CHƯƠNG 6: THUẾ
Việc đánh thuế dù hình thức nào cũng gây ra tác động đối với nền kinh tế. Tùy
theo từng điều kiện, mức độ tác động của thuế đối với các chủ thể trong xã hội có
thể khác nhau. Hiểu rõ những tác động của thuế đối với nền kinh tế nói chung và
tùng chủ thể nói riêng có ýnghĩa quan trọng đối với nghiên cứu và hoạch định chính
sách.
CHƯƠNG 6: THUẾ
6.1. Thuế và phân phối thu nhập
6.1.1. Tác động của thuế trong môi trường cân bằng cục bộ
6.1.1.1. Trong điều kiện thị trường cạnh tranh
Trong thị trường cạnh tranh, giá cả của hàng hóa được hình thành
theo quy luật cung cầu, điểm cân bằng cung cầu được xác định là giao
điểm của đường cung và đường cầu, nơi mà thu nhập biên của nhà sản
xuất bằng với chi phí biên để sản xuất ra sản phẩm đó.
CHƯƠNG 6: THUẾ
6.1. Thuế và phân phối thu nhập
6.1.1. Tác động của thuế trong môi trường
cân bằng cục bộ
6.1.1.1. Trong điều kiện thị trường cạnh tranh
Về danh nghĩa, thuế tiêu dùng là loại thuế gián
thu, nghĩa là thuế được cộng thêm vào giá cả
hàng hóa do người tiêu dùng cuối cùng chịu,
người nộp thuế là người thu hộ thuế cho nhà
nước. Tuy nhiên trong môi trường cạnh tranh,
không đơn giản như lý thuyết nêu, gánh nặng
thuế sẽ là thay đổi giá cả thị trường và người
tiêu dùng cũng như nhà sản xuất sẽ chia sẽ
gánh nặng đó theo những điều kiện thị trường.
Ta xem hình minh họa sau:
Tác động của thuế đánh vào SP-DV
CHƯƠNG 6: THUẾ
6.1. Thuế và phân phối thu nhập
6.1.1. Tác động của thuế trong môi trường CB cục bộ
6.1.1.1. Trong điều kiện thị trường cạnh tranh
Khi chưa đánh thuế, cung cầu sản phẩm tại điểm E0.
Bây giờ nhà nước đánh thuế tiêu dùng sản phẩm và thu từ
người bán, với mức thuế là T trên mỗi đơn vị sản phẩm.
Nếu các yếu tố không đổi, phản ứng của thị trường là
người bán nâng giá để bù thuế, đường cung sản phẩm sẽ
dịch chuyển lên S’ một đoạn bằng T. Khi giá tăng, nhu cầu
sản phẩm sẽ bị co hẹp, điểm cân bằng mới là E1, thu nhập
sau thuế của người sản xuất sẽ là P1-T=P2. Gánh nặng
thuế được chia sẽ cho người tiêu dùng và nhà sản xuất,
người tiêu dùng chịu đoạn P1P0và nhà sản xuất đoạn
P0P2.Hiện tượng này gọi là sự chuyển thuế.
Tác động của thuế đánh vào SP-DV
CHƯƠNG 6: THUẾ
6.1. Thuế và phân phối thu nhập
6.1.1. Tác động của thuế trong môi trường CB cục bộ
6.1.1.1. Trong điều kiện thị trường cạnh tranh
Mức phân chia gánh nặng thuế tùy thuộc vào hình
dạng của đường cung cầu của thị trường.Nếu độ dốc của
đường cầu càng lớn, tức hệ số co giãn nhỏ, hoặc độ dốc
của đường cung nhỏ, tức hệ số co giãn lớn thì gánh nặng
thuế có xu hướng nghiên về người tiêu dùng. Khi đường
cầu hoặc đường cung không co giãn theo giá (thẳng đứng
hoặc nằm ngang) thì người tiêu dùng gánh chịu thuế hoàn
toàn. Ngược lại, nếu độ dốc của đường cung càng lớn,
hoặc độ dóc của đường cầu càng nhỏ thì gánh nặng thuế
có xu hướng nghiên về nhà sản xuất. Khi đường cung
hoặc đường cầu không co giãn theo giá (thẳng đứng hoặc
nằm ngang) thì người sản xuất gánh chịu thuế hoàn toàn.
Tác động của thuế đánh vào SP-DV