Bài giảng Thuế Tax: Chương 1 - Tổng quan những vấn đề chung về thuế

Tài liệu học tập

• Slide bài giảng • Sách bài tập • Giáo trình Thuế 1 – NXB Lao ộng, trường ĐH Kinh tế, Xuất bản năm 2012.

BÀI GIẢNG MÔN:

THUẾ TAX

Bạn thích hay ghét thuế, và tại sao?

Chương 1:1: Chương

Thuế có phải là gánh nặng cho người dân ?

Cấu trúc bài giảng

Mục tiêu

Sau khi học xong chương này sinh viên sẽ:

P Nhận biết được vai trò của thuế trong quản lý điều hành đất nước.

1. Những hiểu biết chung về thuế 2. Phân loại thuế 3. Các yếu tố cấu thành một sắc

P Khái quát về hệ thống thuế tại Việt Nam.

thuế

1. Những hiểu biết chung về thuế

1.1.KHÁI NIỆM THUẾ

• Triều đại phong kiến: • Muốn thay đổi quan điểm này cần: - Thuế khóa đã trở thành gánh nặng - Hoàn thiện hệ thống thuế - Lợi ích từ thuế phần lớn dành do giai cấp - Kiểm soát chặt chẽ các khoản chi tiêu thống trị. công - Hình thành quan điểm xã hội có cái nhìn - Mang lại lợi ích thiết thực cho từng cá khá nặng nề và thiếu thiện cảm về thuế. nhân nói riêng và xã hội nói chung .

Lưu ý

Bắt buộc Bắt buộc

Vì toàn Vì toàn xã hội xã hội

Không Không hoàn trả hoàn trả trực tiếp trực tiếp

v Thuế chỉ được sử dụng phục vụ cho lợi ích chung của xã hội chứ không vì quyền lợi của bất cứ một người nộp thuế nào. ThuếThuế

v Khi nộp thuế người nộp không được quyền đòi hỏi sự hoàn trả trực tiếp bất kỳ một hàng hóa, dịch vụ nào từ phía Nhà nước để phục vụ cho lợi ích riêng tư của người nộp thuế.

Thuế là khoản đóng góp bắt buộc của các pháp nhân và thể nhân cho Nhà nước theo mức độ và thời hạn được pháp luật quy định, không mang tính chất hoàn trả trực tiếp, nhằm sử dụng cho mục đích chung toàn xã hội.

1. Những hiểu biết chung về thuế

1. Những hiểu biết chung về thuế 1.3. Bản chất thuế

1.2.Đặc điểm thuế

Thuế thể hiện quan hệ Kinh tế giữa nhà nước

Gắn liền với quyền lực Nhà nước

Không mang tính chất hoàn trả trực tiếp

và các tổ chức cá nhân trong xã hội:

Nhà nước – bằng quyền lực của mình – tham THUTHUẾẾ gia tái phân phối tổng sản phẩm quốc nội

nhằm tạo lập quỹ ngân sách nhà nước để Bắt buộc phải nộp cho nhà nước đáp ứng nhu cầu chi tiêu của Nhà nước.

1.4. Chức năng, vai trò của thuế

1.4. Chức năng, vai trò của thuế 1.4.1. Huy động nguồn lực tài chính cho Nhà nước

1.4.2. Điều tiết vĩmô nền kinh tế

• Điều chỉnh chu kỳ nền kinh tế: miễn giảm

thuế…

• Góp phần hình thành cơ cấu ngành hợp lý

• Điều chỉnh tích luỹ tư bản

• Thuế góp phần bảo hộ nền sản xuất trong

nước.

1.4. Chức năng, vai trò của thuế (tt)

2. Phân loại thuế

2.1. Phân loại theo phương thức đánh thuế

2.2. Phân loại theo cơ sở tính thuế

2.3. Phân loại theo mức thuế

1.4.3. Điều hoà thu nhập, thực hiện công bằng XH • Thuế là công cụ ể NN can thiệp vào quá trình phân phối TN, của cải XH, hạn chế sự chênh lệch lớn về mức sống, về TN giữa các tầng lớp dân cư trong XH.

2.4. Phân loại theo chế i ộ phân cấp và điều hành ngân sách

2. PHAÂN LOAÏI THUEÁ

• Điều hoà TN giữa các tầng lớp dân cư có thể được thực hiện thông qua các sắc thuế trực thu • Ngoài ra việc điều hoà thu nhập, , ịnh hướng tiêu dùng còn có thể được thực hiện một phần thông qua các sắc thuế gián thu.

2.1. Phaân loaïi theo phương thöùc huy ñoäng

Söï khaùc bieät: Thueá giaùn thu

+ Thueá giaùn thu: Laø nhöõng loaïi thueá ñaùnh vaøo giaù trò haøng hoaù khi löu chuyeån treân thò tröôøng, loaïi thueá naøy ngöôøi tröïc tieáp noäp thueá chöa haún laø ngöôøi gaùnh chòu thueá.

laø người gánh chòu thueá

+ Thueá tröïc thu: laø nhöõng loaïi thueá thu tröïc tieáp vaøo caùc theå nhaân vaø phaùp nhaân khi coù thu nhaäp ñöôïc qui ñònh noäp thueá. Ñaây laø loaïi thueá maø ngöôøi noäp thueá vaø ngöôøi gaùnh chòu thueá laø moät

hôn. Khoaûn thu ít oån ñònh Thueá tröïc thu Ñoái töôïng noäp thueá khoâng Ñoái töôïng noäp thueá laø người gánh chòu thueá Chuû yeáu ñaùnh vaøo haøng hoùa, Chuû yeáu ñaùnh vaøo dòch vuï ôû khaâu tieâu thuï. thu nhaäp. Ít gaây phaûn öùng ñoái vôùi Gaây nhieàu phaûn öùng ngöôøi noäp thueá Khoaûn thu oån ñònh Khoaûn thu khoâng coâng baèng Khoaûn thu coâng baèng

2. PHAÂN LOAÏI THUEÁ

2 . Phân loại thuế

2.3. Phân loại theo mức thuế 2.2. Phân loại theo cơ sở tính thuế: • Thuế thu nhập • Thuế hánh theo tỷ lệ %

Thuế suất lũy tiến

Thuế suất lũy thoái Cơ sở Òánh thuế là thu nhập kiếm được ( TNDN,TNCN) • Thuế tiêu dùng Cơ sở gánh thuế là phần thu nhập của tổ Thuế tỷ lệ cố ịnh chức, cá nhân được mang ra tiêu dùng trong hiện tại ( thuế DT, GTGT, TTĐB…) • Thuế ánh trên mức tuyệt đối • Thuế tài sản Cơ sở i ánh thuế là giá trị tài sản: Tài sản

tài chính, Tài sản cố ịnh,Tài sản vô hình như nhãn hiệu hàng hoá, bí quyết kỹ thuật... ( thuế Nhà hất…) Ấn định một số thu bằng tiền trên một đơn vị tính thuế như trọng lượng, khối lượng, diện tích, đơn vị sản phẩm

2. Phân loại thuế 2.4. Phân loại theo chế ộphân cấp và i ều

3. CÁC YẾU TỐ CẤU THÀNH MỘT SẮC THUẾ

hành ngân sách

Thuế trung ương 3.1. Tên gọi

• Được Nhà nước ban hành luật pháp và thu 3.2. Người nộp thuế trong phạm vi toàn quốc. 3.3. Đối tượng chịu thuế Thuế . ịa phương 3.4. Căn cứ tính thuế

• Thu trong phạm vi lãnh thổ vùng hoặc địa phương và NSNN ở ịa phương hưởng 3.5. Ưu đãi thuế

3.2. Người nộp thuế

3.1. Tên gọi

• Phản ánh nội dung chính của từng loại thuế và

để phân biệt với những loại thuế khác

• Thường đặt tên sắc thuế theo sối tượng đánh

• Xác định chủ thể có nghĩa vụ phải nộp thuế

thuế (TNDN, TNCN...), theo từng mặt hàng

• Người nộp thuế theo quy oịnh của pháp luật về thuế là thể nhân hoặc pháp nhân có trách nhiệm trực tiếp nộp thuế cho Nhà nước.

(thuế rượu, thuế thuốc lá…) hoặc theo nội dung

(thuế tiêu thụ …ặc biệt, thuế xuất khẩu, thuế

nhập khẩu…)

• Phân biệt người nộp thuế và người chịu thuế.

3.3. Đối tượng chịu thuế

3.4. Căn cứ tính thuế: Căn cứ tính thuế . ối với một sắc thuế là cơ sở tính thuế và thuế suất

• Đối tượng chịu thuế là ối tượng được Cơ sở tính thuế: đưa ra để ánh thuế • Mỗi một sắc thuế có ối tượng chịu Cơ sở tính thuế là số lượng đơn vị (theo giá trị hoặc theo đơn vị vật lý) của đối tượng chịu thuế Mỗi sắc thuế có một cơ sở tính thuế riêng

Mức thuế : - Mức thuế thể hiện mức độ i ộng viên của NN

thuế riêng: VD : HH, DV, Thu nhập… • Đối tượng chịu thuế thường được tính theo đơn vị giá trị hoặc theo đơn vị vật lý trên một đơn vị so với cơ sở tính thuế và được biểu hiện dưới hình thức thuế suất hay định suất thuế. - Nguyên tắc xây dựng thuế suất: phù hợp với khả

năng thu thuế; ĐB nguồn lực cho NSNN và PTSXKD

3.5.Các loại thuế suất

3.6. Ưu đãi thuế

Mục đích khuyến khích phát triển sản xuất, thu hút đầu tư, chuyển dịch cơ cấu KT... + Thueá suaát tyû leä coá ñònh: Laø möùc thueá suaát ñöôïc qui ñònh baèng tyû leä % tính treân caên cöù tính thuế.

• Ưu đãi về thuế suất: Áp dụng thuế suất thấp hơn trong thời gian nhất định với lĩnh vực, ngành nghề hoặc địa bàn đầu tư + Thueá suaát luõy tieán: Laø loaïi thueá suaát qui ñònh theo tyû leä % vaø taêng daàn theo söï gia taêng cuûa caên cöù tính thueá. • Ưu đãi về miễn thuế, giảm thuế : Thueá suaáùt luõy tieán coù hai loaïi cô baûn:

* Thueá suaát luõy tieán töøng phaàn Miễn, giảm thuế cho toàn bộ TN hoặc phần TN cần khuyến khích * Thueá suaát luõy tieán toaøn phaàn.