc chiachia rara 11 11 nhãmnhãm

MMéétt ssèè hh××nhnh ¶¶nhnh vi vi khukhuÈÈnn

5

MMéétt ssèè hh××nhnh ¶¶nhnh vi vi khukhuÈÈnn ((tiÕptiÕp))

(1) Nhãmph©ngi¶i xenluloza

+Bacteroidessuccinogenes(tr ckhuÈnlªnmen a. succin);

cellulosolvens.. Cellobacterium cellulosolvens + Ruminococcusflavefaciens(cÇutrïngd¹cá); + + Cellobacterium * * §§ÆÆcc ®®iiÓÓmm nhãmnhãm nnµµyy cãcã enzymenzym xenlulaza xenlulaza ®Ó®Ó phph©©nn xenluloza. . gigi¶¶ii xenluloza + + NhãmNhãm nnµµyy ssöö dông dông ®®êngêng kÐpkÐp llµµmm ngunguåånn nn¨¨ngng

Hemixenluloza (2) NhãmNhãm phph©©nn gigi¶¶ii Hemixenluloza (2)

dông NH3 NH3 ®Ó®Ó ttæængng hhîîpp protein protein ccññaa bb¶¶nn thth©©nn vi vi llîîngng; ; + + SSöö dông khukhuÈÈnn. .

+ + Bacteroidesruminicola; + Butyrivibriofibrisolvens; + Leslinospriramultiporis. * * NãiNãi chung Xenluloza chung nhãmnhãm vi vi khukhuÈÈnn phph©©nn gigi¶¶ii Xenluloza hemxenluloza ®®ÒuÒu cãcã khkh¶¶ NN¨¨ngng phph©©nn giagiaØØ hemxenluloza + + KhKh««ngng cãcã vi vi khukhuÈÈnn chuy chuyªªnn phph©©nn gigi¶¶ii hemixenluloza.. hemixenluloza

6

(3) Nhãmph©ngi¶itinhbét (3)

►Bacteroidesamilophilus Succinomonas amylolitica amylolitica ►►Succinomonas ruminicola Bacteroides ruminicola ►►Bacteroides bovis Streptococcus bovis ►►Streptococcus * * NãiNãi chung

chung tÊttÊt cc¶¶ VK VK f/gf/g xx¬¬ ®®ÒuÒu phph©©nn gigi¶¶ii TinhTinh cung cÊpcÊp Q, Q, nhnhngng khkh««ngng cãcã ngngîîcc ll¹¹ii bbéétt (cid:224)(cid:224) cung

+ + KhiKhi nunu««ii trtr©©uu bbßß bb»»ngng xx¬¬ vvµµ tinhtinh bbéétt, , thth×× VK VK u u titiªªnn f/gf/g tinhtinh bbéétt trtríícc (cid:224)(cid:224) a. a. hh÷÷uu cc¬¬ (cid:224)(cid:224) hh¹¹ pH pH mtmt + + ChoCho ¨¨n n tinhtinh bbéétt vvµµ xx¬¬ hhîîpp lýlý llµµmm tt¨¨ngng ttûû llÖÖ t/ht/h xx¬¬

(4) NhãmNhãm ssöö dông (4)

dông ®®êngêng

+ + Treponemia + Lacto bacilirs + Lacto + Lacto bacilus + Lacto * * NhãmNhãm ssöö dông * * NhãmNhãm ssöö dông * * NhãmNhãm ssöö dông bryanty;; Treponemia bryanty bacilirs vitulus vitulus;; ruminus bacilus ruminus dông ®®êngêng ®¬®¬nn dông ®®êngêng kÐpkÐp dông ®®a a ®®êngêng

(5) NhãmNhãm VK VK ssöö dông (5)

dông axitaxit

dông: : a.lactic a.succinic, , a.malic gasogenes Weinonella gasogenes + + Weinonella rumimantium Selemonas rumimantium + + Selemonas * * NhãmNhãm nnµµyy cãcã ththÓÓ ssöö dông a.propyonic, , a.succinic a.propyonic (cid:224)(cid:224) NhãmNhãm nnµµyy sdsd a.lactic a.lactic, , a.acetic a.acetic, , a.fumalic a.malic, , a.fumalic a.propionic, , ccßßnn cãcã tt¸¸cc a.lactic (cid:224)(cid:224) a.propionic

dông chchèèngng nÊmnÊm mmèècc, , chchèèngng ththèèii rr÷÷aa, , nnªªnn ccßßnn dông ddïïngng ®Ó®Ó bb¶¶oo ququ¶¶nn ththøøcc ¨¨n.n. + + NhNhµµ mm¸¸yy ss¶¶nn xuÊtxuÊt chÕchÕ phphÈÈmm propionat propionat ®Ó®Ó bb¶¶oo ququ¶¶nn ththøøcc ¨¨n, n, cÊycÊy VK dVK d¹¹ ccáá vvµµoo rrØØ mmËËtt ®®êngêng..

7

(6) Nhãmph©ngi¶iprotein

►Bacteroidesamilophilus ►Bacteroidessilemonasruminicola ►TMT còngcãenzymph©ngi¶iprotein * TÊtc¶c¸cVK f/gbét ® Kho¶ng12-38% VK trongd¹cá + Nhãmnµysödônga.aminlµmnguånn¨ng

êng®Òucãk/nf/gprote.

lîng

(7) Nhãmt¹o NH3

►BacteroidesRuminicola ►Bacteroidesamilophilus ►Clostridium sporogenes * ChñyÕutrongnhãmVK ph©ngi¶iprotein + protein (cid:224)peptit (cid:224)a.amin (cid:224)NH3 + NH3 tænghîpa.amin (cid:224)protein cñaVSV __

(8) Nhãmt¹o metal (CH4) (8)

►Methanobacterium ►Ruminanlicum * Metal thth¶¶ii Ra Ra ngongoµµii qua qua phph¶¶nn xx¹¹ îî hh¬¬ii, , ll··ngng phÝphÝ * Metal trong ththøøcc ¨¨nn 10% nn¨¨ngng llîîngng trong 10%

8

(9) Nhãmph©ngi¶imì (9)

lypolytica Anaerovibric lypolytica ►►Anaerovibric Furocullus ►►Furocullus * * PhPh©©nn gigi¶¶ii MMìì ÝtÝt (TA (TA ccññaa trtr©©uu bbßß ÝtÝt mmìì: : ®ç®ç tt¬¬ngng, , khkh«« ddÇÇuu bb««ngng) )

* * LL··ngng phÝphÝ nn¨¨ngng llîîngng dodo + Hydrogen ho¸¸ nhnh÷÷ngng axitaxit bÐobÐo khkh««ngng no no (cid:224)(cid:224) nono + Hydrogen ho + + LLµµmm chocho chÊt chÊt llîîngng mmìì kÐmkÐm + Do vvËËyy mmìì bbßß ddïïngng llµµmm TA TA nunu««ii cc¸¸ ttèètt + Do

fructans (10) NhãmNhãm phph©©nn gigi¶¶ii fructans (10)

►►Lesnospira ►►Succinivibrio * * NhãmNhãm nnµµyy ssöö dông

Lesnospira multiparus multiparus dextinasolves Succinivibrio dextinasolves dông ®®êngêng fructan fructan (cid:224)(cid:224) a.bÐo a.bÐo bay bay hh¬¬ii

(11) Nhãmtænghîpvitamin

►►PhPhÇÇnn llíínn vi vi khukhuÈÈnn trong

►►CÊyCÊy VK VK vvµµoo ththøøcc ¨¨n n (cid:224)(cid:224) sinhsinh khkhèèii (cid:224)(cid:224) a.glutamat a.glutamat (cid:224)(cid:224) TT¹¹o vitamin B12 o vitamin B12

trong dd¹¹ ccáá ®®ÒuÒu cãcã khkh¶¶ nn¨¨ngng Vita B1, B12, Vita K ttæængng hhîîpp Vita B1, B12, Vita K

9

2.4 2.4 QuanQuan hhÖÖ VSV VSV trong

trong dd¹¹ ccáá

1. 1. CCééngng sinhsinh: v: v×× 1 VSV 1 VSV khkh««ngng ®ñ®ñ enzymenzym ®Ó®Ó f/gf/g A A BB 2. 2. HHîîpp tt¸¸cc qua l qua l¹¹i (i (tt¬¬ngng hhçç):): A x (x khkh««ngng sdsd chocho A)A) A x (x

y B (y khkh««ngng sdsd chocho BB y B (y mmµµ sdsd chocho A)A)

* VD: VK f/gf/g xx¬¬ (cid:224)(cid:224) ®®êngêng ®¬®¬nn * VD: VK +VK f/gf/g ®®êngêng ®¬®¬n n (cid:224)(cid:224) ABBH +VK ABBH (cid:224)(cid:224) VK VK f/gf/g xx¬¬

TT¸¸cc ®®ééngng tt¬¬ngng hhçç

►► SSùù cãcã mmÆÆtt ccññaa mméétt llîîngng ®¸®¸ngng kkÓÓ tinhtinh bbéétt trong

dông llµµmm ttûû llÖÖ titiªªuu hoho¸¸ chÊt

trong KF KF ccññaa chÊt xx¬¬ ccññaa KF KF

§§VNL VNL ssÏÏ cãcã tt¸¸cc dông (Preston, 1978) (Preston, 1978)

►►MMéétt llîîngng võavõa ®ñ®ñ tinhtinh bbéétt hay hay carbohydrat trong KF KF ssÏÏ cãcã tt¸¸cc dông

carbohydrat dÔdÔ dông llµµmm tt¨¨ngng ttûû llÖÖ

►► KhiKhi bbææ sung 9,6%

trong khkhÈÈuu phphÇÇnn ®®îîcc coicoi llµµ ®¸®¸ngng titiªªuu hoho¸¸ trong t/hot/ho¸¸ chÊt chÊt xx¬¬. . 30% TA tinhtinh trong ►►30% TA kkÓÓ vvµµ ssÏÏ llµµmm gigi¶¶mm ttûû llÖÖ titiªªuu hoho¸¸ TA TA thth«« xanhxanh..

80% rr¬¬mm vvµµ 20% sung 9,6% rrØØ mmËËtt ®®êngêng vvµµoo khkhÈÈuu phphÇÇnn 20% ththøøcc ¨¨n n tinhtinh ®·®· llµµmm ttûû llÖÖ 53,2% 49,9 llªªnn 53,2% chÊt hh÷÷uu cc¬¬ tõtõ 49,9 ggååmm 80% titiªªuu hoho¸¸ chÊt , 1979) Jayasuriya, 1979) ((Jayasuriya

QuanQuan hhÖÖ VSV (

VSV (tiÕptiÕp))

►►HH¹¹ thÊp

tranh øøcc chÕchÕ llÉÉnn nhaunhau 3. 3. ChuyChuyÓÓnn hydro hydro ►►VK VK f/gf/g ®®êngêng (cid:224)(cid:224) sinhsinh HH22 dông HH22 ►►VK tVK t¹¹o CHo CH44 ll¹¹i i ssöö dông + 2 H22 + CO+ CO22 (cid:224)(cid:224) CHCH44 + O+ O22 + 2 H 4. C4. C¹¹nh nh tranh ►►Streptoccus a.lactic (cid:224)(cid:224) hh¹¹ Bories f/gf/g tinhtinh bbéétt (cid:224)(cid:224) a.lactic Streptoccus Bories pH pH mtmt (cid:224)(cid:224) øøcc chÕchÕ VK VK f/gf/g xx¬¬ (cid:224)(cid:224) t/ht/h xx¬¬ kÐmkÐm thÊp pH pH dÞchdÞch dd¹¹ ccáá qua qua viviÖÖcc phphèèii hhîîpp KF KF cãcã

ththÓÓ ddÉÉnn ®®ÕnÕn hh¹¹n n chÕchÕ ssùù phph¸¸tt tritriÓÓnn ccññaa vi vi khukhuÈÈnn phph©©nn gigi¶¶ii xx¬¬

10

CC¹¹nh nh tranh

tranh, , øøcc chÕchÕ llÉÉnn nhaunhau

►► Protozoa

Hungate, 1966),

Protozoa ¨¨n vn vµµ t/hot/ho¸¸ vi vi khukhuÈÈnn, lo, lo¹¹i i rara xx¸¸cc trtr««ii nnææii trong trong dÞchdÞch dd¹¹ ccáá ((Hungate chÝnh vv×× vvËËyy mmµµ llµµmm gigi¶¶mm , 1966), chÝnh llîîngng VK VK bb¸¸mm vvµµoo mmÈÈuu ththøøcc ¨¨n n

►► LoaÞLoaÞ bbáá protozoa

protozoa khkhááii dd¹¹ ccáá llµµmm tt¨¨ngng s/ls/lîîngng VK. TN VK. TN 18% khikhi khkh««ngng

trtrªªnn cõucõu chocho thÊythÊy ttûû llÖÖ t/hot/ho¸¸ VCK VCK tt¨¨ngng 18% trong dd¹¹ ccáá (Preston v cãcã protozoa

protozoa trong

, 1991) (Preston vµµ LengLeng, 1991) chÊt dinhdinh ddììngng khkh««ngng gg©©yy ssùù cc¹¹nh nh

►►KF KF gigiµµuu cc¸¸cc chÊt

tranh gay g

tranh gigi÷÷aa cc¸¸cc nhãmnhãm VSV. nghÌo VSV. NhNhngng KF KF nghÌo tranh dinhdinh ddììngng ssÏÏ gg©©yy rara ssùù cc¹¹nh nh tranh gay g¾¾t t gigi÷÷aa cc¸¸cc nhãmnhãm VSV, khuynh VSV, øøcc chÕchÕ llÉÉnn nhaunhau, t, t¹¹o o khuynh hhííngng bÊtbÊt llîîii chocho ququ¸¸ trtr××nhnh llªªnn men men ththøøcc ¨¨n n

QuanQuan hhÖÖ VSV (

VSV (tiÕptiÕp))

nhiÒu VK VK bb¸¸mm vvµµoo hhóótt chÊt nhiÒu lolo¹¹i TMT l chÊt dinhdinh ddììngng i TMT l¹¹i i ththùùcc bbµµoo VK VK ®Ó®Ó lÊylÊy 5. 5. QuanQuan hhÖÖ kýký sinhsinh TMT cãcã nhiÒu ►►TMT ►►MMÆÆtt khkh¸¸cc nhiÒu chÊt dinhdinh ddììngng chÊt Entodimium symblex symblex 1 h 1 h ththùùcc bbµµoo

+ VD: TMT Entodimium + VD: TMT ®®îîcc 2.800 VK 2.800 VK Trong dd¹¹ ccáá cõucõu VK VK bÞbÞ ththùùcc bbµµoo llµµ 90 g VK/ 90 g VK/ngng TMT s/ls/l VK< VK< d/cd/c koko TMTTMT + + Trong ►►Do Do vvËËyy dd¹¹ /c /c cãcã TMT (cid:224)(cid:224) CCÇÇnn cãcã mtmt dd¹¹ ccáá phphïï hhîîpp

III. MM««ii trtrêngêng dd¹¹ ccáá III.

protein/chÊt c/cÊp QQ protein, N fifi protein/ protein cc©©nn ®®èèii, VSV chÊt c/cÊp , VSV ttæængng hhîîpp ®®îîcc 1. 1. DinhDinh ddììngng ththøøcc ¨¨nn * * TTûû llÖÖ gigi÷÷aa NN--protein, N + VD: K/F cãcã protein + VD: K/F 200 g pr./ngngµµyy 200 g pr./ Q, VSV chchØØ + KF ®ñ®ñ N, N, nhnhngng thiÕu + KF chÊt cungcung cÊpcÊp Q, VSV

ttæængng hhîîpp ®®îîcc 120 g pr./ / Q thõa thõa, VSV

thiÕu/ Q + N + N thiÕu Hydratcacbon (cid:224)(cid:224) xetoaxit + + Hydratcacbon + + NguNguåånn dddd chocho VSV do: TA, thiÕu chÊt 120 g pr./ngngµµyy 100 g pr./ngngµµyy , VSV chchØØ t/ht/h ®®îîcc 100 g pr./ xetoaxit ®Ó®Ó VSV VSV t/ht/h protein protein VSV do: TA, nnééii sinhsinh ((nÐnÐ bbäätt, , thiÕu TATA ), VSV rÊtrÊt mmÉÉnn cc¶¶mm thiÕu mm¸¸uu), VSV

11

MM««ii trtrêngêng dd¹¹ ccáá ((tiÕptiÕp))

2. 2. NhiNhiÖÖtt ®é®é vvµµ ÈÈmm ®é®é ►►NhiNhiÖÖtt ®é®é thÝch thÝch hhîîpp ®Ó®Ó thuthuËËnn llîîii chocho VK VK llªªnn men men + t d+ t d¹¹ ccáá > t > t thth©©nn nhinhiÖÖtt 11--1,5 1,5 ooCC, , khokho¶¶ngng 3838--41 41 ooCC nh t, ®®iiªïªï hohoµµ: : thth¶¶ii nÐnÐ bbäätt, , îî + + KhiKhi llªªnn men men ququ¸¸ mm¹¹nh t, * * §§éé ÈÈmm thÝch thÝch hhîîpp 8585--95%95% + + §§ÓÓ duyduy trtr×× phph¶¶ii cãcã llîîngng nÐnÐ ththêngêng xuyxuyªªnn vvµµoo d/ d/ ccáá: : tõtõ ngongoµµii vvµµoo ((uuèèngng); ); tõtõ nÐnÐ bbäätt xuxuèèngng (60(60--100100 + + MMççii ngngµµyy cãcã khokho¶¶ngng 150 150 lÝtlÝt dÞchdÞch d/cd/cáá (cid:224)(cid:224) ruruéétt

MM««ii trtrêngêng dd¹¹ ccáá ((tiÕptiÕp))

►►KhiKhi TA TA vvµµoo, O, O22 vvµµoo theotheo ((ccäängng rr¬¬mm), ), øøcc chÕchÕ VK VK

VSV d¹¹ ccáá chchññ yÕuyÕu llµµ yÕmyÕm khÝkhÝ, , hhµµmm 3. 3. YÕmYÕm khÝkhÝ ►►KhuKhu hhÖÖ VSV d oxy <1% llîîngng oxy <1%

►►VK VK hiÕuhiÕu khÝkhÝ hoho¹¹t t ®®ééngng, , sausau 1 t TMT

►►VK VK yÕmyÕm khÝkhÝ ll¹¹i h/ ►►CCÇÇnn biÕtbiÕt t t lluu TA TA trong VD: KF lµµ rr¬¬mm rr¹¹, t ►►VD: KF l

yÕmyÕm khÝkhÝ 1 t TMT ssöö dông dông hÕthÕt OO22 (cid:224)(cid:224) VK VK hiÕuhiÕu khÝkhÝ chÕt chÕt dõng i h/®®, , ssùù nnµµyy cãcã ®®iiÓÓmm dõng

trong dd¹¹ ccáá , t lluu TA lTA lµµ 72 72 giêgiê

MM««ii trtrêngêng dd¹¹ ccáá ((tiÕptiÕp))

VSV vµµ TMT, v TMT, v×× nãnã phphïï

pH = 5,6 –– 7,57,5 pH = 5,6 4. pH: 4. pH: + pH nnµµyy thuthuËËnn llîîii chocho VSV v + pH hhîîpp vvííii h/h/®® ccññaa cc¸¸cc enzymenzym chÕt TMT chÕt ), VSV, TMT chÕt chÕt (cid:224)(cid:224) §§VNL VNL

tiÕt = = hhÖÖ ®®ÖÖmm mumuèèii kiÒmkiÒm trong fotfat, , sunfat sunfat, , oxalat trong nÐnÐ oxalat ccññaa Na, Na, (NaHCO33, , mumuèèii fotfat + pH = 5 totoµµnn bbéé TMT + pH = 5 + pH>8,5 (TA n ureure), VSV, TMT + pH>8,5 (TA n trtróóngng ®®éécc kiÒmkiÒm + pH ®®îîcc ®®iÒuiÒu tiÕt + pH bbäätt (NaHCO K, Mg, Ca) K, Mg, Ca)

protein (cid:224)(cid:224) NHNH33 ((kiÒmkiÒm)) ►►VSV VSV f/gf/g protein ►►VSV VSV f/gf/g xx¬¬ (cid:224)(cid:224) COCO22 + H+ H22O O (cid:224)(cid:224) HH22COCO33 ((axitaxit))

12

►►Theo

Chenost vvµµ Kayouli

(1997), ququ¸¸ trtr××nhnh phph©©nn trong dd¹¹ ccáá cãcã hihiÖÖuu > 6,5, ccßßnn ququ¸¸ trong dd¹¹ ccáá cãcã hihiÖÖuu ququ¶¶

pH (pH (tiÕptiÕp)) Kayouli (1997), Theo Chenost gigi¶¶ii chÊt chÊt xx¬¬ ccññaa KF KF diÔndiÔn rara trong ququ¶¶ caocao nhÊtnhÊt khikhi pH pH dÞchdÞch dd¹¹ ccáá > 6,5, trtr××nhnh phph©©nn gigi¶¶ii tinhtinh bbéétt trong pH < 6,0 caocao nhÊtnhÊt khikhi pH < 6,0 ►►TTûû llÖÖ TA TA tinhtinh caocao trong

trong khkhÈÈuu phphÇÇnn ®·®· llµµmm gigi¶¶mm

pH pH dÞchdÞch dd¹¹ ccáá, , ddÉÉnn ®®ÕnÕn øøcc chÕchÕ hoho¹¹t t ®®ééngng ccññaa VK VK phph©©nn gigi¶¶ii xx¬¬. H. H¹¹ thÊp thÊp pH pH dÞchdÞch dd¹¹ ccáá thth««ngng qua qua viviÖÖcc phphèèii hhîîpp khkhÈÈuu phphÇÇnn cãcã ththÓÓ ddÉÉnn ®®ÕnÕn hh¹¹n n chÕchÕ xenluloza. . ssùù phph¸¸tt tritriÓÓnn ccññaa vi vi khukhuÈÈnn phph©©nn gigi¶¶ii xenluloza

pH (pH (tiÕptiÕp)) nhiÒu mumuèèii khokho¸¸ngng (TN 100 kg

►►TA TA cãcã nhiÒu

(TN 100 kg rr¬¬mm + 4 + 4 kg kg vv««ii), ), mtmt dd¹¹ ccáá (cid:224)(cid:224) kiÒmkiÒm pH = 5,5--66 Epidimium amylaza xenlulaza, , enzymenzym nnµµyy h/h/®® ëë pH = 5,5 pH=5,5--6,56,5 amylaza h/h/®® ëë pH=5,5 pH=5,8--6,5 6,5 Isotricha: : pectinesteraza (VK) h/®® ëë pH=5,8 pectinesteraza, pH=8 , pH=8 –– 8,68,6

Trong ququ¸¸ trtr××nhnh llªªnn men men sinhsinh khÝkhÝ 25%; N22 7%, H7%, H22, H, H22S S ÝtÝt 65%; CH44 25%; N tiÕt xenlulaza ►►VK VK tiÕt TMT Epidimium ►►TMT Hemixenlulaza (VK) h/ ►►Hemixenlulaza TMT Isotricha ►►TMT 5. 5. ThTh¶¶ii khÝkhÝ ►►Trong ►►COCO22 65%; CH ►►CC¸¸cc khÝkhÝ nnµµyy ®®c c thth¶¶ii rara theotheo îî hh¬¬ii, , nÕunÕu tÝchtÝch tôtô trong dd¹¹ ccáá a/h a/h ®®ÕnÕn hoho¹¹t t ®®ééngng ccññaa VSVVSV trong

IV. TT¸¸cc dông IV.

dông phph©©nn gigi¶¶ii TA TA ccññaa VSVVSV

chÊt xx¬¬ nghiÒn Xenluloza, , nghiÒn 4.1 4.1 PhPh©©nn gigi¶¶ii chÊt + C+ C¬¬ gigiííii (do NS (do NS §§V)V): : xÐxÐ mmµµngng Xenluloza nn¸¸tt T.T.¨¨nn (do VK): : enzymenzym ccññaa vsvvsv , ngo¹¹i i bbµµoo trong dd¹¹ ccáá cãcã lolo¹¹i protein g i protein g¾¾n n

chÊt xx¬¬ trong trong dd¹¹ ccáá 30 30 –– 80%80%

++ HoHo¸¸ hhääcc (do VK) ►►GGååmm enzymenzym nnééii bbµµoo, ngo n: VK trong Protein g¾¾n: VK ►►Protein g chÊt xenlulaza + c+ c¬¬ chÊt xenlulaza ►►TTûû llÖÖ t/ht/h chÊt + 30 –– 40% + 30 + 70 –– 80% + 70 40% rr¬¬mm rr¹¹ cc©©yy ngng«« gigiµµ 80% ccáá nonnon

13

* * TiTiªªuu hoho¸¸ chÊt

chÊt xx¬¬ trong

trong dd¹¹ ccáá

trong t.t.¨¨nn loloµµii nhai

nhai ll¹¹i)i)

Hemixenluloza (TP

a. a. Xenluloza

Xenluloza, , Hemixenluloza NhêNhê enzymenzym ccññaa vsvvsv (80%

(TP chchññ yÕuyÕu trong xenluloza ¨¨n n vvµµoo))

(80% xenluloza

• Xenluloza Depolimepaza Polysacarit Glucozidaza Xenlubioaza Xenlulobiaza 2b Glucoze

Xenlulaza

Xenlulozquanträngvíitr©ubß: cungcÊpE, d.d, ®¶m b¶o v/®d.dµy & khu«nph©n (cid:224) ph¶i ®¶m b¶o tûlÖtrongkF (<14%(cid:224)t¸o bãndo x¬cãt/d KT nhu®éngruét)

+ Hemixenluloza (VSV) Silobioz+ c¸c sp „

(VSV) Silobioza

(5C + 6C Mantose

Galactose)) Mantose+ + Galactose

SilozSiloz (5C + 6C (cid:224)thªm ®êngvµo KF (cid:224) k/n tiªuho¸xenlulose ﬂ (vkcãk/n s/d ®êng ›(cid:224)/c vkp.gi¶ixenlulose).

+ D.dµy®¬n ® êngvµom¸ungay (cid:224) glucozahuyÕt

Glucoza (cid:224) gan (cid:224) glycogen (cid:224) m«bµo

(cid:224) + §éngvËtnhail¹i: D.kÐp6% vµom¸u, cßnl¹i lªnmen vsv A.bÐobay h¬i (cid:224) m¸u (nguånE qua oxh). 70% E nhêA.bÐo, nguånnguyªnliÖut¹o ® êng, mìs÷a.

ABBH: glucoza tt¹¹o o cc¸¸cc ABBH:

O 2CH 33--COOH + 2CO

COOH + 2CO22 + 4H+ 4H22

2CH2CH33--CHCH22--COOH + 2H

COOH + 2H22OO

COOH + 2CO2 2 + 2 H+ 2 H22

►► PhPh¬¬ngng trtr××nhnh tãmtãm tt¾¾t mt m«« tt¶¶ ssùù llªªnn men men glucoza axetic ►► AxitAxit axetic CC66HH1212OO66 + 2H+ 2H22O 2CH ►► propionic ►► AxitAxit propionic CC66HH1212OO66 + 2H+ 2H22 ►► butyric ►► AxitAxit butyric CC66HH1212OO66 ►► 4H4H22 + CO+ CO22

CHCH33--CHCH22--CHCH22--COOH + 2CO CHCH44 + 2H+ 2H22OO

►► + + NhiÒuNhiÒu loloµµii VSV VSV khkh¸¸cc nhaunhau tt¹¹o o rara k/nk/n ththùùcc hihiÖÖnn ssùù phph©©nn gigi¶¶ii

carbohydrat theotheo nhnh÷÷ngng hhííngng khkh¸¸cc nhaunhau.. carbohydrat

+ Lo+ Lo¹¹i TA

i TA cãcã k/nk/n llµµmm hhÖÖ VSV d

VSV d¹¹ ccáá, , llµµmm cc¶¶ ththµµnhnh phphÇÇnn s/ps/p phph©©nn

carbohydrat .. gigi¶¶ii tõtõ carbohydrat

+ pH d¹¹ ccáá thaythay ®®ææii cc¸¸cc loloµµii VSV VSV ririªªngng bibiÖÖtt cãcã ththÓÓ tt¹¹o o rara s/ph + pH d + + KÕtKÕt ququ¶¶ ssùù llªªnn men men carbohydrat

s/ph k/nhk/nh ABBH: axitaxit

carbohydrat ëë dd¹¹ ccáá ththêngêng llµµ cc¸¸cc ABBH: butyric. propionic vvµµ butyric.

axetic, , propionic axetic

14

4.2 4.2 CC¸¸cc nhnh©©nn ttèè ¶¶//hhëëngng ®®ÕnÕn f/gf/g chÊt

chÊt xx¬¬

tan k/tk/t tt¨¨ngng khkhÈÈuu vÞvÞ

chÊt hohoµµ tan

5 kg/ngngµµyy

* * SSùù thuthu nhnhËËnn ththøøcc ¨¨nn + + KhKhÈÈuu vÞvÞ: : cãcã nhnh÷÷ngng chÊt + K/t c¬¬ gigiííii: : ccøøngng, s, s¾¾c, c, ®®auau + K/t c + H+ HÖÖ ssèè chocho¸¸ngng: : thÊp + + TTûû llÖÖ titiªªuu hoho¸¸ thÊp + + GiGi¸¸ trÞtrÞ dinhdinh ddììngng thÊp thÊp + + ThêiThêi giangian nhainhai ll¹¹i i caocao (cid:224)(cid:224) ViViÖÖcc chÕchÕ biÕnbiÕn TA lTA lµµ quanquan trträängng 2,0 kg rr¬¬m/ngm/ngµµyy n 1,5--2,0 kg VD: VD: bbßß ¨¨n 1,5 + + KiÒmKiÒm hoho¸¸ rr¬¬mm ¨¨n n ®®ù¬ù¬cc 44--5 kg/ + + BBææ sung

sung ureure nn©©ngng gÝagÝa trÞtrÞ dddd ccññaa rr¬¬mm 33--8% 8%

CC¸¸cc nhnh©©nn ttèè ¶¶//hhëëngng ®®ÕnÕn f/gf/g xx¬¬ ((tiÕptiÕp))

lignin ho¸¸: : tutuææii thuthu hoho¹¹ch ch ththùùcc vvËËtt

lignin 10%, gigi¶¶mm ttûû llÖÖ t/ht/h 1010--18%18%

* * MMøøcc ®é®é lignin ho + + RR¬¬mm rr¹¹: x: x¬¬ t/ht/h ®®c 30c 30--50%50% + + HHµµmm llîîngng lignin 10%, ++XX¸¸cc ®®ÞnhÞnh tutuææii thuthu hoho¹¹chch VD: non TB gigiµµ VD: non TB SS¶¶nn llîîngng 20 30 40 20 30 40 70 60 30 TTûû llÖÖ t/ht/h 70 60 30 70 90 60 GiGi¸¸ tr. 70 90 60 tr. DdDd

CC¸¸cc nhnh©©nn ttèè ¶¶//hhëëngng ®®ÕnÕn f/gf/g xx¬¬ ((tiÕptiÕp))

►►Trong

xenluloza lignin liliªªnn kÕtkÕt vvííii xenluloza hemixenluloza ththµµnhnh cc¸¸cc mm¹¹ch ester ch ester (cid:224)(cid:224) mmµµngng o TA khãkhã titiªªuu Trong TB TB ththùùcc vvËËtt lignin vvµµ hemixenluloza liliªªnn kÕtkÕt vv÷÷ngng chch¾¾c c (cid:224)(cid:224) tt¹¹o TA ►►XXöö lýlý ccÇÇnn ff¸¸ mm¹¹ch ch nnèèii gigi÷÷aa lignin lignin vvííii xx¬¬ ddïïngng cc¸¸cc phph¬¬ngng phph¸¸pp sausau::

, Ca(OH)22 –– nhinhiÖÖtt + + ¸¸p p llùùcc

VSV + VK + nÊmnÊm

+ + KiÒmKiÒm hoho¸¸: : NaOHNaOH, Ca(OH) + + KiÒmKiÒm hoho¸¸: : CaOCaO + H+ H22O O –– hoho¸¸ hhääcc + + KiÒmKiÒm hoho¸¸: : ureure –– VSV + VK + + + KiÒmKiÒm hoho¸¸: : hh¬¬ii NHNH33, , nníícc NHNH33

15

dông nníícc vv««ii Ca(OH)

4 kg ureure + 70+ 70--100 kg 100 kg nÐnÐ trong ttóóii nylon nylon hohoÆÆcc hhèè

CC¸¸cc nhnh©©nn ttèè ¶¶//hhëëngng ®®ÕnÕn f/gf/g xx¬¬ ((tiÕptiÕp)) + P+ P22 ssöö dông Ca(OH)22, , CaOCaO ®Ó®Ó xxöö lýlý rr¬¬mm nhanh pH>8, nhnhngng mmèècc phph¸¸tt tritriÓÓnn nhanh rr¹¹ pH>8, + + XXöö lýlý nhinhiÖÖtt kÕtkÕt hhîîpp kiÒmkiÒm hoho¸¸ didiÖÖtt ®®c c nÊmnÊm + + CC¸¸cc nníícc ««n n ®®ííii sdsd NHNH33 nÐnÐ thth¶¶ii tõtõ nh/mnh/m ph /ph /®¹®¹m m + + ëë ViViÖÖtt Nam Nam xxöö lýlý bb»»ngng ureure VD: 100 kg rr¬¬mm + 3+ 3--4 kg ►►VD: 100 kg (cid:224)(cid:224)TrTréénn ññ trong (cid:224)(cid:224)SauSau 20 20 ngngµµyy chocho trtr©©uu bbßß ¨¨nn

trong K/FK/F gluxit dÔdÔ titiªªuu trong

CC¸¸cc nhnh©©nn ttèè ¶¶//hhëëngng ®®ÕnÕn f/gf/g xx¬¬ ((tiÕptiÕp)) * * HHµµmm llîîngng gluxit + + Gluxit

u/gluxit gluxit dÔdÔ titiªªu/gluxit + + Trong

Gluxit dÔdÔ titiªªuu ((tinhtinh bbéétt, , rrØØ mmËËtt ®®êngêng, , ®®êngêng) ) rÊtrÊt ccÇÇnn chocho VSVVSV Trong KT KT ffèèii hhîîpp KF KF ccÇÇnn: : gluxit khãkhã titiªªuu (x(x¬¬) ) hhîîpp lýlý nhiÒu gluxit gluxit dÔdÔ titiªªuu (cid:224)(cid:224) cc¹¹ch ch tranh tranh gigi¶¶mm t/ht/h xx¬¬ pH, øøcc chÕchÕ VK VK f/gf/g xx¬¬ NÕuNÕu nhiÒu KhiKhi f/gf/g gluxit + TN bbææ sung + TN gluxit dÔdÔ titiªªuu(cid:224)(cid:224) gigi¶¶mm pH, sung gluxit gluxit dÔdÔ titiªªuu võavõa phph¶¶ii (cid:224)(cid:224) tt¨¨ngng ttûû llÖÖ t/ht/h xx¬¬ 1010--25%25%

4.3 4.3 PhPh©©nn gigi¶¶ii tinhtinh bbéétt, , ®®êngêng

* Tinhbét, ® êng: (95% tiªuho¸ ëd¹cá)

+ Tinhbét

Amilaza Mantoza+ Dextrin (VSV)

Mantaza

(VSV)

2a-Glucoza

+ §êng®¬n (cid:224) lªnmen (cid:224) ABBH

16

o ABBH QuQu¸¸ trtr××nhnh tt¹¹o ABBH

COOH COOH

(cid:224)(cid:224) CHCH22 COOH CH33 COOH CH

Malonyl CoACoA

Oxaloacetic fotfat Oxaloacetic

Propionic Propionic

a.acetic (C(C22):): * T* T¹¹o o a.acetic axetyl CoACoA (cid:224)(cid:224) Malonyl pyruvic (cid:224)(cid:224) axetyl a. a. pyruvic Axetyl CoACoA (cid:224)(cid:224) a.acetic a.acetic (cid:224)(cid:224)Axetyl a.propionic (C(C33):): * T* T¹¹o o a.propionic a.Pyruvic (cid:224)(cid:224) qua qua photphoryl photphoryl hoho¸¸ a.Pyruvic COOH COOH COOH COOH COOH COOH C = O + P(cid:224)(cid:224) C C ––O O ˜˜ P P (cid:224)(cid:224) CHCH22 C = O + P CHCH22 CHCH33 Pyruvic fotfat Pyruvic Pyruvic Pyruvic

o ABBH (tÝtÝªªpp))

QuQu¸¸ trtr××nhnh tt¹¹o ABBH ( a.butyric (C(C44):): a.pyruvic (cid:224)(cid:224) axetyl

axetyl CoACoA (cid:224)(cid:224) axetoaxxetyl butyryl CoACoA (cid:224)(cid:224) butyl n n t/ bbéétt * T* T¹¹o o a.butyric + + a.pyruvic (cid:224)(cid:224) b OH OH butyryl •• P/P/øø ttæængng ququ¸¸tt bbéétt ®®êngêng (cid:224)(cid:224) ABBH •• 3 3 phph©©nn ttöö glucoza axetoaxxetyl CoACoA butyl CoACoA (cid:224)(cid:224) a.butyric a.butyric ABBH khikhi ¨¨n n t/ glucoza (cid:224)(cid:224) 2 2 ptgptg CC22 + 2 + 2 ptgptg CC3 3 + C+ C44

glucoza (cid:224)(cid:224)6C6C22+2C+2C33+C+C44 +5CO+5CO22+3CH+3CH44+6H+6H22OO 14%; 21%, C44: 13: 13--14%; 62%; C33:20:20--21%, C %ABBH: C22:60:60--62%; C + 3 CO22 + CH+ CH33 + 2 H+ 2 H22OO + 3 CO •• KhiKhi ¨¨n n nhiÒu nhiÒu thth«« xx¬¬ 5 5 ptgptg glucoza •• %ABBH: C CC55: 1,5: 1,5--1,7%1,7%

QuQu¸¸ trtr××nhnh tt¹¹o ABBH (

o ABBH (tÝtÝªªpp))

►►Piatkowski

►►MMøøcc ttèèii ®®a a nnµµyy xuÊtxuÊt hihiÖÖnn sausau ¨¨n 2 n 2 -- 6 6 giêgiê. . KhKhèèii

(1990) chocho biÕtbiÕt ®®èèii vvííii ABBH ttæængng ssèè biÕnbiÕn Piatkowski vvµµ ccééngng ssùù (1990) cc¸¸cc KF KF khkh¸¸cc nhaunhau, , nnåångng ®é®é ABBH ®®ééngng tõtõ 11,4 11,4 -- 23,3 mmol/100ml 23,3 mmol/100ml dÞchdÞch dd¹¹ ccáá. .

►► KhiKhi KF KF gigiµµuu carbohydrat ABBH ttæængng ssèè ssÏÏ caocao ABBH

ABBH ëë dd¹¹ ccáá bbßß cc¸¸ii cãcã ththÓÓ ®¹®¹t t ttííii 4,5 4,5 llîîngng ABBH kg/24 h. kg/24 h. carbohydrat dÔdÔ titiªªuu thth×× llîîngng

17

o ABBH (tÝtÝªªpp))

►►Theo

(1996), ttæængng llîîngng còng nhnh ttûû llÖÖ % % gigi÷÷aa cc¸¸cc lolo¹¹i i phôphô thuthuéécc

axetic ththêngêng chiÕmchiÕm 5050--70% trong dd¹¹ ccáá vvµµ cãcã nhiÒu 70% ttæængng llîîngng nhiÒu nhÊtnhÊt khikhi ¨¨n n ccáá

QuQu¸¸ trtr××nhnh tt¹¹o ABBH ( Theo CCïï XuXu©©nn DDÇÇnn vvµµ cscs (1996), ABBH còng ABBH vvµµoo KF KF ¨¨n.n. ►►AxitAxit axetic ABBH trong ABBH khkh««. .

►►KF KF gigiµµuu tinhtinh bbéétt vvµµ ®®êngêng ssÏÏ tt¹¹o o rara nhiÒu

nhiÒu axitaxit

propionic. . propionic ►►KhiKhi con con vvËËtt ¨¨n n khkhÈÈuu phphÇÇnn gigiµµuu protein, protein, ssùù tt¹¹o o butyric tt¨¨ngng llªªnn ccßßnn axitaxit axetic axetic vvµµ ththµµnhnh axitaxit butyric propionic gigi¶¶mm xuxuèèngng propionic

VaiVai trtrßß ABBHABBH

Acetic + O22 (cid:224)(cid:224) nn¨¨ngng llîîngng Acetic + O

++ CungCung cÊpcÊp nn¨¨ngng llîîngng

: acetic + butyric (cid:224)(cid:224) mmìì propionic (cid:224)(cid:224) glucoz glucoz (cid:224)(cid:224) glycogen glycogen

+ + NguyNguyªªnn liliÖÖuu tt¹¹o o nnªªnn cc¬¬ ththÓÓ ®®ééngng vvËËtt nhainhai ll¹¹ii + T+ T¹¹o o mmìì ss÷÷aa: acetic + butyric + T+ T¹¹o o ®®êngêng: : propionic ABBH ccÇÇnn cãcã g/trÞg/trÞ Q ?Q ? * * LLîîngng ABBH glucoza (cid:224)(cid:224) 2286 MJ 2286 MJ 1mol glucoza §§èètt chch¸¸yy 1mol 1 mol acetic (cid:224)(cid:224) 1759 MJ §§èètt chch¸¸yy 1 mol acetic 1759 MJ 1 mol propionic §§èètt chch¸¸yy 1 mol propionic (cid:224)(cid:224) 1541 MJ 1541 MJ

VaiVai trtrßß ABBH (

ABBH (tiÕptiÕp))

Glucoza còng * * §§VNL VNL rÊtrÊt ccÇÇnn ABBHABBH * * Glucoza còng ®®ãngãng vaivai trtrßß q/trq/tr ëë §§VNLVNL + H+ HÖÖ TK (TK (nn··oo) ) sdsd 1 1 phphÇÇnn ®®êngêng, , nÕunÕu thiÕu glucoza thiÕu glucoza trtr©©uu bbßß hay hay bÞbÞ hh««nn mmªª

: glycogen lµµ nangnang llîîngng ddùù trtr÷÷ glucoza cc¬¬ ththÓÓ thiÕu thiÕu glucoza thiÕu Q Q ddùù trtr÷÷ glucoza (cid:224)(cid:224) glyxeryl glyxeryl (cid:224)(cid:224) glyxerofotfat a.bÐo glyxerofotfat + + a.bÐo

+ C+ C¬¬: glycogen l NÕuNÕu thiÕu + + MMìì: : glucoza (cid:224)(cid:224)TT¹¹o o mmìì + + TuyÕn TuyÕn vvóó: : glucoza Galactoza + + glucoza Galactoza glucoza (cid:224)(cid:224) galactoza galactoza glucoza (cid:224)(cid:224) Lactoza Lactoza ((®®êngêng ss÷÷aa))

18

VaiVai trtrßß ABBH ( i VSV d¹¹ ccáá còng

dông ABBH ABBH ®Ó®Ó

ABBH (tiÕptiÕp)) còng ssöö dông amin chocho tÕtÕ bbµµoo VSVVSV

►►NhiÒuNhiÒu lolo¹¹i VSV d ttæængng hhîîpp axitaxit amin

►►NNåångng ®é®é ABBH mmol/100ml dÞchdÞch dd¹¹ ccáá mmol/100ml 4,5 kg/24 h KL ABBH ëë dd¹¹ ccáá bbßß cc¸¸ii ®¹®¹t t ttííii 4,5 kg/24 h

23,3 11,4 -- 23,3 ABBH ttæængng ssèè biÕnbiÕn ®®ééngng tõtõ 11,4

►►KL ABBH ►►ChoCho ¨¨n n nhiÒu nhiÒu ththøøcc ¨¨n n tinhtinh ssÏÏ kÝchkÝch thÝch propionat ëë dd¹¹ ccáá ssÏÏ llµµmm gigi¶¶mm ttûû llÖÖ mmìì ss÷÷aa vvµµ propionat tt¨¨ngng ttûû llÖÖ protein

nhiÒu thÝch tt¹¹o o nhiÒu

►►ThThøøcc ¨¨n n nhiÒu

protein ss÷÷aa nhiÒu xx¬¬ ssÏÏ kÝchkÝch thÝch nhiÒu thÝch tt¹¹o o ththµµnhnh nhiÒu (Spann, 1993) axetat vvµµ llµµmm tt¨¨ngng ttûû llÖÖ mmìì ss÷÷aa (Spann, 1993) axetat

phi protein protein, nit¬¬ phi protein

4.4 4.4 PhPh©©nn gigi¶¶ii protein, nit •• PProtein rotein::

Protein Proteaza peptit peptidaza a.a Deaminaza A.h÷u c¬+ NH 3

(VSV) (VSV) (VSV)

3 (cid:224) M¸u (cid:224)gan(cid:224)ure(cid:224)nÐ

-MétphÇnnhá a.avsvsödôngtænghîpprotein vsv -PhÇnlínkhöamint¹o raNH bät(cid:224)d¹cá (cid:224)tiÕtkiÖm®¹m cña§V nhail¹i

• Nit¬phi protein :vsvcßns/d nit¬phi protein T.¨n (cid:224) protein vsv (cid:224)bæsung urªchotr©ubßb»ngam«n hay cacbamÝt(45% nit¬)

+ Södôngurªth«ngqua c¸c ph¶n øng:

NH2 Urªaza

O=C

CO2 + 2 NH3

(VSV)

R – C – (sp trao®æi ® êng) COOH

s/d = p/ víi xªtoaxÝt

NH2

VD:

VSV (Transaminaza)

+ NH3

-NH2 dÔnh êng

COOH CH2 CH2 HC –NH 2 COOH Axitglutamic

COOH COOH CHCH22 CHCH22 C = OC = O COOH COOH a -xetoglutaric

TænghîpProtein vsvx¶y rasong song víisùph©n gi¶igluxit

Gluxit (hydratcacbon)

Protein

Peptit

+ a.a

§êng

Nit¬ phi Protein

NH3

Xªtoaxit O

T.¨n

VSV

R – C – COOH

a.a

Protein vsv (Xuèngtiªuho¸ ád¹móikhÕ (cid:224)dinh dìngchog/s)

§§ÆÆcc ®®iiÓÓmm phph©©nn gigi¶¶ii protein protein ccññaa VSVVSV

protein chÊt protein cazein nhanh: : cazein

protein bÞbÞ phph©©nn gigi¶¶ii nhanh protein bÞbÞ f/gf/g ttèècc ®é®é TB: TB: glyten protein bÞbÞ phph©©nn gigi¶¶ii chchËËmm: pr. glyten, , zeinzein ((ngng««)) : pr. bbéétt ngng««, , **PhôPhô thuthuéécc vvµµoo bb¶¶nn chÊt ►►NhãmNhãm protein ►►NhãmNhãm protein ►►NhãmNhãm protein albumin, pr. thÞt albumin, pr. huyÕt thanh thÞt bbßß, pr. thanh bbßß

amin nhanh amin TB: Sis, : Asp, Ser, glut nhanh: Asp, Ser, glut TB: Sis, ArgArg, ,

, pr. huyÕt * * PhôPhô thuthuéécc vvµµoo lolo¹¹i i a.amin a.amin a.amin bÞbÞ khkhöö amin ►►NhãmNhãm a.amin ►►NhãmNhãm a.amin a.amin bÞbÞ khkhöö amin phenylalanin phenylalanin ►►NhãmNhãm a.amin a.amin bÞbÞ khkhöö amin amin chchËËmm: : Tripto Alanin Tripto, , Alanin

21

§§ÆÆcc ®®iiÓÓmm phph©©nn gigi¶¶ii N N fiprfipr ccññaa VSVVSV

O 2NH2NH33 + CO+ CO22 chÝnh hoho¹¹t t llùùcc ccññaa VK lVK lµµ chÝnh

NHNH2 2 Ureaza Ureaza CO NH2 2 + H+ H22O Ureaza tiÕt Ureaza Ureaza tiÕt Ureaza ureaza f/gf/g ®®îîcc 46.000 46.000 p/tp/töö ururªª trong trong 1 h1 h

►►CO NH ►►VK VK tiÕt TMT tiÕt ►►TMT ►►1 1 p/tp/töö ureaza Protein trong ►►Protein Protein thotho¸¸tt qua d ►►Protein ®®îîcc 40%40%

trong dd¹¹ ccáá (cid:224)(cid:224) t/hot/ho¸¸ ®®îîcc 60%60% qua d¹¹ ccáá vvµµoo ruruéétt non non (cid:224)(cid:224) t/hot/ho¸¸

►► NNåångng ®é®é NH3 NH3 thÊp

5 mg/100 ml dÞchdÞch dd¹¹ ccáá

khikhi khkhÈÈuu phphÇÇnn nghÌo

thÊp ddííii mmøøcc 5 mg/100 ml nghÌo nitnit¬¬

38 mg/100 ml dÞchdÞch dd¹¹ ccáá khikhi ururªª

►► C C NH3NH3 caocao ®®ÕnÕn 37 37 -- 38 mg/100 ml

sung vvµµoo khkhÈÈuu phphÇÇnn NH3 < mmøøcc ttííii hh¹¹n n ssÏÏ llµµmm gigi¶¶mm ttèècc ®é®é sinhsinh

®®îîcc bbææ sung ►► NNåångng ®é®é NH3 < trtrëëngng ccññaa VSV, ►► KhiKhi nnåångng ®é®é NH3 d

VSV, ssùù llªªnn men men kÐmkÐm vvµµ ttûû llÖÖ t/hot/ho¸¸ ththøøcc ¨¨n.n. NH3 d¹¹ ccáá vvîîtt ququ¸¸ mmøøcc ttííii hh¹¹n n ssÏÏ tt¨¨ngng

ssùù hÊphÊp thuthu NH3 NH3 vvµµoo mm¸¸uu ►► ThTh««ngng ththêngêng NH3 NH3 trong

trong mm¸¸uu ®®îîcc khkhöö ®®éécc ëë gangan

thth««ngng qua qua chuchu trtr××nhnh tt¹¹o o ururªª ((chuchu trtr××nhnh Ornitin quay trtrëë ll¹¹i di d¹¹ ccáá hay hay tuyÕn

►► MMéétt phphÇÇnn ururªª ssÏÏ quay

Ornitin) ) tuyÕn nníícc bbäätt

theotheo vvßßngng tutuÇÇnn hohoµµnn ccññaa mm¸¸uu

trong dd¹¹ ccáá nnåångng ®é®é NHNH33 trong

►► Kirchgessner

25 mg/100 ml dÞchdÞch dd¹¹ ccáá

(1990) chocho rr»»ngng ®Ó®Ó ®®¶¶m m bb¶¶oo ttèètt chocho ssùù

►► Piatkowski

men TA thth×× nnåångng ®é®é NH3NH3--N N trung

trung bb××nhnh: 6

: 6 -- 9 9

Kirchgessner (1992) hhîîpp llµµ 7 7 -- 25 mg/100 ml Piatkowski vvµµ cscs (1990) llªªnn men TA mg/100 ml dÞchdÞch dd¹¹ ccáá mg/100 ml

►► CC¸¸cc vi vi sinhsinh vvËËtt (vi

(vi khukhuÈÈnn, , ®®ééngng vvËËtt ®¬®¬n n bbµµoo vvµµ nÊmnÊm) )

ttæængng hhîîpp nnªªnn sinhsinh khkhèèii vi vi sinhsinh vvËËtt..

►► CC¸¸cc ththµµnhnh phphÇÇnn ccññaa sinhsinh khkhèèii vi vi sinhsinh vvËËtt baobao ggååmm

, 15% carbohydrat

carbohydrat ((ëë dd¹¹ng xng x¬¬

khokho¶¶ngng 70% protein 70% protein thth««, 15% lipit.. ), 15% lipit trung tÝnhtÝnh), 15% trung

►► KhiKhi NH3 NH3 caocao, , hÊphÊp thuthu vvµµoo mm¸¸uu, pH

, pH mm¸¸uu >8 >8 (cid:224)(cid:224) trtróóngng

®®éécc kiÒmkiÒm

nnåångng ®é®é NHNH33 trong trong dd¹¹ ccáá ((tiÕptiÕp)) thÝch (1992) chocho rr»»ngng nnåångng ®é®é NH3NH3--N N thÝch

22

►►HaiHai yÕuyÕu ttèè quanquan trträängng a/h a/h ®®ÕnÕn llîîngng protein

protein thotho¸¸tt quaqua protein

protein bÞbÞ thêi giangian lluu TA vTA vµµ khkh¶¶ nn¨¨ngng

►►CC¸¸cc Pr. Pr. dÔdÔ t/ht/h (Pr.

f/gf/g trong trong dd¹¹ ccáá llµµ thêi protein. bÞbÞ llªªnn men men ccññaa protein. (Pr. §§V) V) nnªªnn trtr¸¸nhnh ssùù f/gf/g ëë dd¹¹ ccáá

►►TT¨¨ngng ttèècc ®é®é chuy

►►§§ãngãng rr··nhnh ththùùcc ququ¶¶nn, , cc¸¸cc protein d

®Ó®Ó tt¨¨ngng hihiÖÖuu ququ¶¶ sdsd TA TA chocho §§VNLVNL ►►CC¸¸cc bibiÖÖnn phph¸¸pp llµµmm tt¨¨ngng llîîngng protein protein thotho¸¸tt qua qua dd¹¹ ccáá:: chuyÓÓnn dêidêi, , chocho giagia ssóócc ¨¨n n liÒuliÒu caocao NaClNaCl

protein d¹¹ng ng lláángng nhnh chuyÓÓnn thth¼¼ng ng cazein, , ss÷÷aa, , bbéétt cc¸¸, , ®®ËËuu tt¬¬ngng ®®c c chuy cazein vvµµoo dd¹¹ khÕkhÕ bb»»ngng k/tk/t ®®ãngãng rr··nhnh ththùùcc ququ¶¶nn. .

►►MMµµngng bbääcc protein v

protein thotho¸¸tt qua ( protein qua (tiÕptiÕp))

protein vµµ axitaxit amin amin bb»»ngng mmµµngng bbääcc trong dd¹¹ ccáá, , nhnhngng hohoµµ tan trong trong mm««ii trtrêngêng dd¹¹ mmóóii khÕkhÕ polyme khkh««ngng hohoµµ tan polyme tan ttèètt trong tan ►►BB¬¬mm protein protein hohoÆÆcc axitaxit amin amin vvµµoo dd¹¹ khÕkhÕ hohoÆÆcc ruruéétt cazein vvµµoo dd¹¹ khÕkhÕ s/ls/lîîngng ss÷÷aa non, bb¬¬mm trtrùùcc tiÕptiÕp cazein non, ►►LLµµmm biÕnbiÕn ®®ææii tÝnhtÝnh hohoµµ tan tan ccññaa protein,

tannic formaldehyt, , axitaxit tannic

trong ththøøcc ¨¨n n ttùù nhinhiªªnn cãcã ttííii 30% protein ccññaa ththøøcc ¨¨n n ®®i thi th¼¼ng ng xuxuèèngng ruruéétt protein, ngngêiêi tata cãcã ththÓÓ xxöö lýlý ththøøcc ¨¨n n bb»»ngng nhinhiÖÖtt, , bb»»ngng hoho¸¸ chÊt chÊt nhnh formaldehyt Theo Spann (1993), trong ►►Theo Spann (1993), 20 20 -- 30% protein non mnon mµµ khkh««ngng bÞbÞ phph©©nn gigi¶¶ii ëë dd¹¹ ccáá

►► ViViÖÖcc kiÒmkiÒm chÕchÕ ssùù f/gf/g protein

protein thotho¸¸tt qua ( protein

phi protein. ng nit¬¬ phi protein.

►► CC¸¸cc bibiÖÖnn phph¸¸pp ®Ó®Ó gigi¶¶mm ssùù f/gf/g protein

protein cãcã ththÓÓ ®¹®¹t t ®®îîcc

nhênhê ssùù ququ¶¶nn lýlý nunu««ii ddììngng nhnh viviÖÖcc thaythay ®®ææii ttûû llÖÖ, , mmøøcc ®é®é vvµµ ssùù cãcã mmÆÆtt ccññaa ththøøcc ¨¨n n tinhtinh hhççnn hhîîpp vvµµ cc¸¸cc ththøøcc ¨¨n n thth«« ((Tamminga

, 1979) Tamminga, 1979)

►► XXöö lýlý bb»»ngng formaldehyd

formaldehyd ®®èèii vvííii ®®ËËuu tt¬¬ngng (cid:224)(cid:224) tt¨¨ngng cc¸¸cc , Brookes, Armstrong, 1983; Rooke, Brookes, Armstrong, 1983;

qua (Rooke

chÊt thotho¸¸tt qua ( chÊt , 1986). Crooker vµµ ccééngng ssùù, 1986). Crooker v

►► XXöö lýlý bb»»ngng ccåånn ®·®·

cÊucÊu trtróócc ccññaa protein,

protein, llµµmm tÝnhtÝnh kþkþ nníícc, , cãcã ththÓÓ llµµmm gigi¶¶mm ssùù phph©©nn gigi¶¶ii ccññaa protein (Lynch protein (Lynch vvµµ ccééngng ssùù, 1987; Van

, 1984 , 1987; Van derder AarAar vvµµ ccééngng ssùù, 1984

qua (tiÕptiÕp)) protein protein ssÏÏ llµµmm tt¨¨ngng llîîngng protein trong ththøøcc ¨¨n n ®®i i vvµµoo ruruéétt mmµµ khkh««ngng llµµmm thaythay ®®ææii llîîngng trong VSV d¹¹ cung cÊpcÊp chocho cc¸¸cc VSV d protein VSV, nÕunÕu nhnh N N ®®îîcc cung protein VSV, ccáá ddííii dd¹¹ng nit

23

►► NH3 NH3 sinhsinh rara ssÏÏ ®®îîcc VSV d

VSV d¹¹ ccáá sdsd llµµmm nguy

nguyªªnn liliÖÖuu ®Ó®Ó con ®®êngêng phph¶¶nn øøngng khkhöö vvµµ

t/ht/h nnªªnn cc¸¸cc axitaxit amin chuyÓÓnn amin chuy

amin theotheo con glutamic amin, , ccññaa axitaxit glutamic ►► SauSau ®®ãã qua qua cc¸¸cc phph¶¶nn øøngng chuy

chuyÓÓnn amin

glutamic ssÏÏ

amin, , axitaxit glutamic amin chocho cc¸¸cc xetoxeto axitaxit khkh¸¸cc ®Ó®Ó tt¹¹o o nnªªnn

chuyÓÓnn nhãmnhãm amin chuy cc¸¸cc axitaxit amin

amin mmííii

►► §§VNL VNL khkh««ngng ththÓÓ sdsd trtrùùcc tiÕptiÕp NH3, m

NH3, mµµ ssöö dông dông cc¸¸cc axitaxit protein ®®ÆÆcc trtrngng chocho cc¬¬ ththÓÓ chchóóngng

protein ëë dd¹¹ ccáá nÕunÕu VSV VSV ssöö dông

1 kg dông 1 kg

amin ®Ó®Ó sinhsinh t/ht/h nnªªnn protein amin Trong q/trq/tr t/ht/h protein ►► Trong chÊt hh÷÷uu cc¬¬ titiªªuu hoho¸¸ ccññaa ththøøcc ¨¨n n thth×× chchóóngng ttæængng hhîîpp chÊt ®®îîcc 78 78 -- 298 g protein VSV 298 g protein VSV dông 1 MJ

1 MJ n/ln/l traotrao ®®ææii ccññaa chÊt

►► VSV VSV ssöö dông

t/ht/h ®®îîcc 7,57,5--10,5 g protein hay 1,2

chÊt h/ch/c¬¬ t/hot/ho¸¸, , ssÏÏ 1,4 g N protein VSV 10,5 g protein hay 1,2 --1,4 g N protein VSV

SSùù ttæængng hhîîpp protein protein ccññaa vsvvsv dd¹¹ ccáá

►►NguNguåånn nn¨¨ngng llîîngng nhnh ®®êngêng dÔdÔ tan,

SSùù ttæængng hhîîpp protein protein ccññaa vsvvsv ((tiÕptiÕp))

►►HiHiÖÖuu suÊt

cung cÊpcÊp ATP vATP vµµ khung tan, rrØØ mmËËtt cacbon ®Ó®Ó t/ht/h amin) s) s½½n n cãcã trong dông NH3 NH3 ®Ó®Ó ttæængng hhîîpp protein khung cacbon trong TA TA vvµµoo dd¹¹ ccáá ssÏÏ tt¨¨ngng ttèècc protein ccññaa VSV VSV cãcã ®®êngêng ((cung axitaxit amin ®é®é ssöö dông gigi¸¸ trÞtrÞ sinhsinh hhääcc caocao.. suÊt t/ht/h protein VSV l protein VSV lµµ thÊp (TA tinhtinh chiÕmchiÕm >70% thÊp vvííii khkhÈÈuu phphÇÇnn trong khkhÈÈuu >70% trong Thomas, 1979) ) (Chamberlain vµµ Thomas, 1979) gigiµµuu TA TA tinhtinh (TA phphÇÇnn) (Chamberlain v ►► LLîîii ÝchÝch ccññaa ssùù t/ht/h protein protein ccññaa VSV l

VSV lµµ viviÖÖcc tt¹¹o o protein VSV cãcã gigi¸¸ trÞtrÞ sinhsinh hhääcc caocao hh¬¬nn i protein ngunguåånn ggèècc TV vTV vµµ ngunguåånn nitnit¬¬ phi phi ththµµnhnh protein VSV cc¸¸cc lolo¹¹i protein protein protein

VaiVai trtrßß VSV VSV ®®èèii vvííii §§VNLVNL

chÕt(cid:224)(cid:224) TA TA ®¹®¹mm

VSV+TA (cid:224)(cid:224)mmóóii khÕkhÕ (cid:224)(cid:224)chÕt

protein chocho §§VNLVNL

cung cÊpcÊp 1/3 1/3 nhunhu ccÇÇuu protein Protein (vsvvsv) ) cãcã gigi¸¸ trÞtrÞ sinhsinh hhääcc caocao

►► VSV+TA ►► VSV VSV cung ►► Protein ( + + NhiÒuNhiÒu tt¸¸cc gigi¶¶ chocho rr»»ngng ttûû llÖÖ titiªªuu hoho¸¸ vvµµ hÊphÊp thuthu ccññaa

amin cãcã ngunguåånn ggèècc VSV l

VSV lµµ 85 85 -- 90% 90% a.amin khkh««ngng thaythay thÕthÕ

nhiÒu lolo¹¹i VTM

nitnit¬¬ axitaxit amin + Protein VSV cãcã ®ñ®ñ cc¸¸cc a.amin + Protein VSV protein ►► VSV VSV cãcã k/nk/n biÕnbiÕn nitnit¬¬ vv«« cc¬¬ ththµµnhnh protein ►► VSV VSV ccßßnn ttæængng hhîîpp nhiÒu B: B1, i VTM nhãmnhãm B: B1, B2, B6, B1; Vita K; PP (cid:224)(cid:224) ÝtÝt khikhi trtr©©uu bbßß thiÕu thiÕu B2, B6, B1; Vita K; PP VTMVTM

24

A.bÐobay h¬i tængsèvµtûlÖ

c¸c lo¹i a.bÐo

Sùthay®æipH, [A.bÐobay h¬i] + theothêigiansau¨n vµ vµNH 4

˛ thµnhphÇnthøc¨n

SSöö dông

dông NH3 NH3 ccññaa VSVVSV

4 mg% trtróóngng ®®éécc)) 80% amoniac ►►80% 20% amoniac ►►20% (NH(NH44

amoniac ®®îîcc VSV VSV sdsd (cid:224)(cid:224) t/ht/h pr. pr. ccññaa VSVVSV amoniac hÊphÊp thuthu qua qua vv¸¸chch dd¹¹ ccáá (cid:224)(cid:224) mm¸¸uu ++: 1: 1--4 mg% ►►NHNH33(cid:224)(cid:224) gangan (cid:224)(cid:224) ururªª ►►UrUrªª 1 1 phphÇÇnn (cid:224)(cid:224) nníícc bbäätt (cid:224)(cid:224) dd¹¹ ccáá (con tiÕt (con ®®êngêng tiÕt kikiÖÖmm ®¹®¹m m ccññaa §§VNL)VNL)

25

sung ururªª

chuyÓÓn n aminamin(cid:224)(cid:224) b/sb/s nhiÒu

•• BBææ sung nhiÒu (cid:224)(cid:224) thõa thõa + + VVff©©nn gigi¶¶ii ururªª vsvvsv > 4V> 4V chuy NHNH33(cid:224)(cid:224)vv¸¸ch ch d.cd.cáá (cid:224)(cid:224) mm¸¸uu (cid:224)(cid:224) trtróóngng ®®éécc kiÒmkiÒm (cid:224)(cid:224)bbææ sung sung chchóó ý:ý:

trong ngngµµyy, , ththªªmm ®®êngêng dÔdÔ tan t

sung bªª nghÐnghÐ > 6 > 6 thth¸¸ngng tutuææii ((hhÖÖ vsvvsv))

y/con 70g/ngµµy/con

-- KhKh««ngng ®®îîcc phapha nníícc chocho trtr©©uu bbßß uuèèngng -- ChChØØ phapha vvµµoo nÐnÐ rrååii phun phun llªªnn rr¬¬mm, , ccáá khkh«« xetoaxÝt tan t¹¹o o xetoaxÝt -- NhiÒuNhiÒu llÇÇnn trong -- ÐÐpp ururªª vvííii tinhtinh bbéétt ththµµnhnh viviªªnn nÐnnÐn (cid:224)(cid:224) phph©©nn gigi¶¶ii chchËËmm -- NNªªnn trtréénn llÉÉnn T.T.¨¨nn, r, r¾¾c c llªªnn ccáá, , cc¸¸mm -- ChChØØ bbææ sung b -- LiÒuLiÒu llîîngng 50 50 –– 70g/ng -- LiÒuLiÒu llîîngng > 100

> 100 g/con/ng

BBææ sung

sung ururªª ((tiÕptiÕp))

xetoaxit cung cÊpcÊp cc¸¸cc xetoaxit sung 1 kg ®®êngêng dÔdÔ sung rrØØ mmËËtt ®®êngêng ®Ó®Ó cung B/s 100 g ure/b * * BBææ sung KhiKhi B/s 100 g titiªªuu (2/3 (2/3 tinhtinh bbéétt + 1/3

* * BBææ sung

sung axitaxit indoltriacetic

protein indoltriacetic tt¨¨ngng t/ht/h protein

nhanh gg©©yy trtróóngng ®®éécc h/thu NH3 NH3 chchËËmm(cid:224)(cid:224) t/ht/hîîpp protein protein ure/bßß, , ccÇÇnn bbææ sung 1 kg + 1/3 rrØØ mmËËtt ®®êngêng) ) * * NgNgêiêi tata cãcã ththÓÓ ®®iÒuiÒu chchØØnhnh pH dpH d¹¹ ccáá:: h/thu NH3 NH3 nhanh + pH kiÒmkiÒm h/thu + pH + pH=5,7--6 6 h/thu + pH=5,7 * * LLµµmm tt¶¶ngng ®¸®¸ liÕmliÕm: : ururªª, , khokho¸¸ngng, , rrØØ mmËËtt……

lipit 4.5 4.5 TiTiªªuu hoho¸¸ lipit

27

4.6. SSùù tt¹¹o o ththµµnhnh ththÓÓ khÝkhÝ vvµµ îî hh¬¬ii 4.6.

►► VSV VSV llªªnn men tmen t¹¹o o 1000

(50 –– 60 %), 60 %), : 30 –– 40 %40 %

1000 lÝtlÝt/ / ngngµµyy ®ª®ªm m COCO22 (50 CHCH44: 30 ccßßnn ll¹¹i Hi H22S, HS, H22, N, N22, O, O22

thotho¸¸tt rara qua qua îî hh¬¬ii. . NÕuNÕu khkh««ngng (cid:224)(cid:224) chchííngng bông

bông ®®ÇÇyy hh¬¬ii..

+ T¹o CO2: Do lªn men glucozavµtõNaHCO 3 nícbät

Glucose vsv Rîu+ CO 2› NaHCO3 + axÝth÷u c¬ (cid:224) muèiNa + H 2CO3

H2O CO2›

+ T¹o CH4 hoÆchoµn nguyªnCO 2

vsv

2CH3COOH + CH4›

2C2H5OH + CO2 CO2 + 2H2 (cid:224) CH4Æ + O2 (hoµn nguyªn)

CHCH44 ►► MMéétt bbßß trtrëëngng ththµµnhnh ss¶¶nn sinhsinh rara khokho¶¶ngng 300300--600 l CH4 600 l CH4 Tyrrell, 1979) (Moe vµµ Tyrrell, 1979)

mmççii ngngµµyy (Moe v

►► QuQu¸¸ trtr××nhnh ss¶¶nn sinhsinh CH4 CH4 ëë §§VNL VNL chÞuchÞu a/h a/h ccññaa khkhèèii

carbohydrat con vvËËtt, , llîîngng VCK VCK ¨¨n n ®®îîcc, , llîîngng carbohydrat

►► ABBH l

llîîngng con bÞbÞ phph©©nn gigi¶¶ii (Wilkerson, 1994) (Wilkerson, 1994) ABBH lµµ ngunguåånn n/ln/lîîngng ®®îîcc hÊphÊp thuthu, , ccßßnn CH4 l CH4 lµµ ngunguåånn chchøøaa n/ln/lîîngng haohao phÝphÝ. .

►► SSùù mÊtmÊt mm¸¸tt nnµµyy íícc tÝnhtÝnh ®®ÕnÕn 8% 8% n/ln/lîîngng thth«« ccññaa TA TA thuthu

nhnhËËnn. .

►► LLµµmm gigi¶¶mm CH4 CH4 ththêngêng ®®i song

i song song

song vvííii tt¨¨ngng caocao

propionat vvµµ ®®ãã llµµ ®®iÒuiÒu hh÷÷uu ÝchÝch ®®èèii vvííii vvËËtt chchññ propionat , 1966) Hungate, 1966) ((Hungate

+ N2 vµ O2 theoT.¨n vµo

(cid:224) NN. chíngbông®Çyh¬i:

+ Nhu®éngd¹cákÐmhoÆcliÖtd¹cá

+ Tróng®éc (cid:224)mÊtph¶n x¹îh¬i

søcc¨ngbÒmÆtthÓláng ﬂ(cid:224)sinhnhiÒukhÝbµo …

+ ¨n ph¶ithøc¨n bÞmèc, thèi

28

PhPhßßngng trÞtrÞ bbÖÖnhnh chchííngng hh¬¬ii

►►KÝchKÝch thÝch ►►øøcc chÕchÕ llªªnn men VSV men VSV thÝch phph¶¶nn xx¹¹ îî hh¬¬ii ►►KÝchKÝch thÝch ►►ChChääcc ddßß dd¹¹ ccáá bb»»ngng Troca Troca ►►MMææ dd¹¹ ccáá lÊylÊy bbíítt ththøøcc ¨¨nn

thÝch ssùù nhunhu ®®ééngng dd¹¹ ccáá