Bài giảng Tài chính tiền tệ: Chương 2 - Th.S Nguyễn Hoài Phương

Ngân sách Nhà nước (NSNN) đóng vai trò trung tâm trong quản lý và điều tiết nền kinh tế, xã hội của một quốc gia. Việc hiểu rõ về NSNN là vô cùng cần thiết để đánh giá hiệu quả chính sách công và sự phát triển bền vững. Tài liệu này cung cấp một cái nhìn tổng quan về NSNN, từ khái niệm cơ bản đến các hoạt động thu chi, vai trò điều tiết và những vấn đề trọng yếu như thâm hụt và phân cấp ngân sách. Mục tiêu là trang bị kiến thức nền tảng về tài chính công, giúp người đọc nắm bắt cơ chế vận hành và các công cụ quản lý của Nhà nước.

Sinh viên các ngành kinh tế, tài chính, ngân hàng, quản trị kinh doanh; cán bộ nghiên cứu, giảng viên và những người quan tâm đến chính sách tài chính công và quản lý Ngân sách Nhà nước tại Việt Nam.

Tài liệu này cung cấp cái nhìn toàn diện về Ngân sách Nhà nước (NSNN), bắt đầu với định nghĩa NSNN là tập hợp các khoản thu chi dự toán của Nhà nước nhằm thực hiện chức năng và nhiệm vụ trong một năm tài chính. Nó giới thiệu "chu trình ngân sách" bao gồm các giai đoạn lập dự toán, thực hiện và quyết toán. Tài liệu nhấn mạnh "vai trò" đa diện của NSNN trong điều tiết kinh tế, xã hội và thị trường, thông qua các công cụ như chính sách thu và chi để tác động đến cơ cấu kinh tế, cung cấp hàng hóa công cộng, duy trì bộ máy Nhà nước, đảm bảo an ninh, xã hội, và ổn định giá cả. Phần "Hoạt động ngân sách Nhà nước" được phân tích chi tiết, đặc biệt là "thu ngân sách", được giải thích là quan hệ phân phối nhằm tập trung nguồn lực tài chính. Các nguồn "thu ngân sách" chính được liệt kê bao gồm "thuế" (nguồn thu chủ yếu, công cụ quản lý vĩ mô), phí, lệ phí, thu từ hoạt động kinh tế của Nhà nước và "vay nợ". Tài liệu cũng điểm qua một số "luật thuế" hiện hành tại Việt Nam, đặc điểm của thuế (bắt buộc, không hoàn trả trực tiếp), và biểu thuế lũy tiến cho thu nhập cá nhân. Ngoài ra, tài liệu còn đề cập đến "chi ngân sách", "thâm hụt ngân sách Nhà nước" và khái niệm "phân cấp ngân sách Nhà nước", phản ánh sự phức tạp trong quản lý "tài chính công" và vai trò quan trọng của NSNN trong điều hành quốc gia.