Bài giảng Tham vấn tâm lý: Kỹ năng tham vấn tâm lý - Phạm Mạnh Hà

ẹ ẹ

Thuy t g n bó m  con  Thuy t g n bó m  con 



ể ể

ự ự

ể ấ ể ấ

ữ ữ

ạ ạ

ố ố

ổ ầ ổ ầ ờ ờ ế ụ  l a tu i đ u đ i (thi u h t  ế ụ  l a tu i đ u đ i (thi u h t

ế ắ ế ắ John Bowlby John Bowlby   S  kém phát tri n th  ch t; nh ng r i lo n  S  kém phát tri n th  ch t; nh ng r i lo n  tâm lý do: tâm lý do: ế ở ứ ế ụ thi u h t giao ti p  ế ở ứ ế ụ  thi u h t giao ti p  ẹ ớ ế giao ti p v i m ) ớ ẹ ế giao ti p v i m ) ấ ầ Nhà tham v n c n: ấ ầ  Nhà tham v n c n: ủ ứ ộ ắ ượ ắ c m c đ  g n bó c a thân ch  v i ng N m đ ứ ộ ắ ượ ủ ắ  N m đ c m c đ  g n bó c a thân ch  v i ng ươ ể ơ ấ ừ ủ  th a th   u đ  có ph thân t ươ ể ơ ấ ừ ủ thân t  th a th   u đ  có ph h pợh pợ

ị ệ ị ệ ườ ủ ớ i  ườ ủ ớ i  ng pháp tr  li u phù  ng pháp tr  li u phù

ươ ươ

ng tâm lý ng tâm lý

ươ ươ

ng tâm lý do: ng tâm lý do:

ộ ự ệ ộ ự ệ ứ ứ ặ ặ ố ố

ế ổ Thuy t t n th ế ổ  Thuy t t n th Pierre Janet  Pierre Janet ổ T n th ổ  T n th ế ả Tr i qua ho c ch ng ki n m t s  ki n gây s c ­>  ế ả  Tr i qua ho c ch ng ki n m t s  ki n gây s c ­>  ữ ộ ự ể ệ ự ợ th  hi n s  s  hãi d  d i, s  vô v ng ho c kinh  ể ệ ự ợ ữ ộ ự th  hi n s  s  hãi d  d i, s  vô v ng ho c kinh  hoàng. hoàng.

ặ ặ ọ ọ

ươ ươ ng  ng

ấ ầ Nhà tham v n c n: ấ ầ  Nhà tham v n c n: ệ ừ ầ Can thi p t ệ ừ ầ  Can thi p t ệ Can thi p trong t ệ  Can thi p trong t

ươ ươ ạ ổ  đ u giai đo n t n th ạ ổ  đ u giai đo n t n th ng tác văn hoá ng tác văn hoá

ng pháp ti p c n thân  ng pháp ti p c n thân

4. Các ph 4. Các ph

ộ ộ

ươ ế ậ ươ ế ậ ủ ấ ủ ấ ch  trong tham v n ch  trong tham v n ọ ọ  Ti p c n tâm đ ng h c Ti p c n tâm đ ng h c



ứ ứ

ế ị ế ị

ứ ứ

ủ ủ

ệ ệ

ạ ạ ưở ng c a quá kh  trong vi c hình thành và quy t đ nh  ưở ng c a quá kh  trong vi c hình thành và quy t đ nh

ấ ấ nh h nh h



ư ư

ể ể

i ra ánh sáng đ  ý th c nó rõ ràng. i ra ánh sáng đ  ý th c nó rõ ràng.



ộ ộ







ự ố ự ố

ơ ế ơ ế

ệ ệ

ố ố

ị ệ ị ệ

ế ậ ế ậ Sigmund Freud Sigmund Freud ứ ủ Nh n m nh vai trò c a ý th c và vô th c ứ ủ  Nh n m nh vai trò c a ý th c và vô th c Ả Ả  nhân cách cá nhân. nhân cách cá nhân. ị ệ ụ M c đích tr  li u phân tâm: ị ệ ụ  M c đích tr  li u phân tâm: ở ứ ứ Là cho cái không có ý th c tr  thành cái có ý th c.  ở ứ ứ Là cho cái không có ý th c tr  thành cái có ý th c.  ứ ố ứ Đ a vô th c trong bóng t ứ ố ứ  Đ a vô th c trong bóng t ủ ệ Các khái ni m chính c a tr  li u phân tâm: ủ ệ Các khái ni m chính c a tr  li u phân tâm: ả b n năng xung đ ng,   b n năng xung đ ng, ả  ả   b n ngã và siêu ngã, ảb n ngã và siêu ngã, các quá trình vô th c, ứ   các quá trình vô th c, ứ các c  ch  phòng v  cái tôi, s  ch ng đ i… các c  ch  phòng v  cái tôi, s  ch ng đ i…

ậ ậ

ả ả

ự ự

ứ ể ứ ể

ự ệ ự ệ

ứ ứ

ệ ạ ể ệ ạ ể

ệ ạ i. ệ ạ i. ố ố

ọ i đ  giúp h  có cách  ọ i đ  giúp h  có cách

ạ ạ ơ ơ i nhân cách h n  i nhân cách h n

ự ự

ỹ ỹ

ủ ấ Nhà tham v n giúp thân ch : ủ ấ  Nhà tham v n giúp thân ch : ậ t p trung vào s  kiên s y ra trong quá kh  đ  dòng s  ki n ăn nh p  ậ  t p trung vào s  kiên s y ra trong quá kh  đ  dòng s  ki n ăn nh p  ớ v i hi n t ớ v i hi n t ệ ữ kháp phá m i liên h  gi a quá kh  và hi n t ệ ữ  kháp phá m i liên h  gi a quá kh  và hi n t ớ ể hi u m i. ớ ể hi u m i. ế ậ ế ậ ả ả ấ ấ ắ c m t. ắ c m t.

ủ ủ

ế ế

ấ ấ

ị ị

ố ố

ỹ ỹ ự ồ ự ồ ự ự

ơ ơ ố i hành vi ch ng đ i. ố i hành vi ch ng đ i.

ậ Ti p c n phân tâm t p trung vào c i trúc l ậ  Ti p c n phân tâm t p trung vào c i trúc l ề ướ ấ ế i quy t các v n đ  tr là gi ề ướ ấ ế i quy t các v n đ  tr là gi ệ ậ + Các k  thu t can thi p: ậ ệ  + Các k  thu t can thi p: ắ ả S  đ ng c m (k  năng l ng nghe tích c c) ắ ả  S  đ ng c m (k  năng l ng nghe tích c c) ơ ế ể S  chuy n d ch (c  ch  phòng chi u thân ch  lên nhà tham v n) ơ ế ể  S  chuy n d ch (c  ch  phòng chi u thân ch  lên nhà tham v n) Phân tích gi c mấ  Phân tích gi c mấ ả Lý gi ả  Lý gi

ủ ọ ủ ọ

ng pháp: ng pháp:

 Ph

i đ u s  h u nh ng ti m năng và có  i đ u s  h u nh ng ti m năng và có  ướ ướ ữ ữ ự ự ữ ữ ề ề ề ề  hi n th c hoá nh ng ti m năng   hi n th c hoá nh ng ti m năng ườ ề ở ữ ườ ề ở ữ ự ệ ng t ự ệ ng t

ự ự ế ế ề ề hi n th c hoá ti m năng   hi n th c hoá ti m năng

ự ệ ự ệ ạ ạ

ộ ủ ộ ủ

ế ậ ế ậ  Ti p c n thân ch  tr ng tâm Ti p c n thân ch  tr ng tâm Carl Roger  Carl Roger ỗ M i ng ỗ  M i ng khuynh h khuynh h ủ ủc a mình.  c a mình.  ươ ươPh Khuy n khích cá nhân t   Khuy n khích cá nhân t  ể ể đ  phát tri n tâm lý lành m nh. ể ể đ  phát tri n tâm lý lành m nh. ậ ị ệ ỹ K  thu t tr  li u: ậ ị ệ ỹ  K  thu t tr  li u: ế ố Chú ý y u t   Chú ý y u t ế ố 

ấ  thái đ  c a nhà tham v n ấ  thái đ  c a nhà tham v n

ứ ứ



ậ ế ậ ế ậ ậ  Ti p c n nh n th c – hành vi Ti p c n nh n th c – hành vi  Albert Ellis Albert Ellis ụ + M c đích c a ph ụ + M c đích c a ph



ủ ủ ủ ủ



ố ố



ả ả

ợ ợ

ế ậ ế ậ ễ ễ

ữ ữ ứ ể ứ ể ấ ợ ấ ợ ế ế

ữ ữ ệ ệ ỗ ỗ

ươ ng pháp: ươ ng pháp: ả ố ệ giúp thân ch  trong vi c phân tích tình hu ng ph i đ i  ệ ả ố giúp thân ch  trong vi c phân tích tình hu ng ph i đ i  đ uầđ uầ tìm ra nh ng b t h p lý trong nhân th c đ  đi đ n thay  tìm ra nh ng b t h p lý trong nhân th c đ  đi đ n thay  đ i.ổđ i.ổ ươ Ph ng pháp ti p c n: xúc c m h p lý  ươ Ph ng pháp ti p c n: xúc c m h p lý  ả ữ Nh ng r i nhi u xúc c m là do niêm tin sai l ch nh ng  ả ữ  Nh ng r i nhi u xúc c m là do niêm tin sai l ch nh ng  mong múôn thái quá, không phù h p gây ra. mong múôn thái quá, không phù h p gây ra. Mô hình ABC  Mô hình ABC

ợ ợ

 Ph

ng pháp:  ng pháp:

ầ ầ

ứ ứ

ặ ớ ặ ớ

ế ế

ế ế

ố ề ả ố ề ả

ế ề ế ề t v  b n thân. t v  b n thân.

ỉ ỉ

ằ ằ

ứ ợ ứ ợ ấ ấ

ậ ậ ệ ồ ệ ồ

ố ố

ươ ươPh ủ ố Yêu c u thân ch  đ i m t v i thách th c,  ủ ố  Yêu c u thân ch  đ i m t v i thách th c,  ủ ụ thuy t ph c thân ch  thay th  ni m tin khi n  ủ ụ  thuy t ph c thân ch  thay th  ni m tin khi n  ả b n thân nghĩ không t ả b n thân nghĩ không t ậ ứ ề Đi u ch nh nh n th c ậ ứ ề  Đi u ch nh nh n th c ủ ổ Giúp thân ch  thay đ i nh n th c h p lý b ng  ủ ổ  Giúp thân ch  thay đ i nh n th c h p lý b ng  ế ậ cách thi y l p m i quan h  n ng  m, không phê  ế ậ cách thi y l p m i quan h  n ng  m, không phê  phán thân chủ phán thân chủ

ế ế

ườ ầ ườ ầ

i c n yêu m n, tôn  i c n yêu m n, tôn

ả ả

ỏ ỏ

ố ố

i giang, làm t i giang, làm t

ọ t m i  ọ t m i

ườ ườ

i không  i không

ự ấ ạ ự ấ ạ ả ả

ượ ượ

ể ể ế ị ế ị

ứ ứ

ề ữ Nh ng ni m tin phi lý: ề ữ  Nh ng ni m tin phi lý: ọ ả ượ ầ c m i ng C n ph i đ ả ượ ầ ọ  C n ph i đ c m i ng tr ng ọtr ng ọ Mình lúc nào cũng ph i gi  Mình lúc nào cũng ph i gi vi cệvi cệ S  b t h nh là do bên ngoài và con ng  S  b t h nh là do bên ngoài và con ng ủ c lo âu c a mình. có kh  năng ki m soát đ ủ c lo âu c a mình. có kh  năng ki m soát đ ệ ộ ố Quá kh  quy t đ nh hành vi và cu c s ng hi n  ệ ộ ố  Quá kh  quy t đ nh hành vi và cu c s ng hi n  i.ạ i.ạt t

ố ố

ể ể

ặ ứ ặ ứ

ướ ướ

ng ta  ng ta

ị ừ ị ừ

ề ề

ấ ị ấ ị

ấ ấ

i làm đi u x y nh t đ nh b  tr ng  i làm đi u x y nh t đ nh b  tr ng

ố ố

ơ ơ

ả ả

ạ ạ

ố ố

ề ề

ọ ọ

i m i đi u  i m i đi u

ữ ầ C n ch n đ ng nh ng m i nguy hi m ữ ầ  C n ch n đ ng nh ng m i nguy hi m ạ ộ ố Cu c s ng là tai ho  khi không đi đúng h ộ ố ạ  Cu c s ng là tai ho  khi không đi đúng h mong mu nố mong mu nố ườ ữ Nh ng ng ườ ữ  Nh ng ng ph tạph tạ ặ ễ ố Tr n tránh d  dàng h n là đ i m t ễ ố ặ  Tr n tránh d  dàng h n là đ i m t ả ỗ ự ầ C n có 1 ch  d a hoàn h o ả ỗ ự ầ  C n có 1 ch  d a hoàn h o ả ầ i pháp hoàn h o ch ng l C n có gi ả ầ  C n có gi i pháp hoàn h o ch ng l ồ ệ . i t t ồ ệ t . i t



ế ậ ế ậ  Ti p c n hành vi: Ti p c n hành vi: Arnold Lazarus, Albert Bandura…  Arnold Lazarus, Albert Bandura… Quan đi m:ể   Quan đi m:ể  ố ố



ng pháp: ng pháp:

ự ệ ự ệ ỉ ỉ ễ ễ ệ ủ ệ ủ

ứ ứ ổ ổ

ữ ữ ẫ ẫ c nh ng khuôn m u hành vi  c nh ng khuôn m u hành vi

ế ế ậ ậ ằ ằ ợ ợ

ữ ữ ệ ệ ộ   R i nhi u tâm lý ch  là do s  hi n di n c a m t  R i nhi u tâm lý ch  là do s  hi n di n c a m t  ộ hành vi không thích  ng.ứ hành vi không thích  ng.ứ ươ ươPh   Ph Thay đ i hành vi không thích  ng,   Thay đ i hành vi không thích  ng,  ủ ọ ượ giúp thân ch  h c đ ủ ọ ượ  giúp thân ch  h c đ ệ có hi u quá.  ệ có hi u quá.  Thay hành vi không phù h p b ng cách ti p nh n   Thay hành vi không phù h p b ng cách ti p nh n  nh ng kinh nghi m. nh ng kinh nghi m.

Ủ Ủ

Ấ Ấ NHÀ THAM V N VÀ THÂN CH NHÀ THAM V N VÀ THÂN CH



1. Nhà tham v n:ấ 1. Nhà tham v n:ấ





ả ả ứ ứ ề ề

ự ự ấ ấ ấ ấ



ẻ ạ ẻ ạ



ộ ộ

ữ ữ

ể ấ ể ấ ể ể



ổ ổ

ự ự

ộ ộ ắ  tin, lo l ng, bi ắ  tin, lo l ng, bi

ầ ng đ u  ầ ng đ u



ữ ệ ữ ệ

ự ự

ữ ữ

ả ả



ơ ơ ấ ấ

ặ ớ ặ ớ

ườ ườ

ố ố

i khác i khác



ả ả ạ ạ

Th  ch t kho  m nh Th  ch t kho  m nh ệ Có th  suy nghĩ và hành đ ng m t cách h u hi u ệ Có th  suy nghĩ và hành đ ng m t cách h u hi u ế ươ ị ả t đ C m xúc  n đ nh, không quá t ả ế ươ ị C m xúc  n đ nh, không quá t t đ ớ ớv i khó khăn… v i khó khăn… ế ị Tin vào quy t đ nh b n thân d a vào nh ng d  li u khách  ế ị Tin vào quy t đ nh b n thân d a vào nh ng d  li u khách  ữ quan h n là nh ng đánh giá bên ngoài. ữ quan h n là nh ng đánh giá bên ngoài. ễ ị C m th y d  ch u khi đ i m t v i ng ễ ị C m th y d  ch u khi đ i m t v i ng ờ L c quan, yêu đ i… ờ L c quan, yêu đ i…

ằ ằ ủ ộ ủ ộ Nhà tâm lý ph i ý th c rõ v  cái tôi Nhà tâm lý ph i ý th c rõ v  cái tôi ề S  cân b ng tâm trí giúp nhà tham v n nhìn v n đ   ề S  cân b ng tâm trí giúp nhà tham v n nhìn v n đ   thân ch  m t cách khách quan thân ch  m t cách khách quan



ẩ ẩ

ấ ấ ủ Các ph m ch t c a nhà tham v n ấ ấ ủ Các ph m ch t c a nhà tham v n





ườ ườ

ủ ư ộ ủ ư ộ

t tình tôn tr ng thân ch  nh  m t con ng t tình tôn tr ng thân ch  nh  m t con ng

ị ị

ị ị

ặ ặ

ệ ệ

ề ề

ấ ể ấ ể

i cso giá  i cso giá  ộ ủ i vô đi u ki n, b t k  hành vi, đ a v  ho c thái đ  c a  ộ ủ i vô đi u ki n, b t k  hành vi, đ a v  ho c thái đ  c a





ấ ấ

ả ả





ủ ủ

ề ề

ệ ệ

ể ể

ả ả

ệ ệ ể ể

ủ ủ

ủ ủ



ớ ồ ớ ồ

ể ể

ả ả

ấ ấ

ồ ồ

ủ ủ

ể ể

ố ố ệ ớ ả ệ ớ ả

ủ ủ

ộ ộ

ủ ậ ấ Ch p nh n thân ch : ủ ậ ấ Ch p nh n thân ch : ọ ệ ự Là s  nhi ọ ệ ự Là s  nhi ị ự ạ  t tr  t ị ự ạ  t tr  t ườ ấ i  y. ng ườ ấ ng i  y. Trung th cự Trung th cự ự ợ ứ Là s  h p nh t ý th c, hành vi, c m xúc. ự ợ ứ Là s  h p nh t ý th c, hành vi, c m xúc. ể ấ Th u hi u: ể ấ Th u hi u: ự ả Là s  tr i nghi m đi u mà thân ch  đang tr i nghi m, hi u  ự ả Là s  tr i nghi m đi u mà thân ch  đang tr i nghi m, hi u  ả ượ c tình c m và ý nghĩa bên trong c a thân ch , hi u thân  đ ả ượ c tình c m và ý nghĩa bên trong c a thân ch , hi u thân  đ ủ ằ ch  b ng trái tim, trí óc. ủ ằ ch  b ng trái tim, trí óc. ấ Th u hi u không đ ng nghĩa v i đ ng c m. Nhà tham v n  ấ Th u hi u không đ ng nghĩa v i đ ng c m. Nhà tham v n  ủ ả không nên có c m xúc gi ng thân ch  mà nên hi u thân ch   ủ ả không nên có c m xúc gi ng thân ch  mà nên hi u thân ch   t v i c m xúc c a mình. m t cách tách bi t v i c m xúc c a mình. m t cách tách bi







ố ố

ươ ươ

ấ ấ

ớ ng pháp tham v n m i ớ ng pháp tham v n m i



ự Năng l c chuyên môn ự Năng l c chuyên môn ế ể ể ệ ự t Th  hi n s  ham hi u bi ế ể ể ệ ự t Th  hi n s  ham hi u bi ế ậ ớ Lòng mong mu n ti p c n v i các ph ớ ế ậ Lòng mong mu n ti p c n v i các ph ổ ứ  ch c chuyên môn Tham gia vào các t ổ ứ  ch c chuyên môn Tham gia vào các t



ế ị Không đ nh ki n ế ị Không đ nh ki n



ậ ậ

ẵ ẵ

ể ể

ề ề

ườ ườ

i khác  i khác

ộ ộ ủ ủ





ế ủ ế ủ

ườ ườ

ế ế

ậ i khác và ti p nh n ý ki n c a ng ậ i khác và ti p nh n ý ki n c a ng

i khác  i khác

ườ ườ ng. ng.





ộ Không có Thái đ  có s n, m t chi u dùng đ  nhìn nh n ng ộ Không có Thái đ  có s n, m t chi u dùng đ  nhìn nh n ng ể theo quan đi m c a mình. ể theo quan đi m c a mình. ả ưở ng vào b n thân. Tin t ả ưở ng vào b n thân. Tin t ế ế t đánh giá ý ki n ng Bi ế ế t đánh giá ý ki n ng Bi ưỡ ắ ớ ự v i s  cân nh c kĩ l ưỡ ắ ớ ự v i s  cân nh c kĩ l ẻ ạ ầ Có tinh th n kho  m nh ẻ ạ ầ Có tinh th n kho  m nh ầ ẻ ầ ẻ

ự ế ự ế

ự ự

ể ể

ặ ặ

ộ ộ



ợ ợ

Kh  năng h p tác. Kh  năng h p tác.



ế ế

ấ ấ

ấ ấ

ớ ớ

ứ S c kho  tinh th n có th  tác đ ng tích c c ho c tiêu c c đ n thân  ứ S c kho  tinh th n có th  tác đ ng tích c c ho c tiêu c c đ n thân  ch .ủch .ủ ả ả ủ ậ ủ Tính liên k t, tính ch p nh n c a nhà tham v n v i thân ch . ậ ủ ủ Tính liên k t, tính ch p nh n c a nhà tham v n v i thân ch .





ườ ườ ấ ng, có v n đ , ng ấ ng, có v n đ , ng ườ i  ườ i

ề ủ ề ủ

ế ế

c nan đ  c a mình. Bi c nan đ  c a mình. Bi

ế t  ế t

ề ề

ậ ậ i quy t đ i quy t đ

c nan đ  đó. c nan đ  đó.



ề t mình có nan đ  và nh n th c đ ề t mình có nan đ  và nh n th c đ ế ượ ự ả  gi ế ượ ự ả  gi ỡ ỡ

ấ ấ

ấ ấ

ậ ậ

ố ố

ớ ớ



ậ ự ậ ự ẵ ẵ ậ ự ố ậ ự ố

ổ ổ ờ ờ

ề ề

ấ ấ

ạ ạ

2. Thân ch :ủ 2. Thân ch :ủ ườ ườ ề Là ng i/nhóm ng ườ ườ ề i/nhóm ng Là ng ố ạ ặ ằ ấ i có r i lo n tâm trí. m t cân b ng ho c ng ố ạ ặ ằ ấ i có r i lo n tâm trí. m t cân b ng ho c ng ủ ở ộ M t cá nhân tr  thành thân ch  khi: ủ ộ ở  M t cá nhân tr  thành thân ch  khi: ứ ượ Bi ứ ượ  Bi ằ r ng mình không t ằ r ng mình không t ề ấ Ch p nh n s  giúp đ  chuyên môn, ch p nh n nói ra v n đ   ề ấ Ch p nh n s  giúp đ  chuyên môn, ch p nh n nói ra v n đ   ế ầ ủ c a mình, s n sàng thay đ i hành vi, cách s ng m i, n u c n. ế ầ ủ c a mình, s n sàng thay đ i hành vi, cách s ng m i, n u c n. Ch p nh n s  t n kém th i gian, ti n b c. Ch p nh n s  t n kém th i gian, ti n b c.

i bình th i bình th ườ ườ

ấ ấ

ề ề

ề ủ ề ủ ộ ố ộ ố

ủ Nan đ  c a thân ch : Các v n đ  gây xáo  ủ  Nan đ  c a thân ch : Các v n đ  gây xáo  tr n cu c s ng cá nhân. tr n cu c s ng cá nhân.

ố ố

ộ ộ ườ ườ ệ ệ i xung quanh i xung quanh

ế ế ệ ệ

ườ ườ ấ ấ ồ ồ

ậ ậ

ộ ộ Cá nhân không hài lòng vì m t m i quan h  nào đó  Cá nhân không hài lòng vì m t m i quan h  nào đó ớ ấ ng gây b t bình v i ng Th ấ ớ  Th ng gây b t bình v i ng ấ Xu t hi n cá tính hi m th y ấ  Xu t hi n cá tính hi m th y ẳ Bu n chán, lo âu, căng th ng ẳ  Bu n chán, lo âu, căng th ng ấ ả ề Nói nhi u và luôn c m th y không hài lòng ề ấ ả  Nói nhi u và luôn c m th y không hài lòng ứ Nh n th c phi lý ứ  Nh n th c phi lý Không thích nghi ho c khó thích nghi  Không thích nghi ho c khó thích nghi

ặ ặ



ề Các c  ch  phòng v  khi có nan đ : ề  Các c  ch  phòng v  khi có nan đ : ố ố



ơ ế ơ ế ữ ữ ơ ơ ứ ứ

ệ ệ ạ ự ạ ự ổ i s  lo âu do kinh nghi m tu i  ổ i s  lo âu do kinh nghi m tu i

ậ ậ

ề ề



C  ch  d n nén, ki m ch  C  ch  d n nén, ki m ch ạ ạ

ả ả ỏ ỏ ọ ơ ọ ơ

ữ ữ

ả ả ợ ợ ế ế ệ ệ



ủ ủ ể ị ự ể ị ự ấ ấ ậ ậ

ữ ữ ề ề ồ ồ

ệ ệ nh ng hành vi ch ng l nh ng hành vi ch ng l ứ ề th  và ký  c v  nó gây ra. ứ ề th  và ký  c v  nó gây ra. ế ỗ t n i đau  Ch c năng: Tránh cho cá nhân kh i nh n bi ế ỗ t n i đau  Ch c năng: Tránh cho cá nhân kh i nh n bi ả ữ ệ ọ mà h  đang tr i nghi m, giúp h  v i đi nh ng c m xúc  ọ ả ữ ệ mà h  đang tr i nghi m, giúp h  v i đi nh ng c m xúc  tiêu c c.ự tiêu c c.ự ế ơ ế ồ ế ơ ế ồ ứ ự ố S  c  tình g t ra ngoài ý th c nh ng ý nghĩa, c m xúc,  ự ố ứ S  c  tình g t ra ngoài ý th c nh ng ý nghĩa, c m xúc,  kinh nghi m không vui c a cá nhân, mà n u g i lên thì  kinh nghi m không vui c a cá nhân, mà n u g i lên thì  khó ch p nh n, không th  ch u d ng khó ch p nh n, không th  ch u d ng ự + D n nén, ki m ch  c m xúc tiêu c c, nh ng lo âu  ự + D n nén, ki m ch  c m xúc tiêu c c, nh ng lo âu  ằ ằ trên b ng cách t ng l ằ ằ trên b ng cách t ng l nó không t n t nó không t n t

ế ả ế ả ờ ờ ề ậ ề ậ ế , tránh đ  c p đ n hay cho r ng  ế , tránh đ  c p đ n hay cho r ng

ả ả ồ ạ i. ồ ạ i.

ữ ữ

ườ ườ ể ấ ể ấ

ườ ườ i cho ng i cho ng

ặ ự ặ ự ệ ệ

ạ ạ

ừ ố ừ ố ộ ộ ộ ộ

ộ ộ

ế ế ệ ệ

ả ả

ế ơ ế C  ch  phóng chi u: ế ơ ế  C  ch  phóng chi u: ỗ ầ ườ i l m do  i khác nh ng ý nghĩa, l + Là gán cho ng ỗ ầ ườ  i l m do  + Là gán cho ng i khác nh ng ý nghĩa, l ữ i khác nh ng  mình gây ra, phóng lên, gán cho ng ữ i khác nh ng  mình gây ra, phóng lên, gán cho ng ậ ủ ố ả c m xúc, ham mu n mà không th  ch p nh n c a  ậ ủ ố ả c m xúc, ham mu n mà không th  ch p nh n c a  ế ổ ỗ ả i khác khi  chính b n thân; quy k , đ  l ả ế ổ ỗ i khác khi  chính b n thân; quy k , đ  l ỗ i. chúng ta ph m l ỗ i. chúng ta ph m l ệ ơ ế ủ ị C  ch  né tránh, ph  đ nh ho c c  tuy t ệ ơ ế ủ ị  C  ch  né tránh, ph  đ nh ho c c  tuy t ả ự ứ T  ch i m t cách vô th c m t hi n th c đang x y  ả ự ứ  T  ch i m t cách vô th c m t hi n th c đang x y  ể ượ ự ạ ỏ ộ ng trong  ra. Là s  g t b  m t ý nghĩa, m t bi u t ự ạ ỏ ộ ể ượ ra. Là s  g t b  m t ý nghĩa, m t bi u t ng trong  ả ư ấ ầ đ u và n u nói xu t hi n thì xem bnh  không ph i  ả ư ấ ầ đ u và n u nói xu t hi n thì xem bnh  không ph i  ế do b n thân nghĩ đ n.. ế do b n thân nghĩ đ n.. ự ậ ằ Né tránh s  th t b ng cách làm ng ự ậ ằ  Né tránh s  th t b ng cách làm ng

ơ ơ

ộ ộ ằ ằ ế ế

ộ ộ ộ ộ

ệ ệ ằ ằ

ẻ ợ ẻ ợ

ể ể ể ả ể ả

ẽ ể ệ ẽ ể ệ ủ ủ

ự ủ ự ủ ạơ ạơ ng này sang đ i t ng này sang đ i t ng khác h ng khác h

ơ ế ừ C  ch  bù tr ơ ế ừ  C  ch  bù tr ể ầ ỗ ầ Che đ u l i l m, m t khuy t đi m b ng cách phát  ầ ỗ ầ ể  Che đ u l i l m, m t khuy t đi m b ng cách phát  ự ộ ể tri n m t nét tính cách hay m t hành đ ng tích c c ự ộ ể tri n m t nét tính cách hay m t hành đ ng tích c c ơ ế ợ C  ch  h p lý hoá ơ ế ợ  C  ch  h p lý hoá ả i, bi n minh hành vi vô lý b ng cách  Tìm cách lý gi ả  Tìm cách lý gi i, bi n minh hành vi vô lý b ng cách  ư ữ gán cho nó nh ng nguyên nhân có v  h p lý, đ a ra  ư ữ gán cho nó nh ng nguyên nhân có v  h p lý, đ a ra  ộ  d  bi n minh cho m t cái tôi méo mó c a  lý l ộ lý l  d  bi n minh cho m t cái tôi méo mó c a  mình.mình. ơ ế C  ch  chuy n di ơ ế  C  ch  chuy n di ả ứ Di chuy n c m xúc hay ph n  ng tiêu c c c a mình  ả ứ  Di chuy n c m xúc hay ph n  ng tiêu c c c a mình  ồ ố ượ ừ ố ượ c sang đ    đ i t t ố ượ ồ ừ ố ượ  đ i t t c sang đ   ậ ậ v t (gi n cá chém th t) ậ ậ v t (gi n cá chém th t)

ớ ớ

C  ch  thoái lùi  C  ch  thoái lùi ơ ơ

ậ ậ ụ ụ ằ ằ

ơ ế ơ ế ẻ ườ ẫ Khi r i vào tình húong h ng h t, con ng i có th   ẫ ẻ ườ  Khi r i vào tình húong h ng h t, con ng i có th   ệ ể ứ né tránh căng th ng, t c gi n b ng cách bi u hi n  ệ ể ứ né tránh căng th ng, t c gi n b ng cách bi u hi n  ở ạ ẻ ơ i  nh ng hành vi c a tr  th . Thoái lùi là quay tr  l ẻ ơ ở ạ nh ng hành vi c a tr  th . Thoái lùi là quay tr  l i  ể giai đo n kém phát tri n ể giai đo n kém phát tri n

ơ ế ơ ế



ữ ữ ẳ ẳ ủ ủ

ượ ượ

ượ ượ c  c  c ch p nh n vào  c ch p nh n vào

ấ ấ ư ư ế ế ướ ướ ụ ụ ng đ n m t m c  ng đ n m t m c

ạ ạ C  ch  thăng hoa:  C  ch  thăng hoa: ự ả ữ ự ạ S  ho t hoá nh ng xung l c b n năng không đ ự ạ ự ả ữ S  ho t hoá nh ng xung l c b n năng không đ ậ ỹ ị ấ ả tho  mãn do b  c m k , không đ ậ ỹ ị ấ ả tho  mãn do b  c m k , không đ ệ ộ ượ ề ạ ộ ữ c đ  cao nh  ngh   nh ng ho t đ ng xã h i đ ệ ộ ượ ề ữ ạ ộ nh ng ho t đ ng xã h i đ c đ  cao nh  ngh   ộ ằ ọ ậ thu t, khoa h c, tôn giáo nh m h ộ ằ ọ ậ thu t, khoa h c, tôn giáo nh m h đích cao đ p…ẹ đích cao đ p…ẹ

ơ ộ ơ ộ

ơ ế ơ ế

ng, m  m ng ng, m  m ng

ễ ễ ự ằ ự ằ

ễ ưở ễ ưở ượ ượ ạ ạ

C  ch  huy n t  C  ch  huy n t Cá nhân v  Cá nhân v m ng hay t o ra nh ng câu chuy n hoang đ m ng hay t o ra nh ng câu chuy n hoang đ

ấ ấ

ữ ữ ơ t qua áp l c b ng cách huy n ho c m   ơ t qua áp l c b ng cách huy n ho c m   ệ ệ ặ ặ ườ ườ ng ng

ả ứ ả ứ ượ ượ

ị ồ ị ồ

ạ ạ ộ ộ ơ ế ồ C  ch  đ ng nh t hoá ơ ế ồ  C  ch  đ ng nh t hoá ị ớ ấ ả ồ    Đ ng nh t b n thân v i cá nhân nhóm cho là có giá tr   Đ ng nh t b n thân v i cá nhân nhóm cho là có giá tr   ớ ấ ả ồ ị ị ả ể đ  tăng giá tr  b n thân. ể ị ả đ  tăng giá tr  b n thân. ơ ế ả ứ C  ch  hình thành ph n  ng ng    C  ch  hình thành ph n  ng ng c:Là ph n  ng  ơ ế ả ứ c:Là ph n  ng  ố ượ ạ ộ ằ c l ng i ý mu n b  d n nén – ý múon m t đ ng  ộ ằ ượ ạ ố i ý mu n b  d n nén – ý múon m t đ ng  ng c l ượ ể ệ ữ c. nh ng th  hi n ra ngoài l ượ ể ệ ữ c. nh ng th  hi n ra ngoài l i hoàn toàn trái ng i hoàn toàn trái ng

ố ố

ả ả

ậ ậ

ẳ ẳ

ủ ủ

ệ ữ ệ ữ ườ ườ

ẹ ủ ẹ ủ

ứ ứ

ể ể

ậ ậ

ộ ủ ộ ủ

ữ ữ

ệ ệ

ả ả

ề ề

ứ 3. M i quan h  gi a nh n th c, xúc c m và  ứ  3. M i quan h  gi a nh n th c, xúc c m và  ề hành vi c a ng i có nan đ  căng th ng. ề hành vi c a ng i có nan đ  căng th ng. ề ệ ủ ơ ể ể ữ a. Nh ng bi u hi n c a c  th  khi có nan đ   ệ ủ ơ ể ể ữ ề  a. Nh ng bi u hi n c a c  th  khi có nan đ   căng th ngẳ căng th ngẳ ữ b. Nh ng bi u hi n c a nh n th c không phù  ữ  b. Nh ng bi u hi n c a nh n th c không phù  h pợh pợ ị ể c. Nh ng bi u hi n b  xáo tr n c a xúc c m khi  ể ị  c. Nh ng bi u hi n b  xáo tr n c a xúc c m khi  ẳ có nan đ  gây căng th ng. ẳ có nan đ  gây căng th ng.