Bài giảng Tài chính tiền tệ: Chương 8 - Th.S Nguyễn Hoài Phương

Ngân hàng trung ương đóng vai trò thiết yếu trong việc duy trì ổn định kinh tế vĩ mô và thúc đẩy tăng trưởng bền vững của một nền kinh tế quốc gia. Với quyền lực độc quyền phát hành tiền và thực thi các công cụ điều hành, ngân hàng trung ương là chủ thể quan trọng trong việc định hình môi trường tài chính. Tầm quan trọng của cơ quan này càng được thể hiện rõ qua việc thiết lập và điều hành chính sách tiền tệ quốc gia, nhằm kiểm soát lạm phát, ổn định giá cả và hỗ trợ mục tiêu phát triển kinh tế. Bài viết này sẽ cung cấp cái nhìn tổng quan về sự ra đời, các mô hình tổ chức, và những chức năng cốt lõi của ngân hàng trung ương, đồng thời đi sâu vào cơ chế hoạch định và điều hành chính sách tiền tệ.

Sinh viên ngành kinh tế, tài chính - ngân hàng, các nhà nghiên cứu và chuyên gia tài chính quan tâm đến hệ thống ngân hàng trung ương và chính sách tiền tệ.

Tài liệu này trình bày một cách toàn diện về ngân hàng trung ương và vai trò cốt yếu của nó trong việc thiết lập và điều hành chính sách tiền tệ quốc gia. Mở đầu, nghiên cứu đi sâu vào lịch sử hình thành của ngân hàng trung ương, từ việc tách rời các chức năng phát hành tiền khỏi ngân hàng thương mại vào thế kỷ XV, qua quá trình hình thành các ngân hàng phát hành chuyên biệt từ thế kỷ XVIII, đến sự ra đời của các ngân hàng trung ương thuộc sở hữu nhà nước từ cuối thế kỷ XIX. Sự phân tích này làm nổi bật quá trình tiến hóa của hệ thống ngân hàng, dẫn đến sự chuyên môn hóa vai trò của ngân hàng trung ương. Phần tiếp theo khám phá các chức năng chính của ngân hàng trung ương, bao gồm việc quản lý cung ứng tiền tệ, kiểm soát tín dụng, và duy trì sự ổn định của hệ thống tài chính. Đặc biệt, tài liệu phân tích sâu hai mô hình tổ chức chủ yếu: mô hình ngân hàng trung ương độc lập với chính phủ (phổ biến ở Mỹ, Đức), nơi cơ quan này chịu sự giám sát của Quốc hội và có tính tự chủ cao trong phát hành tiền; và mô hình ngân hàng trung ương trực thuộc chính phủ (như ở Việt Nam, Pháp, Anh), nơi chính phủ có ảnh hưởng lớn hơn. Sự so sánh này cung cấp cái nhìn sâu sắc về các khía cạnh quản trị và độc lập trong việc điều hành chính sách tiền tệ. Cuối cùng, tài liệu đề cập đến cơ chế hoạch định và điều hành chính sách tiền tệ quốc gia, nhấn mạnh các công cụ và biện pháp mà ngân hàng trung ương sử dụng để đạt được các mục tiêu kinh tế vĩ mô như ổn định giá cả, kiểm soát lạm phát và hỗ trợ tăng trưởng. Bằng cách làm rõ các khía cạnh này, tài liệu cung cấp kiến thức nền tảng quan trọng, giúp độc giả hiểu rõ hơn về vai trò không thể thiếu của ngân hàng trung ương trong việc định hình và ổn định nền kinh tế hiện đại.