Bài giảng Tài chính tiền tệ: Chương 6 - Th.S Nguyễn Hoài Phương

Trong bối cảnh nền kinh tế thị trường hiện đại, các tổ chức tài chính trung gian đóng vai trò tối quan trọng trong việc luân chuyển vốn và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Chúng không chỉ là kênh dẫn vốn hiệu quả từ các chủ thể dư thừa vốn đến các chủ thể thiếu hụt vốn mà còn góp phần giảm thiểu các bất cân xứng thông tin vốn có trên thị trường tài chính. Tài liệu này nhằm mục đích cung cấp một cái nhìn tổng quan toàn diện về khái niệm, chức năng, vai trò và các loại hình tổ chức tài chính trung gian, đồng thời đi sâu phân tích cách thức các tổ chức này giải quyết các vấn đề như chi phí giao dịch, sự lựa chọn đối nghịch và rủi ro đạo đức, những yếu tố cản trở hoạt động hiệu quả của thị trường vốn.

Sinh viên, học viên, nhà nghiên cứu và chuyên gia trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng, kinh tế học, và quản trị kinh doanh.

Tài liệu đi sâu vào phân tích cấu trúc tài chính từ góc độ kinh tế, làm rõ các nguồn tài trợ chủ yếu của doanh nghiệp như cổ phiếu, trái phiếu, tín dụng thương mại và tín dụng ngân hàng, đồng thời chỉ ra tầm quan trọng tương đối của từng nguồn. Một trọng tâm chính là việc nhận diện các thách thức trong giao dịch về vốn, bao gồm chi phí giao dịch cao, sự lựa chọn đối nghịch và rủi ro đạo đức, phát sinh chủ yếu từ thông tin không cân xứng trên thị trường tài chính. Để minh họa, tài liệu đề cập đến “vấn đề quả chanh” và phân tích các giải pháp nhằm giảm thiểu rủi ro, như cơ chế cung cấp thông tin và vai trò điều hành của chính phủ. Tuy nhiên, các giải pháp này vẫn có những hạn chế nhất định. Đây chính là bối cảnh mà sự xuất hiện và phát triển của các tổ chức tài chính trung gian trở nên thiết yếu. Chúng giúp giảm chi phí giao dịch thông qua mạng lưới rộng khắp và lợi thế tiết kiệm do quy mô, đồng thời hạn chế sự lựa chọn đối nghịch và rủi ro đạo đức thông qua chuyên môn hóa và đa dạng hóa danh mục đầu tư. Tài liệu cũng trình bày chi tiết các chức năng và vai trò của tổ chức tài chính trung gian trong việc tạo vốn, cung ứng vốn, kiểm soát, cũng như cải thiện hiệu quả sử dụng vốn và cung cấp các dịch vụ tài chính đa dạng. Cuối cùng, các loại hình tổ chức tài chính trung gian chính được phân loại thành nhóm ngân hàng và phi ngân hàng, với ví dụ cụ thể về công ty bảo hiểm, ngân hàng thương mại và quỹ đầu tư, kèm theo phân tích về cách thức chúng huy động và sử dụng vốn.