II. Tính toán tr s dòng ch y năm thi t kị ố ả ế ế
1. Tr ng h p có đ tài li u đo đ c th y vănườ ợ ủ ệ ạ ủ
•Ch n m u tính toán: đ m b o đ 3 tiêu chu n đ ng nh t, đ c l p, đ i bi uọ ẫ ả ả ủ ẩ ồ ấ ộ ậ ạ ể
–Đánh giá tính đ i bi u c a chu iạ ể ủ ỗ
•Theo sai s quân ph ngố ươ
•Theo đ ng lu tích sai chu nườ ỹ ẩ
•V đ ng t n su t lý lu nẽ ườ ầ ấ ậ
–theo m t trong các ph ng pháp: ph ng pháp thích h p d n, ph ng ộ ươ ươ ợ ầ ươ
pháp 3 đi m c a Alechxayepể ủ
•Xác đ nh đ c tr ng thu văn thi t kị ặ ư ỷ ế ế
%100
2
1
%100
2
0
n
C
n
C
v
Cv
v
Q
+
=
=
σ
σ
Qnp = Q0. Kp
Đ ng lũy tích sai chu nườ ẩ
( )
∑
=
−=
m
i
im
KS
1
1
•Ph ng trình:ươ
Trong đó:
–Ki=Qi/Q0
–Qi: l u l ng bình quân năm th iư ượ ứ
–Sm là giá tr đ l ch lũy tích c a đ ng lũy tích sai chu n tính đ n năm th mị ộ ệ ủ ườ ẩ ế ứ
•Tính đ i bi u c a li t quan tr c đ c bi u th b i Kạ ể ủ ệ ắ ượ ể ị ở cp:
–Kcp=1+dcp
–dcp: gia s đ l ch tính theo công th cố ộ ệ ứ
•Sđ và Sc là giá tr đ l ch lũy tích tính đ n năm đ u và năm cu i c a th i kỳ đo đ c.ị ộ ệ ế ầ ố ủ ờ ạ
–Kcp=1: th i kỳ đo đ c đ tính đ i bi uờ ạ ủ ạ ể
–Kcp>1: th i kỳ đo đ c dòng ch y thiên l nờ ạ ả ớ
–Kcp<1: th i kỳ đo đ c dòng ch y thiên nhờ ạ ả ỏ
n
SS
dcp
dc
−
=
Hình 2-1: Đ ng lu tích sai chu n m a năm tr m Lào ườ ỹ ẩ ư ạ
Cai
-5
-4
-3
-2
-1
0
1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005
∑(Ki-1)
Năm
2. Tr ng h p có ít tài li u đo đ c thu vănườ ợ ệ ạ ỷ
•Nguyên t c: ắ
–kéo dài tài li u dòng ch y năm c a l u v c tính toán, ệ ả ủ ư ự
sau đó xác đ nh dòng ch y năm thi t k gi ng nh ị ả ế ế ố ư
trong tr ng h p có nhi u tài li u đo đ cườ ợ ề ệ ạ
•Ph ng pháp: ươ
–Mô hình toán: mô ph ng quan h m a dòng ch yỏ ệ ư ả
–Phân tích t ng quan: xây d ng quan h t ng quan ươ ự ệ ươ
gi a đ c tr ng thu văn c a l u v c nghiên c u và ữ ặ ư ỷ ủ ư ự ứ
l u v c t ng tư ự ươ ự
Ph ng pháp phân tích t ng quan kéo dài ươ ươ
tài li uệ
•B c 1: Ch n l u v c t ng t d a trên các tiêu ướ ọ ư ự ươ ự ự
chu n sau:ẩ
–S t ng t v đi u ki n khí h uự ươ ự ề ề ệ ậ
–Các đi u ki n v đ a hình, đ a ch t, th nh ng, m c đ che ề ệ ề ị ị ấ ổ ưỡ ứ ộ
ph c a r ng và m c đ khai phá l u v c g n nh nhauủ ủ ừ ứ ộ ư ự ầ ư
–Di n tích l u v c không chênh nhau quá 5 đ n 10 l nệ ư ự ế ầ
–Ch t l ng tài li u t t, th i kỳ đo đ c dàiấ ượ ệ ố ờ ạ
–Có ít nh t 6 c p đi m quan tr c đ ng b và ph i kh ng ch ấ ặ ể ắ ồ ộ ả ố ế
đ c 70-80% biên đ dao đ ng dòng ch y năm c a sông t ng ượ ộ ộ ả ủ ươ
tự
–Đ ng quan h có đa s đi m không v t xa đ ng trung bình ườ ệ ố ể ượ ườ
quá 15%
–H s t ng quan ệ ố ươ γ ≥ 0.8